Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Simcurilər—X əsrdə Xorasanda Samanilər adına sərkərdəlik və valilik edən müsəlman Türk soyu, sülaləsi.
Soyun tarixi
Soyun qurucusu Əbu İmran Simcur əd-Dəvati, Samani əmiri İsmail bin Əhmədin (892-907) qulamı idi. Nisbəsindən Samani sarayında idari vəzifə apardığı anlaşılır. 298-ci (911-ci) ildə Sistana hakim olan Samanilər bölgənin idarəsini Simcura buraxdılar. Bir neçə ay sonra bölgəyə Samani xanədanından Əbu Salih Mənsur bin İshaq vali təyin edildi. 300-cü (913-cü) ildə təkrar Sistan valisi olan Simcur, Əmir Əhməd bin İsmailin öldürülməsinin (301/914) ardından ortaya çıxan qarğaşa dönəmində əyyarların düzənlədiyi basqına qarşı qoya bilməyib Kuhistan tərəfinə qaçdı. Bu olayın ardından bölgəyi qısa bir müddət üçün Əbu Salih Mənsur ələ keçirdi. Ancaq Simcur, bir müddət sonra Kuhistana təkrar hakim olmağı bacardı (303/916). Təbəristan Zeydilərinin 308-ci (921-ci) ildə Leyla bin Nüman komandasında Cürcana göndərdikləri ordu Samani komandanı Qara Təkini məğlub etdi. Leyla, Nişapurda Həsən bin Qasım əd-Dai adına xütbə oxutdu. Durumu öyrənən Samani əmiri Nəsr bin Əhməd, Leyla bin Nümana qarşı bir ordu göndərdi, bu orduda Simcur da yer alırdı. Leyla b. Nüman, Samani qüvvələri qarşısında məğlub oldu, daha sonra da öldürüldü. Nəsr bin Əhməd, Həsən bin Qasım əd-Dainin adamlarının Cürcana hakim olduğunu öyrəndiyində Simcuru 4000 nəfərlik süvari birliyiylə oraya göndərdi. Cürcana hakim olan Simcur daha sonra Makan bin Kaki önündə uğursuzluğa uğrayarak Cürcanı tərk etdi (zilhiccə 310 / aprel 923). Samanilərin Rey şəhərini Sacilərin əlindən almasının ardından buraya vali təyin ədilən Simcurun (314/926) son vəzifəsi Herat valiliyidir (təqribən 930-932).
Simcurdan sonra ailənin başına keçən oğlu İbrahim, Nasr bin Əhmədin Kirmana göndərdiyi orduda yer aldı. Cürcana hakim olmaq istəyən Nəsrin Əbu Əli Əhməd bin Möhtac komandasında göndərdiyi ordu yeddi aylıq bir mühasirədən sonra Cürcan şəhərini ələ keçirincə (328-ci ilin sonları / avqust-sentyabr 940) İbrahim buraya vali təyin edildi. 331-ci (942/43-cü) ilə qədər bu vəzifəsiini sürdürən İbrahim, I Nuh dönəmində Nişapur valiliyinə gətirildi (ramazan 333 / aprel-may 945). Bu olay üzərinə Əbu Əli Əhməd bin Möhtac üsyan edib məhərrəm 335-ci (avqust 946-cı) ildə Nişapuru ələ keçirdi. Şəvval 336-cı (aprel-may 948-ci) ildə ölən İbrahimin yerinə oğlu Əbülhəsən Məhəmməd keçdi. Əbülhəsənın ilk vəzifəsi ehtimalən Nişapur şihnəliyidir. Ardından Xorasan sipəhsaları təyin ədildi. Haqqındakı şikayətlər üzündən vəzifəsindən çıxarılıb (cəmaziyəlaxir 349-cu / avqust 960-cı) ildə Əbülhəsən Məhəmməd ertəsi il vəzifəyə ikinci dəfə təyin edildiyində (Zilhiccə 350-ci / yanvar 962)-ci ildə xalqa qarşı yaxşı davranaraq bacarıqlı bir idarə uyğuladı. Ziyari əmiri Vəşmgirin (Vuşmgir) ölümüylə (357/967) Ziyarilər arasında başlayan taxt mübarizəsinə Samanilər adına müdaxilə edən Əbülhəsən bu dönəmdə Buxaradakı rəqibləri tərəfindən bacarıqsızlıqla ittham edildi. Əmir I Mənsur ibn Nuh onu çıxarmağı düşündüysə də, Buxaradakı fəaliyətləriylə əmirin güvənini qazanarak vəzifədə qalmasını bacardı. Əbülhəsən, daha sonra Samanilər ilə Buveyhilər arasındaki anlaşmazlığın barışla sonuçlanmasında önəmli rol oynadı (361/971-72).
