Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Böyük Efiopiya İntibah Su bəndi (amh. ሕዳሴ, Hidāsē, İntibah; ing. Grand Ethiopian Renaissance Dam) – Nil çayının sağ qolu olan Mavi Nil çayının üzərində yerləşən, Sudanla sərhədə yaxın Efiopiyanın Benişanqul-Gumuz bölgəsində quraşdırılmış gücü 5,15 GVt olan böyük su-elektrik stansiyası. Layihə hal-hazırda tikilməkdədir.
| Hıdase SES | |
|---|---|
 | |
 | |
| Əsas xüsusiyyətləri | |
| Elektrik enerjisi gücü | 6.450 MVt |
| Yerləşməsi | |
| HGYO | |
| Ölkə | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Layihə ilə bağlı əhəmiyyətli təbliğata görə, "Layihə X" (ing. Project X) və Minilliyin Rezervuarı (ing. Millenium, Minillik) adları müxtəlif ingilisdilli nəşrlərdə də istifadə olunur. İnternetdə GERDP (Böyük Efiopiya İntibah Bəndi Layihəsin qısaltması (ing. Grand Ethiopian Renaissance Dam) adı da geniş yayılmışdır.
Xərclər və maliyyələşdirmə
Böyük Efiopiya İntibah Su bəndi (GERDP) təxminən 5 milyard ABŞ dollarına başa gəldiyi təxmin edilir ki, bu da 2016-cı ildə Efiopiyanın ümumi milli məhsulunun təxminən 7%-ni təşkil edirdi. Mavi Nil çayı ilə bağlı layihələr üçün beynəlxalq maliyyənin olmaması uzun müddətdir Misirin Nil su payı üzərində ehtimal olunan hegemonluğu saxlamaq üçün davamlı kampaniyası ilə izah olunurdu. Efiopiya GERD-nin istiqraz satışı şəklində daxili fond toplamaq və işçilərini gəlirlərinin bir hissəsini töhfə verməyə inandırmaqla izdihamlı maliyyələşdirmə ilə məcbur oldu. Fond toplamada daxili uğura baxmayaraq, Efiopiyadakı siyasi mühitə görə efiopiyalıların şübhə ilə qarşılandı.Çin hökuməti hidroenergetika infrastrukturuna əhəmiyyətli miqdarda beynəlxalq maliyyə ayırır. Müxalifət, bənd üçün maliyyə yığma prosesinə qarşı açıq etiraz göstərir.
Dizayn
Dizayn 2011-2019-cu illər arasında bir neçə dəfə dəyişmişdir. Bu, bəndin parametrlərinə təsir etdi.
İki bənd - Üç su axınları
Böyük Efiopiya İntibah Anbarı layihəsi bir neçə komponentdən ibarətdir:
- 145 m hündürlüyündə silindirlə sıxılmış beton bəndi
- 50 m hündürlüyündə beton üzlü qaya doldurucu yəhər bəndi
- su tullantıları və dib çıxışları sistemi
- 2 elektrik stansiyası
- bir 280 km tək dövrəli 400 KV elektrik verilişi xətti
- Mavi Nil üzərində 2 körpü və 240 km yol
Əsas bəndin sıfır səviyyəsi 500 masl yüksəklikdədir, təxminən Mavi Nil çayının yatağının səviyyəsinə uyğundur. İki elektrik stansiyasının çıxışları yer səviyyəsindən aşağıdadır, buna görə də bəndin ümumi hündürlüyü 185 m bəndin verilən hündürlüyündən bir qədər yüksəkdir.
Layihədə üç su axınları var, birinci təxminən 18.000 kubmetr beton istifadə edilib. Bu su axınları birlikdə 30,200 m³/san üçün nəzərdə tutulub ki, bu da ehtimal olunan maksimum daşqın hadisəsidir. Çay Sudan ərazisinə girməzdən əvvəl üç su tökmə yolundan bütün suları Mavi Nilə axıdılacaq.
