Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Enez (türk. Enez) — Türkiyənin Ədirnə ilinin bir rayonu, eyni zamanda rayon mərkəzində yerləşən qəsəbə.
| Enez | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Türkiyə |
| Rayon | Ədirnə ili |
| Başçı | Özkan Günənç |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi | 473 km² |
| Mərkəzin hündürlüyü | 10 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 10.886 nəfər (2018) |
| Rəsmi dili | türk dili |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 22 |
| Digər | |
| enez.bel.tr | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Rayon, Enez mahalından 21 km şimalda İpsala, 60 km şərqdə Keşan mahalı, cənub və qərbdə dənizdən və qurudan Egey dənizi və Yunanıstanla əhatələnərək, Maritsa çayının töküldüyü Egey dənizinin şimal sahilindəki yarımadada yerləşir. Rayonun ümumilikdə 30 km dəniz, 44 kmlik quru sərhədi vardır. Egey dənizinin şimal sahilində, Maritsa çayının dənizə töküldüyü yarımadada yerləşir. Enezin ümumi əhalisinin sayı 2011-ci il siyahıyaalınmasına görə 11.066 nəfər, ərazisi isə 473 km²-dir. Qəsəbənin əhalisi isə 4301 nəfərdir (2022).
Bələdiyyə sədri Özkan Günənçdir (CHP).
Etimologiyası
Enez adı qədim zamanlarda bölgədəki yaşayış məntəqəsi olan "Aynosdan" gəlir.
Keçmiş adı Ayesintoz Vepolti Urya idi və bu gün də "bəyəndim" mənasını verən Məmduh İnoz kimi tanınır.
Rayonun keçmiş adı 1891-ci il qeydlərində Enos kimi qeyd olunub.
Tarixi
1971-ci ildən bəri aparılan qazıntılar nəticəsində bölgədəki ilk yaşayış məskəninin Enezdən təqribən 3 km şərqdə yerləşən Hoca Çeşmə kurqanı olduğu müəyyən edildi.Neolit dövrünə, təxminən e.ə.6500-cü illərə aid edilən bu yaşayış məntəqəsinin sakinlərinin qamış və palçıq kimi yüngül materiallardan tikilmiş oval formalı daxmalarda yaşadıqları, ana ilahəyə sitayiş etdikləri, dəniz məhsulları ilə qidalandığı müəyyən edilmişdir.
Bu gün Enez adını daşıyan Aynos, Maritsa çayının dənizə töküldüyü yerdə salınmış iki limanlı şəhər olaraq məşhurlaşıb. Əvvəllər Maritsa çayının allüviya sürüşməsi nəticəsində sahildən uzaqlaşan şəhər, indi 4 km daxildəd yerləşir. Aynos e.ə.4000-ci ildə ilk məskunlaşmadan sonra bir çox dəyişikliklərə məruz qalsa da, burada həyat fasiləsiz olaraq davam etmişdir.
Aynosun ilk sakinləri haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Qədim mənbələrə görə Aynosun yerində ilk dəfə Trakiya tayfalarının məskunlaşıblar. E.ə.VII əsrdə İzmirin şimalındakı Ayoliya bölgəsində yaşayan Aeolların yaşadığı, daha sonra Midillilər (Lesbos adası) və Kimelililər tərəfindən koloniya olaraq qurulduğu bildirilir.
Həqiqətən də Enez və onun ətrafında aparılan qazıntılar zamanı tapılmış materiallar bu tarixi məlumatları təsdiqləyir. E.ə.VI əsrin sonlarında, e.ə.513-cü ildə I Daranın skif ekspedisiyasından sonra Trakya, dolayısı ilə Enez də Əhəmənilər imperiyasının hakimiyyəti altına keçdi. Enez e.ə. 478-477-ci illərdə Afina dəniz ittifaqına qatıldı. Şəhər e.ə.386-cı ildə imzalanan sülh ilə müstəqillik əldə etdi. Ellinizm dövründə Ptolemeylərin hökmranlığı altında olan Enez e.ə.190-cı ildə Romalılar Trakyanı fəth etdikdə müstəqilliyini bərpa etdi.
