Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Banya Başı məscidi (bolq. Баня баши джамия, türk. Banya Başı Camii) — Bolqarıstanın Sofiya şəhərində yerləşən məscid.
| Banya Başı məscidi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə | |
| Memar | Memar Sinan |
| Tikilmə tarixi | 1566 |
| Üslubu | Osmanlı memarlığı |
| Material | kərpic |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Xeyriyyəçi Molla Əfəndi Kadı Seyfullahın təşəbbüsü və maddi yardımı ilə tikilib. Belə ki, müxtəlif mənbələrdə məscid “Molla Əfəndi” məscidi adı ilə və ya “Kadı Seyfullah” kimi də göstərilir. Qapının üstündəki tağda yerləşən daşın üzərində mətn köhnə boya ilə yazılıb, onu oxumaq mümkün deyil. Mətnin altında 974-cü il tarixi göstərilir ki, bu da məscidin hicri təqvimo ilə (islam təqvimi) 974-cü ildə və ya 1566-1567-ci illərdə tikildiyini göstərir.
Tarixi
Tikintisi 1567-ci ildə tamamlanan Banya Başı Avropanın ən qədim məscidlərindən biridir. Məscid öz adını hərfi mənada “hamamdan əvvəl” mənasını verən Banya Başi ifadəsindən alıb. Məscidin ən görkəmli xüsusiyyəti onun əslində təbii termal spa üzərində inşa edilməsidir. Hətta hazırda məscidin divarları yaxınlığındakı bazadakı havalandırma dəliklərindən yuxarı qalxan buxarlar görsənir. Məscid böyük günbəzi və minarəsi ilə məşhurdur.
Hal-hazırda Banya Başi məscidi Sofiyada, təxminən beş əsr davam edən Bolqarıstanın Osmanlı hakimiyyətinin qalığı olan yeganə fəaliyyət göstərən məsciddir və şəhərin müsəlman icması tərəfindən istifadə olunur. Banya Başi həm də Sofiyada fəaliyyət göstərən yeganə məsciddir.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Məscidin əsas binası dördbucaqlıdır. Dörd künc günbəz arasında mərkəzi günbəz və minarə ucalır. Ön tərəfdə üç kiçik qübbəli artırma var. Qübbələr Qadı Seyfulla Əfəndinin mərhum həyat yoldaşının xatirəsinə tikilib.
Banya Başı məscidi XVI əsrdə Osmanlı memarlıq düşüncəsinin xüsusiyyətlərini əks etdirən maraqlı memarlıq əsəridir. Məscid Osmanlı memarı Memar Sinan tərəfindən tikilib. Məscidin divarları daş və kərpicdən hörülmüş, daş sıralarının arasına qırmızı kərpic cərgələri qoyulub. Dörd küncdə, Razqraddakı Məkbul İbrahim Paşa məscidində olduğu kimi, kiçik qüllələr var ki, onların altında dayaq sütunları halqalarla aşağı düşür. On altı şüalı halqaların künclərində ikiqat dayaqlar quraşdırılıb. Namaz zalının divarları tağlar kimi yonma daşdan hörülüb. Sütunlar bərk daşdan hazırlanıb və tutqun rəngə malikdir. Ön qapının üstündəki tağ da daşdandır. Mərkəzi günbəz qalay lövhələrlə örtülüb. Məscidin minarəsi nəfis memarlıq əsəridir. Övliya Çələbinin sözlərinə görə, bu minarənin gözəlliyinin Sofiyada tayı-bərabəri yoxdur.
Banya Başı məscidinin günbəzinin diametri 15 metrdir.
Məscidin interyeri çoxsaylı yenidənqurma işləri nəticəsində indiki formasını alıb. Sonuncu əsaslı yenidənqurma XX əsrin 20-ci illərində Türkiyənin Sofiyadakı səfiri Fəthi bəyin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilib. Qismən təmir, rəngləmə, suvaq işləri İkinci Dünya müharibəsindən sonra aparılıb. Son onilliklərdə türk və ərəb vəqflərinin köməyi ilə təmir işləri aparılır. Onların dəstəyi ilə döşəmə altı istilik sistemi quraşdırılıb.
Hazırkı vəziyyətdə məscid cümə namazı vaxtı 700-ə yaxın insan qəbul edə bilir. Qurban bayramında isə məscidə 1200-ə qədər müsəlman yerləşir. Keçmişdə məscidin yanında Molla Əfəndi Qadı Seyfullanın və Emin Dədənin qəbirləri olub.
Qalmaqal
2011-ci ilin mayında “Ataka” millətçi partiyasının nümayəndələri məbədin sütunlarından gələn səs-küyün azaldılmasını tələb edərək Banya Başi məscidinin qarşısında namaz qılan müsəlmanlara hücum etmişdilər. Strasburqdakı İnsan Haqları Məhkəməsi Bolqarıstanı dindarlara hücuma və dini etiqad azadlığının pozulmasına görə qınamışdı.
Qalereya
-
![image]()
Banya Başı məscidi XIX əsrin sonlarında -
![image]()
Banya Başı məscidi -
![image]()
Banya Başı məscidinin minarəsi -
![image]()
Banya Başı məscidi yay aylarında -
![image]()
Banya Başı məscidinin Mariya-Luiza bulvarından görünüşü -
![image]()
Banya Başı məscidi -
![image]()
Banya Başi məscidinin yuxardan görünüşü
İstinadlar
- Енциклопедия София. Книгоиздателска къща Труд. 2017. 99–100. ISBN .
- Историята на джамията „Баня Баши“.
- Bulgaria: The Bradt Travel Guide, Annie Kay, page 89, 2008
- "Осъдиха България заради атаката на „Атака" срещу Баня башъ". clubz.bg. 24 февруари 2015. 2021-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 23 октомври 2021.
