Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Argentina erməniləri – Argentinada yaşayan erməni əsilli şəxslərə verilən ümumi ad. Argentinada yaşayan ermənilərin ümumi sayı 70 mindən çoxdur. Bəzi mənbələrdə say 135 min şəklində göstərilir. Bura daxil olan şəxslər, əsasən, qarışıq nigahlardan dünyaya gələn və erməni kimliklərini itirmiş şəxslərdir. Argentina erməniləri ABŞ, Fransa, Rusiya və Livanda yaşayan erməni icmalarından sonra ən çox nüfuza sahib toplumdur.
| ||||||||
| Yaşadığı ərazilər | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||
| Dili | ||||||||
| Dini | ||||||||
Çoxluq halda ölkənin paytaxtı Buenos-Ayresdə məskunlaşan toplumu Suriya, Livan və Kilikiyadan gəlmiş ermənilər yaratmışdır. ASALA tərəfindən 1970–1980-ci illərdə Türkiyənin xarici ölkələrdə yerləşən səfirliklərinə qarşı törədilmiş terror aktlarının maliyyələşdirilməsində Argentina ermənilərinin rolu danılmazdır.
Tarixi
XX əsrin əvvəllərindən etibarən Osmanlı imperiyasının sərhədləri daxilində yaşayan etnik azlıqların nümayəndələri daha yüksək yaşayış əldə etmək naminə Avropa və Şimali Amerika kimi qitələrə getməkdə idi. Planlaşdırılan səfərlərdən biri də Latın Amerikası istiqamətində olmuşdur. XX əsrin əvvəllərində iqtisadi baxımdan inkişaf mərhələlərini yaşayan və zəngin torpaq sahələri ilə miqrantlar üçün cəlbedici görünən Argentina və Braziliya kimi ölkələr ötən əsrin əvvəllərində minlərlə mühaciri qəbul etmişdir. İlk erməninin Argentinaya nə zaman gəldiyi dəqiq məlum olmasa da bu tarixinin 1920-ci illərdən əvvəl olmadığı ehtimal olunur. Osmanlı imperiyasının Adana və Kilikiya kim bölgələrindən olan ilk erməni ailələr paytaxta yaxın ərazilərdə məskunlaşmışdır.Qəhrəmanmaraş və Qaziantep şəhərlərdə etnik zəmində baş verən münaqişələr səbəbindən ermənilərin ikinci bir dalğasının Argentina ərazilərinə yerləşməsi XX əsrin 30-cu illərinə təsadüf edir. Bu dövrdə 60 dan çox etnik erməninin Kilikiyadan gələrək əraziyə məskunlaşdığı təxmin edilir. Müasir Argentina erməni icmasının ilkin nəsillərini böyük ölcüdə Kilikiyadan gəlmiş ermənilər yaratmışdır.
Rusiya vətəndaş müharibəsindən sonra imperiya daxilində yaşayan bir necə erməni öz ailəsi birlikdə Argentinaya yerləşmişdir. 1947–1954-cü illər aralığında SSRİ-dən, 1960–1985-ci illər aralığında isə Suriya və Livanda yaşayan ermənilərin Argentinaya mühacirət etdiyi məlumdur. Argentinanın İkinci dünya müharibəsindən kənar qalması, təhlükəsiz ərazidə yerləşməsi kimi səbəblər bir çox etnik mənsubiyyətdən olan mühacirlərin buraya gəlməsi ilə nəticələnirdi. 1979-cu ildə baş vermiş İran inqilabı zamanında ermənilərin Argentinaya gəlişi müşahidə olunmuşdur. Argentinada diktator rejimin hakim olduğu 1976–1983-cü illər aralığında 60 dan çox erməni rejim birlikləri tərəfindən oğurlanmışdır.
1989–1999-cü illər ərzində Argentinanın prezidenti olmuş hakimiyyəti dövrü ölkə ərazisində yaşayan etnik icmalar baxımından uğurlu olmuşdur. Menem tərəfindən təşkil edilən kabinetin Ədalət Naziri vəzifəsini tutan Argentinada ən yüksək vəzifəni daşıyan ilk erməni olmuşdur.
