Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Antiimperializm — imperializmə qarşı çıxmaq deməkdir. O, təkcə siyasi və iqtisadi əleyhdarlıq deyil, həm də imperializmin mədəni təzyiqlərinə, ələ keçirmə proseslərinə qarşı bir əleyhdarlıqdır.
Konsepsiyanın məzmunu və tarixi
Ümumiyyətlə, antiimperializm həm də müxtəlif dillərdə danışan və müxtəlif mədəniyyətlərə malik olan qonşu ölkələrə qarşı işğalçılıq müharibələrinə qarşıdır. Bir sözlə, bir ölkənin öz hüdudlarından kənara genişlənməsinin də əleyhinədir. Anti-imperialistlərə misal olaraq Romadakı Respublikaçı senatorları və 1898-ci ildəki İspaniya-Amerika müharibəsindən sonra yaradılmış "Antiimperialist" adlı təşkilatı göstərmək olar.
"İmperializm" termini ingilis dilinə 1870-ci illərdə İngiltərənin baş naziri olmuş Benjamin Disraelinin son dərəcə təcavüzkar və səs-küylü müstəmləkəçilik siyasəti nəticəsində daxil olmuşdur. Bu sözü bu siyasətləri dəstəkləyən Riçard Çemberlen işlətmişdir. Bəziləri üçün imperializm idealist və xeyirxah siyasətdir. Başqa bir baxışa görə, "imperializm" kapitalist hərisliyi və şəxsi mənafeyə müvafiq olaraq yaradılmış siyasətlə xarakterizə olunur. Con Atkinson Hobson və marksist Lenin bu anlayışa daha çox nəzəri və makroiqtisadi mənalar əlavə etmişdirlər. Bir çox solçu nəzəriyyəçilər imperializmin bu struktur və ya sistemli tərəfini vurğulayan fikirləri qəbul etmişdirlər. Bu tip yazıçılar XIX əsrin son bir neçə onilliklərini əhatə edən konsepsiyanı genişləndirmiş və onu Xristofor Kolumba və hətta Səlib yürüşlərinə qədər uzanan və əsrlər boyu davam edən dünya sisteminə verilən ad halına gətirmişdirlər. Konsepsiya müəyyən bir tarixi dövr ərzində yayıldıqca onun əsasən bir-birinə paralel olan beş fərqli qolu meydana çıxmışdır. Mənəvi, iqtisadi, sistemli, mədəni və maddi. Bu konsepsiyanın bu təkamülü gücə və xüsusən də qərb gücünə qarşı artan bir narahatlıq və hətta ikrah yaratmışdır.
Kapitalizm, aristokratiya və imperializm arasındakı əlaqə uzun müddət tarixçilər və politoloqlar tərəfindən müzakirə edilmişdir. J. A. Hobson (1858–1940), Cozef Şumpeter (1883–1950), Torşteyn Veblen (1857–1929) və Norman Angell (1872–1967) və bunlar kimi qeyri-marksist yazıçılar Birinci Dünya Müharibəsi və müharibələrarası dövrdə çox sayda əsərlər yazaraq yüksək məhsuldarlıq göstərmişdirlər. Xüsusilə 1950-ci illərdə imperializmin Avropa və ABŞ-yə hərbi-siyasi təsirləri öyrənilmişdir. Hobsona görə, ediləcək sosial islahatlar nəticəsində imperializmin mənfi təsirləri yaxşılaşdırıla bilər. Hobsona görə, hökumətin vergi siyasəti vasitəsilə müdaxilələri daha geniş istehlakı təmin edəcək, sərvətləri artıracaq və dinc beynəlxalq dünya nizamını bərqərar edəcəkdir. Digər tərəfdən, əgər dövlət bu müdaxilələri etməsə, yəni dövlət icarədarların və faizdən pul qazananların işlərinə qarışmasa, sağlam olmayan ictimai quruluş və imperializm meydana gələcəkdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Antiimperializm imperializme qarsi cixmaq demekdir O tekce siyasi ve iqtisadi eleyhdarliq deyil hem de imperializmin medeni tezyiqlerine ele kecirme proseslerine qarsi bir eleyhdarliqdir Konsepsiyanin mezmunu ve tarixiUmumiyyetle antiimperializm hem de muxtelif dillerde danisan ve muxtelif medeniyyetlere malik olan qonsu olkelere qarsi isgalciliq muharibelerine qarsidir Bir sozle bir olkenin oz hududlarindan kenara genislenmesinin de eleyhinedir Anti imperialistlere misal olaraq Romadaki Respublikaci senatorlari ve 1898 ci ildeki Ispaniya Amerika muharibesinden sonra yaradilmis Antiimperialist adli teskilati gostermek olar Imperializm termini ingilis diline 1870 ci illerde Ingilterenin bas naziri olmus Benjamin Disraelinin son derece tecavuzkar ve ses kuylu mustemlekecilik siyaseti neticesinde daxil olmusdur Bu sozu bu siyasetleri destekleyen Ricard Cemberlen isletmisdir Bezileri ucun imperializm idealist ve xeyirxah siyasetdir Basqa bir baxisa gore imperializm kapitalist herisliyi ve sexsi menafeye muvafiq olaraq yaradilmis siyasetle xarakterize olunur Con Atkinson Hobson ve marksist Lenin bu anlayisa daha cox nezeri ve makroiqtisadi menalar elave etmisdirler Bir cox solcu nezeriyyeciler imperializmin bu struktur ve ya sistemli terefini vurgulayan fikirleri qebul etmisdirler Bu tip yazicilar XIX esrin son bir nece onilliklerini ehate eden konsepsiyani genislendirmis ve onu Xristofor Kolumba ve hetta Selib yuruslerine qeder uzanan ve esrler boyu davam eden dunya sistemine verilen ad halina getirmisdirler Konsepsiya mueyyen bir tarixi dovr erzinde yayildiqca onun esasen bir birine paralel olan bes ferqli qolu meydana cixmisdir Menevi iqtisadi sistemli medeni ve maddi Bu konsepsiyanin bu tekamulu guce ve xususen de qerb gucune qarsi artan bir narahatliq ve hetta ikrah yaratmisdir Kapitalizm aristokratiya ve imperializm arasindaki elaqe uzun muddet tarixciler ve politoloqlar terefinden muzakire edilmisdir J A Hobson 1858 1940 Cozef Sumpeter 1883 1950 Torsteyn Veblen 1857 1929 ve Norman Angell 1872 1967 ve bunlar kimi qeyri marksist yazicilar Birinci Dunya Muharibesi ve muharibelerarasi dovrde cox sayda eserler yazaraq yuksek mehsuldarliq gostermisdirler Xususile 1950 ci illerde imperializmin Avropa ve ABS ye herbi siyasi tesirleri oyrenilmisdir Hobsona gore edilecek sosial islahatlar neticesinde imperializmin menfi tesirleri yaxsilasdirila biler Hobsona gore hokumetin vergi siyaseti vasitesile mudaxileleri daha genis istehlaki temin edecek servetleri artiracaq ve dinc beynelxalq dunya nizamini berqerar edecekdir Diger terefden eger dovlet bu mudaxileleri etmese yeni dovlet icaredarlarin ve faizden pul qazananlarin islerine qarismasa saglam olmayan ictimai qurulus ve imperializm meydana gelecekdir Hemcinin baxDemokratik Fransiz Muselmanlar PartiyasiIstinadlarXarici kecidler