Enerji istehsalı və paylanması
Tamamlandıqda, Böyük Efiopiya İntibah Su bəndi 5150 MVt güc gücü və 74 milyard kubmetr su anbarı ilə Afrikanın ən böyük hidroenergetika obyekti olacaq. Anbar Efiopiyanın elektrik istehsalını iki dəfə artıracaq. Bununla belə, Böyük Efiopiya İntibah Su bəndin su anbarının ilkin doldurulması və uzunmüddətli istismarının Sudan və Misirə bir sıra imkanlar və risklər gətirərək, bəndin aşağı axınında Mavi Nil axınının modelini əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirəcəyi gözlənilir.
Tikinti prosesi
GERD-in əsas podratçısı İtaliyanın Webuild şirkətidir (keçmiş Salini Impregilo), o, eyni zamanda Gilgel Gibe II, Gilgel Gibe III və Tana Beles Su Elektrik Stansiyası bəndlərinin əsas podratçısı kimi fəaliyyət göstərmişdir. Simegne Bekele 2011-ci ildə tikintinin başlanmasından 26 iyul 2018-ci ildə vəfatına qədər GERD-in layihə rəhbəri olub. Həmin ilin oktyabrında onu Kifle Horo əvəz etdi. Bənd üçün 10 milyon m³ beton tələb olunurdu, bunun üçün hökumət yalnız yerli istehsaldan istifadə etməyi öhdəsinə götürdü.
2012-ci ilin martında Salini Tratos Cavi SPA İtaliyan şirkətini bənd üçün aşağı və yüksək gərginlikli kabel tədarükü üçün müqavilə ilə təltif etdi. Alstom şirkəti layihənin birinci mərhələsi üçün 250 milyon avro dəyərində səkkiz Francis turbin təmin edib.
Mübahisələr
2012-ci ildə Misir, Sudan, Efiopiya və digər müstəqil qurumlardan olan ekspertlərdən ibarət Beynəlxalq Ekspertlər Şurası əsasən mühəndislik və qismən təsirlə bağlı məsələləri müzakirə etmək üçün yaradılmışdır. Bu panel Efiopiyaya və bəndin tikintisini həyata keçirən əsas podratçıya təklif edilən bir sıra mühəndislik dəyişiklikləri ilə yekunlaşdı. Daşqınların ölçüsü və onlara qarşı konstruktiv reaksiya ilə məşğul olan iki əsas mühəndis sualından biri:
Qaya yəhəri bəndinin yaxınlığında yerləşən qəza axınları çayın mümkün olan ən böyük daşqını nəzərə almaq üçün kənarın uzunluğunu 300 m-dən 1200 m-ə qədər artırır.
Panelin ikinci əsas tövsiyəsi dərhal həllini tapmadı. Bu ikinci tövsiyə qeyri-sabit zirzəmiyə görə sürüşən bənd təhlükəsinin qarşısını almaq üçün əsas qaya zirzəmisi ilə kontekstdə bəndin struktur bütövlüyü ilə bağlı idi. Panel tərəfindən iddia edilmişdir ki, ilkin struktur tədqiqatları qaya zirzəmisində (qneys) çatlar və sürüşmə təbəqələri kimi xüsusi şərtlər nəzərə alınmadan yalnız ümumi süxur kütləsini nəzərə alır.
Komissiya, GERD-in məhv olması nəticəsində onlarla kub kilometr suyun axması kimi dağıdıcı nəticənin nə mümkün, nə də yüksək ehtimallı olduğunu vurğulamadı, lakin, bu cür fəlakətlərin qarşısını alma təhlükəsizlik baxımından əmsalının yetərli səviyyədə olmaya biləcəyini qeyd etdi. Daha sonra bəlli oldu ki, bəndin altında yerləşən təməl qat (qneys) gözlənildiyindən tamamilə fərqlidir və yeraltı qranit qatının qazıntı işləri zamanı üzə çıxması geoloji tədqiqatlarla uyğun gəlmədi. Bu gözlənilməz tapıntılar mühəndislik prosesində dəyişikliklərə səbəb oldu: əvvəlcədən planlaşdırılandan daha dərin qazıntı və işlərin aparılması zərurəti ortaya çıxdı. Bu proses daha çox vaxt və resurs tələb etdi, eyni zamanda əlavə beton materialının istifadəsini labüd etdi.
Bəndin ətrafında təhlükəsizlik
Son illərdə bəndə mümkün hava hücumu təhlükəsi ilə əlaqədar Efiopiya hökuməti Rusiyadan Pantsir-S1 hava hücumundan müdafiə sistemi də daxil olmaqla bir neçə hava hücumundan müdafiə sistemi və İsraildən, o cümlədən SPYDER-MR orta mənzilli hava hücumundan müdafiə sistemi alıb. bənddə quraşdırılmış hava hücumundan müdafiə sistemi. Misir İsrail və Efiopiya arasında satışın qarşısını almağa çalışdı, lakin İsrail bu tələbi ignor etdi.
Ətraf mühitə və sosial təsirlər
Efiopiyada bəndlər barədə ictimai məsləhətləşmələr ölkənin siyasi iqlimindən təsirlənir. Efiopiya xalqı və hökuməti bu layihəni maliyyələşdirir ki, bu da təkcə Efiopiyaya deyil, həm də Sudana və Misirə xidmət edəcək. Bu iki ölkə su təchizatı üçün Nil çayına əsaslanır, baxmayaraq ki, çayın 85%-i Efiopiyada axır. Məhz bu siyasi vəziyyətə görə hidroenerji bəndləri ilə bağlı məsələlərə heç bir qrup aktiv şəkildə müdaxilə etmir və ictimaiyyət arasında bu vəziyyətin riskləri ilə bağlı narahatlıqlar qaldırılmır. Böyük bəndlərin həyata keçirilməsi zamanı "ictimai məsləhətləşmələr son dərəcə məhdud və qeyri-kafi" şəkildə təşkil edilmişdir. 2011-ci ilin iyun ayında Efiopiyalı jurnalist Reyot Alemu Böyük Minilliyin Bəndi ilə bağlı suallar qaldırdıqdan sonra həbs edilmişdir.
Misir qonşularını öz tərəfinə çəkməyə çalışır və Somalidə hərbi baza əldə etməyi bacarmışdır. Efiopiya isə Somalilend (dövlət statusuna malik olmayan tərəf) ilə razılaşma memorandumu imzalayaraq, ona Ədən körfəzdə liman və dəniz qüvvələri üçün çıxış təmin etməyi öhdəsinə götürmüşdür. Bu isə 1964-cü ildə müstəmləkə sərhədlərini təsdiqləyən Afrika Xartiyasının pozulması anlamına gəlir və bölgəni ciddi diplomatik böhrana sürükləmişdir. Somalilend hələ də rəsmi olaraq Somali Respublikasının bir hissəsi kimi tanınır, baxmayaraq ki, Mogadişodakı mərkəzi hökumət 1991-ci ildən bəri Somalilanddə baş verənlərə çox az nəzarət edir. Efiopiyanın Somalilandı tanımaq qarşılığında, onun 20 kilometrlik sahil xəttini icarəyə götürmək təklifi onsuz da bölünmüş bölgədə vəziyyəti daha da gərginləşdirir. Davam edən Sudanın vətəndaş müharibəsində Misir, Eritreya, Cənubi Sudan və Somali General Əl-Burhanı dəstəkləyir, Efiopiya və BƏƏ isə onun rəqibi Hemedtiyə dəstək verir.
Misir, həmçinin, əsasən Ərəb dəstəyinə güvənə bilər. O, Ərəb Liqası vasitəsilə Efiopiyanı GERD tərəfindən yaradılan su anbarının doldurulmasını təxirə salmağa çağıran bəyanat qəbul etməyə müvəffəq olmuşdur. Efiopiya isə bu təzyiqlərə məhəl qoymayaraq bəndin tikintisini davam etdirir.
Reaksiyalar: əməkdaşlıq və qınama
İstinadlar
- "Grand Ethiopian Renaissance Dam Project". www.webuildgroup.com.
- 1999-cu ildə Nil hövzəsi ölkələri çayın idarə olunması üzrə koordinasiya və əməkdaşlıq üçün forum kimi Nil Hövzəsi Təşəbbüsünü (NBI) təsis etdilər.
- "homepage | Nile Basin Initiative". nilebasin.org. İstifadə tarixi: 2024-10-09.
- "The Grand Ethiopian Renaissance Dam Project (GERDP) (February 15, 2021)". ethiopianembassy.org. 3-04-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10-10-2024.
- Negash (PhD), Tewodros; Ferede (PhD), Tadele; Diriba (PhD), Getachew. "The economic significance of the Grand Ethiopian Renaissance Dam (GERD) to the Eastern Nile Economies: A CGE modeling approach" [Böyük Efiopiya İntibah Anbarının (GERD) Şərqi Nil İqtisadiyyatları üçün iqtisadi əhəmiyyəti: CGE modelləşdirmə yanaşması] (PDF) (ingilis).
- "How was the Grand Ethiopian Renaissance Dam financed?" [GERDP necə maliyyələşdirildi?]. scispace - formally typeset (ingilis). 9-10-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9-10-2024.
- Basheer, M.; Nechifor, V.; Calzadilla, A. "Collaborative management of the Grand Ethiopian Renaissance Dam increases economic benefits and resilience". Nature Communications (ingilis). doi:https://doi.org/10.1038/s41467-021-25877-w (#bad_doi). 4-05-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10-10-2024.
- Əsas bəndi və su anbarını dəstəkləyən əyri və 4,9 km uzunluğunda və 50 m hündürlüyündə qaya ilə dolu yəhər bənddir
- "Ethiopia: First stage of the filling of the reservoir of the Grand Renaissance Dam" [Efiopiya: Böyük İntibah Bəndin su anbarının doldurulmasının birinci mərhələsi]. tractebel-engie.com (ingilis). 10-09-2020. 16-04-2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9-10-2024.
- Kevin, G. Wheeler; Jeuland, Marc; W. Hall, Jim; Zagona, Edith; Whittington, Dale. "Understanding and managing new risks on the Nile with the Grand Ethiopian Renaissance Dam". Nature Communications (ingilis). 16-10-2020. 10-09-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- "Cooperative filling approaches for the Grand Ethiopian Renaissance Dam". Taylor and Francis Online. 27-06-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- Simegne Bekele - Böyük Efiopiya İntibah Anbarı layihəsinin və Efiopiyada daha üç oxşar bənd layihəsinin baş layihə meneceri vəzifəsində çalışmış efiopiyalı inşaat mühəndisi idi. (1964 – 2018)
- Radial-oxlu turbin
- "Alstom to supply hydroelectric equipment for the Grand Renaissance dam in Ethiopia". www.alstom.com (ingilis). web. 07-01-2013. 2017-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-09.
- "Current Project Status". www.hidasse.gov.et (ingilis). 18-05-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- "Tratos wins contract for 6,800-MW Ethiopian project". Hydro World (ingilis). 02-mart-2012. 21-02-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- "Ethiopia: Blue Nile Diversion Allows Dam Construction to Continue". allafrica.com (ingilis). 29-May-2013. 2014-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-09.
- ing. International Panel of Experts
- "International panel of experts for ethiopian renaissance dam final report" [Efiopiyanın intibah bəndinin yekun hesabatı üzrə beynəlxalq ekspertlər paneli] (PDF) (hesabat). 11-04-2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- "Power Play". capitalethiopia.com. 21-02-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- "Egypt, Ethiopia 'agree' to resume talks on massive Nile dam". aljazeera. 4-07-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- Misir qorxur ki, bənd demək olar ki, tamamilə asılı olduğu Nildən onsuz da az olan su təchizatını məhdudlaşdıra bilər.
- "Concerns mount in Egypt as Israel boosts ties with Ethiopia". TheArabWeekly.
- E. El-Baz, Karim. "A Tale of Two Spyders: The Grand Ethiopian Renaissance Dam's Air Defense System or Abiy's Means of Regime Survival". Centre for International and Defence Policy. Apr 23, 2021. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- Kenyette, Patrick. "Ethiopia defends GERD Dam with air defence systems". www.military.africa. 21-09-2023. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- [Dunne, Charles]. "The Grand Ethiopian Renaissance Dam and Egypt's Military Options". Arab Center Washington DC. 30-07-2020. İstifadə tarixi: 10-09-2024. (#bad_paramlink)
- "Israel denies providing air defense systems to protect Ethiopia's disputed Nile dam". http://www.xinhuanet.com/. 23-10-2019.
- [Vlado]. "'Water Wars': strategic implications of the grand Ethiopian Renaissance Dam". Taylor and Francis. Ron. İstifadə tarixi: 10-09-2024. (#bad_paramlink); (#first_missing_last)
- "What Cost Ethiopia's Dam Boom?" (pdf). internationalrivers. 19 Oct 2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- "International Rivers celebrates the unprecedented victory in removing dams on the Klamath River". internationalrivers.org. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- Woldemariam, Yohannes; Donnellon-May, Genevieve. "The politics of the Grand Ethiopian Renaissance Dam". climate-diplomacy.org. 2-02-2024. 7-10-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- "Grand Ethiopian Renaissance Dam Project, Benishangul-Gumuz". www.water-technology.net. 13-09-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
- "Sudan böhranının səbəbləri və mümkün nəticələri". www.trt.net.tr/azerbaycan. 13-09-2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10-09-2024.
 | Efiopiya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 2 saniye evvel InternetArchiveBot muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Boyuk Efiopiya Intibah Su bendi amh ሕዳሴ Hidase Intibah ing Grand Ethiopian Renaissance Dam Nil cayinin sag qolu olan Mavi Nil cayinin uzerinde yerlesen Sudanla serhede yaxin Efiopiyanin Benisanqul Gumuz bolgesinde qurasdirilmis gucu 5 15 GVt olan boyuk su elektrik stansiyasi Layihe hal hazirda tikilmekdedir Hidase SESEsas xususiyyetleriElektrik enerjisi gucu 6 450 MVtYerlesmesi11 12 51 sm e 35 05 35 s u H G Y OOlke EfiopiyaHidase SES Vikianbarda elaqeli mediafayllarGrand Ethiopian Renaissance Dam azerb Boyuk Efiopiya Intibah Su bendi Layihe ile bagli ehemiyyetli tebligata gore Layihe X ing Project X ve Minilliyin Rezervuari ing Millenium Minillik adlari muxtelif ingilisdilli nesrlerde de istifade olunur Internetde GERDP Boyuk Efiopiya Intibah Bendi Layihesin qisaltmasi ing Grand Ethiopian Renaissance Dam adi da genis yayilmisdir Xercler ve maliyyelesdirmeBoyuk Efiopiya Intibah Su bendi GERDP texminen 5 milyard ABS dollarina basa geldiyi texmin edilir ki bu da 2016 ci ilde Efiopiyanin umumi milli mehsulunun texminen 7 ni teskil edirdi Mavi Nil cayi ile bagli layiheler ucun beynelxalq maliyyenin olmamasi uzun muddetdir Misirin Nil su payi uzerinde ehtimal olunan hegemonlugu saxlamaq ucun davamli kampaniyasi ile izah olunurdu Efiopiya GERD nin istiqraz satisi seklinde daxili fond toplamaq ve iscilerini gelirlerinin bir hissesini tohfe vermeye inandirmaqla izdihamli maliyyelesdirme ile mecbur oldu Fond toplamada daxili ugura baxmayaraq Efiopiyadaki siyasi muhite gore efiopiyalilarin subhe ile qarsilandi Cin hokumeti hidroenergetika infrastrukturuna ehemiyyetli miqdarda beynelxalq maliyye ayirir Muxalifet bend ucun maliyye yigma prosesine qarsi aciq etiraz gosterir DizaynDizayn 2011 2019 cu iller arasinda bir nece defe deyismisdir Bu bendin parametrlerine tesir etdi Iki bend Uc su axinlariBoyuk Efiopiya Intibah Anbari layihesi bir nece komponentden ibaretdir 145 m hundurluyunde silindirle sixilmis beton bendi 50 m hundurluyunde beton uzlu qaya doldurucu yeher bendi su tullantilari ve dib cixislari sistemi 2 elektrik stansiyasi bir 280 km tek dovreli 400 KV elektrik verilisi xetti Mavi Nil uzerinde 2 korpu ve 240 km yol Esas bendin sifir seviyyesi 500 masl yukseklikdedir texminen Mavi Nil cayinin yataginin seviyyesine uygundur Iki elektrik stansiyasinin cixislari yer seviyyesinden asagidadir buna gore de bendin umumi hundurluyu 185 m bendin verilen hundurluyunden bir qeder yuksekdir Layihede uc su axinlari var birinci texminen 18 000 kubmetr beton istifade edilib Bu su axinlari birlikde 30 200 m san ucun nezerde tutulub ki bu da ehtimal olunan maksimum dasqin hadisesidir Cay Sudan erazisine girmezden evvel uc su tokme yolundan butun sulari Mavi Nile axidilacaq Enerji istehsali ve paylanmasiTamamlandiqda Boyuk Efiopiya Intibah Su bendi 5150 MVt guc gucu ve 74 milyard kubmetr su anbari ile Afrikanin en boyuk hidroenergetika obyekti olacaq Anbar Efiopiyanin elektrik istehsalini iki defe artiracaq Bununla bele Boyuk Efiopiya Intibah Su bendin su anbarinin ilkin doldurulmasi ve uzunmuddetli istismarinin Sudan ve Misire bir sira imkanlar ve riskler getirerek bendin asagi axininda Mavi Nil axininin modelini ehemiyyetli derecede deyisdireceyi gozlenilir Efiopiyanin Bas naziri Abiy Ehmed Eli GERD BendindeTikinti prosesiGERD in esas podratcisi Italiyanin Webuild sirketidir kecmis Salini Impregilo o eyni zamanda Gilgel Gibe II Gilgel Gibe III ve Tana Beles Su Elektrik Stansiyasi bendlerinin esas podratcisi kimi fealiyyet gostermisdir Simegne Bekele 2011 ci ilde tikintinin baslanmasindan 26 iyul 2018 ci ilde vefatina qeder GERD in layihe rehberi olub Hemin ilin oktyabrinda onu Kifle Horo evez etdi Bend ucun 10 milyon m beton teleb olunurdu bunun ucun hokumet yalniz yerli istehsaldan istifade etmeyi ohdesine goturdu 2012 ci ilin martinda Salini Tratos Cavi SPA Italiyan sirketini bend ucun asagi ve yuksek gerginlikli kabel tedaruku ucun muqavile ile teltif etdi Alstom sirketi layihenin birinci merhelesi ucun 250 milyon avro deyerinde sekkiz Francis turbin temin edib Mubahiseler2012 ci ilde Misir Sudan Efiopiya ve diger musteqil qurumlardan olan ekspertlerden ibaret Beynelxalq Ekspertler Surasi esasen muhendislik ve qismen tesirle bagli meseleleri muzakire etmek ucun yaradilmisdir Bu panel Efiopiyaya ve bendin tikintisini heyata keciren esas podratciya teklif edilen bir sira muhendislik deyisiklikleri ile yekunlasdi Dasqinlarin olcusu ve onlara qarsi konstruktiv reaksiya ile mesgul olan iki esas muhendis sualindan biri Qaya yeheri bendinin yaxinliginda yerlesen qeza axinlari cayin mumkun olan en boyuk dasqini nezere almaq ucun kenarin uzunlugunu 300 m den 1200 m e qeder artirir Panelin ikinci esas tovsiyesi derhal hellini tapmadi Bu ikinci tovsiye qeyri sabit zirzemiye gore surusen bend tehlukesinin qarsisini almaq ucun esas qaya zirzemisi ile kontekstde bendin struktur butovluyu ile bagli idi Panel terefinden iddia edilmisdir ki ilkin struktur tedqiqatlari qaya zirzemisinde qneys catlar ve surusme tebeqeleri kimi xususi sertler nezere alinmadan yalniz umumi suxur kutlesini nezere alir Komissiya GERD in mehv olmasi neticesinde onlarla kub kilometr suyun axmasi kimi dagidici neticenin ne mumkun ne de yuksek ehtimalli oldugunu vurgulamadi lakin bu cur felaketlerin qarsisini alma tehlukesizlik baximindan emsalinin yeterli seviyyede olmaya bileceyini qeyd etdi Daha sonra belli oldu ki bendin altinda yerlesen temel qat qneys gozlenildiyinden tamamile ferqlidir ve yeralti qranit qatinin qazinti isleri zamani uze cixmasi geoloji tedqiqatlarla uygun gelmedi Bu gozlenilmez tapintilar muhendislik prosesinde deyisikliklere sebeb oldu evvelceden planlasdirilandan daha derin qazinti ve islerin aparilmasi zerureti ortaya cixdi Bu proses daha cox vaxt ve resurs teleb etdi eyni zamanda elave beton materialinin istifadesini labud etdi Bendin etrafinda tehlukesizlikSon illerde bende mumkun hava hucumu tehlukesi ile elaqedar Efiopiya hokumeti Rusiyadan Pantsir S1 hava hucumundan mudafie sistemi de daxil olmaqla bir nece hava hucumundan mudafie sistemi ve Israilden o cumleden SPYDER MR orta menzilli hava hucumundan mudafie sistemi alib bendde qurasdirilmis hava hucumundan mudafie sistemi Misir Israil ve Efiopiya arasinda satisin qarsisini almaga calisdi lakin Israil bu telebi ignor etdi Etraf muhite ve sosial tesirlerEfiopiyada bendler barede ictimai meslehetlesmeler olkenin siyasi iqliminden tesirlenir Efiopiya xalqi ve hokumeti bu layiheni maliyyelesdirir ki bu da tekce Efiopiyaya deyil hem de Sudana ve Misire xidmet edecek Bu iki olke su techizati ucun Nil cayina esaslanir baxmayaraq ki cayin 85 i Efiopiyada axir Mehz bu siyasi veziyyete gore hidroenerji bendleri ile bagli meselelere hec bir qrup aktiv sekilde mudaxile etmir ve ictimaiyyet arasinda bu veziyyetin riskleri ile bagli narahatliqlar qaldirilmir Boyuk bendlerin heyata kecirilmesi zamani ictimai meslehetlesmeler son derece mehdud ve qeyri kafi sekilde teskil edilmisdir 2011 ci ilin iyun ayinda Efiopiyali jurnalist Reyot Alemu Boyuk Minilliyin Bendi ile bagli suallar qaldirdiqdan sonra hebs edilmisdir Misir qonsularini oz terefine cekmeye calisir ve Somalide herbi baza elde etmeyi bacarmisdir Efiopiya ise Somalilend dovlet statusuna malik olmayan teref ile razilasma memorandumu imzalayaraq ona Eden korfezde liman ve deniz quvveleri ucun cixis temin etmeyi ohdesine goturmusdur Bu ise 1964 cu ilde mustemleke serhedlerini tesdiqleyen Afrika Xartiyasinin pozulmasi anlamina gelir ve bolgeni ciddi diplomatik bohrana suruklemisdir Somalilend hele de resmi olaraq Somali Respublikasinin bir hissesi kimi taninir baxmayaraq ki Mogadisodaki merkezi hokumet 1991 ci ilden beri Somalilandde bas verenlere cox az nezaret edir Efiopiyanin Somalilandi tanimaq qarsiliginda onun 20 kilometrlik sahil xettini icareye goturmek teklifi onsuz da bolunmus bolgede veziyyeti daha da gerginlesdirir Davam eden Sudanin vetendas muharibesinde Misir Eritreya Cenubi Sudan ve Somali General El Burhani destekleyir Efiopiya ve BEE ise onun reqibi Hemedtiye destek verir Misir hemcinin esasen Ereb desteyine guvene biler O Ereb Liqasi vasitesile Efiopiyani GERD terefinden yaradilan su anbarinin doldurulmasini texire salmaga cagiran beyanat qebul etmeye muveffeq olmusdur Efiopiya ise bu tezyiqlere mehel qoymayaraq bendin tikintisini davam etdirir Reaksiyalar emekdasliq ve qinamaIstinadlar Grand Ethiopian Renaissance Dam Project www webuildgroup com 1999 cu ilde Nil hovzesi olkeleri cayin idare olunmasi uzre koordinasiya ve emekdasliq ucun forum kimi Nil Hovzesi Tesebbusunu NBI tesis etdiler homepage Nile Basin Initiative nilebasin org Istifade tarixi 2024 10 09 The Grand Ethiopian Renaissance Dam Project GERDP February 15 2021 ethiopianembassy org 3 04 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 10 2024 Negash PhD Tewodros Ferede PhD Tadele Diriba PhD Getachew The economic significance of the Grand Ethiopian Renaissance Dam GERD to the Eastern Nile Economies A CGE modeling approach Boyuk Efiopiya Intibah Anbarinin GERD Serqi Nil Iqtisadiyyatlari ucun iqtisadi ehemiyyeti CGE modellesdirme yanasmasi PDF ingilis How was the Grand Ethiopian Renaissance Dam financed GERDP nece maliyyelesdirildi scispace formally typeset ingilis 9 10 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 10 2024 Basheer M Nechifor V Calzadilla A Collaborative management of the Grand Ethiopian Renaissance Dam increases economic benefits and resilience Nature Communications ingilis doi https doi org 10 1038 s41467 021 25877 w bad doi 4 05 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 10 2024 Esas bendi ve su anbarini destekleyen eyri ve 4 9 km uzunlugunda ve 50 m hundurluyunde qaya ile dolu yeher benddir Ethiopia First stage of the filling of the reservoir of the Grand Renaissance Dam Efiopiya Boyuk Intibah Bendin su anbarinin doldurulmasinin birinci merhelesi tractebel engie