Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bizanslı Filon (E.ə. 280 – E.ə. 220) – Arximedin dövründə yaşamış, İsgəndəriyyə məktəbində Ktesibiosun rəhbərliyi altında işləyib, yaradıcılıq fəaliyyəti göstərən yunan mühəndisi və ixtiraçısıdır. Filonun Ktesibiosun şagirdi olması, onun bizə gəlib çatan elmi işlərində dəfələrlə xatırlanmışdır. Bizansda anadan olan Filonun İsgəndəriyyəyə nə vaxt gəlməsi barədə dəqiq məlumat yoxdur.
| BİZANSLI FİLON | |
|---|---|
| q.yun. Φίλων ὁ Βυζάντιος | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | |
| Fəaliyyəti | riyaziyyatçı, mühəndis, yazıçı-dokumentalist[d], yazıçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Filonun mexanika sahəsində apardığı tədqiqatları "Mexanikanın əsasları" (yun. Mechanike syntaxis) adlı 9 kitabda öz əksini tapmışdır. Bizə qədər onun kitablarından yalnız bir neçəsi eramızın əvvəlində ərəb və daha sonra latın dillərinə tərcümə olunmuş fraqmentlər şəklində gəlib çatmışdır. O, kitablarında tarix haqqında məlumat vermədiyindən bu işlərin xronoloji ardıcıllığını müəyyən etmək çətinlik yaradır. Yalnız yazı stilinə əsasən tarixçilər onun işlərinin E.ə. 200-cü illərdə görüldüyünü bildirirlər
Filonun tədqiqat sahələri çoxşaxəli olub ling, pnevmatika (havanın elastikliyi və onun tətbiqi), avtomatlar, mürəkkəb alətlər, su saatları, muhasirə və başqa müharibə maşınları və mexaniki problemləri əhatə edən sahələrdən ibarət olmuşdur. Hava sirenası, zəncirlə işləyən nasos, hava nasosu, kolba nasosu onun ən vacib ixtiralarından sayılırlar.
Avropada ilk dəfə olaraq Filonun işlərinin bir hissəsi İstanbulda Müqəddəs Sofiya kitabxanasında aşkar edildikdən sonra, o, 1902-ci ildə Karra de Voks (fran. Carra de Vauks) tərəfindən fransız dilində çap olunmuşdur. 1911-ci ildə Filonun işləri alman dilinə tərcümə olunub. Antik dövrdə yaşamış başqa mühəndislərdə olduğu kimi Filonun da işləri itmişdir. Onun bizə 9 kitabından yalnız ikisi bütünlükdə, ikisinin isə cüzi bir hissəsi gəlib çatmışdır.
İlk kitabında "Eisagoge" Filon, tətbiqi fizikada və texnologiyada lazım olan riyazi biliklər haqqında məlumat verərək, Evklid həndəsəsinə munasibət bildirmiş və teoremlərin isbatı haqqında güclü sübut üsulları üzərində apardığı işlərdən yazmışdır. İkinci kitabında Filon linglər haqqında (yun. "Mochlica"), o dövrdə məlum olan ümumi bilikləri təsvir etmişdir. Bu kitabın ardınca yazdığı başqa kitabında o, limanlar (yun. "Limenopoiica") haqqında tətbiqi elmin nəticələrini təsvir etmişdir. Döyüş maşınları, onların quruluşuna düzəlişlər və istismarı Filonun "Belopoiica" kitabında öz əksini tapmışdır. Bu kitabda Filon nizələri atmaq üçün qurğuların quruluşundan bəhs edir. O yeni bərkidici və atıcı düyüm ixtira edərək, katapultların hazırlanması üçün miqyas ölçülərini verir. Bu kitabda dəmir yaylardan və sıxılmış havadan istifadə etməklə oxların atılması ilə bərabər ilk dəfə olaraq, Filon "avtomatik" yüklənən katapult təklif edir. Bu katapult XVIII əsrdə Galtingin düzəltdiyi avtomatik tüfəngə oxşayırdı.
Döyüş texnikasının hazırlanması texnologiyasından əlavə, o, atıcı maşınlardan, qala divarlarının və qüllələrin tikilişindən və mühasirədə döyüş taktikasından da yazmışdır. "Parasceuastica" kitabında Filon müdafiə və "Poliorcetica" kitabında isə mühasirə taktikalarını təsvir edir. Arxeoloqlar tərəfindən sonralar tapılmış, beş statik enerji haqqında yazılmış "Automatopoiica" kitabının da Filona məxsus olduğu sübut edilmişdir. Bu kitabda onun işləri əsasən teatr səhnələri üçün düzəldilmiş "oyunçaqlar"a istinad edir.
İstinadlar
- Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- Philo of Byzantium. Pneumatica. Dr.Lüdwig reichert Verlag, Wiesbaden 1974.
