Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eyvind Uluf Verner Yunson (isv. Eyvind Olov Verner Johnson; 29 iyul 1900[…] – 25 avqust 1976[…], Stokholm) — İsveç yazıçısı və publisisti, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1974; Harri Martinson ilə birlikdə).
| Eyvind Yunson | |
|---|---|
| isv. Eyvind Johnson | |
 | |
| Doğum adı | Eyvind Olov Verner Johnson |
| Doğum tarixi | 29 iyul 1900[…] |
| Vəfat tarixi | 25 avqust 1976[…](76 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | tərcüməçi, roman yazıçısı, jurnalist, yazıçı, şair |
| Fəaliyyət illəri | 1924-cü ildən |
| Əsərlərinin dili | isveç dili |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İsveç yazıçısı Eyvind Uluf Verner Yunson kiçik yaşlarından həyatın hər cür məhrumiyyətləri ilə üzləşmişdi. Şaxtaçı atası ruhi xəstəlikdən əziyyət çəkdiyi, anasının isə uşaqlara baxmağa imkanı olmadığından qohumlarının himayəsində böyümüşdü. 13 yaşında məktəbi atmağa məcbur olmuş, montyor köməkçisi, mağazada satıcı, kinomexanik və b. işlərdə çalışmışdı. Təhsilini fərdi mütaliə yolu ilə almışdı. Bir sözlə, Eyvind Yunson hər cəhətdən bənzədiyi rus yazıçısı Maksim Qorki kimi əsl həyat universitetləri keçmişdi.
Stokholma gəldikdən sonra (1919) Yunson həmkarlar ittifaqlarının fəaliyyəti və siyasətlə maraqlanmışdı. Eyni zamanda ilk əsərlərini çap etdirməyə çalışmışdı. Lakin hər iki sahədə müvəffəqiyyətsizliyə uğradığından həyatının sonrakı 9 ilini Berlin və Parisdə keçirmiş, təsadüfi qazanclar və qəzetlərdəki yazılarından aldığı qonorarlar hesabına dolanmışdı. Dünyanı yaxşılığa doğru dəyişdirmək üçün siyasəti və sözü mühüm silah sayan yazıçı hər iki sahədə bilik və təcrübəsini artırmaq üçün İsveçdən kənarda keçirdiyi illəri daha çox öyrənməyə sərf etmişdi.
Adlı-sanlı sənətkarlardan öyrənmək isə gənclər üçün həmişə təsir altına düşmək təhlükəsi yaradır. Məhz bu səbəbdən tənqidçilər Yunsonun "Timanlar ailəsi və ədalət" (1925), "Şəhər qaranlıqda" (1927), "Şəhər aydınlıqda"» (1928) kimi əsərlərində onun öz dəsti-xəttindən daha çox Marsel Prust, Ceyms Coys, Andre Jid, Andre Berqson və b. yazıçı və filosofların təsirini görmüşdülər. Ceyms Coysun "şüur axını" texnikasını İsveç nəsrinə ilk tətbiq edən Yunson olmuşdu.
Uzun müddətli ayrılıqdan sonra Eyvind Yunson 1930-cu ildə İsveçə sənət baxımından püxtələşmiş və müəyyən qədər tanınmış yazıçı kimi dönmüşdü. Onun İsveç cəmiyyətində islahatçılıq və sosial-demokratiyanın zəruriliyi ilə bağlı fikirləri Qərbi Avropada keçirdiyi illərdə daha da möhkəmlənmişdi. Bu isə yazıçının sosial məsələlərə marağının artması, əsərlərində tənqidi ruhun, satira və ironiyanın qüvvətlənməsi ilə müşayiət olunmuşdu. "Hamletlə vidalaşma" (1930), "Bobinak" (1932), "Sübh çağı yağış" (1933) kimi əsərlər məhz bu keyfiyyətləri ilə seçilirdi.
1934-1937-ci illərdə Yunson dörd cildlik "Uluf haqqında roman" əsəri üzərində işləmişdi. Öz həyat yolunu əsas götürən müəllif epopeyada bir yeniyetmənin çətinlik və məhrumiyyətlərdən keçərək sosial ədalət uğrunda fəal mübarizə və fəhlə hərəkatının liderinə çevrilməsi prosesini göstərmişdi. Bu təkcə bir şəxsin deyil, həm də həqiqi sosializm və sosial-demokratiyanın bərqərar olduğu İsveç cəmiyyətinin keçdiyi yolun təsviri idi.
Nasizm təhlükəsinə qarşı həm öz ölkəsində, həm də Avropa miqyasında fəal mübarizə aparan söz adamlarından biri də Eyvid Yunson idi. Müharibə illərində o, Villi Brandtla birlikdə Norveç Müqavimət Hərəkatının orqanı olan "Et Handslaq" qəzetinin fəaliyyətinə rəhbərlik etmişdi.
Təxminən yarım əsrlik yaradıcılığı dövründə Yunson 30 roman və çoxsaylı hekayələr yazmışdı. Onun romanları mövzu baxımından müxtəlifdir. Xüsusən 50-60-cı illərdə qələmə aldığı əsərlərdə müəllif tarix və ümumavropa mövzuları ilə daha yaxından maraqlanmışdı. Belə mövzu seçimində onun bir müddət YUNESKO-da çalışması və çoxsaylı səyahətləri də mühüm rol oynamışdı.
Eyvind Yunson 1957-ci ildə İsveç Akademiyasının üzvü seçilmişdi. Tarixi mövzuda yazdığı "Əlahəzrətin günləri" (1962) romanına görə Skandinaviya Şurasının mükafatını almış, bir sıra universitetlərin fəxri doktoru seçilmişdi. 1936-cı ildən etibarən Yunson yazıçı və tərcüməçi olan ikinci arvadı Sille Frankenxoyserlə əməkdaşlıq şəraitində Alber Kamyu, Anatol Frans, Jan-Pol Sartr, Ejen İonesko kimi fransız intellektuallarının əsərlərini İsveç dilinə tərcümə etmişdi.
1974-cü ildə Eyvind Yunson "azadlığa xidmət edən, zaman və məkan anlayışlarının hüdudlarını genişləndirən təhkiyə sənətkarlığına görə" Nobel laureatı olmuşdu. Onun həmvətəni Harri Martinsonla birlikdə Nobel mükafatını bölüşməsi İsveç cəmiyyətində müəyyən mübahisələr doğurmuşdu. Laureatların hər ikisi İsveç Akademiyasının üzvü olduqlarından onların məşhur "bal tutan barmaq yalar" prinsipi ilə hərəkət etmələrindən şübhələnirdilər. Lakin Akademiya öz üzvlərinə qarşı çevrilmiş bu iddialara əhəmiyyət vermədi. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, isveçli akademiklər həmvətənlərinin təsis etdiyi mükafatı Qrehem Qren, Sol Bellou və Vladimir Nabokov kimi tanınmış sənətkarlarla rəqabət şəraitində almışdılar. Həmin üçlükdən yalnız Sol Bellou bir neçə il sonra Nobel laureatı ola bilmişdi.
Eyvind Yunson Skandinaviyadan kənarda yaxşı tanınmır. İndiyə qədər onun çoxsaylı romanlarından yalnız dördü ingilis dilinə tərcümə edilmişdir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Eyvind Johnson // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Johnson, Olof Edvin Verner "Eyvind" // https://www.svenskagravar.se/gravsatt/699bec16-6e11-4c91-9bb5-4929082f8782. Svenskagravar.se.
Mənbə
- Vilayət Quliyev. Ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatları. Bakı: "Kitab aləmi" Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2009, səh.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eyvind Uluf Verner Yunson isv Eyvind Olov Verner Johnson 29 iyul 1900 25 avqust 1976 Stokholm Isvec yazicisi ve publisisti Edebiyyat uzre Nobel mukafati laureati 1974 Harri Martinson ile birlikde Eyvind Yunsonisv Eyvind JohnsonDogum adi Eyvind Olov Verner JohnsonDogum tarixi 29 iyul 1900 1900 07 29 Vefat tarixi 25 avqust 1976 1976 08 25 76 yasinda Vefat yeri Stokholm Stokholm belediyyesi d Stokholm leni d IsvecDefn yeri Skuqscyurkoqorden d Fealiyyeti tercumeci roman yazicisi jurnalist yazici sairFealiyyet illeri 1924 cu ildenEserlerinin dili isvec diliUzvluyu Isvec AkademiyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIsvec yazicisi Eyvind Uluf Verner Yunson kicik yaslarindan heyatin her cur mehrumiyyetleri ile uzlesmisdi Saxtaci atasi ruhi xestelikden eziyyet cekdiyi anasinin ise usaqlara baxmaga imkani olmadigindan qohumlarinin himayesinde boyumusdu 13 yasinda mektebi atmaga mecbur olmus montyor komekcisi magazada satici kinomexanik ve b islerde calismisdi Tehsilini ferdi mutalie yolu ile almisdi Bir sozle Eyvind Yunson her cehetden benzediyi rus yazicisi Maksim Qorki kimi esl heyat universitetleri kecmisdi Stokholma geldikden sonra 1919 Yunson hemkarlar ittifaqlarinin fealiyyeti ve siyasetle maraqlanmisdi Eyni zamanda ilk eserlerini cap etdirmeye calismisdi Lakin her iki sahede muveffeqiyyetsizliye ugradigindan heyatinin sonraki 9 ilini Berlin ve Parisde kecirmis tesadufi qazanclar ve qezetlerdeki yazilarindan aldigi qonorarlar hesabina dolanmisdi Dunyani yaxsiliga dogru deyisdirmek ucun siyaseti ve sozu muhum silah sayan yazici her iki sahede bilik ve tecrubesini artirmaq ucun Isvecden kenarda kecirdiyi illeri daha cox oyrenmeye serf etmisdi Adli sanli senetkarlardan oyrenmek ise gencler ucun hemise tesir altina dusmek tehlukesi yaradir Mehz bu sebebden tenqidciler Yunsonun Timanlar ailesi ve edalet 1925 Seher qaranliqda 1927 Seher aydinliqda 1928 kimi eserlerinde onun oz desti xettinden daha cox Marsel Prust Ceyms Coys Andre Jid Andre Berqson ve b yazici ve filosoflarin tesirini gormusduler Ceyms Coysun suur axini texnikasini Isvec nesrine ilk tetbiq eden Yunson olmusdu Uzun muddetli ayriliqdan sonra Eyvind Yunson 1930 cu ilde Isvece senet baximindan puxtelesmis ve mueyyen qeder taninmis yazici kimi donmusdu Onun Isvec cemiyyetinde islahatciliq ve sosial demokratiyanin zeruriliyi ile bagli fikirleri Qerbi Avropada kecirdiyi illerde daha da mohkemlenmisdi Bu ise yazicinin sosial meselelere maraginin artmasi eserlerinde tenqidi ruhun satira ve ironiyanin quvvetlenmesi ile musayiet olunmusdu Hamletle vidalasma 1930 Bobinak 1932 Subh cagi yagis 1933 kimi eserler mehz bu keyfiyyetleri ile secilirdi 1934 1937 ci illerde Yunson dord cildlik Uluf haqqinda roman eseri uzerinde islemisdi Oz heyat yolunu esas goturen muellif epopeyada bir yeniyetmenin cetinlik ve mehrumiyyetlerden kecerek sosial edalet ugrunda feal mubarize ve fehle herekatinin liderine cevrilmesi prosesini gostermisdi Bu tekce bir sexsin deyil hem de heqiqi sosializm ve sosial demokratiyanin berqerar oldugu Isvec cemiyyetinin kecdiyi yolun tesviri idi Nasizm tehlukesine qarsi hem oz olkesinde hem de Avropa miqyasinda feal mubarize aparan soz adamlarindan biri de Eyvid Yunson idi Muharibe illerinde o Villi Brandtla birlikde Norvec Muqavimet Herekatinin orqani olan Et Handslaq qezetinin fealiyyetine rehberlik etmisdi Texminen yarim esrlik yaradiciligi dovrunde Yunson 30 roman ve coxsayli hekayeler yazmisdi Onun romanlari movzu baximindan muxtelifdir Xususen 50 60 ci illerde qeleme aldigi eserlerde muellif tarix ve umumavropa movzulari ile daha yaxindan maraqlanmisdi Bele movzu seciminde onun bir muddet YUNESKO da calismasi ve coxsayli seyahetleri de muhum rol oynamisdi Eyvind Yunson 1957 ci ilde Isvec Akademiyasinin uzvu secilmisdi Tarixi movzuda yazdigi Elahezretin gunleri 1962 romanina gore Skandinaviya Surasinin mukafatini almis bir sira universitetlerin fexri doktoru secilmisdi 1936 ci ilden etibaren Yunson yazici ve tercumeci olan ikinci arvadi Sille Frankenxoyserle emekdasliq seraitinde Alber Kamyu Anatol Frans Jan Pol Sartr Ejen Ionesko kimi fransiz intellektuallarinin eserlerini Isvec diline tercume etmisdi 1974 cu ilde Eyvind Yunson azadliga xidmet eden zaman ve mekan anlayislarinin hududlarini genislendiren tehkiye senetkarligina gore Nobel laureati olmusdu Onun hemveteni Harri Martinsonla birlikde Nobel mukafatini bolusmesi Isvec cemiyyetinde mueyyen mubahiseler dogurmusdu Laureatlarin her ikisi Isvec Akademiyasinin uzvu olduqlarindan onlarin meshur bal tutan barmaq yalar prinsipi ile hereket etmelerinden subhelenirdiler Lakin Akademiya oz uzvlerine qarsi cevrilmis bu iddialara ehemiyyet vermedi Onu da qeyd etmek lazimdir ki isvecli akademikler hemvetenlerinin tesis etdiyi mukafati Qrehem Qren Sol Bellou ve Vladimir Nabokov kimi taninmis senetkarlarla reqabet seraitinde almisdilar Hemin uclukden yalniz Sol Bellou bir nece il sonra Nobel laureati ola bilmisdi Eyvind Yunson Skandinaviyadan kenarda yaxsi taninmir Indiye qeder onun coxsayli romanlarindan yalniz dordu ingilis diline tercume edilmisdir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Eyvind Johnson Encyclopaedia Britannica ing Johnson Olof Edvin Verner Eyvind https www svenskagravar se gravsatt 699bec16 6e11 4c91 9bb5 4929082f8782 Svenskagravar se MenbeVilayet Quliyev Edebiyyat sahesinde Nobel mukafati laureatlari Baki Kitab alemi Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2009 seh Xarici kecidlerHemcinin bax