com ingilis 10 09 2020 16 04 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 10 2024 Kevin G Wheeler Jeuland Marc W Hall Jim Zagona Edith Whittington Dale Understanding and managing new risks on the Nile with the Grand Ethiopian Renaissance Dam Nature Communications ingilis 16 10 2020 10 09 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 09 2024 Cooperative filling approaches for the Grand Ethiopian Renaissance Dam Taylor and Francis Online 27 06 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 09 2024 Simegne Bekele Boyuk Efiopiya Intibah Anbari layihesinin ve Efiopiyada daha uc oxsar bend layihesinin bas layihe meneceri vezifesinde calismis efiopiyali insaat muhendisi idi 1964 2018 Radial oxlu turbin Alstom to supply hydroelectric equipment for the Grand Renaissance dam in Ethiopia www alstom com ingilis web 07 01 2013 2017 06 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 10 09 Current Project Status www hidasse gov et ingilis 18 05 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 09 2024 Tratos wins contract for 6 800 MW Ethiopian project Hydro World ingilis 02 mart 2012 21 02 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 09 2024 Ethiopia Blue Nile Diversion Allows Dam Construction to Continue allafrica com ingilis 29 May 2013 2014 10 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 10 09 ing International Panel of Experts International panel of experts for ethiopian renaissance dam final report Efiopiyanin intibah bendinin yekun hesabati uzre beynelxalq ekspertler paneli PDF hesabat 11 04 2023 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 10 09 2024 Power Play capitalethiopia com 21 02 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 09 2024 Egypt Ethiopia agree to resume talks on massive Nile dam aljazeera 4 07 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 09 2024 Misir qorxur ki bend demek olar ki tamamile asili oldugu Nilden onsuz da az olan su techizatini mehdudlasdira biler Concerns mount in Egypt as Israel boosts ties with Ethiopia TheArabWeekly E El Baz Karim A Tale of Two Spyders The Grand Ethiopian Renaissance Dam s Air Defense System or Abiy s Means of Regime Survival Centre for International and Defence Policy Apr 23 2021 Istifade tarixi 10 09 2024 Kenyette Patrick Ethiopia defends GERD Dam with air defence systems www military africa 21 09 2023 Istifade tarixi 10 09 2024 Dunne Charles The Grand Ethiopian Renaissance Dam and Egypt s Military Options Arab Center Washington DC 30 07 2020 Istifade tarixi 10 09 2024 bad paramlink Israel denies providing air defense systems to protect Ethiopia s disputed Nile dam http www xinhuanet com 23 10 2019 Vlado Water Wars strategic implications of the grand Ethiopian Renaissance Dam Taylor and Francis Ron Istifade tarixi 10 09 2024 bad paramlink first missing last What Cost Ethiopia s Dam Boom pdf internationalrivers 19 Oct 2023 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 10 09 2024 International Rivers celebrates the unprecedented victory in removing dams on the Klamath River internationalrivers org Istifade tarixi 10 09 2024 Woldemariam Yohannes Donnellon May Genevieve The politics of the Grand Ethiopian Renaissance Dam climate diplomacy org 2 02 2024 7 10 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 09 2024 Grand Ethiopian Renaissance Dam Project Benishangul Gumuz www water technology net 13 09 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 09 2024 Sudan bohraninin sebebleri ve mumkun neticeleri www trt net tr azerbaycan 13 09 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 09 2024 Efiopiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin