Macarıstan illüstrasiyalı salnaməsi lat Chronicon Pictum ing Illuminated Chronicle mac Képes Krónika digər adları Chroni

Macarıstan illüstrasiyalı salnaməsi (lat. Chronicon Pictum, ing. Illuminated Chronicle, mac. Képes Krónika, digər adları Chronica Hungarorum, Chronicon (Macar dilində) Pictum, Chronica Picta və yaChronica de Gestis Hungarorum) — 14-cü əsrin ikinci yarısından başlayaraq Macarıstan krallığında orta əsrə aid edilən illüstrasiyalı xronika. I Böyük Lyudovikin sarayında kral saraylarının beynəlxalq bədii üslubunu təmsil edir.

*Macarıstanın İllüstrasiyalı Xronikası*nın ilk səhifəsi

Xronikanın tarixi

Xronika Mark Kalti tərəfindən 1358-ci ildən sonra yazılmışdır, sonuncu illüstrasiyalar 1370–1373-cü illər arasında tamamlanmışdır. I Böyük Lyudov qızı Katarina Çarlesin oğlu Lyudovik Orleans ilə ailə həyatı qurduqda ona hədiyyə etmişdir.

Xronika daha sonra 1456-cı ildə Dorde Brankoviçə təqdim edilmişdir və bu zaman nüsxəsi çıxarılmışdır. Sonralar türklərin istilasından sonra yoxa çıxmışdır.

Xronika 17-ci əsrin ilk yarısında Vyanada kral arxivlərinin arasında tapılmışdır. İllüstrasiyanın bura necə gəlib çıxması haqqında heç bir məlumat yoxdur. Vyanada tapıldığı üçün ona bəzən Vyananın İllüstrasiyalı Xronikası deyə də xitab edirlər. Əlyazma hazırda Budapeştdəki Milli Seçeni Kitabxanasında saxlanılır.

Tarixi təsvir

147 illüstrasiyadan ibarət olan xronika 14-cü əsrdə mövcud olan mədəni tarixi və saray həyatı haqqında önəmli məlumatları özündə cəmləşdirir. Xronikaya daxil olan əksər miniatürlərin bəziləri qızıl ilə rənglənmişdir. Eyni dövrdə Qərbi Avropanın digər bölgələrindən olan oxşar miniatürlər ilə müqayisə etsək Macarıstanın İllüstrasiyalı Xronikasındakı miniatürlərin bədii dəyərinin olduqca yüksək olduğunu görərik. Miniatürlərdəki insan fiqurları olduqca dəqiq və insan anatomiyasına uyğun təsvir edilmişdir; məsələn, göz bəbəkləri rənglənmişdir, bunu miniatürə ancaq mikroskopla baxmaqla görmək mümkündür.

Atillanın təsvir olunduğu miniatürlərin əksəriyyəti ya pozulmuş, ya da silinmişdir (xüsusilə Atillanın ölümünü göstərən son miniatür); digər miniatürlərin dövrümüzə qədər qorunub saxlanılmasını nəzərə alaraq bunu zamanla əlaqələndirə bilmərik.

Qalereya

Macarıstan krallığının birinci kralı kimi Atillanın təsviri
Macarların Akvileyanı mühasirəyə alması
Atilla Papa I Leo ilə görüşür
Hunor və Maqor
Macar tayfaları
Macarların Ortadunay düzənliyini işğal etməsi
Lehel və onun şeypuru
Qeza (Böyük Macar knyazı)
Müqəddəs I İştvan
Laslo I Svyatoy
Laslo I Svyatoy
Kral Koloman
Posada döyüşü
IV Bela

İstinadlar

Pražák, Nechutová, Bartoňková. Legendy a kroniky koruny Uherské (Legends and chronicles of Hungarian crown). Prague: Nakladatelství Vyšehrad. 1988. 340–346.

Xarici keçidlər

at the Wayback Machine (archived mart 4, 2012)
Podhradczky József. Chronicon Budense (latın). Buda. 1838 [1365]. – A more readable Latin text, with notes in Latin
Geréb László. Képes Krónika (macar). Magyar Hírlap and Maecenas. 1993. ISBN . – Hungarian translation at the

[praz-1] Pražák, Nechutová, Bartoňková. Legendy a kroniky koruny Uherské (Legends and chronicles of Hungarian crown). Prague: Nakladatelství Vyšehrad. 1988. 340–346.