Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycanda arıçılıq — Azərbaycan Respublikasında bal arılarının (Apis mellifera L.) yetişdirilməsini, çoxaldılmasını, saxlanmasını, onlardan entomofil kənd təsərrüfatı bitkilərinin tozlandırılmasında istifadə edilməsini, arıçılıq məhsullarının istehsalını və emalını əhatə edən kənd təsərrüfatı sahəsi.
Azərbaycan iqtisadiyyatında arıçılıq mühüm bir yer tutur. Bu sahə ölkədə ilbəil inkişaf edir. 2016-cı il məlumatına görə ölkədə 238 min arı ailəsi olmuşdur. 2020-ci ildə Respublika üzrə arı ailələrinin sayının 310 minə çatdırılması proqnozlaşdırılır. Ölkədə hər il Arıçılıq Yarmarkaları keçirilir. 2016-cı ilin noyabr ayında Bakı şəhərində keçirilmiş yarmarkada 453 nəfər arıçı iştirak etmiş və 200 tona qədər arıçılıq məhsulları satılmışdır.
Tarixi
Azərbaycanda arıçılıq qədim tarixə malikdir. Hələ eramızdan əvvəl IX-VIII əsrlərdə Zaqafqaziyada arıçılıqla məşğul olmuşlar. X-XII əsrlərdə Azərbaycanda arıçılıq daha da inkişaf etmişdir. Hətta, Azərbaycandan xarici ölkələrə də arıçılıq məhsulları (bal, mum) satılmışdır. Dahi şair və mütəfəkkirlərimiz Nizami və Xaqani Azərbaycan balını ilhamla tərənnüm etmişlər.
Azərbaycanda arıçılığın qədimliyi bir də onunla izah olunur ki, çoxlu yaşayış məntəqələrimiz və yerlər arı və onun məhsullarının adı ilə adlanır. Belə yerlərdən Şahdağ zirvəsindən axıb gələn Arısu çayını, Zaqatala rayonundakı Arısu, Arıqıran kəndlərini, Ağdərə rayonundakı Ballıqayanı, Arıqayasını və s. misal göstərmək olar.
Qədim zamanlarda respublikamızda arılar ağac oyuqlarında, kötük tənəklərdə, səbətlərdə və godda saxlanılırdı. Belə bir vəziyyətdə arılara qulluq etmək və artırmaq böyük çətinlik törədirdi.
Arıçılığın inkişafı
Azərbaycanda arıçılıq, xüsusilə Sovet hakimiyyəti dövründə inkişaf etməyə başlamışdır. Əvvəlcə mövcud olan xırda dağınıq arıçılıq təsərrüfatları kolxoz və sovxozlarda, sonralar isə ixtisaslaşdırılmış iri arçılıq təsərrüfatlarına çevrilmişdir. Hazırda təsərrüfatlarda arı ailələri müasir çoxgövdəli və yatıq pətəklərdə saxlanılır.
Azərbaycanın Astara, Şamaxı, Quba, Qusar, Qarabağ, Şəki, Zaqatala, Daşkəsən, Lerik, Lənkəran, Masallı, Kəlbəcər, Laçın və s. rayonlarında arıçılıq yaxşı inkişaf etmişdir.
Daşkəsən rayonunu Qabaqtəpə kəndinin ərazisində yetişdirilən arı növü (populiyasiyası) ölkədən kənarda da tanınır.
Akademik F. Məlikov adına Azərbaycan Elmi Tədqiqat Heyvandarlıq inistutunda arıların çoxalması və saxlanılması, Gəncə Dövlət Universitetinin botanika kafedrasında arıçılığın yem bazası öyrənilmişdir.
"Şərəf nişanı" ordenli Azərbaycan Elmi Tədqiqat Baytarlıq İnistutunun arı xəstəliklərini öyrənən laboratoriyasının əməkdaşları arıxanaların bir çox xəstəliklərə görə sağlamlaşdırılması sahəsində xeyli iş görmüşlər.
Zərbi-məsəllər
Balı sevirsənsə, arı sancmasına da dözməlisən.
Arı və qızılgül tikansız olmaz.
Arıdan çox zəhmət sevən tapmazsan.
Bir çiçəkdən çox bal götürməzsən
Harda çiçək varsa, orda balda olar.
Bal tutan barmaq yalar.
Qanunvericilik bazası
2 fevral 2009-cu il tarixində "Arıçılıq haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilmişdir.
İstinadlar
- "Arıçılıq haqqında" 2020-06-25 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikasının 2 fevral 2009-cu il tarixli, 765-IIIQ nömrəli Qanunu. e-qanun.az (az.)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycanda ariciliq Azerbaycan Respublikasinda bal arilarinin Apis mellifera L yetisdirilmesini coxaldilmasini saxlanmasini onlardan entomofil kend teserrufati bitkilerinin tozlandirilmasinda istifade edilmesini ariciliq mehsullarinin istehsalini ve emalini ehate eden kend teserrufati sahesi Quba rayonunun Cek kendinde ari yesikleri Azerbaycan iqtisadiyyatinda ariciliq muhum bir yer tutur Bu sahe olkede ilbeil inkisaf edir 2016 ci il melumatina gore olkede 238 min ari ailesi olmusdur 2020 ci ilde Respublika uzre ari ailelerinin sayinin 310 mine catdirilmasi proqnozlasdirilir Olkede her il Ariciliq Yarmarkalari kecirilir 2016 ci ilin noyabr ayinda Baki seherinde kecirilmis yarmarkada 453 nefer arici istirak etmis ve 200 tona qeder ariciliq mehsullari satilmisdir TarixiAriciliq mehsullarinin Sergi Satis Yarmarkasi Baki 2013 Ariciliq teserrufati Batabat yaylagi Naxcivan Muxtar Respublikasi Azerbaycanda ariciliq qedim tarixe malikdir Hele eramizdan evvel IX VIII esrlerde Zaqafqaziyada ariciliqla mesgul olmuslar X XII esrlerde Azerbaycanda ariciliq daha da inkisaf etmisdir Hetta Azerbaycandan xarici olkelere de ariciliq mehsullari bal mum satilmisdir Dahi sair ve mutefekkirlerimiz Nizami ve Xaqani Azerbaycan balini ilhamla terennum etmisler Azerbaycanda ariciligin qedimliyi bir de onunla izah olunur ki coxlu yasayis menteqelerimiz ve yerler ari ve onun mehsullarinin adi ile adlanir Bele yerlerden Sahdag zirvesinden axib gelen Arisu cayini Zaqatala rayonundaki Arisu Ariqiran kendlerini Agdere rayonundaki Balliqayani Ariqayasini ve s misal gostermek olar Qedim zamanlarda respublikamizda arilar agac oyuqlarinda kotuk teneklerde sebetlerde ve godda saxlanilirdi Bele bir veziyyetde arilara qulluq etmek ve artirmaq boyuk cetinlik toredirdi Ariciligin inkisafiAzerbaycanda ariciliq xususile Sovet hakimiyyeti dovrunde inkisaf etmeye baslamisdir Evvelce movcud olan xirda daginiq ariciliq teserrufatlari kolxoz ve sovxozlarda sonralar ise ixtisaslasdirilmis iri arciliq teserrufatlarina cevrilmisdir Hazirda teserrufatlarda ari aileleri muasir coxgovdeli ve yatiq peteklerde saxlanilir Azerbaycanin Astara Samaxi Quba Qusar Qarabag Seki Zaqatala Daskesen Lerik Lenkeran Masalli Kelbecer Lacin ve s rayonlarinda ariciliq yaxsi inkisaf etmisdir Daskesen rayonunu Qabaqtepe kendinin erazisinde yetisdirilen ari novu populiyasiyasi olkeden kenarda da taninir Akademik F Melikov adina Azerbaycan Elmi Tedqiqat Heyvandarliq inistutunda arilarin coxalmasi ve saxlanilmasi Gence Dovlet Universitetinin botanika kafedrasinda ariciligin yem bazasi oyrenilmisdir Seref nisani ordenli Azerbaycan Elmi Tedqiqat Baytarliq Inistutunun ari xesteliklerini oyrenen laboratoriyasinin emekdaslari arixanalarin bir cox xesteliklere gore saglamlasdirilmasi sahesinde xeyli is gormusler Zerbi mesellerBali sevirsense ari sancmasina da dozmelisen Ari ve qizilgul tikansiz olmaz Aridan cox zehmet seven tapmazsan Bir cicekden cox bal goturmezsen Harda cicek varsa orda balda olar Bal tutan barmaq yalar Qanunvericilik bazasi2 fevral 2009 cu il tarixinde Ariciliq haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Qanunu qebul edilmisdir Istinadlar Ariciliq haqqinda 2020 06 25 at the Wayback Machine Azerbaycan Respublikasinin 2 fevral 2009 cu il tarixli 765 IIIQ nomreli Qanunu e qanun az az Xarici kecidlerVikikitabda Ariciliq movzusuna dair metn var