II Nuh, Samani taxtına keçdikdən sonra Əbülhəsən Məhəmməd b. İbrahimə yaxınlıq göstərdi və qızıyla evləndi. Ancaq bir müddət sonra vəzir Əbülhüseyn (Əbülhəsən) Abdullah (Ubeydullah) bin Əhməd əl-Utbinin təsirində qalarak onu vəzifəsindən çıxardı (371/982). Əbülhəsən bunun üzərinə Xorasandan ayrılıb iqtası Kuhistana çəkildi. Bu sırada Səffari xanədanının idarəsində olan Sistanı ələ keçirmək istəyən II Nuh, Səffərilərlə olan məsələləri həll etmək üçün Əbülhəsənı bir məktubla Sistana göndərdi. Sistana gedən Əbülhəsən, Səffərilər ilə Samanilər arasındaki anlaşmazlığı çözümlədi və II Nuh adına xütbə oxudarak geri döndü (17 zilhiccə 372 / 2 iyun 983). Vəzir Utbinin öldürülməsindən sonra yeni vəzir Abdullah bin Məhəmməd bin Üzeyr, Xorasan sipəhsaları Əbülabbas Hüsamüddövlə Taşı çıxarıb yerinə üçüncü dəfa Əbülhəsən Simcurini gətirdi (Rəbiüləvvəl 376 / iyul-avqust 986). Əbülhəsən zilhiccə 378-ci (mart-aprel 989-cu) ildə Nişapurda vəfat etdi. Yerinə keçən oğlu Əbu Əli Məhəmməd daha atasının sağlığında siyasət səhnəsində fəaldi. Simcuri ailəsinin dövlət içindəki nüfuzunu qırmak istəyən II Nəsr, Əmir Faik əl-Xassəni Xorasan sipəhsalarlığına təyin edincə Əbu Əli bu durumu qəbul etməyib hərəkətə keçdi. Əbu Əli ilə Faik arasında meydana gələn savaşı Əbu Əli qazandı. Bu olayın ardından II Nuh, Əbu Əlini Xorasan sipəhsalarlığına təyin edib “İmadüddövlə” ləqəbini verdi; mənşur, bayrak və xələt göndərdi. Zərb etdirdiyi sikkələrdə “əmir ül-üməra” ünvanını işlədən Əbu Əli, müstəqil deyiləcək qədər qüvvəli bir duruma gəldikdən sonra Samani dövlətini ortadan qaldırmaq üçün bir müttəfiq aramağa başladı. Bu amacla Qaraxanlılar ilə bir ittifak yaptıysa da bu kəndisinə bir fayda sağlamayınca bu dəfa əski düşmanı Faik əl-Hassa ilə anlaştı. II. Nuh isə Gaznəli Hükümdarı Səbük Təgindən yardım istədi. Hərat yakınlarında yapılan savaşı Səbük Təgin kazandı. Əbu Əli daha sonra Faik ilə bərabər Səbük Təginin oğlu Gaznəli Mahmudu mağlup ədərək təkrar Nişabura hakim oldu və bağımsızlığını ilan ədip kəndi adına xütbə okuttu. Bir sürə sonra Faik ilə bərabər Səbük Təgin və oğlu Mahmuda karşı harəkətə keçən Əbu Əli Tusta yapılan savaşta yənilincə (20 Cəmaziyəlahir 385 / 22 Təmmuz 995) Harizmə kaçtı. II. Nuhtan af diləməsi üzərinə Buharaya çağrıldı, burada II. Nuhun əmriylə tutuklanarak hapsədildi (Cəmaziyəlahir 386 / Haziran-Təmmuz 996). 387 (997) yılında öldü.