Bizans dövründə knyazlıq mərkəzi olan Enez, orta əsrlərdə genuyalı Qattilusio ailəsinin hökmranlığı altında idi. 1456-cı ilin yanvarında Enez Fateh Sultan Mehmedin özünün komandanlıq etdiyi Osmanlı ordusu və admiral Has Yunus bəyin komandanlığı altında 10 gəmidən ibarət Osmanlı donanması tərəfindən alınaraq Osmanlı ərazisinə birləşdirildi.
Ədirnə İl mətbəəsi müdiri Şövkət Dağdevirən tərəfindən yazılmış 1892-ci il salnaməsinə əsasən Enez qəsəbəsində 7 dükandan ibarət məşhur 2 kub, dulusçuluq fabriki, 4 daşlı buxar unu dəyirmanı, 23 yel dəyirmanı və 8 at dəyirmanı olub.
Enez qəsəbəsində 136 müsəlman evində 477, 461 xristian evində isə 1733 əhali yaşayır. Şəhərdə 13 məhəllə, 1 qəsəbə və 19 kənd var. Bütün rayonun əhalisi müxtəlif millətlərdən olan kişi və qadınlar olmaqla ümumilikdə 5379 nəfərdir.
Üzümdən ildə 49 min kilo şərab, 5 min 115 kilo rakı istehsal olunur və bunun 5 mini ixrac olunur.
Tədqiqatlar və qazıntılar
1978-ci ildən etibarən qala daxilində geniş ərazilərdə və şəhərin müxtəlif yerlərində qazıntılar apararaq Enezin mədəniyyət tarixini ortaya çıxarmağa başladılar. Qazıntılar nəticəsində Enezdə şərab zirzəmiləri, mozaik döşəməli villalar, hamam xarabalıqları, asfalt döşənmiş küçələr, bazilikalar və kilsələr, Roma və Osmanlı dövrünə aid nekropollar kimi tarixi xarabalıqlarla yanaşı, müxtəlif materiallardan hazırlanmış yüzlərlə irili-xırdalı materiallarda tapılmışdır. Enez ətrafında körpülər, yollar, karvansaraylar, monastırlar kimi müxtəlif dövrlərdən günümüzə qədər gəlib çatmış çoxlu xarabalıqlar da vardır.
İqtisadiyyatı
Rayonun iqtisadiyyatı əsasən əkinçilik və heyvandarlıq üzərində qurulub. Yetişdirilən əsas bitkilər heyvanların qida ehtiyaclarını ödəmək üçün buğda, günəbaxan, çəltik və yem bitkiləridir. İri və kiçik buynuzlu heyvandarlıq geniş yayılıb, rayonun ən hündür bölgəsi olan Hisarlı dağı ətrafında təbii yerli cins mal-qara yetişdirilir. Uzun müddətdir rayonun əsas gəlir növlərindən biri olan balıqçılıq nizamsız və qeyri-qanuni ov ucbatından getdikcə əhəmiyyətini itirən təsərrüfat sahələrindən biridir. Xarici ölkələrə ixrac edilən minoqalar nadir hallarda tutulur. Lüfer demək olar ki, tapılmır.
Rayonda fəaliyyət göstərən aktiv sənaye müəssisələri təxminən 130 işçisi olan xarici kapitallı gil fabriki və Böyükevrən kəndində yerləşən çiy süd emalı müəssisəsidir. Bəzi kəndlərdə son vaxtlar, xüsusilə 2005-ci ildən sonra meyvəçiliyə sərmayə qoyuluşu sürətləndirilmiş, meyvə bazarında ixrac məhsullarının istehsalına başlanılmışdır. Bu istiqamətdə Çeribaşı kəndi liderliyini qoruyur və rayonda investorların sayı günü-gündən sürətlə artır.
