Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çayqışlaq — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Quba rayonunun faktiki mövcud olan Çayqışlaq kəndi Zərqava kənd Sovetinin tərkibində rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir. Hazırda Zərqava Ərazi Dairəsinin tərkibinə daxildir.
| Çayqışlaq | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| | |
Toponimikası
Ətraf ərazinin əhalisi olan tatlar hələ keçmiş zamanlardan Çayqışlaq kəndini "Arkərə" (tatca: "Çay") kəndi kimi (daha obrazlı deyilsə, "çayın yanındakı oba" mənasında) tanıyıblar. Ola bilsin ki, lap əvvəllərdə kəndin başqa adı da olub. Amma əvvəlki adın mövcud olub-olmadığı barədə hələlik heç bir məlumat yoxdur. Kənd əhalisinin verdiyi məlumata görə XIX əsrdə burada yaşayan əhalinin bir hissəsi müəyyən səbəblərdən miqrasiya etmişdir. Xeyli sayda ailələr bölgənin digər yaşayış məntəqələrinə köçüb getmişlər. Qalan ailələrin hir hissəsi isə XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində Molla Qəni düzənliyindəki obadan aşağı enərək çayın sahilində məskən salmışlar. Elə həmin dövrdə qonşu ərazilərdəki yaşayış məntəqələrindən də bir çox ailələr bu yeni məskənə köçüb gəlmişlər. "Çay sahilindəki məskən (qışlaq)" kimi Çayqışlaq adı məhz o zamandan daha geniş tanınmağa başlayıb.
Tarixi
Kəndin tarixi isə dəqiq bilinməsə də, xeyli keçmişə gedib çıxır. Hazırda yerli əhali arasında "Molla Qəni düzənliyi" adlanan ərazidəki yurd yerlərinin qalıqları və elə bu məkanda yerləşən qəbristanlıqda bəzi qəbirüstü daşlarda çətinliklə oxuna bilən yazılar kəndin ən azından son orta əsrlərdə mövcud olduğuna əsas verir. Belə ki, erkən dövrlərdə həqiqətən də bu yaşayış məntəqəsi Şabran çayı sahilindən təxminən yarım kilometr aralıda və Zeyvə meşə massivinin ətəyində, nisbətən hündür bir yerdə olan Molla Qəni düzənliyində yerləşib. O vaxtlarda buranın sakinləri həyatdan köçən ailə üzvlərini düzənliyin bir küncündə saldıqları qəbristanlıqda basdırmışlar ki, Çayqışlağın keçmişindən xəbər verən bu qəbristanlıq da indiyədək qalmaqdadır.
Çayqışlaqda qalmaqda olan bağ sahələrinin (Harun bağı, Məhəmməd bağı, Həsən bağı, Əliməmməd bağı, Seyid bağı, Mürsəli bağı, Səhid bağı, Hətəm bağı), eləc də digər yurd yerlərinin adları (Hətəm daşlığı, Bəngi düzənliyi, Nurəli düzənliyi, Məhəmməd çuxuru, Mövlam çuxuru, Əsli evinin yeri və s.) XIX əsrdə və XX əsrin 1-ci yarısında Çayqışlaqda yaşamış ailə başçılarının və kəndin əsas sakinlərinin adlarını daşıyır.
Tarixi abidələri
.Bölgədə yaşayan insanların əsas inanc yerlərindən biri olan "İlyasqulu Baba" piri Çayqışlaq kəndindədir. İlyasqulu Baba vaxtilə bölgənin ən mömin şəxslərindən biri kimi tanınıb və onun barəsində xeyli rəvayətlər var. O, çox yerləri gəzib dolaşıb. Neçə müqəddəs ocaqlardan, inanc yerlərindən keçib gəlib.Nə qədər gözəl məkanlar görüb. Lakin buna baxmayaraq, hələ sağlığında ikən yaxın adamlarına özü öləndən sonra onu basdırmaq üçün məhz bu məkanı nişan vermişdir. Elə o vaxtlardan İlyasqulu Babanın uyuduğu bu məkan insanların inanc yerinə çevrilmiş və müxtəlif yerlərdən insanlar indiyədək bu ocağa üz tuturlar.
Coğrafiyası və iqlimi
Kənd Şabran çayının sahilində yerləşir. Çay kəndin ortasından axdığına görə yaşayış məntəqəsini 2 hissəyə ayırır. Təbii coğrafi mövqeyi və iqlimi əlverişlidir. Bir tərəfdən kolluqlarla, otlaqlarla örtülmüş sıra dağ yamacları və dərələr ilə, digər tərəfdən isə Zeyvə meşə massivi ilə əhatələnmişdir Çayqışlağın bağları və yetişdirilən meyvələri, xüsusən gilas və alma sortları keçmişdən bölgədə məşhurdur.
Əhalisi
2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 134 nəfər əhali yaşayır. Əhalinin əksəriyyətini tatlar təşkil edir.
İqtisadiyyatı
Kənd əhalisinin əsas məşğuliyəti meyvəçilik, taxıl və bostan bitkilərinin becərilməsi və maldarlıqdır. Bağlarda meyvələr, xüsusən gilas və alma sortları yetişir. Vaxtlə burada yaşayan insanlar tərəfindən salınmış Hətəm bağı, Mürsəli bağı, Harun bağı, Səhid bağı, Məhəmməd bağı, Əliməmməd bağı və digər bağ sahələri məşhurdur. Bu bağların mövcudluğu kənd əhalisinin hələ əvvəlki dovrlərdən meyvəçiliklə məşğul olduğundan xəbər verir.
SSRİ dövründə kənddə əvvəlcə kənd təsərrüfatı üzrə artel yaradılmişdır. Sonra bu artelin bazasında Qəzənfər Musabəyov adına kolxoz təşkil edilmişdir ki, həmin kolxoz da 1930-cü illərin 2-ci yarısına qədər fəaliyyət göstərmiş və ən zəngin kolxozlardan biri olmuşdur. Kolxozun sədri vəzifəsini bu kəndin sakini,o dövrdə böyük nüfuz sahibi sayılan Şəmsəddin Seyidov yerinə yetirmişdir. Müəyyən qərarla bu kolxoz qonşu Kələnov kəndində fəaliyyət göstərən Kalinin adına kolxozla birləşdirilmiş və Kalinin adına kolxoz adlandırılmışdır. Şəmsəddin Seyidov həmin vaxtdan başlayaraq uzun müddət Kalinin adına kolxoza rəhbərlik etmişdir.Şahidlərin sözlərinə görə Ş.Seyidov ayağı bərəkətli bir insan olduğundan Kalinin kolxozu da inkişaf edərək xeyli varlanmışdı.
2-cü dünya müharibəsinin və ondan sonrakı dövrün çətinlikləri kənddə əhalinin sayının yenidən azalmasına gətirib çıxarmışdır. Əhalinin çox hissəsi Qubanın,Şabranın,Xaçmazın və hətta Abşeronun yaşayış məntəqələrinə köçüb getmişdir. Bu da ötən əsrin 60-70-ci illərində kənddəki ailə təsərrüfatlarının sayı 10-15-ə düşməsinə gətirib çıxarmışdı.
Sovetlər dövrünün sərt idarəçilik qaydaları və həmçinin kənd sakinlərinə qarşı baş verən müəyyən haqsızlıqlar 70-ci illərin sonu - 80-ci illərin əvvəllərində yenidən yerli əhalini kənddən köçmək təhlükəsi ilə üz-üzə qoymuşdu. Lakin kəndin yetirməsi Seyfəddin Babayevin qətiyyətli hərəkətləri sayəsində insanların buradan köçməsinin qarşısı alındı. Nəticədə yerli sakinlər kənddə yaşamağa davam etdilər.. 80-ci illərin ortalarından etibarən kənd yenidən dirçəlmə və inkişaf dövrünə qədəm qoymuşdur. Burada ailə təsərrüfatlarının və əhalinin ümumi sayı artmaqla yanaşı, ənənəvi təsərrüfat sahələrinin inkişafına da üstünlük verilmişdir.
Ölkəmiz müstəqillik dövrünə qədəm qoyduqdan sonra isə kənd daha sürətlə böyüməyə,müasirləşməyə başlamışdır. hazırda kənddə xeyli sayda nümunəvi ailə-kəndli təsərrüfatları fəaliyyət göstərir ki,onlar da daha çox çeşiddə və keyfiyyətli kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal edirlər.