Sosial həyat
Argentina ərazisində yerləşən ilk ermənilər özlərini yerli cəmiyyətə uyğunlaşdırmağa çalışırdılar. Kilsələrin, dini seminariyaların, məktəb və kitabxanaların yaradılması bu yolda atılan əsas addımlardan idi. 1930-cu ildə paytaxt və ətraf ərazilərdə 10 mindən çox etnik erməninin yaşadığı təxmin edilir. XX əsrin sonlarına yaxın icmanın gənc nümayəndələrinin Amerika Birləşmiş Ştatlarına yerləşmə kimi meyilləri artmışdır. Bu gün Buenos-Ayres və Kardoba şəhərlərində məskunlaşan icmanın tabelyində yeddi məktəb, yeddi qriqoryan kilsəsi, katolik və protestan kilsələri, iki qəzet, üç radio stansiyası və bir necə qeyri-hökumət təşkilatları vardır. Argentina erməniləri keçirdikləri sosial kampaniyalar nəticəsində 1915-ci ildə Türkiyənin şərqində baş vermiş hadisələri soyqırım kimi qəbul etdirə bilmişdir. Erməni soyqırımı iddiası ilk dəfə 1993-cü ildə parlamentdə qəbul edilmişdir.
Ölkədə yaşayan erməni icmasını təmsil edən Deportivo Armenio futbol klubu 1962-ci ildə yaradılmış və tarixi ərzində iki dəfə Argentinanın əsas futbol liqası olan Primera Divisiónda çıxış etmişdir. Hal-hazırda ölkənin dördüncü liqasında çıxış edən komanda əvvəlki kimi güclü çıxış edə bilmir. Argentina erməni icması Qarabağda yaşayan erməni icmasının qanunsuz şəkildə dəstəklənməsində fəal iştirak etməkdədirlər. Buna misal olaraq Argentina ermənilərdən olan milyarder Eduardo Eurnekiyanın mütəmadi şəkildə Qarabağ ərazisində yaşayan erməni icmasına etdiyi yardımları göstərmək olar.
İstinadlar
- . 2012-05-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-03.
- . 2013-05-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-03.
- Hekimian, Kim. "Armenian Immigration to Argentina: 1909-1938". Armenian Review. 43 (1). 1990: 85–113. İstifadə tarixi: 5 March 2013.
- "AGBU Partners with Eduardo Eurnekian for One Laptop Per Child Project in Karabakh". 2022-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-08.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Argentina ermenileri Argentinada yasayan ermeni esilli sexslere verilen umumi ad Argentinada yasayan ermenilerin umumi sayi 70 minden coxdur Bezi menbelerde say 135 min seklinde gosterilir Bura daxil olan sexsler esasen qarisiq nigahlardan dunyaya gelen ve ermeni kimliklerini itirmis sexslerdir Argentina ermenileri ABS Fransa Rusiya ve Livanda yasayan ermeni icmalarindan sonra en cox nufuza sahib toplumdur Argentina ermenileri Հայերն Արգենտինայում Armenios en Argentina David NalbandyanYasadigi erazilerArgentina 70 000 80 000 ve ya 130 000Diliermeni dili ispan diliDiniXristianliq Coxluq halda olkenin paytaxti Buenos Ayresde meskunlasan toplumu Suriya Livan ve Kilikiyadan gelmis ermeniler yaratmisdir ASALA terefinden 1970 1980 ci illerde Turkiyenin xarici olkelerde yerlesen sefirliklerine qarsi toredilmis terror aktlarinin maliyyelesdirilmesinde Argentina ermenilerinin rolu danilmazdir TarixiXX esrin evvellerinden etibaren Osmanli imperiyasinin serhedleri daxilinde yasayan etnik azliqlarin numayendeleri daha yuksek yasayis elde etmek namine Avropa ve Simali Amerika kimi qitelere getmekde idi Planlasdirilan seferlerden biri de Latin Amerikasi istiqametinde olmusdur XX esrin evvellerinde iqtisadi baximdan inkisaf merhelelerini yasayan ve zengin torpaq saheleri ile miqrantlar ucun celbedici gorunen Argentina ve Braziliya kimi olkeler oten esrin evvellerinde minlerle muhaciri qebul etmisdir Ilk ermeninin Argentinaya ne zaman geldiyi deqiq melum olmasa da bu tarixinin 1920 ci illerden evvel olmadigi ehtimal olunur Osmanli imperiyasinin Adana ve Kilikiya kim bolgelerinden olan ilk ermeni aileler paytaxta yaxin erazilerde meskunlasmisdir Qehremanmaras ve Qaziantep seherlerde etnik zeminde bas veren munaqiseler sebebinden ermenilerin ikinci bir dalgasinin Argentina erazilerine yerlesmesi XX esrin 30 cu illerine tesaduf edir Bu dovrde 60 dan cox etnik ermeninin Kilikiyadan gelerek eraziye meskunlasdigi texmin edilir Muasir Argentina ermeni icmasinin ilkin nesillerini boyuk olcude Kilikiyadan gelmis ermeniler yaratmisdir Rusiya vetendas muharibesinden sonra imperiya daxilinde yasayan bir nece ermeni oz ailesi birlikde Argentinaya yerlesmisdir 1947 1954 cu iller araliginda SSRI den 1960 1985 ci iller araliginda ise Suriya ve Livanda yasayan ermenilerin Argentinaya muhaciret etdiyi melumdur Argentinanin Ikinci dunya muharibesinden kenar qalmasi tehlukesiz erazide yerlesmesi kimi sebebler bir cox etnik mensubiyyetden olan muhacirlerin buraya gelmesi ile neticelenirdi 1979 cu ilde bas vermis Iran inqilabi zamaninda ermenilerin Argentinaya gelisi musahide olunmusdur Argentinada diktator rejimin hakim oldugu 1976 1983 cu iller araliginda 60 dan cox ermeni rejim birlikleri terefinden ogurlanmisdir 1989 1999 cu iller erzinde Argentinanin prezidenti olmus hakimiyyeti dovru olke erazisinde yasayan etnik icmalar baximindan ugurlu olmusdur Menem terefinden teskil edilen kabinetin Edalet Naziri vezifesini tutan Argentinada en yuksek vezifeni dasiyan ilk ermeni olmusdur Sosial heyatArgentinanin Obera seherinde teskil edilmis Miqrantlarin XXVI festivali zamani Buenos Ayresden gelmis ermeniler oz icmalarini temsil edirler 3 sentyabr 2005 Argentina erazisinde yerlesen ilk ermeniler ozlerini yerli cemiyyete uygunlasdirmaga calisirdilar Kilselerin dini seminariyalarin mekteb ve kitabxanalarin yaradilmasi bu yolda atilan esas addimlardan idi 1930 cu ilde paytaxt ve etraf erazilerde 10 minden cox etnik ermeninin yasadigi texmin edilir XX esrin sonlarina yaxin icmanin genc numayendelerinin Amerika Birlesmis Statlarina yerlesme kimi meyilleri artmisdir Bu gun Buenos Ayres ve Kardoba seherlerinde meskunlasan icmanin tabelyinde yeddi mekteb yeddi qriqoryan kilsesi katolik ve protestan kilseleri iki qezet uc radio stansiyasi ve bir nece qeyri hokumet teskilatlari vardir Argentina ermenileri kecirdikleri sosial kampaniyalar neticesinde 1915 ci ilde Turkiyenin serqinde bas vermis hadiseleri soyqirim kimi qebul etdire bilmisdir Ermeni soyqirimi iddiasi ilk defe 1993 cu ilde parlamentde qebul edilmisdir Olkede yasayan ermeni icmasini temsil eden Deportivo Armenio futbol klubu 1962 ci ilde yaradilmis ve tarixi erzinde iki defe Argentinanin esas futbol liqasi olan Primera Divisionda cixis etmisdir Hal hazirda olkenin dorduncu liqasinda cixis eden komanda evvelki kimi guclu cixis ede bilmir Argentina ermeni icmasi Qarabagda yasayan ermeni icmasinin qanunsuz sekilde desteklenmesinde feal istirak etmekdedirler Buna misal olaraq Argentina ermenilerden olan milyarder Eduardo Eurnekiyanin mutemadi sekilde Qarabag erazisinde yasayan ermeni icmasina etdiyi yardimlari gostermek olar Istinadlar 2012 05 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 03 2013 05 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 03 Hekimian Kim Armenian Immigration to Argentina 1909 1938 Armenian Review 43 1 1990 85 113 Istifade tarixi 5 March 2013 AGBU Partners with Eduardo Eurnekian for One Laptop Per Child Project in Karabakh 2022 03 03 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 08