Xarici keçidlər
- Historical photographs of the Banya Bashi Mosque
- Виртуальный тур по мечети (bol.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Banya Basi mescidi bolq Banya bashi dzhamiya turk Banya Basi Camii Bolqaristanin Sofiya seherinde yerlesen mescid Banya Basi mescidi42 41 58 sm e 23 19 21 s u Olke BolqaristanMemar Memar SinanTikilme tarixi 1566Uslubu Osmanli memarligiMaterial kerpic Vikianbarda elaqeli mediafayllar Xeyriyyeci Molla Efendi Kadi Seyfullahin tesebbusu ve maddi yardimi ile tikilib Bele ki muxtelif menbelerde mescid Molla Efendi mescidi adi ile ve ya Kadi Seyfullah kimi de gosterilir Qapinin ustundeki tagda yerlesen dasin uzerinde metn kohne boya ile yazilib onu oxumaq mumkun deyil Metnin altinda 974 cu il tarixi gosterilir ki bu da mescidin hicri teqvimo ile islam teqvimi 974 cu ilde ve ya 1566 1567 ci illerde tikildiyini gosterir TarixiTikintisi 1567 ci ilde tamamlanan Banya Basi Avropanin en qedim mescidlerinden biridir Mescid oz adini herfi menada hamamdan evvel menasini veren Banya Basi ifadesinden alib Mescidin en gorkemli xususiyyeti onun eslinde tebii termal spa uzerinde insa edilmesidir Hetta hazirda mescidin divarlari yaxinligindaki bazadaki havalandirma deliklerinden yuxari qalxan buxarlar gorsenir Mescid boyuk gunbezi ve minaresi ile meshurdur Hal hazirda Banya Basi mescidi Sofiyada texminen bes esr davam eden Bolqaristanin Osmanli hakimiyyetinin qaligi olan yegane fealiyyet gosteren mesciddir ve seherin muselman icmasi terefinden istifade olunur Banya Basi hem de Sofiyada fealiyyet gosteren yegane mesciddir Memarliq xususiyyetleriMescidin esas binasi dordbucaqlidir Dord kunc gunbez arasinda merkezi gunbez ve minare ucalir On terefde uc kicik qubbeli artirma var Qubbeler Qadi Seyfulla Efendinin merhum heyat yoldasinin xatiresine tikilib Banya Basi mescidi XVI esrde Osmanli memarliq dusuncesinin xususiyyetlerini eks etdiren maraqli memarliq eseridir Mescid Osmanli memari Memar Sinan terefinden tikilib Mescidin divarlari das ve kerpicden horulmus das siralarinin arasina qirmizi kerpic cergeleri qoyulub Dord kuncde Razqraddaki Mekbul Ibrahim Pasa mescidinde oldugu kimi kicik qulleler var ki onlarin altinda dayaq sutunlari halqalarla asagi dusur On alti suali halqalarin kunclerinde ikiqat dayaqlar qurasdirilib Namaz zalinin divarlari taglar kimi yonma dasdan horulub Sutunlar berk dasdan hazirlanib ve tutqun renge malikdir On qapinin ustundeki tag da dasdandir Merkezi gunbez qalay lovhelerle ortulub Mescidin minaresi nefis memarliq eseridir Ovliya Celebinin sozlerine gore bu minarenin gozelliyinin Sofiyada tayi beraberi yoxdur Banya Basi mescidinin gunbezinin diametri 15 metrdir Mescidin interyeri coxsayli yenidenqurma isleri neticesinde indiki formasini alib Sonuncu esasli yenidenqurma XX esrin 20 ci illerinde Turkiyenin Sofiyadaki sefiri Fethi beyin maliyye desteyi ile heyata kecirilib Qismen temir rengleme suvaq isleri Ikinci Dunya muharibesinden sonra aparilib Son onilliklerde turk ve ereb veqflerinin komeyi ile temir isleri aparilir Onlarin desteyi ile doseme alti istilik sistemi qurasdirilib Hazirki veziyyetde mescid cume namazi vaxti 700 e yaxin insan qebul ede bilir Qurban bayraminda ise mescide 1200 e qeder muselman yerlesir Kecmisde mescidin yaninda Molla Efendi Qadi Seyfullanin ve Emin Dedenin qebirleri olub Qalmaqal2011 ci ilin mayinda Ataka milletci partiyasinin numayendeleri mebedin sutunlarindan gelen ses kuyun azaldilmasini teleb ederek Banya Basi mescidinin qarsisinda namaz qilan muselmanlara hucum etmisdiler Strasburqdaki Insan Haqlari Mehkemesi Bolqaristani dindarlara hucuma ve dini etiqad azadliginin pozulmasina gore qinamisdi QalereyaBanya Basi mescidi XIX esrin sonlarinda Banya Basi mescidi Banya Basi mescidinin minaresi Banya Basi mescidi yay aylarinda Banya Basi mescidinin Mariya Luiza bulvarindan gorunusu Banya Basi mescidi Banya Basi mescidinin yuxardan gorunusuIstinadlarEnciklopediya Sofiya Knigoizdatelska ksha Trud 2017 99 100 ISBN 978 954 8104 36 4 Istoriyata na dzhamiyata Banya Bashi Bulgaria The Bradt Travel Guide Annie Kay page 89 2008 Osdiha Blgariya zaradi atakata na Ataka sreshu Banya bash clubz bg 24 fevruari 2015 2021 10 23 tarixinde Istifade tarixi 23 oktomvri 2021 Xarici kecidlerVikianbarda Banya Basi mescidi ile elaqeli mediafayllar var Historical photographs of the Banya Bashi Mosque Virtualnyj tur po mecheti bol