Niccolò di Bernardo dei Machiavelli (3 may 1469[…], Florensiya – 21 iyun 1527[…], Florensiya) — İntibah dövründə yaşamış italyan diplomat, yazıçı, filosof və tarixçi. O, daha çox təxminən 1513-cü ildə yazılmış, lakin 1532-ci ilə qədər nəşr olunmayan "Hökmdar" adlı siyasi traktatı ilə tanınır. Makiavellini siyasi fəlsəfənin və siyasi elmin atası adlandırırlar.
Nikkolo Makiavelli | |
---|---|
it. Niccolò di Bernardo dei Machiavelli | |
Doğum tarixi | 3 may 1469[…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 21 iyun 1527[…](58 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vəfat səbəbi | peritonit |
Dəfn yeri | |
Vətəndaşlığı | |
İstiqaməti | Yüksək İntibah |
Əsas maraqları | fəlsəfə |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Adı tarixdə 100 ən çox öyrənilmiş şəxsiyyətlər siyahısına (72-ci) daxil edilib.
Həyatı
Nikkolo Makiavelli 1469-cu il may ayının 3-də İtaliyanın Florensiya şəhərində, hüquqşünas ailəsində anadan olub. İtaliyada humanizm hərəkatının yol açdığı təhsil proqramına uyğun olaraq, qrammatika, ritorika, Latın dili və mədəniyyəti təhsili alıb. O zamanlar Florensiyanın yunan mədəniyyətinin Avropadakı mərkəzi hesap edilməsinə baxmayaraq, Makiavelli yunanca bilmirdi. Atasından qalan mülk işləmədən yaşamasına yetmədiyi üçün, o işləmək məcburiyyətində qalır. 1484-cü ildə Makiavelli katib və səfir kimi Florensiya hökumət xidmətinə daxil olmuşdu. 1494-cü ildə Florensiyanı 60 il idarə edən Medici ailəsi devrilirək sürgünə göndərilir və Florensiyada respublika üsul idarəsi qurulur. Daha sonra Makiavelli hərbi işlər üzrə diplomatik konsul vəzifəsinə təyin edilir. 1499 və 1512-ci illər arasında Araqon kralı II Ferdinand (İspaniya), XII Lüdovik (Fransa) və Romada Papalıq (İtaliya) saraylarında diplomatik missiyalarda xidmət edir.
1503–1506-cı illərdə Makiavelli Florensiya milisinə görə məsuliyyət daşıyırdı (şəhərin müdafiəsi də daxil olmaqla). 1512-ci ilin avqustunda, Roma papası köməyi ilə ispan qoşunundan istifadə edərək Medici Florensiyada hakimiyyəti geri qaytarır. Piero Soderini Florensiya dövlət başçısı istefa verir və sürgünə göndərilir. Florensiya Respublikası ləğv edilir. 1513-cü ildə Makiavelli sui-qəsddə ittiham edilərək həbs olunur və işgəncələrə baxmayaraq, o sui-qəsddə iştirakını inkar edir. hakimiyyətə gələndən sonra o azad edilsə də, artıq gözdən düşmüşdü. Bundan sonra ona Florensiyanın 7 km cənubunda yerləşən malikanəsində yaşamağa icazə verilir.
1520-ci ildə əfv edilən Makiavelli Florensiyanın rəhbərləri tərəfindən elə də əhəmiyyətli olmayan vəzifələrə təyin edilir. 1527-ci ilin mayında Florensiyada yenidən respublika üsul idarəsi qurulur, amma bu dəfə də Medicilərin adamı olaraq tanınan Makiavelliyə yeni iqtidar etimad göstərmir.
Makiavelli 21 iyul 1527-ci ildə Florensiyada vəfat etmişdir.
Əsərləri
- (IL Principe) (1513) Hökmdar — ən məşhur əsəridir.
- Məqalə:
- Discorso sopra le cose di Pisa (1499)
- Del modo di trattare i popoli della Valdichiana ribellati (1502)
- Del modo tenuto dal duca Valentino nell’ ammazzare Vitellozzo Vitelli, Oliverotto da Fermo, etc. (1502)
- Discorso sopra la provisione del danaro (1502)
- Discorso sopra il riformare lo stato di Firenze (1520)
- Della lingua (1514)
- Lirika:
- Poema Decennale primo (1506)
- Poema Decennale secondo (1509)
- Asino d’oro (1517)
- Ritratti delle cose dell’ Alemagna (1508–1512)
- Ritratti delle cose di Francia (1510)
- Dell’arte della guerra (1519–1520)
- Sommario delle cose della citta di Lucca (1520)
- Ritratti delle cose di Francia (1510)
- Dell’arte della guerra (1519–1520)
- Sommario delle cose della citta di Lucca (1520)
- Istorie fiorentine (1520–1525)
- Frammenti storici (1525)
- Bioqrafiya:
- Vita di Castruccio Castracani da Lucca (1520)
- Pyes:
- Andria (1517)
- Mandragola (1518)
- Clizia (1525)
- Roman:
- Belfagor arcidiavolo (1515)
Şəkillər
- Nikkolo Makiavelli
- Nikkolo Makiavelli
Xarici keçidlər
- Machiavelli: Stanford Encyclopedia of Philosophy
- Machiavelli at the , including some of his works
- Works by Niccolò Machiavelli: text, concordances and frequency list
Həmçinin bax
İstinadlar
- Mansfield H., Bell A. Niccolo Machiavelli // Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- Chabod F., autori vari MACHIAVELLI, Niccolò // Enciclopedia Treccani (it.). Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1934.
- BeWeB.
- Chabod F., autori vari MACHIAVELLI, Niccolò // Enciclopedia Treccani (it.). Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1934.
