Axalsıx Səfəri — 1416-cu Qaraqoyunlular ilə Gürcüstan krallığı arasında baş vermişdir.
Axaltsixe səfəri | |||
---|---|---|---|
Tarix | 1416 | ||
Yeri | Gürcüstan Axalsıx Şəhəri | ||
Nəticəsi | Mütləq Qaraqoyunlu Qələbəsi | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
Komandan(lar) | |||
| |||
İtkilər | |||
| |||
Arxa plan
Qaraqoyunlu Qara Yusif , Ərdəbilə göndərdiyi əsgərlərin 814-cü ildə bir müddət onun əmrlərini dinləməyərək müstəqil hərəkət etməyə başlayan İraq-i Əcəm valisi Bistam bəyi cəzalandırmaq üçün uğursuzluğa düçar olmasından sonra 1411-ci ildə, şəxsən orada gəzib sentyabr ayında Sultaniyyəyə getdi.Onların qabağına gəldi. Bistama və qardaşlarına ona itaət etmək üçün xəbər göndərsə də, buna çox əhəmiyyət vermədilər. Bunun üzərinə Qara Yusif əsgərlərinə şəhəri dağıtmağı əmr etdi. Bu arada Şirvanşah Sultan İbrahim , Şəki valisi Orlat Seyyidi Əhməd və gürcü çarı Konstantin Qara Yusifə qarşı ittifaq yaradıb, birlikdə hərəkətə keçdilər. Bu vəziyyətdən xəbər tutan Qara Yusif oktyabrın 26-da Təbrizə qayıtdı və qüvvələrini oraya topladıqdan sonra noyabrın 17-də Qarabağa gəldi. Buradan Şirvanşah İbrahimin yanına elçilər göndərib sülh təklif etdi. Lakin bu təklif Şirvanşah və müttəfiqləri tərəfindən qəbul olunmadı və bu vəziyyət Qara Yusifin acizliyi kimi yozularaq onların cəsarətinin artmasına səbəb oldu. Bu vəziyyətə son dərəcə qəzəblənən Qara Yusif tərəddüd etmədən Kür çayını keçərək 19 dekabr 1412-ci ildə müttəfiq qoşunlara hücum etdi. Döyüş başladı.Müttəfiqlər döyüşürdü.Sultan İbrahimin atı qaçarkən büdrədi və yıxılarkən qolunu sındırdı. Əmiri tanımayan bəzi türkmənlər onu əsir götürüb Qara Yusifin yanına gətirirlər. Müharibənin sonunda Şeyx İbrahimin qardaşı Behlül, Şirvan qazısı Mövlana Zahirüddin, gürcü şahı Konstantin bir çox əsgərləri ilə birlikdə əsir götürüldü.Bu əsirlər arasında Şirvanşah, qardaşı Behlül və Şirvan qazısı da var idi. mühafizə altına alınaraq həbs edilib. Lakin gürcü kralı onunla birlikdə olan 300 gürcü Aznavurilə birlikdə öldürüldü. Bu parlaq qələbədən sonra Qara Yusif 1413-cü il fevralın 1-də əsirləri də özü ilə götürərək Təbrizə daxil olur. Qaraqoyunluların gürcülər üzərindəki bu qələbəsindən sonra 1413-cü ildə Konstantinin yerinə oğlu I Aleksandr keçdi və Atabəyler Yurdu hökmdarı Atabəy Yoanne ona tabe oldu.Qaraqoyunluların vassal oldu və vergilər verməyə başladı.
Səfər
Qara Yusif 1416-ci ildə Gürcü məmləkətinə girdi və Axalsıx şəhərini fəth etdi,o bu səfər sonucu şəhərdə olan oğlanların çoxunu öldürərək qadın və uşaqları əsir aldı.O dövrdə yaşayan bir xristiyan yazar,Qara Yusifin bu yürüşünün səbəbini onların çoxalan günahlarından qaynaqlandığını bildirir və Qara Yusifin bu səfər ilə çox sayda aldığı əsirlər Bağdada,Misirə və Xorasana göndərilərək Müsəlmanlığı qəbul etdirilir.Öldürülənlərin isə həddi hüdudu yoxdu.