- Beck, Th.. "Philon von Byzantium", in Beiträge zur Geschichte der Technik und Industrie, II, 1911, S. 64-77.
- Rezo Əliyev. Maşınqayırmanın tarixinə dair. Bakı"Təhsil" NPM, 2008, 542 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bizansli Filon E e 280 E e 220 Arximedin dovrunde yasamis Isgenderiyye mektebinde Ktesibiosun rehberliyi altinda isleyib yaradiciliq fealiyyeti gosteren yunan muhendisi ve ixtiracisidir Filonun Ktesibiosun sagirdi olmasi onun bize gelib catan elmi islerinde defelerle xatirlanmisdir Bizansda anadan olan Filonun Isgenderiyyeye ne vaxt gelmesi barede deqiq melumat yoxdur BIZANSLI FILONq yun Filwn ὁ ByzantiosDogum tarixi e e 280Dogum yeri gum Byzantion Qedim YunanistanVefat tarixi e e 220Fealiyyeti riyaziyyatci muhendis yazici dokumentalist d yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFilonun mexanika sahesinde apardigi tedqiqatlari Mexanikanin esaslari yun Mechanike syntaxis adli 9 kitabda oz eksini tapmisdir Bize qeder onun kitablarindan yalniz bir necesi eramizin evvelinde ereb ve daha sonra latin dillerine tercume olunmus fraqmentler seklinde gelib catmisdir O kitablarinda tarix haqqinda melumat vermediyinden bu islerin xronoloji ardicilligini mueyyen etmek cetinlik yaradir Yalniz yazi stiline esasen tarixciler onun islerinin E e 200 cu illerde gorulduyunu bildirirler Filonun tedqiqat saheleri coxsaxeli olub ling pnevmatika havanin elastikliyi ve onun tetbiqi avtomatlar murekkeb aletler su saatlari muhasire ve basqa muharibe masinlari ve mexaniki problemleri ehate eden sahelerden ibaret olmusdur Hava sirenasi zencirle isleyen nasos hava nasosu kolba nasosu onun en vacib ixtiralarindan sayilirlar Avropada ilk defe olaraq Filonun islerinin bir hissesi Istanbulda Muqeddes Sofiya kitabxanasinda askar edildikden sonra o 1902 ci ilde Karra de Voks fran Carra de Vauks terefinden fransiz dilinde cap olunmusdur 1911 ci ilde Filonun isleri alman diline tercume olunub Antik dovrde yasamis basqa muhendislerde oldugu kimi Filonun da isleri itmisdir Onun bize 9 kitabindan yalniz ikisi butunlukde ikisinin ise cuzi bir hissesi gelib catmisdir Ilk kitabinda Eisagoge Filon tetbiqi fizikada ve texnologiyada lazim olan riyazi bilikler haqqinda melumat vererek Evklid hendesesine munasibet bildirmis ve teoremlerin isbati haqqinda guclu subut usullari uzerinde apardigi islerden yazmisdir Ikinci kitabinda Filon lingler haqqinda yun Mochlica o dovrde melum olan umumi bilikleri tesvir etmisdir Bu kitabin ardinca yazdigi basqa kitabinda o limanlar yun Limenopoiica haqqinda tetbiqi elmin neticelerini tesvir etmisdir Doyus masinlari onlarin qurulusuna duzelisler ve istismari Filonun Belopoiica kitabinda oz eksini tapmisdir Bu kitabda Filon nizeleri atmaq ucun qurgularin qurulusundan behs edir O yeni berkidici ve atici duyum ixtira ederek katapultlarin hazirlanmasi ucun miqyas olculerini verir Bu kitabda demir yaylardan ve sixilmis havadan istifade etmekle oxlarin atilmasi ile beraber ilk defe olaraq Filon avtomatik yuklenen katapult teklif edir Bu katapult XVIII esrde Galtingin duzeltdiyi avtomatik tufenge oxsayirdi Doyus texnikasinin hazirlanmasi texnologiyasindan elave o atici masinlardan qala divarlarinin ve qullelerin tikilisinden ve muhasirede doyus taktikasindan da yazmisdir Parasceuastica kitabinda Filon mudafie ve Poliorcetica kitabinda ise muhasire taktikalarini tesvir edir Arxeoloqlar terefinden sonralar tapilmis bes statik enerji haqqinda yazilmis Automatopoiica kitabinin da Filona mexsus oldugu subut edilmisdir Bu kitabda onun isleri esasen teatr sehneleri ucun duzeldilmis oyuncaqlar a istinad edir IstinadlarMaktutor riyaziyyat tarixi arxivi 1994 Philo of Byzantium Pneumatica Dr Ludwig reichert Verlag Wiesbaden 1974 Beck Th Philon von Byzantium in Beitrage zur Geschichte der Technik und Industrie II 1911 S 64 77 Rezo Eliyev Masinqayirmanin tarixine dair Baki Tehsil NPM 2008 542 s