Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zərqava — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun Zərqava inzibati ərazi dairəsində kənd.
| Zərqava | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Quba rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 1313 (2009) nəfər |
Tarixi
Aspərəsti, Çayqışlaq, Xaspolad, İsnov, Kələnov, Qasımqışlaq, Qorxmazoba, Mahmudqışlaq kəndləri ilə birlikdə Zərqava bələdiyyəsinin tərkibindədir.Zərqavanın yaşayış məntəqəsi kimi mövcudluğu orta əsrlərə gedib çıxır.Əhalisi elə o vaxtlardan əkinçiliklə və maldarlıqla məşğul olub.Kəndin sahələri çox geniş ərazini əhatə edib.Zərqava İƏD ilə yanaşı, indiki Vəlvələ İƏD-nin hüdudlarında olan böyük torpaq sahələri onun əraziləri idi. Bu ərazilərdə Zərqavanın çoxlu sayda obaları,qışlaqları olub ki,onlar da sonradan böyüyərək ayrıca kəndlərə çevrilmişlər. Uzun müddət Zərqava 1860-cı ildə yaradılmış Bakı quberniyasının Quba qəzasının tabeliyində olmuşdur.
Kəndin və ona aid olan yaşayış məskənlərinin əhalisi 1918-ci ilin əvvəllərində yerli idarəetmə orqanı sayılan Zərqava cəmiyyətində birləşmişdi. Belə ki, həmin dövrdə Quba qəzası Quba şəhəri və 5 polis nahiyyəsi – Dəvəçi,Qusar,Müşkür,Rustov və 5-ci Fəthibəy nahiyyələrini əhatə edirdi.Hər bir polis nahiyyəsi öz növbəsində 2-dən 30-dək kəndin daxil olduğu bir neçə cəmiyyətdən ibarət idi. Zərqava cəmiyyəti Rustov polis nahiyyəsinin tərkibində idi və qəzada mövcud olan 55 cəmiyyətdən biri sayılırdı. Cəmiyyətin əhalisi Zərqavanın təkcə dağlıq ərazilərində deyil, Bakı-Quba yolu boyunca özünə məxsus olan torpaqlarda da təsərrüfat işləri aparırdı. Əksər insanlar kənddən uzaq ərazilərdə işləyərək əldə etdiklərini Zərqavaya gətirib istifadə edirdilər, ənənəyə çevrilən belə hal hətta ötən əsrin 60-ci illərinədək davam etmişdir.
1918-ci ilin aprelin sonunda – mayın əvvəlində erməni daşnakı Amazapsın cəza dəstələri kəndin Bakı-Quba yolu boyunca yerləşən torpaqlarından keçərkən orada olan Zərqava cəmiyyətinin sakinlərini qətlə yetirmiş və təsərrüfatlarını dağıdaraq böyük maddi ziyan vurmuşlar. Baş vermiş hadisə ilə bağlı kənd əhalisi 14 dekabr 1918-ci il tarixdə keçirdiyi yığıncaqda qərar qəbul etmiş və həmin qərar törədilmiş erməni zorakılıqlarını araşdırmaq üçün Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən yaradılmış Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasına təqdim edilmişdi. Qərarda deyilirdi: “Biz,Quba qəzası,Rustov nahiyyəsi Zərqava kəndinin sakinləri cəmiyyətin yığıncağına toplaşaraq,erməni quldur dəstələrinin hücumu zamanı öldürülənlərin siyahısını tərtib etdik. Qeyd: ermənilər tərəfindən 10 kişi öldürülmüş, 1 kişi yaralanmışdır.” Bu Siyahıda, öldürülənlərin adları və bir nəfər yaralının adı tam göstərilmişdir.Həmin qərar 40 nəfər sakin tərəfindən imzalanmış və Quba qəzası Zərqava starşinasının imzası və möhürü ilə təsdiq edilmişdir.(İstinad edilən mənbə: Heydər Əliyev Fondunun və Heydər Əliyev Mərkəzinin dəstəyi ilə Azərbaycan,ingilis və rus dillərində nəşr edilmiş “Quba.Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə” kitabı, Bakı-2013).