Xüsusən 1996-cı ildə torpaq islahatı ilə əlaqədar buradakı torpaq sahələri kənd sakinlərinin mülkiyyətinə verildikdən sonra bağçılıq ənənələri daha böyük uğurla davam etdirilir. Əvvəlki bağlar tam bərpa edilməklə yanaşı,yeni bağ sahələri salınır, məhsuldarlığı çox olan və istehlak bazarlarının indiki tələblərini ödəyə bilən, son nəticədə xarici ölkələrə ixrac olunacağı hədəflənən meyvələrin istehsalı üçün bağların becərilməsində müasir innovativ aqrotexniki üsullar geniş tətbiq edilir. Yeni salınmış bağların ilk bəhrələri isə Çayqışlaq meyvələrinin əvvəlki şöhrətini yenidən qaytarmışdır. Çayqışlağın bağ sahələrinin dadlı,tamlı nemətləri indi insanlarımızın süfrələrində daha çox görünməyə başlamışdır.
Mədəniyyəti
Kənd şəkərbura və üçkünclü paxlavaları ilə məşhurdur.
Kənddə stasionar telefon rabitəsi mövcuddur.
2018-ci ildə isə inzibati ərazinin digər yaşayış məntəqələrinə və Bakı-Quba yoluna rahat çıxış imkanı verən asfalt örtüklü avtomobil yolu salınmışdır. Çayqışlaq da daxil olmaqla 11 yaşayış məntəqəsini birləşdirən bu asfalt yolun 11.10.2018-ci il tarixdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən rəsmi açılışı olmuşdur.
Təhsil
Kənddə ibtidai məktəb fəaliyyət göstərir.
İstinadlar
- "Azərbaycan Respublikasının Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron, Ağdaş, Ağsu, Ağcabədi, Balakən, Bərdə, Beyləqan, Vartaşen, Quba, Qutqaşen, Daşkəsən, İmişli, Yevlax, Kəlbəcər, Kürdəmir, Gədəbəy, Goranboy, Laçın, Lerik, Lənkəran, Mirbəşir, Puşkin, Saatlı, Füzuli, Cəbrayıl və Şamxor rayonlarının, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı". 2022-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-09.
- Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629
Həmçinin bax
 | Quba rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cayqislaq Azerbaycan Respublikasinin Quba rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin 7 fevral 1991 ci il tarixli 54 XII sayli Qerari ile Quba rayonunun faktiki movcud olan Cayqislaq kendi Zerqava kend Sovetinin terkibinde rayonun yasayis menteqeleri siyahisina daxil edilmisdir Hazirda Zerqava Erazi Dairesinin terkibine daxildir Cayqislaq41 13 sm e 48 44 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle CayqislaqToponimikasiEtraf erazinin ehalisi olan tatlar hele kecmis zamanlardan Cayqislaq kendini Arkere tatca Cay kendi kimi daha obrazli deyilse cayin yanindaki oba menasinda taniyiblar Ola bilsin ki lap evvellerde kendin basqa adi da olub Amma evvelki adin movcud olub olmadigi barede helelik hec bir melumat yoxdur Kend ehalisinin verdiyi melumata gore XIX esrde burada yasayan ehalinin bir hissesi mueyyen sebeblerden miqrasiya etmisdir Xeyli sayda aileler bolgenin diger yasayis menteqelerine kocub getmisler Qalan ailelerin hir hissesi ise XIX esrin sonu XX esrin evvellerinde Molla Qeni duzenliyindeki obadan asagi enerek cayin sahilinde mesken salmislar Ele hemin dovrde qonsu erazilerdeki yasayis menteqelerinden de bir cox aileler bu yeni meskene kocub gelmisler Cay sahilindeki mesken qislaq kimi Cayqislaq adi mehz o zamandan daha genis taninmaga baslayib TarixiKendin tarixi ise deqiq bilinmese de xeyli kecmise gedib cixir Hazirda yerli ehali arasinda Molla Qeni duzenliyi adlanan erazideki yurd yerlerinin qaliqlari ve ele bu mekanda yerlesen qebristanliqda bezi qebirustu daslarda cetinlikle oxuna bilen yazilar kendin en azindan son orta esrlerde movcud olduguna esas verir Bele ki erken dovrlerde heqiqeten de bu yasayis menteqesi Sabran cayi sahilinden texminen yarim kilometr aralida ve Zeyve mese massivinin eteyinde nisbeten hundur bir yerde olan Molla Qeni duzenliyinde yerlesib O vaxtlarda buranin sakinleri heyatdan kocen aile uzvlerini duzenliyin bir kuncunde saldiqlari qebristanliqda basdirmislar ki Cayqislagin kecmisinden xeber veren bu qebristanliq da indiyedek qalmaqdadir Cayqislaqda qalmaqda olan bag sahelerinin Harun bagi Mehemmed bagi Hesen bagi Elimemmed bagi Seyid bagi Murseli bagi Sehid bagi Hetem bagi elec de diger yurd yerlerinin adlari Hetem dasligi Bengi duzenliyi Nureli duzenliyi Mehemmed cuxuru Movlam cuxuru Esli evinin yeri ve s XIX esrde ve XX esrin 1 ci yarisinda Cayqislaqda yasamis aile bascilarinin ve kendin esas sakinlerinin adlarini dasiyir Tarixi abideleri Bolgede yasayan insanlarin esas inanc yerlerinden biri olan Ilyasqulu Baba piri Cayqislaq kendindedir Ilyasqulu Baba vaxtile bolgenin en momin sexslerinden biri kimi taninib ve onun baresinde xeyli revayetler var O cox yerleri gezib dolasib Nece muqeddes ocaqlardan inanc yerlerinden kecib gelib Ne qeder gozel mekanlar gorub Lakin buna baxmayaraq hele sagliginda iken yaxin adamlarina ozu olenden sonra onu basdirmaq ucun mehz bu mekani nisan vermisdir Ele o vaxtlardan Ilyasqulu Babanin uyudugu bu mekan insanlarin inanc yerine cevrilmis ve muxtelif yerlerden insanlar indiyedek bu ocaga uz tuturlar Cografiyasi ve iqlimiKend Sabran cayinin sahilinde yerlesir Cay kendin ortasindan axdigina gore yasayis menteqesini 2 hisseye ayirir Tebii cografi movqeyi ve iqlimi elverislidir Bir terefden kolluqlarla otlaqlarla ortulmus sira dag yamaclari ve dereler ile diger terefden ise Zeyve mese massivi ile ehatelenmisdir Cayqislagin baglari ve yetisdirilen meyveleri xususen gilas ve alma sortlari kecmisden bolgede meshurdur Ehalisi2009 cu ilin siyahiyaalinmasina esasen kendde 134 nefer ehali yasayir Ehalinin ekseriyyetini tatlar teskil edir IqtisadiyyatiKend ehalisinin esas mesguliyeti meyvecilik taxil ve bostan bitkilerinin becerilmesi ve maldarliqdir Baglarda meyveler xususen gilas ve alma sortlari yetisir Vaxtle burada yasayan insanlar terefinden salinmis Hetem bagi Murseli bagi Harun bagi Sehid bagi Mehemmed bagi Elimemmed bagi ve diger bag saheleri meshurdur Bu baglarin movcudlugu kend ehalisinin hele evvelki dovrlerden meyvecilikle mesgul oldugundan xeber verir SSRI dovrunde kendde evvelce kend teserrufati uzre artel yaradilmisdir Sonra bu artelin bazasinda Qezenfer Musabeyov adina kolxoz teskil edilmisdir ki hemin kolxoz da 1930 cu illerin 2 ci yarisina qeder fealiyyet gostermis ve en zengin kolxozlardan biri olmusdur Kolxozun sedri vezifesini bu kendin sakini o dovrde boyuk nufuz sahibi sayilan Semseddin Seyidov yerine yetirmisdir Mueyyen qerarla bu kolxoz qonsu Kelenov kendinde fealiyyet gosteren Kalinin adina kolxozla birlesdirilmis ve Kalinin adina kolxoz adlandirilmisdir Semseddin Seyidov hemin vaxtdan baslayaraq uzun muddet Kalinin adina kolxoza rehberlik etmisdir Sahidlerin sozlerine gore S Seyidov ayagi bereketli bir insan oldugundan Kalinin kolxozu da inkisaf ederek xeyli varlanmisdi 2 cu dunya muharibesinin ve ondan sonraki dovrun cetinlikleri kendde ehalinin sayinin yeniden azalmasina getirib cixarmisdir Ehalinin cox hissesi Qubanin Sabranin Xacmazin ve hetta Abseronun yasayis menteqelerine kocub getmisdir Bu da oten esrin 60 70 ci illerinde kenddeki aile teserrufatlarinin sayi 10 15 e dusmesine getirib cixarmisdi Sovetler dovrunun sert idarecilik qaydalari ve hemcinin kend sakinlerine qarsi bas veren mueyyen haqsizliqlar 70 ci illerin sonu 80 ci illerin evvellerinde yeniden yerli ehalini kendden kocmek tehlukesi ile uz uze qoymusdu Lakin kendin yetirmesi Seyfeddin Babayevin qetiyyetli hereketleri sayesinde insanlarin buradan kocmesinin qarsisi alindi Neticede yerli sakinler kendde yasamaga davam etdiler 80 ci illerin ortalarindan etibaren kend yeniden dircelme ve inkisaf dovrune qedem qoymusdur Burada aile teserrufatlarinin ve ehalinin umumi sayi artmaqla yanasi enenevi teserrufat sahelerinin inkisafina da ustunluk verilmisdir Olkemiz musteqillik dovrune qedem qoyduqdan sonra ise kend daha suretle boyumeye muasirlesmeye baslamisdir hazirda kendde xeyli sayda numunevi aile kendli teserrufatlari fealiyyet gosterir ki onlar da daha cox cesidde ve keyfiyyetli kend teserrufati mehsullari istehsal edirler Xususen 1996 ci ilde torpaq islahati ile elaqedar buradaki torpaq saheleri kend sakinlerinin mulkiyyetine verildikden sonra bagciliq eneneleri daha boyuk ugurla davam etdirilir Evvelki baglar tam berpa edilmekle yanasi yeni bag saheleri salinir mehsuldarligi cox olan ve istehlak bazarlarinin indiki teleblerini odeye bilen son neticede xarici olkelere ixrac olunacagi hedeflenen meyvelerin istehsali ucun baglarin becerilmesinde muasir innovativ aqrotexniki usullar genis tetbiq edilir Yeni salinmis baglarin ilk behreleri ise Cayqislaq meyvelerinin evvelki sohretini yeniden qaytarmisdir Cayqislagin bag sahelerinin dadli tamli nemetleri indi insanlarimizin sufrelerinde daha cox gorunmeye baslamisdir MedeniyyetiKend sekerbura ve uckunclu paxlavalari ile meshurdur Kendde stasionar telefon rabitesi movcuddur 2018 ci ilde ise inzibati erazinin diger yasayis menteqelerine ve Baki Quba yoluna rahat cixis imkani veren asfalt ortuklu avtomobil yolu salinmisdir Cayqislaq da daxil olmaqla 11 yasayis menteqesini birlesdiren bu asfalt yolun 11 10 2018 ci il tarixde Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti cenab Ilham Eliyev terefinden resmi acilisi olmusdur TehsilKendde ibtidai mekteb fealiyyet gosterir Istinadlar Azerbaycan Respublikasinin Baki Gence ve Sumqayit seherlerinin Abseron Agdas Agsu Agcabedi Balaken Berde Beyleqan Vartasen Quba Qutqasen Daskesen Imisli Yevlax Kelbecer Kurdemir Gedebey Goranboy Lacin Lerik Lenkeran Mirbesir Puskin Saatli Fuzuli Cebrayil ve Samxor rayonlarinin Dagliq Qarabag Muxtar Vilayeti Susa rayonunun inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin 7 fevral 1991 ci il tarixli 54 XII sayli Qerari 2022 05 02 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 09 Azerbaycan Respublikasi Ehalisinin Siyahiyaalinmasi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Baki 2010 Seh 629Hemcinin bax Quba rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin