Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Severo-Kurilsk sunamisi - 5 noyabr 1952-ci ildə səhər saat beş radələrində baş vermiş və nəticədə SSRİ ərazisinin Saxalin və Kançatka vilayətlərini əhatə edən güçlü sunami.
| Severo-Kurilsk sunamisi | |
|---|---|
 | |
| Tarix | |
| Hiposentrin dərinliyi | 21,6 km |
| Episentrin yeri | |
| Xəritədə yeri | |
| | |
Sunami
Sunamini yaradan səbəb 5 noyabr tarixində Sakit okeanda (4.11.52 16:58:22 qrinviçə görə), Kamçatka yarımadasının yaxınlığında maqnitudası 8,3 bal güçündə olan zəlzələ olmuşdur. Onun ocağı Şpunski burnundan 130 kilomeyr aralıda, 20 – 30 km dərinlikdə baş vermişdir. Zəlzələnin təsir güçü 700 km məsafədə yayılmışdı. Zəlzələ dalğası Kronoski yarımadasından Şimali Kuril aralarına qədər uzanırdı. Yeraltı titrəyişlər yarım saat müddətində davam edir. Ancaq zəlzələ böyük dağıntılar yaratmır. Demək olar ki ondan zərər çəkən olmur. Ancaq zəlzələ ardından güçlü sunami baş vermişdir. Zəlzələdən bur saat sonra birinci dalğa sahillərə hücum çəkmişdir. Bu dalğa Severo-Kurilsk şəhər sakinlərinin bir çoxunu sulara gömmüşdür. Canlarını götürüb qaçan insanlar yuxudan ayıldıqlarından bir çoxu geriyə qayıtmalı olur. Birinci dalğadan 20 dəqiqə sonra ikinci dalğa sahillərin üzərinə gəlir. Bu dalğa birincisindən güçünə və hündürleyünə görə seçilirdi. Bu dalğanın hündürlüyü beş mərtəbəli bina böyüklükdə olmuşdur. Geriyə geyim dalınca gələn insanları olduqca cəyin anda yaxalayan dalğa şəhərin digər binslarınıda tamamən dağıdır və özü ilə suya qərq edir. İkinci dalğadan sonra üçüncü dalğa gəlir. Bu dalğanın güçü hər iki dalğanın güçündən zəif olur. O ancaq dağılmış binaları qalıqlarını sahilə çıxara bilir. Sunamidən sonra Severo-Kurilsk şəhərinin ancaq nisbətən hündür hissəsində olan binalar salamat qala bilir..
Bu üç dalğa 15—18 metr olaraq Severo-Kurilsk şəhərinin böyük hissəsini məhv etmişdir. Üstəlik Kamçatkadan tutmuş Şimali kuril adalarının sahil xətti boyunca yerləşən bir yaşayış məntəqələri yer üzündən silinmişdir. Rəsmi rəqəmlərə görə 2336 nəfər həlak olmuşdur. Sunamidən öncə isə Severo-Kurilskdə əhalinin sayı 6000 nəfər təşkil edirdi.
Suyun səviyyəsinin bu tərzdə qalxması 5 noyabr tarixində 700 kilometr sahədə müşahidə edilmişdir. Bu ardıcıl üç dalğadan sonra növbəti sunamilər Piratko buxtasında 10—15 metr və Kamçatkada Olqa buxtasında 10—13 metr olaraq qeydə alınmışdır.
Severo-Kurilskdə axtarış-xilasetmə əməliyyatına başlanılmışdır. İşə helikopterlər və Sakit okeanda yerləşən bütün gəmilər cəlb edilmişdir. Bir müddət sonra bölgənin əhalisinin bir hissəsi Saxalinə evakuasiya edilir. Bütün axtarış-xilasetmə işləri bitdikdən sonra qəsəbə yenidən inşa edilir. Sunaminin nəticələrinin aradan qaldırılması komisiyasının üzvlərindən birk Arkadi Natanoviç Stuqaski olmuşdur.
Bu fəlakətdən sonra ölkədə Sunamidən xəbərdarlıq sistemi yaradılmışdır. Günümüzdə belə Rusiyada bu vəzifəni Rusiyanın sunamidən xəbərdarlıq xidməti həyata keçirir.
İstinadlar
- https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/official19521104165830_30/executive.
- Каррыев Б.С. Вот пришло землетрясение. — SIBIS, 2009.
- Rusiyanın sunamidən xəbərdarlıq xidməti 2020-01-27 at the Wayback Machine на сайте rtws.ru
Mənbə
- http://sevkur.admsakhalin.ru/ru/kontent/vizitnaya-kartochka/vospominaniya-ochevidtsa_tselikin-v.p.html[ölü keçid] - Воспоминания очевидца Целикин В. П.]] (rus.)
- Zəlzələ (sunami) 1952 il 2007-03-12 at the Wayback Machine
- Qeydə alınmış sunamilər, B. İ. Piyp, Təbiət, № 5, 2005 iı.
- Краеведческий бюллетень N 4, 1991. 2012-07-06 at the Wayback Machine (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Severo Kurilsk sunamisi 5 noyabr 1952 ci ilde seher saat bes radelerinde bas vermis ve neticede SSRI erazisinin Saxalin ve Kancatka vilayetlerini ehate eden guclu sunami Severo Kurilsk sunamisiTarix 4 noyabr 1952Hiposentrin derinliyi 21 6 kmEpisentrin yeri 52 18 sm e 161 00 s u Xeritede yeri Fayl 280px Severo Kurilsk sunamisi xeritede SunamiSunamini yaradan sebeb 5 noyabr tarixinde Sakit okeanda 4 11 52 16 58 22 qrinvice gore Kamcatka yarimadasinin yaxinliginda maqnitudasi 8 3 bal gucunde olan zelzele olmusdur Onun ocagi Spunski burnundan 130 kilomeyr aralida 20 30 km derinlikde bas vermisdir Zelzelenin tesir gucu 700 km mesafede yayilmisdi Zelzele dalgasi Kronoski yarimadasindan Simali Kuril aralarina qeder uzanirdi Yeralti titreyisler yarim saat muddetinde davam edir Ancaq zelzele boyuk dagintilar yaratmir Demek olar ki ondan zerer ceken olmur Ancaq zelzele ardindan guclu sunami bas vermisdir Zelzeleden bur saat sonra birinci dalga sahillere hucum cekmisdir Bu dalga Severo Kurilsk seher sakinlerinin bir coxunu sulara gommusdur Canlarini goturub qacan insanlar yuxudan ayildiqlarindan bir coxu geriye qayitmali olur Birinci dalgadan 20 deqiqe sonra ikinci dalga sahillerin uzerine gelir Bu dalga birincisinden gucune ve hundurleyune gore secilirdi Bu dalganin hundurluyu bes mertebeli bina boyuklukde olmusdur Geriye geyim dalinca gelen insanlari olduqca ceyin anda yaxalayan dalga seherin diger binslarinida tamamen dagidir ve ozu ile suya qerq edir Ikinci dalgadan sonra ucuncu dalga gelir Bu dalganin gucu her iki dalganin gucunden zeif olur O ancaq dagilmis binalari qaliqlarini sahile cixara bilir Sunamiden sonra Severo Kurilsk seherinin ancaq nisbeten hundur hissesinde olan binalar salamat qala bilir Bu uc dalga 15 18 metr olaraq Severo Kurilsk seherinin boyuk hissesini mehv etmisdir Ustelik Kamcatkadan tutmus Simali kuril adalarinin sahil xetti boyunca yerlesen bir yasayis menteqeleri yer uzunden silinmisdir Resmi reqemlere gore 2336 nefer helak olmusdur Sunamiden once ise Severo Kurilskde ehalinin sayi 6000 nefer teskil edirdi Suyun seviyyesinin bu terzde qalxmasi 5 noyabr tarixinde 700 kilometr sahede musahide edilmisdir Bu ardicil uc dalgadan sonra novbeti sunamiler Piratko buxtasinda 10 15 metr ve Kamcatkada Olqa buxtasinda 10 13 metr olaraq qeyde alinmisdir Severo Kurilskde axtaris xilasetme emeliyyatina baslanilmisdir Ise helikopterler ve Sakit okeanda yerlesen butun gemiler celb edilmisdir Bir muddet sonra bolgenin ehalisinin bir hissesi Saxaline evakuasiya edilir Butun axtaris xilasetme isleri bitdikden sonra qesebe yeniden insa edilir Sunaminin neticelerinin aradan qaldirilmasi komisiyasinin uzvlerinden birk Arkadi Natanovic Stuqaski olmusdur Bu felaketden sonra olkede Sunamiden xeberdarliq sistemi yaradilmisdir Gunumuzde bele Rusiyada bu vezifeni Rusiyanin sunamiden xeberdarliq xidmeti heyata kecirir Istinadlarhttps earthquake usgs gov earthquakes eventpage official19521104165830 30 executive Karryev B S Vot prishlo zemletryasenie SIBIS 2009 Rusiyanin sunamiden xeberdarliq xidmeti 2020 01 27 at the Wayback Machine na sajte rtws ruMenbehttp sevkur admsakhalin ru ru kontent vizitnaya kartochka vospominaniya ochevidtsa tselikin v p html olu kecid Vospominaniya ochevidca Celikin V P rus Zelzele sunami 1952 il 2007 03 12 at the Wayback Machine Qeyde alinmis sunamiler B I Piyp Tebiet 5 2005 ii Kraevedcheskij byulleten N 4 1991 2012 07 06 at the Wayback Machine rus