Turizmi
Enezi xarici turistlərdən daha çox yerli turistlər ziyarət edir. Dənizə yaxın olan və şəhər mərkəzini keçdikdən sonra görünən ərazilər villalar və turistlərin qonaqladığı yerlərdir. Rayonda həmçinin İstanbul və Trakya universitetlərinin istirahət və təlim düşərgələri fəaliyyət göstərir. Bu düşərgələr tələbələrə yay aylarında rahat və gözəl istirahət imkanları verir. Enezdə yol tikintisi və abadlıq işlərinə 2006-cı ilin yayından başlanılıb. Əraziyə daha çox turist cəlb etmək üçün bu cür abadlıq işləri davamlı şəkildə aparılır.
Coğrafiyası
Enez rayonu Ədirnənin cənub-qərbində yerləşir. Şərqdə Keşan mahalı, qərbdə Egey dənizi, şimalda Yunanıstan və İpsala rayonları, cənubda Saros körfəzi ilə əhatələnib..
Əhalisi
2024-cü il siyahıyaalınmasına əsasən Enezdə 10.667 nəfər insan yaşayır.
İstinadlar
- "Arşivlenmiş kopya". 16 Haziran 2012 tarixində .
- Simon Hornblower, Antony Spawforth, Esther Eidinow (editors), The Oxford Classical Dictionary 2012 ISBN , "Aenus"
- "Address-based population registration system (ADNKS) results dated 31 December 2022, Favorite Reports" (XLS) (ingilis). . 27 December 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 13 March 2023.
- Yılmaz, Hayri Fehmi; Dönmez, Şevket. "Enes (Ainos)/Edirne: Traklar, Bizanslılar ve Osmanlılar burada buluştu". NTV Tarih.
- Ratip Kazancıgil, Gökçe Nilüfer, Dağdevirenzade M. Şevket Bey'in Edirne Tarihi ve Balkan Savaşı Anıları, Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi Yayınları, 2005 Edirne
- "Ost-Europa, No. 5: Süd-West-Russland, Rumänien & Bulgarien (1891, Stieler´s Handatlas, Justus Perthes) - Landkartenarchiv.de". 4 Temmuz 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 15 Ocak 2023.
Xarici keçidlər
- Enez Bələdiyyəsi rəsmi saytı 2008-08-20 at the Wayback Machine (türk.)
- Enez Bələdiyyəsi rəsmi saytı 2012-11-01 at the Wayback Machine (türk.)
- (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Enez turk Enez Turkiyenin Edirne ilinin bir rayonu eyni zamanda rayon merkezinde yerlesen qesebe Enez40 47 sm e 26 05 s u Olke TurkiyeRayon Edirne iliBasci Ozkan GunencTarixi ve cografiyasiSahesi 473 km Merkezin hundurluyu 10 mSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 10 886 nefer 2018 Resmi dili turk diliReqemsal identifikatorlarPoct indeksi 22Digerenez bel trEnez Vikianbarda elaqeli mediafayllar Rayon Enez mahalindan 21 km simalda Ipsala 60 km serqde Kesan mahali cenub ve qerbde denizden ve qurudan Egey denizi ve Yunanistanla ehatelenerek Maritsa cayinin tokulduyu Egey denizinin simal sahilindeki yarimadada yerlesir Rayonun umumilikde 30 km deniz 44 kmlik quru serhedi vardir Egey denizinin simal sahilinde Maritsa cayinin denize tokulduyu yarimadada yerlesir Enezin umumi ehalisinin sayi 2011 ci il siyahiyaalinmasina gore 11 066 nefer erazisi ise 473 km dir Qesebenin ehalisi ise 4301 neferdir 2022 Belediyye sedri Ozkan Gunencdir CHP EtimologiyasiEnez adi qedim zamanlarda bolgedeki yasayis menteqesi olan Aynosdan gelir Kecmis adi Ayesintoz Vepolti Urya idi ve bu gun de beyendim menasini veren Memduh Inoz kimi taninir Rayonun kecmis adi 1891 ci il qeydlerinde Enos kimi qeyd olunub Tarixi1971 ci ilden beri aparilan qazintilar neticesinde bolgedeki ilk yasayis meskeninin Enezden teqriben 3 km serqde yerlesen Hoca Cesme kurqani oldugu mueyyen edildi Neolit dovrune texminen e e 6500 cu illere aid edilen bu yasayis menteqesinin sakinlerinin qamis ve palciq kimi yungul materiallardan tikilmis oval formali daxmalarda yasadiqlari ana ilaheye sitayis etdikleri deniz mehsullari ile qidalandigi mueyyen edilmisdir Bu gun Enez adini dasiyan Aynos Maritsa cayinin denize tokulduyu yerde salinmis iki limanli seher olaraq meshurlasib Evveller Maritsa cayinin alluviya surusmesi neticesinde sahilden uzaqlasan seher indi 4 km daxilded yerlesir Aynos e e 4000 ci ilde ilk meskunlasmadan sonra bir cox deyisikliklere meruz qalsa da burada heyat fasilesiz olaraq davam etmisdir Aynosun ilk sakinleri haqqinda deqiq melumat yoxdur Qedim menbelere gore Aynosun yerinde ilk defe Trakiya tayfalarinin meskunlasiblar E e VII esrde Izmirin simalindaki Ayoliya bolgesinde yasayan Aeollarin yasadigi daha sonra Midilliler Lesbos adasi ve Kimelililer terefinden koloniya olaraq quruldugu bildirilir Heqiqeten de Enez ve onun etrafinda aparilan qazintilar zamani tapilmis materiallar bu tarixi melumatlari tesdiqleyir E e VI esrin sonlarinda e e 513 cu ilde I Daranin skif ekspedisiyasindan sonra Trakya dolayisi ile Enez de Ehemeniler imperiyasinin hakimiyyeti altina kecdi Enez e e 478 477 ci illerde Afina deniz ittifaqina qatildi Seher e e 386 ci ilde imzalanan sulh ile musteqillik elde etdi Ellinizm dovrunde Ptolemeylerin hokmranligi altinda olan Enez e e 190 ci ilde Romalilar Trakyani feth etdikde musteqilliyini berpa etdi Bizans dovrunde knyazliq merkezi olan Enez orta esrlerde genuyali Qattilusio ailesinin hokmranligi altinda idi 1456 ci ilin yanvarinda Enez Fateh Sultan Mehmedin ozunun komandanliq etdiyi Osmanli ordusu ve admiral Has Yunus beyin komandanligi altinda 10 gemiden ibaret Osmanli donanmasi terefinden alinaraq Osmanli erazisine birlesdirildi Edirne Il metbeesi mudiri Sovket Dagdeviren terefinden yazilmis 1892 ci il salnamesine esasen Enez qesebesinde 7 dukandan ibaret meshur 2 kub dulusculuq fabriki 4 dasli buxar unu deyirmani 23 yel deyirmani ve 8 at deyirmani olub Enez qesebesinde 136 muselman evinde 477 461 xristian evinde ise 1733 ehali yasayir Seherde 13 mehelle 1 qesebe ve 19 kend var Butun rayonun ehalisi muxtelif milletlerden olan kisi ve qadinlar olmaqla umumilikde 5379 neferdir Uzumden ilde 49 min kilo serab 5 min 115 kilo raki istehsal olunur ve bunun 5 mini ixrac olunur Tedqiqatlar ve qazintilar 1978 ci ilden etibaren qala daxilinde genis erazilerde ve seherin muxtelif yerlerinde qazintilar apararaq Enezin medeniyyet tarixini ortaya cixarmaga basladilar Qazintilar neticesinde Enezde serab zirzemileri mozaik dosemeli villalar hamam xarabaliqlari asfalt dosenmis kuceler bazilikalar ve kilseler Roma ve Osmanli dovrune aid nekropollar kimi tarixi xarabaliqlarla yanasi muxtelif materiallardan hazirlanmis yuzlerle irili xirdali materiallarda tapilmisdir Enez etrafinda korpuler yollar karvansaraylar monastirlar kimi muxtelif dovrlerden gunumuze qeder gelib catmis coxlu xarabaliqlar da vardir IqtisadiyyatiRayonun iqtisadiyyati esasen ekincilik ve heyvandarliq uzerinde qurulub Yetisdirilen esas bitkiler heyvanlarin qida ehtiyaclarini odemek ucun bugda gunebaxan celtik ve yem bitkileridir Iri ve kicik buynuzlu heyvandarliq genis yayilib rayonun en hundur bolgesi olan Hisarli dagi etrafinda tebii yerli cins mal qara yetisdirilir Uzun muddetdir rayonun esas gelir novlerinden biri olan baliqciliq nizamsiz ve qeyri qanuni ov ucbatindan getdikce ehemiyyetini itiren teserrufat sahelerinden biridir Xarici olkelere ixrac edilen minoqalar nadir hallarda tutulur Lufer demek olar ki tapilmir Rayonda fealiyyet gosteren aktiv senaye muessiseleri texminen 130 iscisi olan xarici kapitalli gil fabriki ve Boyukevren kendinde yerlesen ciy sud emali muessisesidir Bezi kendlerde son vaxtlar xususile 2005 ci ilden sonra meyveciliye sermaye qoyulusu suretlendirilmis meyve bazarinda ixrac mehsullarinin istehsalina baslanilmisdir Bu istiqametde Ceribasi kendi liderliyini qoruyur ve rayonda investorlarin sayi gunu gunden suretle artir TurizmiEnezi xarici turistlerden daha cox yerli turistler ziyaret edir Denize yaxin olan ve seher merkezini kecdikden sonra gorunen eraziler villalar ve turistlerin qonaqladigi yerlerdir Rayonda hemcinin Istanbul ve Trakya universitetlerinin istirahet ve telim dusergeleri fealiyyet gosterir Bu dusergeler telebelere yay aylarinda rahat ve gozel istirahet imkanlari verir Enezde yol tikintisi ve abadliq islerine 2006 ci ilin yayindan baslanilib Eraziye daha cox turist celb etmek ucun bu cur abadliq isleri davamli sekilde aparilir CografiyasiEnez rayonu Edirnenin cenub qerbinde yerlesir Serqde Kesan mahali qerbde Egey denizi simalda Yunanistan ve Ipsala rayonlari cenubda Saros korfezi ile ehatelenib Ehalisi2024 cu il siyahiyaalinmasina esasen Enezde 10 667 nefer insan yasayir Istinadlar Arsivlenmis kopya 16 Haziran 2012 tarixinde Simon Hornblower Antony Spawforth Esther Eidinow editors The Oxford Classical Dictionary 2012 ISBN 978 0 19954556 8 Aenus Address based population registration system ADNKS results dated 31 December 2022 Favorite Reports XLS ingilis 27 December 2023 tarixinde Istifade tarixi 13 March 2023 Yilmaz Hayri Fehmi Donmez Sevket Enes Ainos Edirne Traklar Bizanslilar ve Osmanlilar burada bulustu NTV Tarih Ratip Kazancigil Gokce Nilufer Dagdevirenzade M Sevket Bey in Edirne Tarihi ve Balkan Savasi Anilari Turk Kutuphaneciler Dernegi Edirne Subesi Yayinlari 2005 Edirne Ost Europa No 5 Sud West Russland Rumanien amp Bulgarien 1891 Stieler s Handatlas Justus Perthes Landkartenarchiv de 4 Temmuz 2017 tarixinde Istifade tarixi 15 Ocak 2023 Xarici kecidlerEnez Belediyyesi resmi sayti 2008 08 20 at the Wayback Machine turk Enez Belediyyesi resmi sayti 2012 11 01 at the Wayback Machine turk turk