Simcurilərin son əmiri Əbül-Qasım Əli b. Əbül-Həsən Məhəmməd başlangıçta Səbük Təgin və Samanilərə itaat etdi. Bunun üzərinə kəndisinə Kuhistan bölgəsinin idarəsi vərildi. Əbül-Qasım, daha sonra Samani Vəziri Abdullah b. Məhəmməd b. Uzəyr ilə Səbük Təgin arasındaki anlaşmazlıktan yararlanıp Nişaburu ələ keçirdi. Ancak Səbük Təginin Karahanlılar ilə Samanilər arasında antlaşma sağlaması və kardəşi Buğracuk ilə Mahmudu Nişabura göndərməsi üzərinə Cürcana kaçmak zorunda kaldı. Cürcana hakim olan Büvəyhi Əmiri Fahrüddəvlə onu çok iyi karşıladı və maddi dəstəktə bulundu. II. Nuhun və ardından Səbük Təginin ölümüylə Gaznəli Mahmudun taxt mücadələsi için Nişaburdan ayrılması bir kargaşaya səbəp oldu. Yəni Samani Əmiri II. Mansur b. Nuh, Xorasan sipəhsalarlığına Türk kumandanlarından Bəgtüzünü tayin etdi. Əbül-Qasım bu məvkiyi ələ keçirmək için Bəgtüzün ilə savaştıysa da başarılı olamayarak Kuhistana döndü (Rəbiüləvvəl 388 / Mart 998), ardından Bəgtüzün və Faik ilə birləşip Gaznəli Mahmudun üzərinə yürüdü. Mərv civarında yapılan savaşı Gaznəli Mahmud kazanınca (27 Cəmaziyələvvəl 389 / 16 Mayıs 999) Əbül-Qasım Kuhistana kaçtı. Ərtəsi yıl Samani Dövlətini diriltmək için mücadələyə girişən İsmail b. Nuh ilə ittifak yaptı. Ancak Gaznəli Mahmudun kardəşi və Xorasan Sipəhsaları Nasr b. Səbük Təgin onları mağlup etdi. Əsir alınıp Gaznəyə göndərilən (392/1002) Əbül-Qasımın nə zaman öldüğü bilinməməktədir. Onun ölümüylə Simcuri ailəsi siyasət sahnəsindən çəkilmiş oldu. Simcurilərin Səlcuqlular zamanında hala Kuhistanda bulundukları, bunlardan bir kısmının Anadoluya gidərək Anadolu Səlcuqluları Dövlətinin hizmətinə girdikləri bilinməktədir. Tərcüman Tacəddin əs-Simcuri bunlardan biridir.
Sülalənin hakimləri
- Əbu İmran Simcur əd-Dəvati 910 a 914 a Sistan
- Əbu İshaq İbrahim ibn Simcur 945- vers 950
- Əbülhəsən Məhəmməd ibn İbrahim vers 950 - vers 980
- Əbu Əli əl-Müzəffər ibn Məhəmməd 980-996
- Əbülqasim Əli ibn əl-Müzəffər (rebel) 996-1002
Həmçinin bax
 | Soylarla əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
 | Monarx, sülalə və ya onların nümayəndələri ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Simcuriler X esrde Xorasanda Samaniler adina serkerdelik ve valilik eden muselman Turk soyu sulalesi Soyun tarixiSoyun qurucusu Ebu Imran Simcur ed Devati Samani emiri Ismail bin Ehmedin 892 907 qulami idi Nisbesinden Samani sarayinda idari vezife apardigi anlasilir 298 ci 911 ci ilde Sistana hakim olan Samaniler bolgenin idaresini Simcura buraxdilar Bir nece ay sonra bolgeye Samani xanedanindan Ebu Salih Mensur bin Ishaq vali teyin edildi 300 cu 913 cu ilde tekrar Sistan valisi olan Simcur Emir Ehmed bin Ismailin oldurulmesinin 301 914 ardindan ortaya cixan qargasa doneminde eyyarlarin duzenlediyi basqina qarsi qoya bilmeyib Kuhistan terefine qacdi Bu olayin ardindan bolgeyi qisa bir muddet ucun Ebu Salih Mensur ele kecirdi Ancaq Simcur bir muddet sonra Kuhistana tekrar hakim olmagi bacardi 303 916 Teberistan Zeydilerinin 308 ci 921 ci ilde Leyla bin Numan komandasinda Curcana gonderdikleri ordu Samani komandani Qara Tekini meglub etdi Leyla Nisapurda Hesen bin Qasim ed Dai adina xutbe oxutdu Durumu oyrenen Samani emiri Nesr bin Ehmed Leyla bin Numana qarsi bir ordu gonderdi bu orduda Simcur da yer alirdi Leyla b Numan Samani quvveleri qarsisinda meglub oldu daha sonra da olduruldu Nesr bin Ehmed Hesen bin Qasim ed Dainin adamlarinin Curcana hakim oldugunu oyrendiyinde Simcuru 4000 neferlik suvari birliyiyle oraya gonderdi Curcana hakim olan Simcur daha sonra Makan bin Kaki onunde ugursuzluga ugrayarak Curcani terk etdi zilhicce 310 aprel 923 Samanilerin Rey seherini Sacilerin elinden almasinin ardindan buraya vali teyin edilen Simcurun 314 926 son vezifesi Herat valiliyidir teqriben 930 932 Simcurdan sonra ailenin basina kecen oglu Ibrahim Nasr bin Ehmedin Kirmana gonderdiyi orduda yer aldi Curcana hakim olmaq isteyen Nesrin Ebu Eli Ehmed bin Mohtac komandasinda gonderdiyi ordu yeddi ayliq bir muhasireden sonra Curcan seherini ele kecirince 328 ci ilin sonlari avqust sentyabr 940 Ibrahim buraya vali teyin edildi 331 ci 942 43 cu ile qeder bu vezifesiini surduren Ibrahim I Nuh doneminde Nisapur valiliyine getirildi ramazan 333 aprel may 945 Bu olay uzerine Ebu Eli Ehmed bin Mohtac usyan edib meherrem 335 ci avqust 946 ci ilde Nisapuru ele kecirdi Sevval 336 ci aprel may 948 ci ilde olen Ibrahimin yerine oglu Ebulhesen Mehemmed kecdi Ebulhesenin ilk vezifesi ehtimalen Nisapur sihneliyidir Ardindan Xorasan sipehsalari teyin edildi Haqqindaki sikayetler uzunden vezifesinden cixarilib cemaziyelaxir 349 cu avqust 960 ci ilde Ebulhesen Mehemmed ertesi il vezifeye ikinci defe teyin edildiyinde Zilhicce 350 ci yanvar 962 ci ilde xalqa qarsi yaxsi davranaraq bacariqli bir idare uyguladi Ziyari emiri Vesmgirin Vusmgir olumuyle 357 967 Ziyariler arasinda baslayan taxt mubarizesine Samaniler adina mudaxile eden Ebulhesen bu donemde Buxaradaki reqibleri terefinden bacariqsizliqla ittham edildi Emir I Mensur ibn Nuh onu cixarmagi dusunduyse de Buxaradaki fealiyetleriyle emirin guvenini qazanarak vezifede qalmasini bacardi Ebulhesen daha sonra Samaniler ile Buveyhiler arasindaki anlasmazligin barisla sonuclanmasinda onemli rol oynadi 361 971 72 II Nuh Samani taxtina kecdikden sonra Ebulhesen Mehemmed b Ibrahime yaxinliq gosterdi ve qiziyla evlendi Ancaq bir muddet sonra vezir Ebulhuseyn Ebulhesen Abdullah Ubeydullah bin Ehmed el Utbinin tesirinde qalarak onu vezifesinden cixardi 371 982 Ebulhesen bunun uzerine Xorasandan ayrilib iqtasi Kuhistana cekildi Bu sirada Seffari xanedaninin idaresinde olan Sistani ele kecirmek isteyen II Nuh Sefferilerle olan meseleleri hell etmek ucun Ebulheseni bir mektubla Sistana gonderdi Sistana geden Ebulhesen Sefferiler ile Samaniler arasindaki anlasmazligi cozumledi ve II Nuh adina xutbe oxudarak geri dondu 17 zilhicce 372 2 iyun 983 Vezir Utbinin oldurulmesinden sonra yeni vezir Abdullah bin Mehemmed bin Uzeyr Xorasan sipehsalari Ebulabbas Husamuddovle Tasi cixarib yerine ucuncu defa Ebulhesen Simcurini getirdi Rebiulevvel 376 iyul avqust 986 Ebulhesen zilhicce 378 ci mart aprel 989 cu ilde Nisapurda vefat etdi Yerine kecen oglu Ebu Eli Mehemmed daha atasinin sagliginda siyaset sehnesinde fealdi Simcuri ailesinin dovlet icindeki nufuzunu qirmak isteyen II Nesr Emir Faik el Xasseni Xorasan sipehsalarligina teyin edince Ebu Eli bu durumu qebul etmeyib herekete kecdi