Nəticəsi
Bu yürüş ilə Qara Yusif və Qaraqoyunlular Qafqazlarda yeni torpaqlar əldə etdi və Qafqaslardaki ərazilərini olduqca böyütdülər
İstinadlar
- Minorsky,1995 ;55
- Şərəf Xan Şərəfnamə 1971 II;s.84
- Allen 1971;s.126
- Kırzıoğlu 1953 I s.485
- Mustafa Yasin Kara Yusuf ve Zamanıs.92
- H.Andreasyan Türk Tarihine ait kronoloji ve kolofonlar s.87
- Kazım Paydaş,Kara Koyunlu ve Ak koyunlu Türkmenlerinin Gürcüstan'a yaptığı seferler 180-181
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Axalsix Seferi 1416 cu Qaraqoyunlular ile Gurcustan kralligi arasinda bas vermisdir Axaltsixe seferiTarix 1416Yeri Gurcustan Axalsix SeheriNeticesi Mutleq Qaraqoyunlu QelebesiMunaqise terefleriQaraqoyunlular Gurcustan kralligiKomandan lar Sultan Yusif Pir Huseyin I Aleksandr Atabey IvaneItkilerbilinmir 10 000 olu 5000 EsirArxa planQaraqoyunlu Qara Yusif Erdebile gonderdiyi esgerlerin 814 cu ilde bir muddet onun emrlerini dinlemeyerek musteqil hereket etmeye baslayan Iraq i Ecem valisi Bistam beyi cezalandirmaq ucun ugursuzluga ducar olmasindan sonra 1411 ci ilde sexsen orada gezib sentyabr ayinda Sultaniyyeye getdi Onlarin qabagina geldi Bistama ve qardaslarina ona itaet etmek ucun xeber gonderse de buna cox ehemiyyet vermediler Bunun uzerine Qara Yusif esgerlerine seheri dagitmagi emr etdi Bu arada Sirvansah Sultan Ibrahim Seki valisi Orlat Seyyidi Ehmed ve gurcu cari Konstantin Qara Yusife qarsi ittifaq yaradib birlikde herekete kecdiler Bu veziyyetden xeber tutan Qara Yusif oktyabrin 26 da Tebrize qayitdi ve quvvelerini oraya topladiqdan sonra noyabrin 17 de Qarabaga geldi Buradan Sirvansah Ibrahimin yanina elciler gonderib sulh teklif etdi Lakin bu teklif Sirvansah ve muttefiqleri terefinden qebul olunmadi ve bu veziyyet Qara Yusifin acizliyi kimi yozularaq onlarin cesaretinin artmasina sebeb oldu Bu veziyyete son derece qezeblenen Qara Yusif tereddud etmeden Kur cayini kecerek 19 dekabr 1412 ci ilde muttefiq qosunlara hucum etdi Doyus basladi Muttefiqler doyusurdu Sultan Ibrahimin ati qacarken budredi ve yixilarken qolunu sindirdi Emiri tanimayan bezi turkmenler onu esir goturub Qara Yusifin yanina getirirler Muharibenin sonunda Seyx Ibrahimin qardasi Behlul Sirvan qazisi Movlana Zahiruddin gurcu sahi Konstantin bir cox esgerleri ile birlikde esir goturuldu Bu esirler arasinda Sirvansah qardasi Behlul ve Sirvan qazisi da var idi muhafize altina alinaraq hebs edilib Lakin gurcu krali onunla birlikde olan 300 gurcu Aznavurile birlikde olduruldu Bu parlaq qelebeden sonra Qara Yusif 1413 cu il fevralin 1 de esirleri de ozu ile goturerek Tebrize daxil olur Qaraqoyunlularin gurculer uzerindeki bu qelebesinden sonra 1413 cu ilde Konstantinin yerine oglu I Aleksandr kecdi ve Atabeyler Yurdu hokmdari Atabey Yoanne ona tabe oldu Qaraqoyunlularin vassal oldu ve vergiler vermeye basladi SeferQara Yusif 1416 ci ilde Gurcu memleketine girdi ve Axalsix seherini feth etdi o bu sefer sonucu seherde olan oglanlarin coxunu oldurerek qadin ve usaqlari esir aldi O dovrde yasayan bir xristiyan yazar Qara Yusifin bu yurusunun sebebini onlarin coxalan gunahlarindan qaynaqlandigini bildirir ve Qara Yusifin bu sefer ile cox sayda aldigi esirler Bagdada Misire ve Xorasana gonderilerek Muselmanligi qebul etdirilir Oldurulenlerin ise heddi hududu yoxdu NeticesiBu yurus ile Qara Yusif ve Qaraqoyunlular Qafqazlarda yeni torpaqlar elde etdi ve Qafqaslardaki erazilerini olduqca boyutdulerIstinadlarMinorsky 1995 55 Seref Xan Serefname 1971 II s 84 Allen 1971 s 126 Kirzioglu 1953 I s 485 Mustafa Yasin Kara Yusuf ve Zamanis 92 H Andreasyan Turk Tarihine ait kronoloji ve kolofonlar s 87 Kazim Paydas Kara Koyunlu ve Ak koyunlu Turkmenlerinin Gurcustan a yaptigi seferler 180 181Xarici kecidlerQaraqoyunlular Gurcustan kralligi Qara Yusif