Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ekranoplan əvvəlcə rusların Xəzər dənizində, sürətli nəqliyyatı təmin etmək məqsədi ilə hazırlanıb istehsal edilmiş, dəniz səviyyəsindəki nəhəng qeyri-stabil bölgədə (nəhəng qeyri-stabil bölgə: dünyadakı ən qeyri-stabil bölgə hava-su arasındakı bölgədir. Əgər nəqliyyat vasitəsi bir balaca havaya qalxsa, hava cərəyanının təsirinə düşəcək və özünə zərər verəcək, əgər aşağı enərsə dənizlə toqquşub parçalanacaq) yüksək sürətə çata biləcək bir yük daşıyan nəqliyyat vasitəsidir. Bu vasitə dənizdəki qeyri-sabit ərazidə 650 (Km/s) sürətə çata biləcək gəmi-hoverkraft-hibrid nəqliyyat vasitəsidir. Bu nəqliyyat vasitəsinin 1000-dən çox tank, ekipaj və ərzaq apardığı məlumdur.
Yer effektli vasitə
Yerdə hərəkət edən bir vasitə (GEV) olaraq da bilinən, qanadları ilə səth arasındakı aerodinamik qarşılıqlı təsirdən faydalanaraq, yer səthinə yaxın uçuş edən yer effektli təyyarə-gəmi arası nəqliyyat vasitəsidir. GEV eyni zamanda qanad səth effektli vasitədir, (WIG) flarecraft, dəniz skimmer, ekranoplan, SkimMachine və ya qanadlı səth effektli gəmi (WISE) olaraq da tanınır.
Mexanikası
Bir GEV bəzən aralarındakı keçid kimi xarakterizə edilən hovercraft və bir təyyarə deyildir, lakin bunların arasında bir vasitədir. Hər iki vasitənin xarakteri bu nəqliyyat vasitəsindədir. Hovercraft statik sıxılmış hava yastığı (tabandan aşağıya hava vuran fan) ilə dəstəklənir. Təyyarə havanı itələyərək özünü sürətləndirən bir vasitədir. Digər tərəfdən ekranoplan, bu iki vasitənin su ilə hava arasındakı ən qeyri-sabit bir bölgədə etdiklərini mükəmməl bir ahəngdarlıqla edir. Qanad uclarında suya toxunan bir qayıq tipli bir hovuz vasitəsi ilə su üzərində dayanır.
Əlavə köməkçi mühərriklər olaraq qanadlarının altındakı zərbə mühərrikləri hoverkrafta oxşayan effekt yaratmaq və ya uçuşa kömək etmək üçün istifadə edilmişdirlər. Rus Lun və Dingo kimi bəzi GEV dizaynlarında “güc dəstəkli ram” istifadə edilmişdir. Bir GEV adi bir təyyarədən bu yer effekti olmadan səmərəli istifadəsinin mümkünsüzlüyü ilə fərqlənir və işləmə hündürlüyü də müvafiq olaraq məhduddur, beləliklə qanadlarının enliliyi də fərqlidir. Bəzi GEVlər əslində yer effektindən çıxa bilərlər.
Son illərdə çox sayda mülki və hərbi sahədə istifadə məqsədi ilə müxtəlif növ GEV modelləri hazırlanmışdır. Ancaq bu, çox istifadə olunan vasitələr daxilində deyildir.
Tarixi
1920-ci illərin ortalarında, pilotların açılış zamanı uçuş-enmə zolağına yaxınlaşdıqda “yer effekti” fenomeninin daha təsirli ola biləcəyi məlum idi. 1934-cü ildə ABŞ Milli Aviasiya Məşvərət Komitəsi haqqında danışılan mövzu haqqında İngilis dilindən tərcüməsi; “Texniki Memorandum 771, Təyyarələr, Enmə və Qalxma əsnasında Yer Effekti” adlı bir tədqiqat xülasəsi nəşr etdirdi. Fransız yazıçı Maurice Le Sueur bu həqiqətə əsaslanaraq bir təklif əlavə etmişdir: “Burada ixtiraçıların təxəyyülü geniş bir sahə təklif edir. Yer effekti uçuş üçün tələb olunan gücü əhəmiyyətli dərəcədə azaldır. Yəni burada həmişə - yer effekti zonasında qalacaq aviavasitənin yaradılması şərtilə, həm sürətli, həm də iqtisadi bir uçuşun təmin edilməsi əsas məsələdir. İlk baxışdan belə bir vasitə təhlükəlidir, çünki yer effektinin müşahidə oluna biləcəyi yüksəklikdə səth kobuddur (səthində müxtəlif maneələr var) və nəqliyyat vasitəsinə manevr etmə azadlığını təmin etmir. Lakin böyük ölçüyə malik olan aviavasitədə və su üzərində bu ideya sınaqdan keçirdilə bilər...” Az sayda eksperimental alətlər hazırlayan Skandinaviya və Finlandiyadan əvvəl, İkinci Dünya müharibəsi baş verdi. 1960-cı illərdən etibarən müstəqil töhfələr texnologiya sayəsində böyük ölçüdə inkişaf etməyə başladı, bu sahədə Sovet İttifaqında Rostislav Alexeyev və ABŞ-də milliyətcə alman olan Alexander Lippisch mühüm işlər görmüşdür. Lippisch təyyarə mühəndisi kimi işləyirdi, Alekseyev isə gəmi konstruktoru kimi özünü arxa planda saxlamışdır. Alexeyev və Lippisch effekti bu gün görülən GEV nəqliyyat vasitələrində hələ də çox aydın görünür.
Sovet lideri Nikita Xruşşov yaxın dostu, aerodinamika üzrə mütəxəssis Rostislav Alekseyev tərəfindən hazırlanmış və Ekranoplan adı verilən yeni bir növ təyyarədir. Ekranoplan mütəmadi olaraq dənizdən təxminən 15-20 metr yüksəklikdə uçur, sürətli hərəkət edir və daha az yanacaq istehlak edirdi. Bundan əlavə, tam havada olmadığından hava radarları, həm də su da tam olaraq olmadığı üçün sualtı radarlar tərəfindən aşkar edilməsi mümkün deyildi. Fərqli modeldə Ekranoplanlar Sovet donanması tərəfindən uzun illər əsgər (eyni vaxtda 400-500 nəfər) və sursat (bir səfərdə yüzlərlə ton) daşımaq üçün istifadə olunurdu. Layihə soyuq müharibənin başa çatması ilə xərclərinin çoxluğu və baxımsızlıq nəticəsində dayandırılmışdır. Ekranoplanların ən böyük qüsuru ondan ibarət idi ki, dalğalı dənizlərdə hərəkəti olduqca çox riskli idi.
Mütəxəssislər, magistral yollarda olan yük və sərnişin daşımalarını dənizə köçürəcək və bunu təyyarə sürəti ilə həyata keçirən Ekranoplanların nəqliyyatda inqilab yaradacağını söyləyirlər. Yarı gəmi, yarı təyyarə olaraq yaradılmış olan gizli bir hərbi layihənin kod adı “Layihə 903” olmuşdur.
Qaleriya
-
![image]()
Ekranoplan TUNGUS -
![image]()
TUNGUS -
![image]()
TUNGUS
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2020-07-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-06.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ekranoplan evvelce ruslarin Xezer denizinde suretli neqliyyati temin etmek meqsedi ile hazirlanib istehsal edilmis deniz seviyyesindeki neheng qeyri stabil bolgede neheng qeyri stabil bolge dunyadaki en qeyri stabil bolge hava su arasindaki bolgedir Eger neqliyyat vasitesi bir balaca havaya qalxsa hava cereyaninin tesirine dusecek ve ozune zerer verecek eger asagi enerse denizle toqqusub parcalanacaq yuksek surete cata bilecek bir yuk dasiyan neqliyyat vasitesidir Bu vasite denizdeki qeyri sabit erazide 650 Km s surete cata bilecek gemi hoverkraft hibrid neqliyyat vasitesidir Bu neqliyyat vasitesinin 1000 den cox tank ekipaj ve erzaq apardigi melumdur An A 90 Orlyonok yer effektli teyyareYer effektli vasiteYerde hereket eden bir vasite GEV olaraq da bilinen qanadlari ile seth arasindaki aerodinamik qarsiliqli tesirden faydalanaraq yer sethine yaxin ucus eden yer effektli teyyare gemi arasi neqliyyat vasitesidir GEV eyni zamanda qanad seth effektli vasitedir WIG flarecraft deniz skimmer ekranoplan SkimMachine ve ya qanadli seth effektli gemi WISE olaraq da taninir MexanikasiBir GEV bezen aralarindaki kecid kimi xarakterize edilen hovercraft ve bir teyyare deyildir lakin bunlarin arasinda bir vasitedir Her iki vasitenin xarakteri bu neqliyyat vasitesindedir Hovercraft statik sixilmis hava yastigi tabandan asagiya hava vuran fan ile desteklenir Teyyare havani iteleyerek ozunu suretlendiren bir vasitedir Diger terefden ekranoplan bu iki vasitenin su ile hava arasindaki en qeyri sabit bir bolgede etdiklerini mukemmel bir ahengdarliqla edir Qanad uclarinda suya toxunan bir qayiq tipli bir hovuz vasitesi ile su uzerinde dayanir Elave komekci muherrikler olaraq qanadlarinin altindaki zerbe muherrikleri hoverkrafta oxsayan effekt yaratmaq ve ya ucusa komek etmek ucun istifade edilmisdirler Rus Lun ve Dingo kimi bezi GEV dizaynlarinda guc destekli ram istifade edilmisdir Bir GEV adi bir teyyareden bu yer effekti olmadan semereli istifadesinin mumkunsuzluyu ile ferqlenir ve isleme hundurluyu de muvafiq olaraq mehduddur belelikle qanadlarinin enliliyi de ferqlidir Bezi GEVler eslinde yer effektinden cixa bilerler Son illerde cox sayda mulki ve herbi sahede istifade meqsedi ile muxtelif nov GEV modelleri hazirlanmisdir Ancaq bu cox istifade olunan vasiteler daxilinde deyildir Tarixi1920 ci illerin ortalarinda pilotlarin acilis zamani ucus enme zolagina yaxinlasdiqda yer effekti fenomeninin daha tesirli ola bileceyi melum idi 1934 cu ilde ABS Milli Aviasiya Mesveret Komitesi haqqinda danisilan movzu haqqinda Ingilis dilinden tercumesi Texniki Memorandum 771 Teyyareler Enme ve Qalxma esnasinda Yer Effekti adli bir tedqiqat xulasesi nesr etdirdi Fransiz yazici Maurice Le Sueur bu heqiqete esaslanaraq bir teklif elave etmisdir Burada ixtiracilarin texeyyulu genis bir sahe teklif edir Yer effekti ucus ucun teleb olunan gucu ehemiyyetli derecede azaldir Yeni burada hemise yer effekti zonasinda qalacaq aviavasitenin yaradilmasi sertile hem suretli hem de iqtisadi bir ucusun temin edilmesi esas meseledir Ilk baxisdan bele bir vasite tehlukelidir cunki yer effektinin musahide oluna bileceyi yukseklikde seth kobuddur sethinde muxtelif maneeler var ve neqliyyat vasitesine manevr etme azadligini temin etmir Lakin boyuk olcuye malik olan aviavasitede ve su uzerinde bu ideya sinaqdan kecirdile biler Az sayda eksperimental aletler hazirlayan Skandinaviya ve Finlandiyadan evvel Ikinci Dunya muharibesi bas verdi 1960 ci illerden etibaren musteqil tohfeler texnologiya sayesinde boyuk olcude inkisaf etmeye basladi bu sahede Sovet Ittifaqinda Rostislav Alexeyev ve ABS de milliyetce alman olan Alexander Lippisch muhum isler gormusdur Lippisch teyyare muhendisi kimi isleyirdi Alekseyev ise gemi konstruktoru kimi ozunu arxa planda saxlamisdir Alexeyev ve Lippisch effekti bu gun gorulen GEV neqliyyat vasitelerinde hele de cox aydin gorunur Sovet lideri Nikita Xrussov yaxin dostu aerodinamika uzre mutexessis Rostislav Alekseyev terefinden hazirlanmis ve Ekranoplan adi verilen yeni bir nov teyyaredir Ekranoplan mutemadi olaraq denizden texminen 15 20 metr yukseklikde ucur suretli hereket edir ve daha az yanacaq istehlak edirdi Bundan elave tam havada olmadigindan hava radarlari hem de su da tam olaraq olmadigi ucun sualti radarlar terefinden askar edilmesi mumkun deyildi Ferqli modelde Ekranoplanlar Sovet donanmasi terefinden uzun iller esger eyni vaxtda 400 500 nefer ve sursat bir seferde yuzlerle ton dasimaq ucun istifade olunurdu Layihe soyuq muharibenin basa catmasi ile xerclerinin coxlugu ve baximsizliq neticesinde dayandirilmisdir Ekranoplanlarin en boyuk qusuru ondan ibaret idi ki dalgali denizlerde hereketi olduqca cox riskli idi Mutexessisler magistral yollarda olan yuk ve sernisin dasimalarini denize kocurecek ve bunu teyyare sureti ile heyata keciren Ekranoplanlarin neqliyyatda inqilab yaradacagini soyleyirler Yari gemi yari teyyare olaraq yaradilmis olan gizli bir herbi layihenin kod adi Layihe 903 olmusdur QaleriyaEkranoplan TUNGUS TUNGUS TUNGUSIstinadlar Arxivlenmis suret 2020 07 08 tarixinde Istifade tarixi 2020 07 06