- Mansfield H., Bell A. Niccolò Machiavelli // Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Niccolo di Bernardo dei Machiavelli 3 may 1469 Florensiya 21 iyun 1527 Florensiya Intibah dovrunde yasamis italyan diplomat yazici filosof ve tarixci O daha cox texminen 1513 cu ilde yazilmis lakin 1532 ci ile qeder nesr olunmayan Hokmdar adli siyasi traktati ile taninir Makiavellini siyasi felsefenin ve siyasi elmin atasi adlandirirlar Nikkolo Makiavelliit Niccolo di Bernardo dei MachiavelliDogum tarixi 3 may 1469 Dogum yeri Florensiya Florensiya RespublikasiVefat tarixi 21 iyun 1527 58 yasinda Vefat yeri Florensiya Florensiya RespublikasiVefat sebebi peritonitDefn yeri Santa Korce BazilikasiVetendasligi Florensiya RespublikasiIstiqameti Yuksek IntibahEsas maraqlari felsefe Vikianbarda elaqeli mediafayllar Adi tarixde 100 en cox oyrenilmis sexsiyyetler siyahisina 72 ci daxil edilib HeyatiNikkolo Makiavelli 1469 cu il may ayinin 3 de Italiyanin Florensiya seherinde huquqsunas ailesinde anadan olub Italiyada humanizm herekatinin yol acdigi tehsil proqramina uygun olaraq qrammatika ritorika Latin dili ve medeniyyeti tehsili alib O zamanlar Florensiyanin yunan medeniyyetinin Avropadaki merkezi hesap edilmesine baxmayaraq Makiavelli yunanca bilmirdi Atasindan qalan mulk islemeden yasamasina yetmediyi ucun o islemek mecburiyyetinde qalir 1484 cu ilde Makiavelli katib ve sefir kimi Florensiya hokumet xidmetine daxil olmusdu 1494 cu ilde Florensiyani 60 il idare eden Medici ailesi devrilirek surgune gonderilir ve Florensiyada respublika usul idaresi qurulur Daha sonra Makiavelli herbi isler uzre diplomatik konsul vezifesine teyin edilir 1499 ve 1512 ci iller arasinda Araqon krali II Ferdinand Ispaniya XII Ludovik Fransa ve Romada Papaliq Italiya saraylarinda diplomatik missiyalarda xidmet edir 1503 1506 ci illerde Makiavelli Florensiya milisine gore mesuliyyet dasiyirdi seherin mudafiesi de daxil olmaqla 1512 ci ilin avqustunda Roma papasi komeyi ile ispan qosunundan istifade ederek Medici Florensiyada hakimiyyeti geri qaytarir Piero Soderini Florensiya dovlet bascisi istefa verir ve surgune gonderilir Florensiya Respublikasi legv edilir 1513 cu ilde Makiavelli sui qesdde ittiham edilerek hebs olunur ve isgencelere baxmayaraq o sui qesdde istirakini inkar edir hakimiyyete gelenden sonra o azad edilse de artiq gozden dusmusdu Bundan sonra ona Florensiyanin 7 km cenubunda yerlesen malikanesinde yasamaga icaze verilir 1520 ci ilde efv edilen Makiavelli Florensiyanin rehberleri terefinden ele de ehemiyyetli olmayan vezifelere teyin edilir 1527 ci ilin mayinda Florensiyada yeniden respublika usul idaresi qurulur amma bu defe de Medicilerin adami olaraq taninan Makiavelliye yeni iqtidar etimad gostermir Makiavelli 21 iyul 1527 ci ilde Florensiyada vefat etmisdir Eserleri IL Principe 1513 Hokmdar en meshur eseridir Meqale Discorso sopra le cose di Pisa 1499 Del modo di trattare i popoli della Valdichiana ribellati 1502 Del modo tenuto dal duca Valentino nell ammazzare Vitellozzo Vitelli Oliverotto da Fermo etc 1502 Discorso sopra la provisione del danaro 1502 Discorso sopra il riformare lo stato di Firenze 1520 Della lingua 1514 Lirika Poema Decennale primo 1506 Poema Decennale secondo 1509 Asino d oro 1517 Ritratti delle cose dell Alemagna 1508 1512 Ritratti delle cose di Francia 1510 Dell arte della guerra 1519 1520 Sommario delle cose della citta di Lucca 1520 Ritratti delle cose di Francia 1510 Dell arte della guerra 1519 1520 Sommario delle cose della citta di Lucca 1520 Istorie fiorentine 1520 1525 Frammenti storici 1525 Bioqrafiya Vita di Castruccio Castracani da Lucca 1520 Pyes Andria 1517 Mandragola 1518 Clizia 1525 Roman Belfagor arcidiavolo 1515 SekillerNikkolo Makiavelli Nikkolo MakiavelliXarici kecidlerMachiavelli Stanford Encyclopedia of Philosophy Machiavelli at the including some of his works Works by Niccolo Machiavelli text concordances and frequency listVikianbarda Nikkolo Makiavelli ile elaqeli mediafayllar var Hemcinin baxMakiavellizm HokmdarIstinadlarMansfield H Bell A Niccolo Machiavelli Encyclopaedia Britannica brit ing Encyclopaedia Britannica Inc 1768 Chabod F autori vari MACHIAVELLI Niccolo Enciclopedia Treccani it Istituto dell Enciclopedia Italiana 1934 BeWeB Chabod F autori vari MACHIAVELLI Niccolo Enciclopedia Treccani it Istituto dell Enciclopedia Italiana 1934 Mansfield H Bell A Niccolo Machiavelli Encyclopaedia Britannica brit ing Encyclopaedia Britannica Inc 1768