Aksu (Ağsu) (Uyğurca: ئاقسۇ, Aksu shehiri, Çincə: 阿克苏/阿克蘇; Pinyin: Ākèsū) — Çin Xalq Respublikasının Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonunda bir şəhər.
Aksu | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Sahəsi |
|
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Telefon kodu | +86 997 |
Poçt indeksi | 843000 |
Nəqliyyat kodu | 新N |
Digər | |
akss.gov.cn | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Qəsəbə və kəndlər
Aksu şəhəri, beş məhəllə komitəsi (社区居民委员会; jūmínwěiyuánhùi), iki qəsəbə (镇 zhèn), beş küçə komitəsi (乡 xiāng), bir xüsusi məhəllə komitəsi, bir xüsusi bölgə və on dörd xüsusi küçə bölgəsi (虚拟乡) kimi yaşayış məntəqələrindən təşkil olunub. Ayrıca Bingtuan Ertuan (兵团二团; Bīngtuán Èrtuán) 1.2 km² yüzölçümünde Sintcan Məhsul və İnşaat Kolordusu (新疆生產建設兵團; Xīnjiāng Shēngchǎn Jiànshè Bīngtuán) bu bölgədə yerləşir.
Tarixi
Bu şəhərin çincə və ingiliscə digər adları: Aqsu New City, Akoso, New Aksu, A-k'o-su-hsien, A-k'o-su-hsin-ch'eng, Aqsu, Aksou, Ak Su Yangi Shahr, A-k'o-su, Aqsu Yangi Shahr, A-k'o-su-chen, Yangi-shahr ve Aksu New City.
502–550-ci illər arasında Hunlar, 552–648-ci illər arasında Göytürklər, 648–649-cu illər arasında Tan sülaləsi zamanında Çinlilər, təkrar 659-cu ildən etibarən 744-cü ilə qədər Göytürklər, 790 və 791 — təxminən 842-ci illər arasında Tibetlilər və 1006-cı ildən etibarən Qaraxanlılar 1032–1210-cu illər arasında Şərqi Qaraxanlılar, Şərqi Qaraxanlıları Qaraxitaylar yıxdıqdan sonra Qaraxitaylar, daha sonra; öncə 1227–1370-ci illər arasında Cığatay xanlığı daha sonra 1370–1514-cü illlər arasında və yaxud Moğolustan bu bölgədə hegemonluq qurmuşdur.
Yarkənd xanlığı dönəmi
Şərqi Türkistanda 1514-cü və 1680-ci illər arasında Altışəhər (Altışəhr) olarak bilinən Xotan, Yarkənd, Yengihisar, Qaşqar, Ağsu və Üçturfan kimi şəhərləri əhatə edən bölgədə Yarkənd xanlığı, (mamlakati Yarkənd, məmləkati- Moğoliyə, məmləkəti-Səidiyə) hegemonluq qurmuşdur.
XIX əsrin sonunadək, Aksu şəhəri geniş bazar-çarşıları və karvansarayları ilə bölgəsəl bir ticarət mərkəzi halına gəlmişdir. 1887-ci ildə Aksunu ziyarət eden Francis Younghusband, şəhər əhalisi 20,000, artı bir qarnizon və təxminən 2,000 nəfər əsgəri vardı,-deyə yazırdı.
İqtisadiyyat
Yeterincə su qaynaqları və ildə təxminən 200 günden artıq günəş işığı görən Aksu ətrafında taxılçılıq, əkinçilik, bağçılıq və bostançılıq çox inkişaf etmişdir. Bu səbəblə, Han Çinliləri 1980-ci illərdən bəri, yarıhərbi bir təşkilat olan Sincan Məhsul və İnşaat kolorduları qurmuş, məqsədi azlıq milliətlərin strateji sahələrini müstəmləkə halına gətirmək, işlənilməyən yerləri sömürmək üçün böyük mexanikləşdirilmiş dövlət fermaları və böyük bir sulama kanalı tikməyə başlamışdır.
Ədəbiyyat
- Hill, John E. 2003. "Annotated Translation of the Chapter on the Western Regions according to the Hou Hanshu." 2nd Draft Edition. [1] (ing.)
- Puri, B. N. Buddhism in Central Asia, Motilal Banarsidass Publishers Private Limited, Delhi, 1987. (2000 reprint).
- Stein, Aurel M. 1907. Ancient Khotan: Detailed report of archaeological explorations in Chinese Turkestan, 2 vols. Clarendon Press. Oxford. [2] (ing.)
İstinadlar
- Aksu, China Page 2008-06-14 at the Wayback Machine (ing.)
- F. Younghusband, The Heart of a Continent, London, 1896. p. 154.
- E. Reclus, Nouvelle Géographie universelle, vol. 7, L’Asie centrale, Paris, 1882. p. 140.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Agsu deqiqlesdirme Aksu Agsu Uygurca ئاقسۇ Aksu shehiri Cince 阿克苏 阿克蘇 Pinyin Akesu Cin Xalq Respublikasinin Sintszyan Uygur Muxtar Rayonunda bir seher Aksu41 09 59 sm e 80 15 00 s u Olke CinTarixi ve cografiyasiSahesi 14 415 16 km Saat qursagi UTC 08 00EhalisiEhalisi 535 657 nef 2010 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 86 997Poct indeksi 843000Neqliyyat kodu 新NDigerakss gov cnXeriteni goster gizle Aksu Vikianbarda elaqeli mediafayllarQesebe ve kendlerAksu seheri bes mehelle komitesi 社区居民委员会 juminweiyuanhui iki qesebe 镇 zhen bes kuce komitesi 乡 xiang bir xususi mehelle komitesi bir xususi bolge ve on dord xususi kuce bolgesi 虚拟乡 kimi yasayis menteqelerinden teskil olunub Ayrica Bingtuan Ertuan 兵团二团 Bingtuan Ertuan 1 2 km yuzolcumunde Sintcan Mehsul ve Insaat Kolordusu 新疆生產建設兵團 Xinjiang Shengchǎn Jianshe Bingtuan bu bolgede yerlesir TarixiBu seherin cince ve ingilisce diger adlari Aqsu New City Akoso New Aksu A k o su hsien A k o su hsin ch eng Aqsu Aksou Ak Su Yangi Shahr A k o su Aqsu Yangi Shahr A k o su chen Yangi shahr ve Aksu New City 502 550 ci iller arasinda Hunlar 552 648 ci iller arasinda Goyturkler 648 649 cu iller arasinda Tan sulalesi zamaninda Cinliler tekrar 659 cu ilden etibaren 744 cu ile qeder Goyturkler 790 ve 791 texminen 842 ci iller arasinda Tibetliler ve 1006 ci ilden etibaren Qaraxanlilar 1032 1210 cu iller arasinda Serqi Qaraxanlilar Serqi Qaraxanlilari Qaraxitaylar yixdiqdan sonra Qaraxitaylar daha sonra once 1227 1370 ci iller arasinda Cigatay xanligi daha sonra 1370 1514 cu illler arasinda ve yaxud Mogolustan bu bolgede hegemonluq qurmusdur Yarkend xanligi donemi Serqi Turkistanda 1514 cu ve 1680 ci iller arasinda Altiseher Altisehr olarak bilinen Xotan Yarkend Yengihisar Qasqar Agsu ve Ucturfan kimi seherleri ehate eden bolgede Yarkend xanligi mamlakati Yarkend memlekati Mogoliye memleketi Seidiye hegemonluq qurmusdur XIX esrin sonunadek Aksu seheri genis bazar carsilari ve karvansaraylari ile bolgesel bir ticaret merkezi halina gelmisdir 1887 ci ilde Aksunu ziyaret eden Francis Younghusband seher ehalisi 20 000 arti bir qarnizon ve texminen 2 000 nefer esgeri vardi deye yazirdi IqtisadiyyatYeterince su qaynaqlari ve ilde texminen 200 gunden artiq gunes isigi goren Aksu etrafinda taxilciliq ekincilik bagciliq ve bostanciliq cox inkisaf etmisdir Bu sebeble Han Cinlileri 1980 ci illerden beri yariherbi bir teskilat olan Sincan Mehsul ve Insaat kolordulari qurmus meqsedi azliq millietlerin strateji sahelerini mustemleke halina getirmek islenilmeyen yerleri somurmek ucun boyuk mexaniklesdirilmis dovlet fermalari ve boyuk bir sulama kanali tikmeye baslamisdir EdebiyyatHill John E 2003 Annotated Translation of the Chapter on the Western Regions according to the Hou Hanshu 2nd Draft Edition 1 ing Puri B N Buddhism in Central Asia Motilal Banarsidass Publishers Private Limited Delhi 1987 2000 reprint Stein Aurel M 1907 Ancient Khotan Detailed report of archaeological explorations in Chinese Turkestan 2 vols Clarendon Press Oxford 2 ing IstinadlarAksu China Page 2008 06 14 at the Wayback Machine ing F Younghusband The Heart of a Continent London 1896 p 154 E Reclus Nouvelle Geographie universelle vol 7 L Asie centrale Paris 1882 p 140