Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xeyri Osman oğlu Əmirzadə (d. 5 oktyabr 1893, Krım vilayəti, Yalta şəhəri, Dərəgöy kəndi - ö. 17 fevral, 1958, Bakı) — aktyor.
| Xeyri Əmirzadə | |
|---|---|
| Xeyri Osman oğlu Əmirzadə | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Krım vilayəti, Yalta şəhəri, Dərəgöy kəndi |
| Vəfat tarixi | (64 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı |
| Milliyyəti | krım tatarı |
| Vətəndaşlığı | |
| Fəaliyyəti | Aktyor |
| Fəaliyyət illəri | 1921-(?) |
| IMDb | ID1181146 |
Həyatı
Azərbaycan kino sahəsində özünəməxsus yeri olan Xeyri Osman oğlu Əmirzadə 5 oktyabr 1893-cü ildə Krım vilayətinin Yalta şəhərinin Dərəgöy kəndində baqqal Qara Osmanın ailəsində anadan olub. Milliyyətcə türkdür. Xeyri böyüdükcə onun rəssamlığa meyli görsənirdi. Atasının kənddə kiçik bir dükanı vardı. Ailəsini bu dükandan götürdüyü gəlirlə dolandırırdı. Həm də o, dindar idi. Oğlunun şəkil çəkdiyini görəndə hər dəfə aləmi bir-birinə qatır, əlindəkiləri alıb cırır, “kafir oğlu, kafir” deyib onu döyürdü.
Günlərin birində Xeyri yenə də bir tərəfə çəkilib rəsm çəkərkən tanımadığı şəxs ona yaxınlaşaraq əl işlərini nəzərdən keçirir və deyir: “Mən rəssam Mirsayadovam. Bu yerlərə istirahətə gəlmişəm. Səni tez-tez şəkil çəkən görürəm. Çəkdiyin şəkillər xoşuma gəlir. Sən oxumalısan. Yaxşı oxusan, səndən yaxşı rəssam çıxar”. Xeyri rəssamın məsləhəti ilə Peterburqa gedir, orada rəssamlıq məktəbinə daxil olur. Rəssamlıq sənəti gəncin qarşısında yeni bir aləm açır. Təhsil aldığı birinci il anası Zəhra xanım vəfat edir. Bu acı xəbərdən sarsılan Xeyri evlərinə yola düşür və ağır həyat şəraiti üzündən Peterburqa qayıda bilmir. Təhsili yarımçıq qalır.
Az keçməmiş Xeyri həyatın daha bir ağır zərbəsini qəbul etməli olur, bu dəfə atası vəfat edir. Onsuz da çətin şəraitdə yaşayan ailənin ağırlığı Xeyrinin üzərinə düşür. Vəziyyət bir qədər də ağırlaşır. Xeyri bacı və qardaşını dolandırmaq üçün dükanı satır. Bu da yaraya məlhəm olmur.
Vəziyyətin düzəlməyəcəyini görüb Xarkov şəhərinə getməyi qərarlaşdırır. Orada avtomobil sürücülüyü məktəbində oxuyur. Bir ildən sonra əlində avtomobil sürücüsü vəsiqəsi ilə doğma Krıma qayıdır. Tanışları gənci Buxara əmirinin yanında işə düzəldirlər. Xeyri Əmirin şəxsi sürücüsü olur. Əmir bu gəncə diribaş, zirək olduğu üçün xoş münasibət bəsləyir. Bunun müqabilində, daha doğrusu, əmirin şərəfinə Xeyri özünə Əmirzadə soyadını götürür.
1917-ci ildə Rusiyada Oktyabr inqilabı qələbə çalandan sonra Xeyri Yaltada ilk avtomobil məktəbini təşkil edir. O, burada təkcə Krım tatarlarına deyil, ruslara, ukraynalılara, yunanlara maşın sürməyi öyrədir.
Böyük Vətən Müharibəsinin ağır illərində Krım tatarları doğma yurdlarından çıxarılıb Orta Asiyaya sürgün edilirlər. Belə bir vaxtda Krım tatarı olduğu üçün X.Əmirzadəni də kinostudiyadan çıxarırlar. İşsiz qalan aktyor nə edəcəyini, hara gedəcəyini bilmir.
Günlərin birində Xeyri Bakıda bir çəkmə ustası ilə tanış olur. Bu tanışlıq sanki onun ailə həyatına bir işıq salır. Çox qısa müddətdə ustadan bu sənətin sirlərini öyrənən Xeyri çəkmə tikməyə başlayır. Xeyri Bakıda Mirzə Fətəli küçəsindəki 7 nömrəli evdə, 10 kvadrat metr sahəsi olan köhnə bir daxmada yaşayırdı. Onun tikdiyi ayaqqabılar əsasən qadın tufliləri olurdu. O, ayaqqabı üzlərini özü biçir, ayaqqabı dabanlarını kəsib düzəldirdi. Lakin sovet dövründə fərdi qaydada çəkməçilik də özəl biznes sayılırdı və dövlət tərəfindən qadağan olunmuşdu. Odur ki, bu vəziyyət uzun müddət davam edə bilməzdi. Gec-tez məsələnin üstü açıla bilərdi. Buna görə də o, Yaltaya qayıtmağı qərara alır...
Beləcə illər gəlib gedir, “millətlər atası” Stalin vəfat edəndən sonra ölkədə bir qədər “mülayimləşmə” dövrü başlanır. İnsanlar bir qədər asudə nəfəs almağa başlayırlar. Belə bir vaxtda 1957-ci ildə vaxtilə verilmiş qadağalar ləğv olunduğu üçün X.Əmirzadə yenidən Bakı kinostudiyasına çağırılır.
Bakı kinostudiyasının köhnə binası onun üçün nə qədər doğma olsa da o, burada əvvəlki kimi özünü sərbəst, qayğısız, xoşbəxt hesab edə bilmirdi. Çünki ötən illərin vurduğu ağır zərbələr tədricən öz işini görməkdə idi. Bu pəhləvan cüssəli aktyorun sağlamlığını əlindən almışdı. Artıq işləmək üçün onda nə taqət qalmışdı, nə də həvəs. Az bir vaxt ərzində Xeyri yatağa düşür, 1958-ci il fevralın 17-də 65 yaşında vəfat edir.Bakıda vəfat edən aktyorun dəfn olunduğu yer məlum deyil.
2007-ci ildə Xeyri Əmirzadənin şəxsi arxivini qardaşı oğlu Simferopol kino arxivinə təhvil verib, aktyorun şəxsi arxivi Azərbaycana Film Fondunun müraciəti ilə göndərilib.
Fəaliyyəti
Xeyri Əmirzadə keşməkeşli həyat sürmüş, istedadı, zəhməti sayəsində Krım vilayətində, Azərbaycanda və Ukraynada bir sıra filmlərə çəkilərək dövrünün kino ulduzu kimi populyar olmuşdur. 1921-1924-cü illərdə Krım Tatar Dövlət Teatrının aktyoru kimi çalışıb. İlk Krım tatar teatrının yaradıcılarından biri olub. Teatrda “Arşın mal alan”da Soltan bəy, “Tahir və Zöhrə”də Tahir, “Evlənmə”də Podkolyozin və s. rolları ifa edib, Krım tatarlarına həsr olunmuş ilk filmlərdə - “Daş üzərində mahnı” (1924, Xəlil), “Alim” (1925, Alim), “Möhtəşəm günəş” (1928, Əli) və digər kinolentlərdə çəkilib.
X.Əmirzadə Moskva, Odessa kinostudiyalarında da işləyib və bir sıra filmlərə çəkilib. “Həbs üçün order” (1926, Sergey), “Sement” (1927. Qleb Çumalov), “Məkkədən gəlmiş qonaq” (1928, Faiz Məmməd), “Qaçağanlar” (1930, fəhlə) və digər filmlərdə müxtəlif xarakterli rollar ifa edib.
30-cu illərin əvvəllərindən “Azərfilm” kinostudiyasına dəvət alan Xeyri Əmirzadə burada bir sıra səsli və səssiz filmlərdə-"Qız Qalası", "26 komissar", "Dostlar", "İsmət", "Almaz", "Kəndlilər", "Səbuhi", "Bəxtiyar" və başqa filmlərdə rol alıb. "Almaz" filminin çəkiliş zamanı o bədii şuraya üzv seçilmişdi.
Ad
Krım-tatar Muxtar Respublikasının xalq artisti (1923)
Filmoqrafiya
- Qız qalası əfsanəsi (film, 1923)(tammetrajlı bədii film)
- 26 komissar (film, 1932)(tammetrajlı bədii film)(rol: komissar)
- Dostlar (film, 1934)(qısametrajlı bədii film)(rol: traktorçu)
- İsmət (film, 1934)(tammetrajlı bədii film)(rol: Səməd)
- Almaz (film, 1936)(tammetrajlı bədii film) (rol: Kərim)
- Kəndlilər (film, 1939)(tammetrajlı bədii film)(rol: Mehmandar bəy)
- Səbuhi (film, 1941)(tammetrajlı bədii film)(rol: Rəcəb)
- Bəxtiyar (film, 1942)(qısametrajlı bədii film)
- Bakının işıqları (film, 1950)(tammetrajlı bədii film)
- Bəxtiyar (film, 1955)(rol: kontrabas çalan)
İstinadlar
- Aydın Kazımzadə. "Həyatın nəşəsi yaradıcılıqdır". Mədəniyyət (az.). [anl.az ANL]. 25 yanvar 2012. 2012-11-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-10.