Sovetlər hakimiyyəti gələndən sonra yerli idarəetmə orqanı kimi Zərqava Soveti yaranmışdır. Kənd mərkəz sayılmaqla və əvvəllər əhatə etdiyi yaşayış məntəqələri də tərkibində olmaqla Zərqava Sovetliyi meydana gəlmişdir. 1920-ci ildə inzibati ərazi bölgüsündə aparımış dəyişikliyə əsasən Bakı və Gəncə quberniyaları ləğv olunaraq respublikanın ərazisi Quba qəzası da daxil olmaqla 17 qəzaya bölünmüşdür. 1929-cü ildə Quba qəzası ləğv edilmişdir. 8 avqust 1930-cu ildə isə Quba qəzasının ərazisində 4 rayon - Quba,Qusar,Dəvəçi,Xaçmaz rayonu təşkil olunmuşdur (Bax: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi.Prezident kitabxanası. "İnzibati-ərazi vahidləri" materiallar toplusu). Rayonun inzibati-ərazi quruluşundakı bu dəyişikliyə baxmayaraq, Zərqava Sovetliyi yenə Qubanın inzibati ərazi vahidi olaraq qalmışdır. Sovetlik ərazisinin sakinləri 30-50-ci illərdə dağlıq sahələrdə taxılçılıqla və maldarlıqla,qoyunçulula məşğul olmuş, aşağı düzən ərazilərdə - keçmişdə Xutor adlanan yerdən indiki Paşaoba kəndinədək olan torpaqlarda isə ayrı-ayrı dövrlərdə buğda,arpa, çəltik,qarğıdalı, digər dənli bitkilər əkib becərmiş və mövcud olan fermalarda çoxlu sayda mal-qara saxlamışlar. Ölkə miqyaslnda kolxozların iriləşdirilməsi həyata keçirildiyinə görə Sovetliyin ərazisindəki bütün kolxozlar vahid bir təsərrüfatda birləşdirilmiş və Kələnov kəndində fəaliyyət göstərən Kalinin adına kolxozun adı yeni yaranmış iri kolxoza verilmişdir. Kolxozda rentabelliyi artırmaq və kolxozçuların maddi rihafını yaxşılaşdırmaq məqsədi ilə Zərqava və digər yaşayış məntəqələrində yaşayan insanlar 50 - 60-cı illərdə Bakı-Quba avtomobil yolunun hər 2 tərəfində kolxoza məxsus sualtı ərazilərdə böyük meyvə bağları salmışlar.Elə həmin onillikdə bir sıra proseslər baş verdi. 1964-cü ildə Kalinin adına kolxoz eyni adlı sovxoza çevrildi. Ərazi böyük olduğundan və təsərrüfat işlərinin həcmi də getdikcə artdığından idarəetmə işində müəyyən çətinliklərin yarandığı nəzərə alınaraq, sovxozun 2 №-li Şöbəsi təşkil olundu. Sovxozun Gədik Sirti adlanan yüksəklikdən Zərqava kəndinədək olan ərazisinin idarə edilməsi 2 №-li Şöbəyə həvalə edildi. Şöbə müdiri vəzifəsini isə Ələkbər Bayramov icra etdi. Bu şöbə 4 ilədək fəaliyyət göstərdi. Min bir əziyyətlə salınmış bağların bəhrə verməyə başladığı ərəfədə yerli idarəetmə sistemində dəyişikliklər aparıldı və nəticədə Zərqavanın, eləcə də sovetliyin digər kəndlərinin – Xaspoladın, Kələnovun, Əsparəstinin, İsnovun bu bağları əkən,illərlə onlara qulluq göstərən sakinləri gözlədikləri bəhrələrdən kənarda qaldılar,daha doğrusu öz əlləri ilə saldıqları meyvə bağları özgəninkiləşdi.
1968-ci ildə yerli idarəetmədə baş verən dəyişiklik nəticəsində Zərqava Sovetliyinin bazasında Vəlvələ Sovetliyi və Zərqava Sovetliyi yaradıldı. Yeni inzibatı ərazi vahidi olmaqla, Vəlvələ Sovetliyi indiki eyni adlı İnzibati ərazi dairəsinin hüdudlarında yaradıldı. Vəlvələ Zəhmətkeş Deputatları Soveti (1977-ci ildən isə Xalq Deputatları Soveti adlanırdı) İcraiyyə Komitəsinin ilk sədri o dövrdə gözəl təşkilatçı, rayonun nüfuzlu şəxslərindən sayılan Dünə Əliyeva, katibi isə müxtəlif təsərrüfat vəzifələrində çalışmış, çox fəal bir insan, kargüzarlığı mükəmməl bilən Nemət Eldarov oldu. Gədik Sirtindən Zərqavayadək olan ərazilər isə oradakı yaşayış məntəqələri ilə birlikdə Zərqava Sovetliyinin tərkibində qaldı. Zərqava Zəhmətkeş Deputatları Soveti(1977-ci ildən isə Xalq Deputatları Soveti adlanırdı) İcraiyyə Komitəsinin sədri vəzifəsinə müdrik,saf,halal,hamı tərəfindən olduqca hörmətcil bir insan kimi tanınan Rəhmətulla Zülfüqarov, katib vəzifəsinə isə çevik,enerjili,kargüzarlıq işinin çox səliqəli və nümunəvi icraçısı Heybətəli Hacıyev seçildi. Bu şəxslər uzun müddət həmin vəzifələrdə çalışdılar. (Rəhmətulla kişi barədə qısa da olsa,məlumat verməyə ehtiyac var.Çünki Rəhmətulla Zülfüqarov yerli əhali arasında çox böyük nüfuz qazanmışdı.Saf əqidəli, sağlam insan olan Rəhmətulla kişi əsl azərbaycanlı kişisi olmaqla yanaşı, həm də əsl azərbaycanlı ailə başçısının ideal nümunəsi idi. O, cavanlardan tutmuş yaşlı insanlaradək hamının sözün həqiqi mənasında böyük ağsaqqalı idi.Rəhmətulla kişinin istər xidməti fəaliyyəti,istərsə də hərəkətləri,davranışı.hətta oturuşu-duruşu və insanlarla rəftarı əsl dövlət qulluqçusunun təcəssümü idi). R.Zülfüqarovdan sonra sədr vəzifəsini Cavanşir Heydərov, katib vəzifəsini isə yenə də Heybətəli Hacıyev icra etmişdir. Kalinin adına sovxoz da 60-cı illərin sonunda bölündü. Sovxozun Vəlvələ Sovetliyi ərazisində yerləşən hissəsində Səməd Vurğun adına sovxoz yaradıldı və Zərqava Sovetliyinin ərazisinə düşən hissə isə Kalinin adına sovxoz üçün qaldı. Bu dəyişiklik nəticəsində Səməd Vurğun adına sovxozun direktoru vəzifəsinə Sabir Qazıyev və Kalinin adına sovxozun direktoru vəzifəsinə isə Nizaməddin Ağayev təyin edildilər. 60-cı illərin sonu – 70-ci illərin əvvəllərində Zərqava Sovetliyinin ərazisində insanlar yenidən bağ sahələri salmalı oldular.Dəmyə şəraitindəki bağlar nisbətən gec bəhrə verdiklərinə görə yalnız 70-ci illərin sonu – 80-ci illərin əvvəllərində məhsul verməyə başladılar. Bununla yerli əhalinin güzərarında xeyli irəliləyişlər oldu.
1991-ci ildə Yerli icra hakimiyyəti orqanlarındakı struktur dəyişiklikləri ilə əlaqədar Zərqavanın adını daşıyan Sovetlik Quba Rayon İcra Hakimiyyəti Başçısının Zərqava inzibati ərazi vahidi(sonradan isə dairəsi) üzrə nümayəndəliyinə çevrildi. 90-cı illərdə Kalinin adına sovxozun da adı dəyişdirilərək “İstiqlal” sovxozu adlandırıldı. Ölkədə aqrar islahatların aparılması ilə əlaqədar ərazidə fəaliyyət göstərən bu sovxoz ləğv olundu və onun torpaqları,əmlakı yerli əhali arasında bölüşdürüldü. Hazırda kənddə yaşayan insanların çoxu fərdi sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğuldur.
Kənddə müasir tipli tam orta məktəb,mədəniyyət evi,kitabxana,poçt,telefon stansiyası,həkim məntəqəsi var.Kənddə əvvəllər mövcud olmuş məscid binası sovet dövründə ilk zamanlar anbar kimi istifadə edildiyindən və sonradan isə istifadəyə yararsız vəziyyətə düşdüyündən dağıldığına görə burada yeni məscid binası tikilmişdir.Kənd sakini Hacı Kamalın təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə Quba RİH Başçısının Zərqava İnzibati Ərazi Dairəsi üzrə Nümayəndəliyinin və Zərqava Bələdiyyəsinin fəal dəstəyi sayəsində bu müqəddəs ocaq elə əvvəlki məscidin yerində tikilərək iman sahiblərinin ixtiyarına verilmişdir. Ölkə Prezidentinin 27 fevral 2014-cü il tarixli 118 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafının Dövlət Proqramı"na uyğun olaraq 2018-ci ildə kəndə asfalt örtüklü avtomobil yolu çəkilmişdir. Həmin ilin 11 oktyabrında Dövlət başçısı cənab İlham Əliyev Bakı-Quba yolu üstündəki İdrisqışlaq kəndindən başlayaraq Zərqava kəndinədək olan məsafə boyunca xeyli sayda yaşayış məntəqəsini birləşdirən bu avtomobil yolunun rəsmi açılışını etmişdir..
Toponimikası
- Zərqova oyk., mür.
- Ağsu r-nunun Nuran i.ə.v.-də kənd. Yan silsiləsinin ətəyindədir. Yerli məlumata görə, yaşayış məntəqəsini XIX əsrin əvvəllərində Quba r-nunun Zərqava kəndindən köçüb gəlmiş ailələr salmışlar;
- Quba r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də kənd. Okean səviyyəsindən 670 metr hündürlükdədir. Yerli məlumata görə, oykonim tat dilindəki zər (san) və ov (su) sözlərindən düzəlib, “san su” mənasındadır. Başqa bir fikrə görə oykonim tat dilindəki zər (keçmişdə dərviş sufilərin geydiyi göy rəngli paltarm adı idi) və oba komponentlərindən düzəlib, “göy paltarlıların obası” mənasındadır. Quba r-nunda Xanəgah, Xangahyolu və s. adlı kəndlərin olması bu izahın doğruluğunu söyləməyə əsas verir.
Coğrafiyası
Mənzərəli dağ kəndidir.
Əhalisi
Əhalisi əsasən tatlardan ibarətdir. 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 1313 nəfər əhali yaşayır. Əhalinin müəyyən hissəsi ötən əsrin 30-60-cı illərində miqrasiya edib. Çoxlu sayda ailələr Qubanın Paşaoba,Bərqov, Vəlvələ və digər kəndlərinə, həmçinin Xaçmaz,Şabran,Siyəzən rayonlarının yaşayış məntəqələrinə köçmüşlər.Hazırda Qubanın adı çəkilən kəndlərində yaşayanların əksəriyyətini həmin köçüb gələnlər və onların övladları təşkil edir.
Adət-ənənə
Kəndin qəribə adətlərdən biri budur ki, kənddə ümumi qəbiristanlıq yoxdur.Çünki hər nəslin,soyun (familiyanın) öz qəbristanlığı mövcuddur. Burada hər kəs ölüsünü özünün soykökünə, nəslinə mənsub olan qəbristanlıqda basdırır.Bu qəbiristanlıqlar isə lap keçmişdən başlayaraq hər nəsil,soykök tərəfindən yalnız özlərinə məxsus mülk sahələrində,özü də əksər hallarda sahələrin qıraq hissələrində salınmışdır.Hətta həyətyanı sahələrin bir küncündə salınmış qəbristanlıqlara da təsadüf edilir (Nəzərə almaq lazımdır ki,keçmişdə həyətyanı sahələrin ərazisi böyük olduğundan qəbristanlıqlar evlərdən xeyli məsafədə yerləşirdi).O dövrdə mövcud olmuş qaydalara görə heç kim ölüsünü başqa nəslin, tayfanın mülkündə basdıra bilməzdi. Deyilənlərə görə həm halal sayılmırdı, həm də ölünü digər nəsilə aid olan mülkdə basdırmaq üçün həmin mülk sahiblərindən icazə almaq lazım idi.(İcazə verməmək halları isə lap çox olurdu). Ona görə də ölünü mənsub olduğu nəslin,tayfanın öz qəbristanlığında torpağa tapşırıblar.Hətta lap son dövrlərədək müəyyən yerdə yeni qəbristanlıq salmaq istəyənlər oradakı torpaq sahəsinin vaxtilə məxsus olduğu şəxslərin indiki varislərindən icazə istəyərək halallıq alırdılar. Kənddə çoxlu sayda qəbristanlıqların mövcudluğu ilə bağlı bu ənənənin tarixi XIII əsrdən başlayıb. Belə ki, həmin dövrdə bu ərazidə müxtəlif tayfalar məskunlaşmışdır ki, o tayfaların da hər biri öz qəbistanlığını yalnız özünə məxsus mülk sahəsində salıb. Hər tayfa da dünyadan gedən qohumunu öz qəbistanlğında basdırıb. Nəticədə bu ənənə dövrümüzdə də davam etməkdədir. Hazırda kənddə həmin tayfaların varisi olan 20-dən artıq nəsil yaşayır. Hər nəsilin isə öz qəbirstanlığı var.
Təhsil
Ceyran Bayramova adına Zərqava kənd tam orta məktəbi 1975-ci ildə inşa olunub. Qəzalı vəziyyətdə olduğuna görə 2018-ci ildə təmir olunub.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Respublikası Quba Rayon İcra Hakimiyyəti
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasında bələdiyyələrin siyahısı. 2021-02-28 at the Wayback Machine e-qanun.az (az.)
- Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların siyahısı. 2019-07-17 at the Wayback Machine e-qanun.az (az.)
- Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427
- Zərqava kəndi. vzglyad.az (az.)
- Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629
- Bu xəbərdən sonra: hamı bu kənddən danışacaq - VİDEO. xezerxeber.com (az.)
- Quba Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı cənab Ziyəddin Əliyev əsaslı təmirdən sonra Ceyran Bayramova adına Zərqava kənd tam orta məktəbinin binası ilə tanış olmuş və kənd sakinləri ilə görüşmüşdür. 2022-01-19 at the Wayback Machine. quba-ih.gov.az, 09.02.2018 (az.)
 | Quba rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zerqava Azerbaycan Respublikasinin Quba rayonunun Zerqava inzibati erazi dairesinde kend Zerqava41 14 45 sm e 48 42 13 s u Olke AzerbaycanRayon Quba rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 1313 2009 neferZerqavaTarixiAsperesti Cayqislaq Xaspolad Isnov Kelenov Qasimqislaq Qorxmazoba Mahmudqislaq kendleri ile birlikde Zerqava belediyyesinin terkibindedir Zerqavanin yasayis menteqesi kimi movcudlugu orta esrlere gedib cixir Ehalisi ele o vaxtlardan ekincilikle ve maldarliqla mesgul olub Kendin saheleri cox genis erazini ehate edib Zerqava IED ile yanasi indiki Velvele IED nin hududlarinda olan boyuk torpaq saheleri onun erazileri idi Bu erazilerde Zerqavanin coxlu sayda obalari qislaqlari olub ki onlar da sonradan boyuyerek ayrica kendlere cevrilmisler Uzun muddet Zerqava 1860 ci ilde yaradilmis Baki quberniyasinin Quba qezasinin tabeliyinde olmusdur Kendin ve ona aid olan yasayis meskenlerinin ehalisi 1918 ci ilin evvellerinde yerli idareetme orqani sayilan Zerqava cemiyyetinde birlesmisdi Bele ki hemin dovrde Quba qezasi Quba seheri ve 5 polis nahiyyesi Deveci Qusar Muskur Rustov ve 5 ci Fethibey nahiyyelerini ehate edirdi Her bir polis nahiyyesi oz novbesinde 2 den 30 dek kendin daxil oldugu bir nece cemiyyetden ibaret idi Zerqava cemiyyeti Rustov polis nahiyyesinin terkibinde idi ve qezada movcud olan 55 cemiyyetden biri sayilirdi Cemiyyetin ehalisi Zerqavanin tekce dagliq erazilerinde deyil Baki Quba yolu boyunca ozune mexsus olan torpaqlarda da teserrufat isleri aparirdi Ekser insanlar kendden uzaq erazilerde isleyerek elde etdiklerini Zerqavaya getirib istifade edirdiler eneneye cevrilen bele hal hetta oten esrin 60 ci illerinedek davam etmisdir 1918 ci ilin aprelin sonunda mayin evvelinde ermeni dasnaki Amazapsin ceza desteleri kendin Baki Quba yolu boyunca yerlesen torpaqlarindan kecerken orada olan Zerqava cemiyyetinin sakinlerini qetle yetirmis ve teserrufatlarini dagidaraq boyuk maddi ziyan vurmuslar Bas vermis hadise ile bagli kend ehalisi 14 dekabr 1918 ci il tarixde kecirdiyi yigincaqda qerar qebul etmis ve hemin qerar toredilmis ermeni zorakiliqlarini arasdirmaq ucun Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti terefinden yaradilmis Fovqelade Tehqiqat Komissiyasina teqdim edilmisdi Qerarda deyilirdi Biz Quba qezasi Rustov nahiyyesi Zerqava kendinin sakinleri cemiyyetin yigincagina toplasaraq ermeni quldur destelerinin hucumu zamani oldurulenlerin siyahisini tertib etdik Qeyd ermeniler terefinden 10 kisi oldurulmus 1 kisi yaralanmisdir Bu Siyahida oldurulenlerin adlari ve bir nefer yaralinin adi tam gosterilmisdir Hemin qerar 40 nefer sakin terefinden imzalanmis ve Quba qezasi Zerqava starsinasinin imzasi ve mohuru ile tesdiq edilmisdir Istinad edilen menbe Heyder Eliyev Fondunun ve Heyder Eliyev Merkezinin desteyi ile Azerbaycan ingilis ve rus dillerinde nesr edilmis Quba Aprel may 1918 ci il Muselman