Ebu Eli ile Faik arasinda meydana gelen savasi Ebu Eli qazandi Bu olayin ardindan II Nuh Ebu Elini Xorasan sipehsalarligina teyin edib Imaduddovle leqebini verdi mensur bayrak ve xelet gonderdi Zerb etdirdiyi sikkelerde emir ul umera unvanini isleden Ebu Eli musteqil deyilecek qeder quvveli bir duruma geldikden sonra Samani dovletini ortadan qaldirmaq ucun bir muttefiq aramaga basladi Bu amacla Qaraxanlilar ile bir ittifak yaptiysa da bu kendisine bir fayda saglamayinca bu defa eski dusmani Faik el Hassa ile anlasti II Nuh ise Gazneli Hukumdari Sebuk Teginden yardim istedi Herat yakinlarinda yapilan savasi Sebuk Tegin kazandi Ebu Eli daha sonra Faik ile beraber Sebuk Teginin oglu Gazneli Mahmudu maglup ederek tekrar Nisabura hakim oldu ve bagimsizligini ilan edip kendi adina xutbe okuttu Bir sure sonra Faik ile beraber Sebuk Tegin ve oglu Mahmuda karsi harekete kecen Ebu Eli Tusta yapilan savasta yenilince 20 Cemaziyelahir 385 22 Temmuz 995 Harizme kacti II Nuhtan af dilemesi uzerine Buharaya cagrildi burada II Nuhun emriyle tutuklanarak hapsedildi Cemaziyelahir 386 Haziran Temmuz 996 387 997 yilinda oldu Simcurilerin son emiri Ebul Qasim Eli b Ebul Hesen Mehemmed baslangicta Sebuk Tegin ve Samanilere itaat etdi Bunun uzerine kendisine Kuhistan bolgesinin idaresi verildi Ebul Qasim daha sonra Samani Veziri Abdullah b Mehemmed b Uzeyr ile Sebuk Tegin arasindaki anlasmazliktan yararlanip Nisaburu ele kecirdi Ancak Sebuk Teginin Karahanlilar ile Samaniler arasinda antlasma saglamasi ve kardesi Bugracuk ile Mahmudu Nisabura gondermesi uzerine Curcana kacmak zorunda kaldi Curcana hakim olan Buveyhi Emiri Fahruddevle onu cok iyi karsiladi ve maddi destekte bulundu II Nuhun ve ardindan Sebuk Teginin olumuyle Gazneli Mahmudun taxt mucadelesi icin Nisaburdan ayrilmasi bir kargasaya sebep oldu Yeni Samani Emiri II Mansur b Nuh Xorasan sipehsalarligina Turk kumandanlarindan Begtuzunu tayin etdi Ebul Qasim bu mevkiyi ele kecirmek icin Begtuzun ile savastiysa da basarili olamayarak Kuhistana dondu Rebiulevvel 388 Mart 998 ardindan Begtuzun ve Faik ile birlesip Gazneli Mahmudun uzerine yurudu Merv civarinda yapilan savasi Gazneli Mahmud kazaninca 27 Cemaziyelevvel 389 16 Mayis 999 Ebul Qasim Kuhistana kacti Ertesi yil Samani Dovletini diriltmek icin mucadeleye girisen Ismail b Nuh ile ittifak yapti Ancak Gazneli Mahmudun kardesi ve Xorasan Sipehsalari Nasr b Sebuk Tegin onlari maglup etdi Esir alinip Gazneye gonderilen 392 1002 Ebul Qasimin ne zaman oldugu bilinmemektedir Onun olumuyle Simcuri ailesi siyaset sahnesinden cekilmis oldu Simcurilerin Selcuqlular zamaninda hala Kuhistanda bulunduklari bunlardan bir kisminin Anadoluya giderek Anadolu Selcuqlulari Dovletinin hizmetine girdikleri bilinmektedir Tercuman Taceddin es Simcuri bunlardan biridir Sulalenin hakimleriEbu Imran Simcur ed Devati 910 a 914 a Sistan Ebu Ishaq Ibrahim ibn Simcur 945 vers 950 Ebulhesen Mehemmed ibn Ibrahim vers 950 vers 980 Ebu Eli el Muzeffer ibn Mehemmed 980 996 Ebulqasim Eli ibn el Muzeffer rebel 996 1002Hemcinin bax Soylarla elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Monarx sulale ve ya onlarin numayendeleri ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin