Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şəki tətilləri və ya Nuxa tətilləri — Şəki (o vaxtlar Nuxa) fəhlələrinin iqtisadi və siyasi tətilləri. 1903, 1905, 1907, 1912, 1915 və 1917-ci illərdə keçirilmişdir. Tətillərin səbəbləri müxtəlif olmuşdur. 1903-cü il tətili Bakı tətili ilə həmrəylik, 1905-ci il tətili Qanlı bazar hadisəsinə etiraz, 1907-ci il tətili etiraz, digər tətillər isə iqtisadi və siyasi problemlərə etiraz üçün keçirilmişdi. Yerli bolşevik rəhbərliyinin iştirakı ilə keçirilən tətillərin əksəriyyəti fəhlələrin qələbəsi ilə nəticələnmişdir.
| Şəki tətilləri | |||
|---|---|---|---|
| Əsas münaqişə: Birinci rus inqilabı, Rusiya inqilabı | |||
| Tarix | 1903, 1905, 1907, 1912, 1915 və 1917-ci illər | ||
| Yeri | Nuxa,Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası | ||
| Nəticəsi | Fəhlələrin qələbəsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
1903-cü il tətili
Bakı proletariatının iyul ümumi tətili ilə həmrəylik əlaməti olaraq Nuxa (indiki Şəki) ipək emalı müəssisələrində baş vermişdir. Fəhlələr iş və mənzil şəraitlərinin yaxşılaşdırılması, əmək haqqının artırılması və s. tələblər irəli sürmüşdür. Fəhlələrin inqilabi çıxışından narahat olan Çar Rusiyası hökuməti polis nəzarətini qüvvətləndirmişdir. "İskra" hökumətin bu tədbiri haqqında yazmışdır ki, ölkəni ram etmək üçün hökumət Cənubi Qafqazın 4 şəhərində, o cümlədən Nuxada polis nəzarəti tətbiq etmişdir. Tətilin iqtisadi xarakter daşımasına baxmayaraq, onun fəhlələrin gələcək mütəşəkkil mübarizəsinin hazırlanmasında böyük əhəmiyyəti olmuşdur.
1905-ci il tətili
9 yanvarda baş verən Qanlı bazar hadisəsindən sonra başlamışdır. Tətil bolşeviklərin rəhbərliyi ilə keçmiş, siyasi xarakter daşımışdır. Fevralın 17-də Bakıdan Peterburqa polis departamentinə vurulmuş teleqramda yazılmışdır: "Bu gün ...Nuxada sosial-demokratlara məxsus mətbəə tapılmışıdr. Həbs edilənlər vardır". Nuxaya Rusiya SDFP Qafqaz Komitəsinin çap olunmuş vərəqləri göndərilmişdir. İyulun sonunda başlanan Nuxa fəhlələrinin tətilində iş gününün qısaldılması, əmək haqqının artırılması, iş şəraitinin yaxşılaşdırılması və s. tələblə irəli sürülmüşdür. Tətil fəhlələrin qələbəsi ilə nəticələnmişdir. Oktyabr-noyabr aylarında keçirilən tətil Nuxanın bütün müəssisələrini əhatə etmişdir. Tətil dekabrın əvvəlində qoşun gücü ilə yatırılmışdır.
1907-ci il tətili
Fevral ayında ipək emalı müəssisələrində başlamış və bir həftədən çox davam etmişdir. Fəhlələr səkkiz saatlıq iş günü, əmək haqqının 20–25% artırılması və s. irəli sürmüşdür. Mayın 5-də on dörddən çox fabrikdə iş dayandırılmışdır. Təqribən 1,150 nəfər fəhlə tətil etmişdir. Sahibkarlar fəhlələrin tələblərini yerinə yetirməyə məcbur olmuşdur.
1912-ci il tətili
etiraz əlaməti olaraq "Qafqaz Lionu" adlandırılan Nuxada güclü tətil başlamışdır. Tətilə rəhbərlik edən yerli bolşevik qrupu fəhlələri inqilabi mübarizəyə çağıran intibahnamələr buraxmışdır. Mayın 7-də tətilçilər işi dayandıraraq iqtisadi və siyasi tələblərini bildirmiş və fabriklərn sahibləri ilə danışıq aparmaq üçün nümayəndə seçmişdir. Lakin danışıqlar nəticə verməmişdir. Mayın 12-də tətil daha da genişlənmişdir və təqribən 6 min fəhləni əhatə etmişdir Tətilin qüvvətlənməsini görən qəza rəisi tələbləri müzakirə üçün 11 nəfər fəhlə müvəkkili və sahibkakarla müşavirə keçirmişdir. Tətil mayın 16-dək davam etmişdir. Mütəşəkkil keçirilən bu tətildə fəhlələr bəzi tələblərinin yerinə yetirilməsinə nail olmuşdur. May tətili Rusiyada ipək sənayesi fəhlələrinin ən böyük tətili idi. Sentyabrın 1-də sahibkarlar may müqaviləsinə əsasən fəhlələrə edilən güzəştləri ləğv etmişdir. Buna cavab olaraq sentyabr 2-də səkkiz, 11-də isə altmışa qədər müəssisədə iş dayanmışdır. Tətil ümumi xarakter almışdır və təqribən 3 min fəhləni əhatə etmişdir. Sahibkarlar may müqaviləsinin şərtlərini qəbul etdikdən sonra sentyabrın 15-də tətil yatırılmışdır. Cəza tədbirləri olaraq 45 nəfər fəal fəhlənin həbs edilməsinə baxmayaraq, tətil qələbə ilə nəticələnmişdir.
1917-ci il tətili
Nuxada fəhlə və əsgərlərin, zəhmətkeşlərin ilk azad Bir May nümayişi keçirilmişdir.Mayın ortalarında Nuxanın ən böyük baramaaçma fabrikinin fəhlələri tətilə başlamışdır. Onlar səkkiz saatlıq iş günü, əmək haqqının artırılmasının və s. tələb etdilər. İyunun 8-də Nuxa Fəhlə Deputatları Soveti şəhərin müəssisələrində səkkiz saatlıq iş günü tətbiq edilməsi haqqında qərar qəbul etmişdir.
Qeydlər
- İndiki Şəki.
İstinadlar
- Нуха тәтилләри // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 305.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Seki tetilleri ve ya Nuxa tetilleri Seki o vaxtlar Nuxa fehlelerinin iqtisadi ve siyasi tetilleri 1903 1905 1907 1912 1915 ve 1917 ci illerde kecirilmisdir Tetillerin sebebleri muxtelif olmusdur 1903 cu il tetili Baki tetili ile hemreylik 1905 ci il tetili Qanli bazar hadisesine etiraz 1907 ci il tetili etiraz diger tetiller ise iqtisadi ve siyasi problemlere etiraz ucun kecirilmisdi Yerli bolsevik rehberliyinin istiraki ile kecirilen tetillerin ekseriyyeti fehlelerin qelebesi ile neticelenmisdir Seki tetilleriEsas munaqise Birinci rus inqilabi Rusiya inqilabiTarix 1903 1905 1907 1912 1915 ve 1917 ci illerYeri Nuxa Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiNeticesi Fehlelerin qelebesiMunaqise terefleriNuxa fehleleri Rusiya imperiyasi Daxili Isler NazirliyiTereflerin quvvesi1 150 1907 6 min 1912 Bilinmir Itkiler45 nefer hebs edilmisdir 1912 Bilinmir 1903 cu il tetiliBaki proletariatinin iyul umumi tetili ile hemreylik elameti olaraq Nuxa indiki Seki ipek emali muessiselerinde bas vermisdir Fehleler is ve menzil seraitlerinin yaxsilasdirilmasi emek haqqinin artirilmasi ve s telebler ireli surmusdur Fehlelerin inqilabi cixisindan narahat olan Car Rusiyasi hokumeti polis nezaretini quvvetlendirmisdir Iskra hokumetin bu tedbiri haqqinda yazmisdir ki olkeni ram etmek ucun hokumet Cenubi Qafqazin 4 seherinde o cumleden Nuxada polis nezareti tetbiq etmisdir Tetilin iqtisadi xarakter dasimasina baxmayaraq onun fehlelerin gelecek mutesekkil mubarizesinin hazirlanmasinda boyuk ehemiyyeti olmusdur 1905 ci il tetili9 yanvarda bas veren Qanli bazar hadisesinden sonra baslamisdir Tetil bolseviklerin rehberliyi ile kecmis siyasi xarakter dasimisdir Fevralin 17 de Bakidan Peterburqa polis departamentine vurulmus teleqramda yazilmisdir Bu gun Nuxada sosial demokratlara mexsus metbee tapilmisidr Hebs edilenler vardir Nuxaya Rusiya SDFP Qafqaz Komitesinin cap olunmus vereqleri gonderilmisdir Iyulun sonunda baslanan Nuxa fehlelerinin tetilinde is gununun qisaldilmasi emek haqqinin artirilmasi is seraitinin yaxsilasdirilmasi ve s teleble ireli surulmusdur Tetil fehlelerin qelebesi ile neticelenmisdir Oktyabr noyabr aylarinda kecirilen tetil Nuxanin butun muessiselerini ehate etmisdir Tetil dekabrin evvelinde qosun gucu ile yatirilmisdir 1907 ci il tetiliFevral ayinda ipek emali muessiselerinde baslamis ve bir hefteden cox davam etmisdir Fehleler sekkiz saatliq is gunu emek haqqinin 20 25 artirilmasi ve s ireli surmusdur Mayin 5 de on dordden cox fabrikde is dayandirilmisdir Teqriben 1 150 nefer fehle tetil etmisdir Sahibkarlar fehlelerin teleblerini yerine yetirmeye mecbur olmusdur 1912 ci il tetilietiraz elameti olaraq Qafqaz Lionu adlandirilan Nuxada guclu tetil baslamisdir Tetile rehberlik eden yerli bolsevik qrupu fehleleri inqilabi mubarizeye cagiran intibahnameler buraxmisdir Mayin 7 de tetilciler isi dayandiraraq iqtisadi ve siyasi teleblerini bildirmis ve fabriklern sahibleri ile danisiq aparmaq ucun numayende secmisdir Lakin danisiqlar netice vermemisdir Mayin 12 de tetil daha da genislenmisdir ve teqriben 6 min fehleni ehate etmisdir Tetilin quvvetlenmesini goren qeza reisi telebleri muzakire ucun 11 nefer fehle muvekkili ve sahibkakarla musavire kecirmisdir Tetil mayin 16 dek davam etmisdir Mutesekkil kecirilen bu tetilde fehleler bezi teleblerinin yerine yetirilmesine nail olmusdur May tetili Rusiyada ipek senayesi fehlelerinin en boyuk tetili idi Sentyabrin 1 de sahibkarlar may muqavilesine esasen fehlelere edilen guzestleri legv etmisdir Buna cavab olaraq sentyabr 2 de sekkiz 11 de ise altmisa qeder muessisede is dayanmisdir Tetil umumi xarakter almisdir ve teqriben 3 min fehleni ehate etmisdir Sahibkarlar may muqavilesinin sertlerini qebul etdikden sonra sentyabrin 15 de tetil yatirilmisdir Ceza tedbirleri olaraq 45 nefer feal fehlenin hebs edilmesine baxmayaraq tetil qelebe ile neticelenmisdir 1917 ci il tetiliNuxada fehle ve esgerlerin zehmetkeslerin ilk azad Bir May numayisi kecirilmisdir Mayin ortalarinda Nuxanin en boyuk baramaacma fabrikinin fehleleri tetile baslamisdir Onlar sekkiz saatliq is gunu emek haqqinin artirilmasinin ve s teleb etdiler Iyunun 8 de Nuxa Fehle Deputatlari Soveti seherin muessiselerinde sekkiz saatliq is gunu tetbiq edilmesi haqqinda qerar qebul etmisdir QeydlerIndiki Seki IstinadlarNuha tәtillәri Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasy 10 ҹilddә VII ҹild Misir Prado Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1983 S 305