Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gənzə – Azərbaycan Respublikasının İsmayıllı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
| Gənzə | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | İsmayıllı rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 3 nəfər |
| Digər | |
| [http:// ] | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gənzə kəndi İsmayıllı rayonunun qədim tarixə malik yaşayış məskənlərindən biridir. Rayon mərkəzindən 25 km aralıda, yaşıllıqlar qoynunda yerləşir. Mənbələrdə Kənzə kimidə qeydə alınmışdır.
Tarixi
Bir çox mənbələrdə Qanza variantında da qeydə alınmışdır. Tədqiqatçılar hidronimi ərəb dilindəki kənisa (atəşpərəst məbədi, kilsə) sözünün təhrif olunmuş forması hesab edirlər. Qanza variantı isə qədim Azərbaycan dilində "coşan", "məcrasından çıxan, qəzəblənən" mənalarında işlənmişdir. Azərbaycan dilinin şimal qrupu dialektlərində qanza turşumuş qatığa deyirlər.
Kənd öz adını yaxınlığındakı Gənzədağın adından almışdır. Dağın başında qədim məbəd xarabalıqları qalmaqdadır. XIX əsrə aid mənbələrin məlumatına görə, rayonun ərazisindəki Ximran və Həftəsov kəndləri yaxınlığında yanar odlar olmuş və əhali bu yerə sitayiş etmişdir. Tədqiqatçılar oykonimi ərəb dilindəki kənisə (atəşpərəst məbədi) sözünün təhrif olunmuş forması hesab edirlər.
Tədqiqatçıların Gənzə oykonomi haqqında müxtəlif fikirləri var. Bəzi alimlər onu ərəb-fars mənşəli sözlərlə əlaqələndirsələr də onların əksəriyyəti bu adın Gəncə şəhərinin adı ilə eyni kökdən olması qənaətindədirlər. M.Seyidov, Q.Qeybullayev, F.Rzayev və başqaları bu adların qədim türk tayfalarından biri lan sak tayfaları ilə əlaqədar yaranması fikrindədirlər. Kəndin adının ilk öncə Kanzak olduğunu qeyd edən filologiya elmləri namizədi F.Rzayevin fikrincə, "kan" qədim türk dillərində "ulu", "ata" mənasında işlənmiş, kəndin adındakı son kompanent "zə" (əslində "zək") isə sak tayfalarının adından götürülmüşdür. Deməli, oykonim ilk vaxtlar qaynaqlarda da qeyd olunduğu kimi Kənizək–Kənzək şəklində işlənmiş, zaman keçdikcə tədricən dəyişilərək sondakı "k" səsi düşmüş, Gənzə formasına düşmüşdür. Qeyd etmək yerinə düşər ki, türk dillərində söz sonunda "k" samitinin eleziyası (səsdüşümü) xarakterik haldır.
Türkoloq alim C.Cəfərov bu toponimin hunların ən qədim adından – "kun"un morfloji birləşməsi "kunçuk"dan törəmiş "Gəncək" türk tayfasının adından götürüldüyünü vurğulayır. Toponimika üzrə məşhur mütəxəssis Q.Qeybullayev orta əsr qaynaqlarına söykənərək oykonimi sakların içərisində olan "Gəncək" adlı tayfalar ilə bağlayır. Qeyd olunan fikirləri və sak tayfalarının Azərbaycanda yaşamasının şübhə doğurmadığı faktını, hətta bu ərazilərin tərkibinə daxil olmasını əsas götürərək demək olar ki, bu oykonimin ərəb-fars mənşəli ifadələrlə əlaqəsi yoxdur və Gənzə kəndinin adı sak tayfalarının bu ərazilərdə məskunlaşması ilə əlaqədar yaranmış, təxminən Kanzak-Kənizək-Kənzək şəklində inkişaf yolu keçərək indiki Gənzə şəklinə düşmüşdür.
Coğrafiyası və iqlimi
İsmayıllı rayonunun Qoşakənd inzibati ərazi vahidində yerləşən bu kənd Girdimançayın sahilində, Çilbiki dağının cənubundadır.
Əhalisi
Vaxtilə kəndin sakinləri 500 ailədən çox olsa da, 2022-ci ildə kənddə yalnız əslən Laçın rayonundan köçkün olan 3 nəfərlik bir ailə qalıb. Kəndə su verilmir, asfalt yol, telefon və internet xətti yoxdur.
Abidələri
Gənzə kəndinin ərazisində, kəndin şimal-şərq tərəfində meşəlikdə I əsrə aid qədim Qəbiristanlıq yerləşir .
Şəkilləri
-
![image]()
Gənzə kəndinin ərazisindən bir görüntü. -
![image]()
Gənzə kəndinin ərazisindən bir görüntü. -
![image]()
Gənzə kəndində arı beçəsi. -
![image]()
Gənzə kəndinin ərazisində ot biçini.
İstinadlar
- Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. 2 cilddə. Bakı-2007. I cild, səh. 395.
- Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti. 2 cilddə. Bakı-2007. I cild, səh. 283.
- Seyidov M. Azərbaycan xalqının soykökünü düşünərkən. Bakı: Yazıçı, 1989, s. 85-89
- Qeybullayev Q. Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən. Bakı: Azərbaycan Dövlət nəşriyyatı, 1994, s. 153
- Rzayev F. Naxçıvan və onun ətraf bölgələrində qədim sak tayfaları Azərbaycanda elmin inkişafı və regional problemlər. Bakı, Nurlan, 2005, s. 234-235
- Naxçıvan sancağının müfəssəl dəftəri. Araşdırma, qeyd və şəhərlərin müəllifi Hüsaməddin Məmmədov. Tərcümə edənlər: Z.Bünyadov və H.Məmmədov. Bakı, Elm, 2001, s. 31, 245
- Babayev A. Dilçiliyə giriş. Bakı, 1992, s. 225-226
- Cəfərov C. Milli etnik yaddaşın izi ilə. Bakı, Səda, 2005, s. 43
- Qeybullayev Q. Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən. Bakı: Azərbaycan Dövlət nəşriyyatı, 1994, s. 43
- Qeybullayev Q. Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən. Bakı: Azərbaycan Dövlət nəşriyyatı, 1994, s. 150, 160
- "İsmayıllının cəmi 1 ailə yaşayan Gənzə kəndi: Sakinlər kəndi tərk edib – ARB Xəbər". 2022-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-05-01.
- . 2016-02-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-23.
 | İsmayıllı rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Genze Genze Azerbaycan Respublikasinin Ismayilli rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Genze40 40 56 sm e 48 12 14 s u Olke AzerbaycanRayon Ismayilli rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 3 neferDiger http Xeriteni goster gizle Genze Vikianbarda elaqeli mediafayllar Genze kendi Ismayilli rayonunun qedim tarixe malik yasayis meskenlerinden biridir Rayon merkezinden 25 km aralida yasilliqlar qoynunda yerlesir Menbelerde Kenze kimide qeyde alinmisdir TarixiBir cox menbelerde Qanza variantinda da qeyde alinmisdir Tedqiqatcilar hidronimi ereb dilindeki kenisa atesperest mebedi kilse sozunun tehrif olunmus formasi hesab edirler Qanza varianti ise qedim Azerbaycan dilinde cosan mecrasindan cixan qezeblenen menalarinda islenmisdir Azerbaycan dilinin simal qrupu dialektlerinde qanza tursumus qatiga deyirler Kend oz adini yaxinligindaki Genzedagin adindan almisdir Dagin basinda qedim mebed xarabaliqlari qalmaqdadir XIX esre aid menbelerin melumatina gore rayonun erazisindeki Ximran ve Heftesov kendleri yaxinliginda yanar odlar olmus ve ehali bu yere sitayis etmisdir Tedqiqatcilar oykonimi ereb dilindeki kenise atesperest mebedi sozunun tehrif olunmus formasi hesab edirler Tedqiqatcilarin Genze oykonomi haqqinda muxtelif fikirleri var Bezi alimler onu ereb fars menseli sozlerle elaqelendirseler de onlarin ekseriyyeti bu adin Gence seherinin adi ile eyni kokden olmasi qenaetindedirler M Seyidov Q Qeybullayev F Rzayev ve basqalari bu adlarin qedim turk tayfalarindan biri lan sak tayfalari ile elaqedar yaranmasi fikrindedirler Kendin adinin ilk once Kanzak oldugunu qeyd eden filologiya elmleri namizedi F Rzayevin fikrince kan qedim turk dillerinde ulu ata menasinda islenmis kendin adindaki son kompanent ze eslinde zek ise sak tayfalarinin adindan goturulmusdur Demeli oykonim ilk vaxtlar qaynaqlarda da qeyd olundugu kimi Kenizek Kenzek seklinde islenmis zaman kecdikce tedricen deyisilerek sondaki k sesi dusmus Genze formasina dusmusdur Qeyd etmek yerine duser ki turk dillerinde soz sonunda k samitinin eleziyasi sesdusumu xarakterik haldir Turkoloq alim C Ceferov bu toponimin hunlarin en qedim adindan kun un morfloji birlesmesi kuncuk dan toremis Gencek turk tayfasinin adindan goturulduyunu vurgulayir Toponimika uzre meshur mutexessis Q Qeybullayev orta esr qaynaqlarina soykenerek oykonimi saklarin icerisinde olan Gencek adli tayfalar ile baglayir Qeyd olunan fikirleri ve sak tayfalarinin Azerbaycanda yasamasinin subhe dogurmadigi faktini hetta bu erazilerin terkibine daxil olmasini esas goturerek demek olar ki bu oykonimin ereb fars menseli ifadelerle elaqesi yoxdur ve Genze kendinin adi sak tayfalarinin bu erazilerde meskunlasmasi ile elaqedar yaranmis texminen Kanzak Kenizek Kenzek seklinde inkisaf yolu kecerek indiki Genze sekline dusmusdur Cografiyasi ve iqlimiIsmayilli rayonunun Qosakend inzibati erazi vahidinde yerlesen bu kend Girdimancayin sahilinde Cilbiki daginin cenubundadir EhalisiVaxtile kendin sakinleri 500 aileden cox olsa da 2022 ci ilde kendde yalniz eslen Lacin rayonundan kockun olan 3 neferlik bir aile qalib Kende su verilmir asfalt yol telefon ve internet xetti yoxdur AbideleriGenze kendinin erazisinde kendin simal serq terefinde meselikde I esre aid qedim Qebiristanliq yerlesir SekilleriGenze kendinin erazisinden bir goruntu Genze kendinin erazisinden bir goruntu Genze kendinde ari becesi Genze kendinin erazisinde ot bicini IstinadlarAzerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti 2 cildde Baki 2007 I cild seh 395 Azerbaycan toponimlerinin ensklopedik lugeti 2 cildde Baki 2007 I cild seh 283 Seyidov M Azerbaycan xalqinin soykokunu dusunerken Baki Yazici 1989 s 85 89 Qeybullayev Q Azerbaycan turklerinin tesekkulu tarixinden Baki Azerbaycan Dovlet nesriyyati 1994 s 153 Rzayev F Naxcivan ve onun etraf bolgelerinde qedim sak tayfalari Azerbaycanda elmin inkisafi ve regional problemler Baki Nurlan 2005 s 234 235 Naxcivan sancaginin mufessel defteri Arasdirma qeyd ve seherlerin muellifi Husameddin Memmedov Tercume edenler Z Bunyadov ve H Memmedov Baki Elm 2001 s 31 245 Babayev A Dilciliye giris Baki 1992 s 225 226 Ceferov C Milli etnik yaddasin izi ile Baki Seda 2005 s 43 Qeybullayev Q Azerbaycan turklerinin tesekkulu tarixinden Baki Azerbaycan Dovlet nesriyyati 1994 s 43 Qeybullayev Q Azerbaycan turklerinin tesekkulu tarixinden Baki Azerbaycan Dovlet nesriyyati 1994 s 150 160 Ismayillinin cemi 1 aile yasayan Genze kendi Sakinler kendi terk edib ARB Xeber 2022 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2022 05 01 2016 02 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 06 23 Vikianbarda Genze ile elaqeli mediafayllar var Ismayilli rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin