Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycandakı sinaqoqların siyahısı — Azərbaycan Respublikasının ərazisində yerləşən sinaqoqlar.
Azərbaycanda yəhudilər əsasən Bakı, Sumqayıt, Quba və Oğuz şəhərində məskunlaşıblar. Yəhudilər Azərbaycanda 3 icma ilə — Dağ yəhudiləri, Gürcüstan yəhudiləri və Aşkenazi yəhudiləri icmaları ilə təmsil olunurlar. Aşkenazi yəhudilərinin Bakı dini icmasının keçmiş rəhbəri Qennadi Zelmanoviçin sözlərinə görə, hazırda Azərbaycanda 10 sinaqoq fəaliyyət göstərir. Sinaqoqların ikisi Bakıda, altısı Qubada, ikisi isə Oğuzda yerləşir.
Sinaqoqların siyahısı
| Adı | Tikilib | Yerləşdiyi yer | Qısa təsvir | Şəkil |
|---|---|---|---|---|
 Bakı, Dilarə Əliyeva küçəsi, 171. | Məbəd bakılı memar layihəsi əsasında Qüds memarlıq tərzində inşa edilmişdir. Sözügedən ibadət yeri son 60-80 ildə Yaxın Şərqdə tikilmiş birinci sinaqoq sayılır. Avropada ən böyük sinaqoqlardan biri hesab edilən bu tikili köhnə məbədin yerində ucaldılmışdır. Əvvəlki sinaqoq 1945-2002-ci illərdə fəaliyyət göstərmişdir. İkinci dünya müharibəsi qurtardıqdan sonra Sovet hakimiyyəti dini ehtiyacın ödənməsi üçün Aşkenazi və Gürcüstan yəhudilərinə qədimdə hərbi anbar olan birmərtəbəli bina ayırmışdır. |  | ||
| Bakı, Əli Mərdan Topçubaşov küçəsi, 72. | Sinaqoqun binası 1945-ci ildən fəaliyyət göstərməkdədir. Sovet hakimiyyəti dövründə dağ yəhudilərinə şəhərin mərkəzində dini tələbatın ödənilməsi məqsədilə qədim bina ayrılmışdır. Binanın şəraiti çox bərbad idi və buraya ibadətə gələnlər şəraitsizlikdən əziyyət çəkirdilər. Bu cür hal Azərbaycanın müstəqillik qazanmasına kimi davam etmişdir. Müstəqillik dövründə məbəddə təmir-bərpa işlərinə başlanılmış, sinaqoqun ikinci mərtəbəsi tikilmiş, buraya ibadətə gələnlər üçün münasib şərait yaradılmışdır. 5 aprel 2011-ci ildə dağ yəhudiləri üçün inşa edilmiş yeni ibadət ocağının açılış mərasimi keçirilmişdir. Sinaqoq memarlıq xüsusiyyətlərinə və ölçülərinə görə təkcə Azərbaycanda deyil, regionda olan digər yəhudi məbədlərindən də fərqlənir. |  | ||
 Quba, "Qırmızı Qəsəbə", İsaak Xanukov küçəsi, 9. | Altı günbəz qəsəbədəki Qilqat məhəlləsi sakinlərinin Qələdüz kəndi ətrafından Quba xanı Hüseynəli xanın icazəsi ilə 6 gün ərzində bura köçüb gəlmələrinin rəmzidir. Məbədin 14 əsas pəncərəsi vardır. Böyük ibadət zalı olan sinaqoq tikilmiş qədim memarlıq abidəsidir. İçərisindəki ibadət divarına baxan hissə aron-kaduş adlanır. O, hündürlüyünə görə Avropada təkrarı olmayan və Qüdsə baxan qibləgahdır. Hündürlüyü 7 metrdir. Müqəddəs kitab həmin divarda yerləşən dolabda saxlanılır. |  | ||
| Quba, "Qırmızı Qəsəbə", İsaak Xanukov küçəsi, 26. | Bu ibadət yeri Cənubi Azərbaycanın Gilan vilayətindən gəlmiş mühacirlər tərəfindən inşa edilmişdir. Məbədin memarı Gilel ben Xaim olmuşdur. Onun adı sinaqoqun kərpic fasadında həkk edilmişdir. Özül daşının üzərindəki yazıdan məlum olur ki, məbəd 1896-cı ildə ucaldılmışdır. Lakin giriş qapısının üzərində başqa lövhə də var. Burada isə fərqli tarix - yəni 1857-ci il göstərilmişdir. Ola bilər ki, bu lövhə gilanlı yəhudi mühacirlərin daha əski məbədindən gətirilmiş və sinaqoqun qapısının üstünə vurulmuşdur. |  | ||
| Quba, "Qırmızı Qəsəbə" | Sinaqoq çayın sahilində, təpənin üzərində yerləşir. Məbədin hündürlüyü 14 metrdir. Sinaqoq hər tərəfdən dörd kiçik bürclə və iki çadır şəkilli qüllə ilə əhatə olunmuşdur. Qüllələrin günbəzi və onların iti milləri Qırmızı Qəsəbənin əsas simvolları sayılır. Taxta çərçivələrlə və gözəl ornamentlə bəzədilmiş məbəd mükəmməl görünür. “Qusar” sinaqoqunun da böyük dua otağı vardır. Burada Tövratın və digər dini kitabların saxlanılması üçün iri dolab yerləşir. Dolab “Aronhokodeş”, yəni “Müqəddəs Mürcü” adlanır. Mürcü doqquz gözdən ibarətdir. Dolabın hər bir gözü ikilaylı qapı ilə örtülmüşdür. | — | ||
| Quba, "Qırmızı Qəsəbə" | Sinaqoqun fasadı müxtəlif ölçüdə və fərqli formada olan pəncərələrlə bəzədilmişdir. Keçmişdə bu pəncərələrə rəngli şüşələr vurularmış. Sinaqoqun böyük dua zalı var. Zalı böyük, taxtadan hazırlanmış günbəz örtür. Günbəzin görünüşü Polşadakı taxta sinaqoqların dam örtüklərini xatırladır. Keçmişdə sözügedən sinaqoqun günbəzinin üstündə səkkizguşəli işıq fənərı var imiş. | — | ||
| Sinaqoq Sovet dövründə tütün və anbarı kimi istifadə olunmuşdur. Sinaqoq 1992-ci ildə yerli yəhudilər tərəfindən təmir olunmağa başlamış və 1994-cü ildə başa çatmışdır. Bir əsr yarımdan çox zaman keçməsinə baxmayaraq, sinaqoq inşa edilərkən içində istifadə olunmuş dirəklər hələ də sağlam olaraq qalır. |  | |||
| Sinaqoq ravvin Baruxun köməkliyi və başçılığı ilə tikilmişdir. Sovet dövründə digər ibadət ocaqları kimi bu sinaqoq da bağlanmış və daha sonra anbar kimi istifadə olunmuşdur. 2004-cü ilin oktyabr ayında sinaqoq Oğuzda yaşayan yerli yəhudilər tərəfindən təmir olunmağa başlanmış və 2006-cı ildə təmir başa çatmışdır. Sinaqoq hal-hazırda ibadətgah kimi istifadə olunur. Həftənin cümə və şənbə günləri yəhudilər burada sərbəst ibadət edirlər. |  |
Həmçinin bax
İstinadlar
- "AZƏRBAYCANDA YƏHUDİ İCMALARI HAQQINDA MƏLUMAT". Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi. 2018-06-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-06-23.
- "Azərbaycanda 10 sinaqoq var". Simsar.az. 24 İyun 2018 tarixində .
- . Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi. 2018-06-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-23.
- ""Dağ yəhudiləri"nin sinaqoqu". Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi. 24 İyun 2018 tarixində .
- . Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi. 2018-03-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-24.
- "Qırmızı qəsəbə "Giləki" sinaqoqu". Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi. 25 İyun 2018 tarixində .
- ""Aşağı məhəllə" sinaqoqu". Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi. 2015-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-06-26.
- ""Yuxarı məhəllə" sinaqoqu". Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi. 2017-07-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-06-26.
Xarici keçidlər
![image]()
Vikianbarda Azərbaycandakı sinaqoqlar ilə əlaqəli mediafayllar var.- Synagogues of the World: Azerbaijan (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycandaki sinaqoqlarin siyahisi Azerbaycan Respublikasinin erazisinde yerlesen sinaqoqlar Azerbaycanda yehudiler esasen Baki Sumqayit Quba ve Oguz seherinde meskunlasiblar Yehudiler Azerbaycanda 3 icma ile Dag yehudileri Gurcustan yehudileri ve Askenazi yehudileri icmalari ile temsil olunurlar Askenazi yehudilerinin Baki dini icmasinin kecmis rehberi Qennadi Zelmanovicin sozlerine gore hazirda Azerbaycanda 10 sinaqoq fealiyyet gosterir Sinaqoqlarin ikisi Bakida altisi Qubada ikisi ise Oguzda yerlesir Sinaqoqlarin siyahisiAdi Tikilib Yerlesdiyi yer Qisa tesvir SekilAskenazi yehudilerinin sinaqoqu 2003 Baki Dilare Eliyeva kucesi 171 Mebed bakili memar layihesi esasinda Quds memarliq terzinde insa edilmisdir Sozugeden ibadet yeri son 60 80 ilde Yaxin Serqde tikilmis birinci sinaqoq sayilir Avropada en boyuk sinaqoqlardan biri hesab edilen bu tikili kohne mebedin yerinde ucaldilmisdir Evvelki sinaqoq 1945 2002 ci illerde fealiyyet gostermisdir Ikinci dunya muharibesi qurtardiqdan sonra Sovet hakimiyyeti dini ehtiyacin odenmesi ucun Askenazi ve Gurcustan yehudilerine qedimde herbi anbar olan birmertebeli bina ayirmisdir Dag yehudilerinin sinaqoqu 2011 Baki Eli Merdan Topcubasov kucesi 72 Sinaqoqun binasi 1945 ci ilden fealiyyet gostermekdedir Sovet hakimiyyeti dovrunde dag yehudilerine seherin merkezinde dini telebatin odenilmesi meqsedile qedim bina ayrilmisdir Binanin seraiti cox berbad idi ve buraya ibadete gelenler seraitsizlikden eziyyet cekirdiler Bu cur hal Azerbaycanin musteqillik qazanmasina kimi davam etmisdir Musteqillik dovrunde mebedde temir berpa islerine baslanilmis sinaqoqun ikinci mertebesi tikilmis buraya ibadete gelenler ucun munasib serait yaradilmisdir 5 aprel 2011 ci ilde dag yehudileri ucun insa edilmis yeni ibadet ocaginin acilis merasimi kecirilmisdir Sinaqoq memarliq xususiyyetlerine ve olculerine gore tekce Azerbaycanda deyil regionda olan diger yehudi mebedlerinden de ferqlenir Alti gunbez sinaqoqu 1888 Quba Qirmizi Qesebe Isaak Xanukov kucesi 9 Alti gunbez qesebedeki Qilqat mehellesi sakinlerinin Qeleduz kendi etrafindan Quba xani Huseyneli xanin icazesi ile 6 gun erzinde bura kocub gelmelerinin remzidir Mebedin 14 esas penceresi vardir Boyuk ibadet zali olan sinaqoq tikilmis qedim memarliq abidesidir Icerisindeki ibadet divarina baxan hisse aron kadus adlanir O hundurluyune gore Avropada tekrari olmayan ve Qudse baxan qiblegahdir Hundurluyu 7 metrdir Muqeddes kitab hemin divarda yerlesen dolabda saxlanilir Gileki sinaqoqu 1896 Quba Qirmizi Qesebe Isaak Xanukov kucesi 26 Bu ibadet yeri Cenubi Azerbaycanin Gilan vilayetinden gelmis muhacirler terefinden insa edilmisdir Mebedin memari Gilel ben Xaim olmusdur Onun adi sinaqoqun kerpic fasadinda hekk edilmisdir Ozul dasinin uzerindeki yazidan melum olur ki mebed 1896 ci ilde ucaldilmisdir Lakin giris qapisinin uzerinde basqa lovhe de var Burada ise ferqli tarix yeni 1857 ci il gosterilmisdir Ola biler ki bu lovhe gilanli yehudi muhacirlerin daha eski mebedinden getirilmis ve sinaqoqun qapisinin ustune vurulmusdur Qusar sinaqoqu Quba Qirmizi Qesebe Sinaqoq cayin sahilinde tepenin uzerinde yerlesir Mebedin hundurluyu 14 metrdir Sinaqoq her terefden dord kicik burcle ve iki cadir sekilli qulle ile ehate olunmusdur Qullelerin gunbezi ve onlarin iti milleri Qirmizi Qesebenin esas simvollari sayilir Taxta cercivelerle ve gozel ornamentle bezedilmis mebed mukemmel gorunur Qusar sinaqoqunun da boyuk dua otagi vardir Burada Tovratin ve diger dini kitablarin saxlanilmasi ucun iri dolab yerlesir Dolab Aronhokodes yeni Muqeddes Murcu adlanir Murcu doqquz gozden ibaretdir Dolabin her bir gozu ikilayli qapi ile ortulmusdur Gercei sinaqoqu 1906 Quba Qirmizi Qesebe Sinaqoqun fasadi muxtelif olcude ve ferqli formada olan pencerelerle bezedilmisdir Kecmisde bu pencerelere rengli suseler vurularmis Sinaqoqun boyuk dua zali var Zali boyuk taxtadan hazirlanmis gunbez ortur Gunbezin gorunusu Polsadaki taxta sinaqoqlarin dam ortuklerini xatirladir Kecmisde sozugeden sinaqoqun gunbezinin ustunde sekkizguseli isiq feneri var imis Asagi mehelle sinaqoqu 1849 Oguz Qudret Agakisiyev kucesi Sinaqoq Sovet dovrunde tutun ve anbari kimi istifade olunmusdur Sinaqoq 1992 ci ilde yerli yehudiler terefinden temir olunmaga baslamis ve 1994 cu ilde basa catmisdir Bir esr yarimdan cox zaman kecmesine baxmayaraq sinaqoq insa edilerken icinde istifade olunmus direkler hele de saglam olaraq qalir Yuxari mehelle sinaqoqu 1897 Oguz Arzu Eliyeva kucesi Sinaqoq ravvin Baruxun komekliyi ve basciligi ile tikilmisdir Sovet dovrunde diger ibadet ocaqlari kimi bu sinaqoq da baglanmis ve daha sonra anbar kimi istifade olunmusdur 2004 cu ilin oktyabr ayinda sinaqoq Oguzda yasayan yerli yehudiler terefinden temir olunmaga baslanmis ve 2006 ci ilde temir basa catmisdir Sinaqoq hal hazirda ibadetgah kimi istifade olunur Heftenin cume ve senbe gunleri yehudiler burada serbest ibadet edirler Hemcinin baxAzerbaycan yehudileri Xabad Or Avner tehsil merkeziIstinadlar AZERBAYCANDA YEHUDI ICMALARI HAQQINDA MELUMAT Azerbaycan Respublikasi Dini Qurumlarla Is uzre Dovlet Komitesi 2018 06 23 tarixinde Istifade tarixi 2018 06 23 Azerbaycanda 10 sinaqoq var Simsar az 24 Iyun 2018 tarixinde Azerbaycan Respublikasi Dini Qurumlarla Is uzre Dovlet Komitesi 2018 06 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 06 23 Dag yehudileri nin sinaqoqu Azerbaycan Respublikasi Dini Qurumlarla Is uzre Dovlet Komitesi 24 Iyun 2018 tarixinde Azerbaycan Respublikasi Dini Qurumlarla Is uzre Dovlet Komitesi 2018 03 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 06 24 Qirmizi qesebe Gileki sinaqoqu Azerbaycan Respublikasi Dini Qurumlarla Is uzre Dovlet Komitesi 25 Iyun 2018 tarixinde Asagi mehelle sinaqoqu Azerbaycan Respublikasi Dini Qurumlarla Is uzre Dovlet Komitesi 2015 03 18 tarixinde Istifade tarixi 2018 06 26 Yuxari mehelle sinaqoqu Azerbaycan Respublikasi Dini Qurumlarla Is uzre Dovlet Komitesi 2017 07 21 tarixinde Istifade tarixi 2018 06 26 Xarici kecidlerVikianbarda Azerbaycandaki sinaqoqlar ile elaqeli mediafayllar var Synagogues of the World Azerbaijan ing