qirginlari senedlerde kitabi Baki 2013 Sovetler hakimiyyeti gelenden sonra yerli idareetme orqani kimi Zerqava Soveti yaranmisdir Kend merkez sayilmaqla ve evveller ehate etdiyi yasayis menteqeleri de terkibinde olmaqla Zerqava Sovetliyi meydana gelmisdir 1920 ci ilde inzibati erazi bolgusunde aparimis deyisikliye esasen Baki ve Gence quberniyalari legv olunaraq respublikanin erazisi Quba qezasi da daxil olmaqla 17 qezaya bolunmusdur 1929 cu ilde Quba qezasi legv edilmisdir 8 avqust 1930 cu ilde ise Quba qezasinin erazisinde 4 rayon Quba Qusar Deveci Xacmaz rayonu teskil olunmusdur Bax Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresi Prezident kitabxanasi Inzibati erazi vahidleri materiallar toplusu Rayonun inzibati erazi qurulusundaki bu deyisikliye baxmayaraq Zerqava Sovetliyi yene Qubanin inzibati erazi vahidi olaraq qalmisdir Sovetlik erazisinin sakinleri 30 50 ci illerde dagliq sahelerde taxilciliqla ve maldarliqla qoyunculula mesgul olmus asagi duzen erazilerde kecmisde Xutor adlanan yerden indiki Pasaoba kendinedek olan torpaqlarda ise ayri ayri dovrlerde bugda arpa celtik qargidali diger denli bitkiler ekib becermis ve movcud olan fermalarda coxlu sayda mal qara saxlamislar Olke miqyaslnda kolxozlarin irilesdirilmesi heyata kecirildiyine gore Sovetliyin erazisindeki butun kolxozlar vahid bir teserrufatda birlesdirilmis ve Kelenov kendinde fealiyyet gosteren Kalinin adina kolxozun adi yeni yaranmis iri kolxoza verilmisdir Kolxozda rentabelliyi artirmaq ve kolxozcularin maddi rihafini yaxsilasdirmaq meqsedi ile Zerqava ve diger yasayis menteqelerinde yasayan insanlar 50 60 ci illerde Baki Quba avtomobil yolunun her 2 terefinde kolxoza mexsus sualti erazilerde boyuk meyve baglari salmislar Ele hemin onillikde bir sira prosesler bas verdi 1964 cu ilde Kalinin adina kolxoz eyni adli sovxoza cevrildi Erazi boyuk oldugundan ve teserrufat islerinin hecmi de getdikce artdigindan idareetme isinde mueyyen cetinliklerin yarandigi nezere alinaraq sovxozun 2 li Sobesi teskil olundu Sovxozun Gedik Sirti adlanan yukseklikden Zerqava kendinedek olan erazisinin idare edilmesi 2 li Sobeye hevale edildi Sobe mudiri vezifesini ise Elekber Bayramov icra etdi Bu sobe 4 iledek fealiyyet gosterdi Min bir eziyyetle salinmis baglarin behre vermeye basladigi erefede yerli idareetme sisteminde deyisiklikler aparildi ve neticede Zerqavanin elece de sovetliyin diger kendlerinin Xaspoladin Kelenovun Esparestinin Isnovun bu baglari eken illerle onlara qulluq gosteren sakinleri gozledikleri behrelerden kenarda qaldilar daha dogrusu oz elleri ile saldiqlari meyve baglari ozgeninkilesdi 1968 ci ilde yerli idareetmede bas veren deyisiklik neticesinde Zerqava Sovetliyinin bazasinda Velvele Sovetliyi ve Zerqava Sovetliyi yaradildi Yeni inzibati erazi vahidi olmaqla Velvele Sovetliyi indiki eyni adli Inzibati erazi dairesinin hududlarinda yaradildi Velvele Zehmetkes Deputatlari Soveti 1977 ci ilden ise Xalq Deputatlari Soveti adlanirdi Icraiyye Komitesinin ilk sedri o dovrde gozel teskilatci rayonun nufuzlu sexslerinden sayilan Dune Eliyeva katibi ise muxtelif teserrufat vezifelerinde calismis cox feal bir insan karguzarligi mukemmel bilen Nemet Eldarov oldu Gedik Sirtinden Zerqavayadek olan eraziler ise oradaki yasayis menteqeleri ile birlikde Zerqava Sovetliyinin terkibinde qaldi Zerqava Zehmetkes Deputatlari Soveti 1977 ci ilden ise Xalq Deputatlari Soveti adlanirdi Icraiyye Komitesinin sedri vezifesine mudrik saf halal hami terefinden olduqca hormetcil bir insan kimi taninan Rehmetulla Zulfuqarov katib vezifesine ise cevik enerjili karguzarliq isinin cox seliqeli ve numunevi icracisi Heybeteli Haciyev secildi Bu sexsler uzun muddet hemin vezifelerde calisdilar Rehmetulla kisi barede qisa da olsa melumat vermeye ehtiyac var Cunki Rehmetulla Zulfuqarov yerli ehali arasinda cox boyuk nufuz qazanmisdi Saf eqideli saglam insan olan Rehmetulla kisi esl azerbaycanli kisisi olmaqla yanasi hem de esl azerbaycanli aile bascisinin ideal numunesi idi O cavanlardan tutmus yasli insanlaradek haminin sozun heqiqi menasinda boyuk agsaqqali idi Rehmetulla kisinin ister xidmeti fealiyyeti isterse de hereketleri davranisi hetta oturusu durusu ve insanlarla reftari esl dovlet qulluqcusunun tecessumu idi R Zulfuqarovdan sonra sedr vezifesini Cavansir Heyderov katib vezifesini ise yene de Heybeteli Haciyev icra etmisdir Kalinin adina sovxoz da 60 ci illerin sonunda bolundu Sovxozun Velvele Sovetliyi erazisinde yerlesen hissesinde Semed Vurgun adina sovxoz yaradildi ve Zerqava Sovetliyinin erazisine dusen hisse ise Kalinin adina sovxoz ucun qaldi Bu deyisiklik neticesinde Semed Vurgun adina sovxozun direktoru vezifesine Sabir Qaziyev ve Kalinin adina sovxozun direktoru vezifesine ise Nizameddin Agayev teyin edildiler 60 ci illerin sonu 70 ci illerin evvellerinde Zerqava Sovetliyinin erazisinde insanlar yeniden bag saheleri salmali oldular Demye seraitindeki baglar nisbeten gec behre verdiklerine gore yalniz 70 ci illerin sonu 80 ci illerin evvellerinde mehsul vermeye basladilar Bununla yerli ehalinin guzerarinda xeyli irelileyisler oldu 1991 ci ilde Yerli icra hakimiyyeti orqanlarindaki struktur deyisiklikleri ile elaqedar Zerqavanin adini dasiyan Sovetlik Quba Rayon Icra Hakimiyyeti Bascisinin Zerqava inzibati erazi vahidi sonradan ise dairesi uzre numayendeliyine cevrildi 90 ci illerde Kalinin adina sovxozun da adi deyisdirilerek Istiqlal sovxozu adlandirildi Olkede aqrar islahatlarin aparilmasi ile elaqedar erazide fealiyyet gosteren bu sovxoz legv olundu ve onun torpaqlari emlaki yerli ehali arasinda bolusduruldu Hazirda kendde yasayan insanlarin coxu ferdi sahibkarliq fealiyyeti ile mesguldur Kendde muasir tipli tam orta mekteb medeniyyet evi kitabxana poct telefon stansiyasi hekim menteqesi var Kendde evveller movcud olmus mescid binasi sovet dovrunde ilk zamanlar anbar kimi istifade edildiyinden ve sonradan ise istifadeye yararsiz veziyyete dusduyunden dagildigina gore burada yeni mescid binasi tikilmisdir Kend sakini Haci Kamalin tesebbusu ve teskilatciligi ile Quba RIH Bascisinin Zerqava Inzibati Erazi Dairesi uzre Numayendeliyinin ve Zerqava Belediyyesinin feal desteyi sayesinde bu muqeddes ocaq ele evvelki mescidin yerinde tikilerek iman sahiblerinin ixtiyarina verilmisdir Olke Prezidentinin 27 fevral 2014 cu il tarixli 118 nomreli Fermani ile tesdiq edilmis Azerbaycan Respublikasi regionlarinin 2014 2018 ci illerde sosial iqtisadi inkisafinin Dovlet Proqrami na uygun olaraq 2018 ci ilde kende asfalt ortuklu avtomobil yolu cekilmisdir Hemin ilin 11 oktyabrinda Dovlet bascisi cenab Ilham Eliyev Baki Quba yolu ustundeki Idrisqislaq kendinden baslayaraq Zerqava kendinedek olan mesafe boyunca xeyli sayda yasayis menteqesini birlesdiren bu avtomobil yolunun resmi acilisini etmisdir ToponimikasiZerqova oyk mur Agsu r nunun Nuran i e v de kend Yan silsilesinin eteyindedir Yerli melumata gore yasayis menteqesini XIX esrin evvellerinde Quba r nunun Zerqava kendinden kocub gelmis aileler salmislar Quba r nunun eyniadli i e v de kend Okean seviyyesinden 670 metr hundurlukdedir Yerli melumata gore oykonim tat dilindeki zer san ve ov su sozlerinden duzelib san su menasindadir Basqa bir fikre gore oykonim tat dilindeki zer kecmisde dervis sufilerin geydiyi goy rengli paltarm adi idi ve oba komponentlerinden duzelib goy paltarlilarin obasi menasindadir Quba r nunda Xanegah Xangahyolu ve s adli kendlerin olmasi bu izahin dogrulugunu soylemeye esas verir CografiyasiMenzereli dag kendidir EhalisiEhalisi esasen tatlardan ibaretdir 2009 cu ilin siyahiyaalinmasina esasen kendde 1313 nefer ehali yasayir Ehalinin mueyyen hissesi oten esrin 30 60 ci illerinde miqrasiya edib Coxlu sayda aileler Qubanin Pasaoba Berqov Velvele ve diger kendlerine hemcinin Xacmaz Sabran Siyezen rayonlarinin yasayis menteqelerine kocmusler Hazirda Qubanin adi cekilen kendlerinde yasayanlarin ekseriyyetini hemin kocub gelenler ve onlarin ovladlari teskil edir Adet eneneKendin qeribe adetlerden biri budur ki kendde umumi qebiristanliq yoxdur Cunki her neslin soyun familiyanin oz qebristanligi movcuddur Burada her kes olusunu ozunun soykokune nesline mensub olan qebristanliqda basdirir Bu qebiristanliqlar ise lap kecmisden baslayaraq her nesil soykok terefinden yalniz ozlerine mexsus mulk sahelerinde ozu de ekser hallarda sahelerin qiraq hisselerinde salinmisdir Hetta heyetyani sahelerin bir kuncunde salinmis qebristanliqlara da tesaduf edilir Nezere almaq lazimdir ki kecmisde heyetyani sahelerin erazisi boyuk oldugundan qebristanliqlar evlerden xeyli mesafede yerlesirdi O dovrde movcud olmus qaydalara gore hec kim olusunu basqa neslin tayfanin mulkunde basdira bilmezdi Deyilenlere gore hem halal sayilmirdi hem de olunu diger nesile aid olan mulkde basdirmaq ucun hemin mulk sahiblerinden icaze almaq lazim idi Icaze vermemek hallari ise lap cox olurdu Ona gore de olunu mensub oldugu neslin tayfanin oz qebristanliginda torpaga tapsiriblar Hetta lap son dovrleredek mueyyen yerde yeni qebristanliq salmaq isteyenler oradaki torpaq sahesinin vaxtile mexsus oldugu sexslerin indiki varislerinden icaze isteyerek halalliq alirdilar Kendde coxlu sayda qebristanliqlarin movcudlugu ile bagli bu enenenin tarixi XIII esrden baslayib Bele ki hemin dovrde bu erazide muxtelif tayfalar meskunlasmisdir ki o tayfalarin da her biri oz qebistanligini yalniz ozune mexsus mulk sahesinde salib Her tayfa da dunyadan geden qohumunu oz qebistanlginda basdirib Neticede bu enene dovrumuzde de davam etmekdedir Hazirda kendde hemin tayfalarin varisi olan 20 den artiq nesil yasayir Her nesilin ise oz qebirstanligi var TehsilCeyran Bayramova adina Zerqava kend tam orta mektebi 1975 ci ilde insa olunub Qezali veziyyetde olduguna gore 2018 ci ilde temir olunub Hemcinin baxQuba rayonuXarici kecidlerAzerbaycan Respublikasi Quba Rayon Icra HakimiyyetiIstinadlarAzerbaycan Respublikasinda belediyyelerin siyahisi 2021 02 28 at the Wayback Machine e qanun az az Azerbaycan Respublikasi Sehiyye Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindeki qurumlarin siyahisi 2019 07 17 at the Wayback Machine e qanun az az Azerbaycan Toponimlerinin Ensiklopedik Lugeti Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Nesimi adina Dilcilik Institutu Serq qerb Baki 2007 seh 427 Zerqava kendi vzglyad az az Azerbaycan Respublikasi Ehalisinin Siyahiyaalinmasi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Baki 2010 Seh 629 Bu xeberden sonra hami bu kendden danisacaq VIDEO xezerxeber com az Quba Rayon Icra Hakimiyyetinin bascisi cenab Ziyeddin Eliyev esasli temirden sonra Ceyran Bayramova adina Zerqava kend tam orta mektebinin binasi ile tanis olmus ve kend sakinleri ile gorusmusdur 2022 01 19 at the Wayback Machine quba ih gov az 09 02 2018 az Quba rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin