Yeniköy razılaşması — 1912–1914-cü illər arasında Avropa dövlətləri tərəfindən hazırlanmış və Osmanlı imperiyası ərazisində ermənilər üçün iki vilayətin yaradılması, onların ermənilər ilə bağlı məsələlərə müdaxilə edərək iki avropalı baş müfəttişin nəzarəti altında olması haqqında islahat planı. Baş müfəttişlər erməni əhalisinin əsas hissəsinin məskunlaşdığı altı şərq vilayətində ən yüksək vəzifə tutacaq, Ərzurum və Vandakı müvafiq postlarında məskunlaşacaqdılar. İslahat paketi 8 fevral 1914-cü ildə imzalanmışdır. Buna baxmayaraq, razılaşma Osmanlı imperiyası Birinci Dünya müharibəsinə daxil olduqdan bir neçə həftə sonra, 16 dekabr 1914-cü ildə ləğv edilmişdir.
Tarixi
Balkan müharibələri Osmanlı ermənilərinin şəraitini yaxşılaşdırmaq üçün yeni planların ortaya çıxarılmasına imkan yaratmışdı. Rusiya hökuməti bütün ermənilərin katolikosunu Qafqaz canişini vasitəsilə ermənilərin məskunlaşdığı Osmanlı vilayətlərində islahatlar üçün Osmanlı hökumətinə müraciət etməyə təşviq etmişdi. İslahat layihəsi Rusiyanın İstanbuldakı səfirliyinin draqomanı Andre Mandelştam və Ermənistan Milli Assambleyasının nümayəndələri tərəfindən tərtib edilmişdir. Bu, Konstantinopolda Fransa, Britaniya və İtaliya səfirlərinin görüşündə təqdim edilmişdir.
İslahat paketi 8 fevral 1914-cü ildə vəzir Səid Halim Paşa tərəfindən təmsil olunan Osmanlı imperiyası ilə Rusiya arasında imzalanmışdır. İlk iki müfəttiş kimi Niderland Ost-Hindinin administratoru Lui Konstan Vestenek və Norveç Ordusunun mayoru Nikolay Hoff seçilmişdir. Vestenenk Ərzuruma yola düşmüşdür, lakin o Vanda olduğu zaman Birinci Dünya müharibəsi başlamışdır.
İstinadlar
- Davison, Roderic H. "The Armenian Crisis, 1912-1914 2018-07-11 at the Wayback Machine," 53 (Apr., 1948), pp. 481-505.
- {{{2}}} Karapetyan, N. V. (1981). "Հայկական բարենորոգումների խնդիրը 1912-14 թվականներին" [The Issue of the Armenian Reforms in the Years 1912-14] in Հայ Ժողովրդի Պատմություն [History of the Armenian People], eds. et al. Yerevan: Armenian Academy of Sciences, vol. 6, pp. 520-35.
- Armenia on the Road to Independence, 1918. Berkeley: University of California Press. 1967. 38–39. ISBN .
- Reynolds, Michael A. (2011). Shattering Empires: The Clash and Collapse of the Ottoman Empires, 1908-1918. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 73-77.
- Şeyhun, Ahmed. "Said Halim and the Armenian Reform Project of 1914," Journal of the Society for Armenian Studies 19/2 (2010), pp. 93-108.
- Kévorkian, Raymond (2011). The Armenian Genocide: A Complete History. London: I. B. Tauris, p. 171.
- Hovannisian. Armenia on the Road to Independence, p. 39.
- L. C. Westenek, "Diary Concerning the Armenian Mission," 39 (Spring 1986), pp. 29-89.
Əlavə ədəbiyyat
- Kieser, Hans-Lukas; Polatel, Mehmet; Schmutz, Thomas. "Reform or cataclysm? The agreement of 8 February 1914 regarding the Ottoman eastern provinces". Journal of Genocide Research. 17 (3). 2015: 285–304. doi:10.1080/14623528.2015.1062283.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yenikoy razilasmasi 1912 1914 cu iller arasinda Avropa dovletleri terefinden hazirlanmis ve Osmanli imperiyasi erazisinde ermeniler ucun iki vilayetin yaradilmasi onlarin ermeniler ile bagli meselelere mudaxile ederek iki avropali bas mufettisin nezareti altinda olmasi haqqinda islahat plani Bas mufettisler ermeni ehalisinin esas hissesinin meskunlasdigi alti serq vilayetinde en yuksek vezife tutacaq Erzurum ve Vandaki muvafiq postlarinda meskunlasacaqdilar Islahat paketi 8 fevral 1914 cu ilde imzalanmisdir Buna baxmayaraq razilasma Osmanli imperiyasi Birinci Dunya muharibesine daxil olduqdan bir nece hefte sonra 16 dekabr 1914 cu ilde legv edilmisdir TarixiBalkan muharibeleri Osmanli ermenilerinin seraitini yaxsilasdirmaq ucun yeni planlarin ortaya cixarilmasina imkan yaratmisdi Rusiya hokumeti butun ermenilerin katolikosunu Qafqaz canisini vasitesile ermenilerin meskunlasdigi Osmanli vilayetlerinde islahatlar ucun Osmanli hokumetine muraciet etmeye tesviq etmisdi Islahat layihesi Rusiyanin Istanbuldaki sefirliyinin draqomani Andre Mandelstam ve Ermenistan Milli Assambleyasinin numayendeleri terefinden tertib edilmisdir Bu Konstantinopolda Fransa Britaniya ve Italiya sefirlerinin gorusunde teqdim edilmisdir Islahat paketi 8 fevral 1914 cu ilde vezir Seid Halim Pasa terefinden temsil olunan Osmanli imperiyasi ile Rusiya arasinda imzalanmisdir Ilk iki mufettis kimi Niderland Ost Hindinin administratoru Lui Konstan Vestenek ve Norvec Ordusunun mayoru Nikolay Hoff secilmisdir Vestenenk Erzuruma yola dusmusdur lakin o Vanda oldugu zaman Birinci Dunya muharibesi baslamisdir IstinadlarDavison Roderic H The Armenian Crisis 1912 1914 2018 07 11 at the Wayback Machine 53 Apr 1948 pp 481 505 2 Karapetyan N V 1981 Հայկական բարենորոգումների խնդիրը 1912 14 թվականներին The Issue of the Armenian Reforms in the Years 1912 14 in Հայ Ժողովրդի Պատմություն History of the Armenian People eds et al Yerevan Armenian Academy of Sciences vol 6 pp 520 35 Armenia on the Road to Independence 1918 Berkeley University of California Press 1967 38 39 ISBN 0 520 00574 0 Reynolds Michael A 2011 Shattering Empires The Clash and Collapse of the Ottoman Empires 1908 1918 Cambridge Cambridge University Press pp 73 77 Seyhun Ahmed Said Halim and the Armenian Reform Project of 1914 Journal of the Society for Armenian Studies 19 2 2010 pp 93 108 Kevorkian Raymond 2011 The Armenian Genocide A Complete History London I B Tauris p 171 Hovannisian Armenia on the Road to Independence p 39 L C Westenek Diary Concerning the Armenian Mission 39 Spring 1986 pp 29 89 Elave edebiyyatKieser Hans Lukas Polatel Mehmet Schmutz Thomas Reform or cataclysm The agreement of 8 February 1914 regarding the Ottoman eastern provinces Journal of Genocide Research 17 3 2015 285 304 doi 10 1080 14623528 2015 1062283