Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İsgəndər mirzə (25 aprel 1384 – noyabr 1415) — Əmir Teymurun nəvəsi, Şeyx Ömər mirzənin üçüncü oğlu, Teymuri mirzəsi.
| İsgəndər mirzə | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 25 aprel 1384 |
| Vəfat tarixi | noyabr 1415(31 yaşında) |
| Atası | Umar Shaikh |
| Ailəsi | Teymurilər |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
25 aprel 1384-cü ildə dünyaya gəldi. Atası Əmir Teymurun böyük oğlu Şeyx Ömər mirzə, anası isə onun xanımlarından Mülkət ağadır. Hələ 9 yaşında ikən atasının Fars vilayətinə təyin edilməsiylə boşalan Fərqanə valiliyinə təyin olundu. Ancaq ertəsi il atası sui-qəsd nəticəsində öldürüldü və anası Mülkət ağa siyasi gücü səbəbilə əmisi Şahrux mirzəylə evləndirildi. İsgəndər mirzə isə atasının hərəmxanasıyla birlikdə atasının cənazəsini müşayiət etdi və Şəhrisəbz şəhərinə göndərildi.
1397-ci ildə əmisi Miranşah mirzənin qızı Bikə Sultan ağa ilə evləndirildi və yenidən Fərqanəyə qayıtdı. 1399-cu ilin qışında xəbər vermədən qonşu əyalətlərə hücumlar tərtiblədi. Bu basqınlarda qalib gəlsə də, əmisi Cahangir mirzənin oğlu vəliəhd Məhəmməd mirzəylə münasibətləri pisləşdi. Bu rəqabət qısa zamanda düşmənliyə çevrildi. Babaları Əmir Teymurun səfərdə olmasından istifadə edən vəliəhd Məhəmməd mirzə onun atabəyi Bonyan Teymuru və 26 yaxın adamını edam etdirdi. İsgəndər mirzə isə həbs olundu. Babasının dönüşüylə azadlığa buraxıldı və onun ordusuna qatılaraq Həmədanın idarəsinə gətirildi.
1405-ci ildə Əmir Teymurun vəfatı ilə oğul və nəvələri taxt mübarizəsinə başladılar. İsgəndər mirzə dərhal Fars vilayətlərinin hakimi olan qardaşı Pir Məhəmməd mirzənin yanına qaçdı və onun əmriylə Yəzd hakimi təyin olundu. Çox keçmədən qardaşlarıyla siyasi mübarizəyə başladı. Pir Məhəmməd mirzə tərəfindən təyin edildiyi Yəzd valiliyindən məmnun olmayan İsgəndər mirzə 1406-cı ildə Kirmana hücum etdi. Üsyankar qardaşını məğlub edib ələ keçirsə də, İsgəndər mirzə qaçaraq İsfahandakı digər qardaşı Rüstəm mirzəyə sığındı. Onu təqib edən Pir Məhəmməd mirzə şəhəri ələ keçirə bilmədi və şəhərətrafı bölgələri talan etdi. Çox keçmədən İsgəndər mirzə ələ keçirildi və həm əmiləri, həm də ögey ataları olan Şahrux mirzənin yanına Səmərqəndə göndərildi. Onun vasitəçiliyi sayəsində qardaşıyla barışdı və 1409-cu ildə onunla birlikdə Kirmana yürüşdə iştirak etdi. Bu yürüş əsnasında qardaşı Pir Məhəmməd mirzə öz əsgərləri tərəfindən öldürüldü və İsgəndər mirzə can qorxusuyla Şiraza qaçdı.
Şirazda onu bütün Fars əyalətlərinin hakimi elan etdilər. Ancaq həm əmisi, həm də ögey atası olan Şahrux mirzəyə tabe olmaqdan boyun qaçırdı. Qardaşı Rüstəm mirzə tərəfindən 21 iyul 1414-cü ildə ələ keçirildi və gözlərinə mil çəkildi. Ancaq buna acıqlanan Şahrux mirzə onu bu dəfə digər qardaşı nin yanına göndərdi. Buna baxmayaraq Fars əyalətini yenidən ələ keçirməyə cəhd etdi və Qaşqari tayfası tərəfindən ələ keçirilərək qardaşı Rüstəm mirzənin yanına göndərildi. Burada 1415-ci ilin noyabrında edam olundu.
Ailəsi
Xanımları
- Bikə Sultan ağa — əmisi Miranşah mirzənin qızı olub, 1396-cı ildə evlənmişdir. Ərinin ölümündən sonra qaynı ylə evləndirildi.
- Can Mələk ağa — ərinin ölümündən sonra Şahrux mirzənin oğlu Baysunqur mirzəylə evləndirildi.
Mənbə
Ədəbiyyat
- Woods, John E. (1990), The Timurid dynasty, Indiana University, Research Institute for Inner Asian Studies
- Siyasi ve Sosyal Hayatta Etkin Bir Güç: Timurlu Hanedan Kadınları. Muhammed Emin Koçak. Yüksek Lisans Tezi. TC Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi. Ankara-2020
İstinadlar
- https://iranicaonline.org/articles/eskandar-soltan.
- Woods, John E. The Timurid Dynasty (ingilis). Indiana University, Research Institute for Inner Asian Studies. 1990.
- Foundation, Encyclopaedia Iranica. "Welcome to Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-12-25.
- Barthold, Vasilii Vladimirovitch (1963), Four Studies on the History of Central Asia, vol. 2, Leiden: E.J. Brill
- Ferrier, Ronald W. The Arts of Persia (ingilis). Yale University Press. 1989-01-01. ISBN .
- Manz, Beatrice Forbes. Power, Politics and Religion in Timurid Iran (ingilis). Cambridge University Press. 2007-03-01. ISBN .
- Foundation, Encyclopaedia Iranica. "Welcome to Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-12-25.
- Brend, Dr Barbara. Perspectives on Persian Painting: Illustrations to Amir Khusrau's Khamsah (ingilis). Routledge. 2013-11-05. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isgender mirze 25 aprel 1384 noyabr 1415 Emir Teymurun nevesi Seyx Omer mirzenin ucuncu oglu Teymuri mirzesi Isgender mirzeSexsi melumatlarDogum tarixi 25 aprel 1384 1384 04 25 Vefat tarixi noyabr 1415 31 yasinda Atasi Umar ShaikhAilesi Teymuriler Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati25 aprel 1384 cu ilde dunyaya geldi Atasi Emir Teymurun boyuk oglu Seyx Omer mirze anasi ise onun xanimlarindan Mulket agadir Hele 9 yasinda iken atasinin Fars vilayetine teyin edilmesiyle bosalan Ferqane valiliyine teyin olundu Ancaq ertesi il atasi sui qesd neticesinde olduruldu ve anasi Mulket aga siyasi gucu sebebile emisi Sahrux mirzeyle evlendirildi Isgender mirze ise atasinin heremxanasiyla birlikde atasinin cenazesini musayiet etdi ve Sehrisebz seherine gonderildi 1397 ci ilde emisi Miransah mirzenin qizi Bike Sultan aga ile evlendirildi ve yeniden Ferqaneye qayitdi 1399 cu ilin qisinda xeber vermeden qonsu eyaletlere hucumlar tertibledi Bu basqinlarda qalib gelse de emisi Cahangir mirzenin oglu veliehd Mehemmed mirzeyle munasibetleri pislesdi Bu reqabet qisa zamanda dusmenliye cevrildi Babalari Emir Teymurun seferde olmasindan istifade eden veliehd Mehemmed mirze onun atabeyi Bonyan Teymuru ve 26 yaxin adamini edam etdirdi Isgender mirze ise hebs olundu Babasinin donusuyle azadliga buraxildi ve onun ordusuna qatilaraq Hemedanin idaresine getirildi 1405 ci ilde Emir Teymurun vefati ile ogul ve neveleri taxt mubarizesine basladilar Isgender mirze derhal Fars vilayetlerinin hakimi olan qardasi Pir Mehemmed mirzenin yanina qacdi ve onun emriyle Yezd hakimi teyin olundu Cox kecmeden qardaslariyla siyasi mubarizeye basladi Pir Mehemmed mirze terefinden teyin edildiyi Yezd valiliyinden memnun olmayan Isgender mirze 1406 ci ilde Kirmana hucum etdi Usyankar qardasini meglub edib ele kecirse de Isgender mirze qacaraq Isfahandaki diger qardasi Rustem mirzeye sigindi Onu teqib eden Pir Mehemmed mirze seheri ele kecire bilmedi ve seheretrafi bolgeleri talan etdi Cox kecmeden Isgender mirze ele kecirildi ve hem emileri hem de ogey atalari olan Sahrux mirzenin yanina Semerqende gonderildi Onun vasiteciliyi sayesinde qardasiyla barisdi ve 1409 cu ilde onunla birlikde Kirmana yurusde istirak etdi Bu yurus esnasinda qardasi Pir Mehemmed mirze oz esgerleri terefinden olduruldu ve Isgender mirze can qorxusuyla Siraza qacdi Sirazda onu butun Fars eyaletlerinin hakimi elan etdiler Ancaq hem emisi hem de ogey atasi olan Sahrux mirzeye tabe olmaqdan boyun qacirdi Qardasi Rustem mirze terefinden 21 iyul 1414 cu ilde ele kecirildi ve gozlerine mil cekildi Ancaq buna aciqlanan Sahrux mirze onu bu defe diger qardasi nin yanina gonderdi Buna baxmayaraq Fars eyaletini yeniden ele kecirmeye cehd etdi ve Qasqari tayfasi terefinden ele kecirilerek qardasi Rustem mirzenin yanina gonderildi Burada 1415 ci ilin noyabrinda edam olundu AilesiXanimlari Bike Sultan aga emisi Miransah mirzenin qizi olub 1396 ci ilde evlenmisdir Erinin olumunden sonra qayni yle evlendirildi Can Melek aga erinin olumunden sonra Sahrux mirzenin oglu Baysunqur mirzeyle evlendirildi MenbeEdebiyyat Woods John E 1990 The Timurid dynasty Indiana University Research Institute for Inner Asian Studies Siyasi ve Sosyal Hayatta Etkin Bir Guc Timurlu Hanedan Kadinlari Muhammed Emin Kocak Yuksek Lisans Tezi TC Ankara Yildirim Beyazit Universitesi Ankara 2020Istinadlar https iranicaonline org articles eskandar soltan Woods John E The Timurid Dynasty ingilis Indiana University Research Institute for Inner Asian Studies 1990 Foundation Encyclopaedia Iranica Welcome to Encyclopaedia Iranica iranicaonline org ingilis Istifade tarixi 2024 12 25 Barthold Vasilii Vladimirovitch 1963 Four Studies on the History of Central Asia vol 2 Leiden E J Brill Ferrier Ronald W The Arts of Persia ingilis Yale University Press 1989 01 01 ISBN 978 0 300 03987 0 Manz Beatrice Forbes Power Politics and Religion in Timurid Iran ingilis Cambridge University Press 2007 03 01 ISBN 978 1 139 46284 6 Foundation Encyclopaedia Iranica Welcome to Encyclopaedia Iranica iranicaonline org ingilis Istifade tarixi 2024 12 25 Brend Dr Barbara Perspectives on Persian Painting Illustrations to Amir Khusrau s Khamsah ingilis Routledge 2013 11 05 ISBN 978 1 136 85411 8