- "Хайри Эмир-заде" (rus). Кино-Театр.ру. 2017-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-10.
Mənbə
- Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xeyri Osman oglu Emirzade d 5 oktyabr 1893 Krim vilayeti Yalta seheri Deregoy kendi o 17 fevral 1958 Baki aktyor Xeyri EmirzadeXeyri Osman oglu EmirzadeDogum tarixi 5 oktyabr 1893Dogum yeri Krim vilayeti Yalta seheri Deregoy kendiVefat tarixi 17 fevral 1958 64 yasinda Vefat yeri BakiMilliyyeti krim tatariVetendasligi Rusiya imperiyasi SSRIFealiyyeti AktyorFealiyyet illeri 1921 IMDb ID1181146HeyatiAzerbaycan kino sahesinde ozunemexsus yeri olan Xeyri Osman oglu Emirzade 5 oktyabr 1893 cu ilde Krim vilayetinin Yalta seherinin Deregoy kendinde baqqal Qara Osmanin ailesinde anadan olub Milliyyetce turkdur Xeyri boyudukce onun ressamliga meyli gorsenirdi Atasinin kendde kicik bir dukani vardi Ailesini bu dukandan goturduyu gelirle dolandirirdi Hem de o dindar idi Oglunun sekil cekdiyini gorende her defe alemi bir birine qatir elindekileri alib cirir kafir oglu kafir deyib onu doyurdu Gunlerin birinde Xeyri yene de bir terefe cekilib resm cekerken tanimadigi sexs ona yaxinlasaraq el islerini nezerden kecirir ve deyir Men ressam Mirsayadovam Bu yerlere istirahete gelmisem Seni tez tez sekil ceken gorurem Cekdiyin sekiller xosuma gelir Sen oxumalisan Yaxsi oxusan senden yaxsi ressam cixar Xeyri ressamin mesleheti ile Peterburqa gedir orada ressamliq mektebine daxil olur Ressamliq seneti gencin qarsisinda yeni bir alem acir Tehsil aldigi birinci il anasi Zehra xanim vefat edir Bu aci xeberden sarsilan Xeyri evlerine yola dusur ve agir heyat seraiti uzunden Peterburqa qayida bilmir Tehsili yarimciq qalir Az kecmemis Xeyri heyatin daha bir agir zerbesini qebul etmeli olur bu defe atasi vefat edir Onsuz da cetin seraitde yasayan ailenin agirligi Xeyrinin uzerine dusur Veziyyet bir qeder de agirlasir Xeyri baci ve qardasini dolandirmaq ucun dukani satir Bu da yaraya melhem olmur Veziyyetin duzelmeyeceyini gorub Xarkov seherine getmeyi qerarlasdirir Orada avtomobil suruculuyu mektebinde oxuyur Bir ilden sonra elinde avtomobil surucusu vesiqesi ile dogma Krima qayidir Tanislari genci Buxara emirinin yaninda ise duzeldirler Xeyri Emirin sexsi surucusu olur Emir bu gence diribas zirek oldugu ucun xos munasibet besleyir Bunun muqabilinde daha dogrusu emirin serefine Xeyri ozune Emirzade soyadini goturur 1917 ci ilde Rusiyada Oktyabr inqilabi qelebe calandan sonra Xeyri Yaltada ilk avtomobil mektebini teskil edir O burada tekce Krim tatarlarina deyil ruslara ukraynalilara yunanlara masin surmeyi oyredir Boyuk Veten Muharibesinin agir illerinde Krim tatarlari dogma yurdlarindan cixarilib Orta Asiyaya surgun edilirler Bele bir vaxtda Krim tatari oldugu ucun X Emirzadeni de kinostudiyadan cixarirlar Issiz qalan aktyor ne edeceyini hara gedeceyini bilmir Gunlerin birinde Xeyri Bakida bir cekme ustasi ile tanis olur Bu tanisliq sanki onun aile heyatina bir isiq salir Cox qisa muddetde ustadan bu senetin sirlerini oyrenen Xeyri cekme tikmeye baslayir Xeyri Bakida Mirze Feteli kucesindeki 7 nomreli evde 10 kvadrat metr sahesi olan kohne bir daxmada yasayirdi Onun tikdiyi ayaqqabilar esasen qadin tuflileri olurdu O ayaqqabi uzlerini ozu bicir ayaqqabi dabanlarini kesib duzeldirdi Lakin sovet dovrunde ferdi qaydada cekmecilik de ozel biznes sayilirdi ve dovlet terefinden qadagan olunmusdu Odur ki bu veziyyet uzun muddet davam ede bilmezdi Gec tez meselenin ustu acila bilerdi Buna gore de o Yaltaya qayitmagi qerara alir Belece iller gelib gedir milletler atasi Stalin vefat edenden sonra olkede bir qeder mulayimlesme dovru baslanir Insanlar bir qeder asude nefes almaga baslayirlar Bele bir vaxtda 1957 ci ilde vaxtile verilmis qadagalar legv olundugu ucun X Emirzade yeniden Baki kinostudiyasina cagirilir Baki kinostudiyasinin kohne binasi onun ucun ne qeder dogma olsa da o burada evvelki kimi ozunu serbest qaygisiz xosbext hesab ede bilmirdi Cunki oten illerin vurdugu agir zerbeler tedricen oz isini gormekde idi Bu pehlevan cusseli aktyorun saglamligini elinden almisdi Artiq islemek ucun onda ne taqet qalmisdi ne de heves Az bir vaxt erzinde Xeyri yataga dusur 1958 ci il fevralin 17 de 65 yasinda vefat edir Bakida vefat eden aktyorun defn olundugu yer melum deyil 2007 ci ilde Xeyri Emirzadenin sexsi arxivini qardasi oglu Simferopol kino arxivine tehvil verib aktyorun sexsi arxivi Azerbaycana Film Fondunun muracieti ile gonderilib FealiyyetiXeyri Emirzade kesmekesli heyat surmus istedadi zehmeti sayesinde Krim vilayetinde Azerbaycanda ve Ukraynada bir sira filmlere cekilerek dovrunun kino ulduzu kimi populyar olmusdur 1921 1924 cu illerde Krim Tatar Dovlet Teatrinin aktyoru kimi calisib Ilk Krim tatar teatrinin yaradicilarindan biri olub Teatrda Arsin mal alan da Soltan bey Tahir ve Zohre de Tahir Evlenme de Podkolyozin ve s rollari ifa edib Krim tatarlarina hesr olunmus ilk filmlerde Das uzerinde mahni 1924 Xelil Alim 1925 Alim Mohtesem gunes 1928 Eli ve diger kinolentlerde cekilib X Emirzade Moskva Odessa kinostudiyalarinda da isleyib ve bir sira filmlere cekilib Hebs ucun order 1926 Sergey Sement 1927 Qleb Cumalov Mekkeden gelmis qonaq 1928 Faiz Memmed Qacaganlar 1930 fehle ve diger filmlerde muxtelif xarakterli rollar ifa edib 30 cu illerin evvellerinden Azerfilm kinostudiyasina devet alan Xeyri Emirzade burada bir sira sesli ve sessiz filmlerde Qiz Qalasi 26 komissar Dostlar Ismet Almaz Kendliler Sebuhi Bextiyar ve basqa filmlerde rol alib Almaz filminin cekilis zamani o bedii suraya uzv secilmisdi AdKrim tatar Muxtar Respublikasinin xalq artisti 1923 FilmoqrafiyaQiz qalasi efsanesi film 1923 tammetrajli bedii film 26 komissar film 1932 tammetrajli bedii film rol komissar Dostlar film 1934 qisametrajli bedii film rol traktorcu Ismet film 1934 tammetrajli bedii film rol Semed Almaz film 1936 tammetrajli bedii film rol Kerim Kendliler film 1939 tammetrajli bedii film rol Mehmandar bey Sebuhi film 1941 tammetrajli bedii film rol Receb Bextiyar film 1942 qisametrajli bedii film Bakinin isiqlari film 1950 tammetrajli bedii film Bextiyar film 1955 rol kontrabas calan IstinadlarAydin Kazimzade Heyatin nesesi yaradiciliqdir Medeniyyet az anl az ANL 25 yanvar 2012 2012 11 05 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 10 Hajri Emir zade rus Kino Teatr ru 2017 10 09 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 10 MenbeAzerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyi C Cabbarli adina Azerbaycanfilm kinostudiyasi Aydin Kazimzade Bizim Azerbaycanfilm 1923 2003 cu iller Baki Mutercim 2004