Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə . |
Diagenez, Gumbel, 1888; Walter, 1893 - etimoloji baxımdan diagenez sözu "dəyişilmə" və ya "yenidən əmələ gəlmə" mənasını verir. Elə buna görə də onu iki mənada işlədirlər. Tədqiqatçıların bir qisimi diagenez dedikdə çöküntünün ilk halından qədər olan bütün dəyişilmələr məcmusunu nəzərdə tutur və Qərb litoloji ədəbiyyatında diagenez məhz bu mənada başa düşülür. Digər tədqiqatçılar isə çöküntü yalnız ilk anlarda, yəni onun çöküntü süxura çevrilməsinə qədər baş verən dəyişilmələri nəzərdə tutur və sonrakı dəyişmələri isə xüsusi mərhələlər (katagenez və metagenez), yaxud da erkən metamorfizm mərhələsi kimi ayırırlar. Rus və Azərbaycan geoloji ədəbiyyatında diagenez məhz bu mənada işlədilir.
Diagenezin geokimyası
Diagenezin geokimyası formalaşmaqda olan çöküntü süxurlarda kimyəvi elementlərin miqrasion prosesləri (o cümlədən səpələnmə və konsentrasiya). Erkən və gec diagenez mərhələləri üçün bu proseslər müxtəlif olur. Diagenezin erkən mərhələsində geokimyəvi proseslər əsasən hipergen tipli olub oksidləşmə proseslərinin üstünlük təşkil etməsi, həll olma və yenidən kristallaşma, su axını təsirindən maddələrin yerdəyişməsi, həmçinin dibyanı makro- və mikroorqanizmlərin həyat fəaliyyəti ilə bağlı olan müxtəlif dəyişilmələrlə səciyyələnir. Diagenezin gec mərhələsində kimyəvi elementlərin miqrasiyasının əsas şərti sərbəst oksigenin itməsidir. Bu zaman oksigen parçalanan üzvi maddələrin oksidləşməsinə, Elektrik hərəkəti qiymətini mənfi 500 mV qədər azalması ilə bərpaedici mühitin inkişafına sərf olunur. Belə şəraitdə kəskin oksidləşmiş elementlər bərpa olunur (sulfatların kükürdü, üçvalentli dəmir, dördvalentli Mn və b.) və bir sıra yeni elementlər əmələ gəlir. Bu birləşmələr üzvi maddələrin parçalanma məhsulları ilə birlikdə hipergen mühitdən köklü surətdə fərqlənən geokimyəvi mühit yaradırlar. Elementlərin miqrasiyasının konkret gedişi ilkin çöküntüdən asılıdır (üzvi maddələrin və sulfatların miqdarı, yuyulub çıxarıla biləcək kationların tərkibi və miqdarı və b.). Diagenez mərhələsində daha çox müxtəlif sulfidlər, habelə Fe, Ca, Mg, Mn və b. karbonatları əmələ gəlir.
Diagenetik yataq
Diagenetik yataq sənaye əhəmiyyətli filizləri diagenez mərhələsində yaranan çökmə mənşəli yataqlardır (Cu, Pb, Zn, və b. stratiform yataqlar). Bu mərhələdə çöküntülərdə reaksiya qabiliyyətli maddələr həll olaraq lilləri zənginləşdirir və qələvi-reduksiya mühitinə davamlı autigen minerallar toplanır. Diagenez zamanı çöküntülərdə metalların miqdarının artması onların qrunt məhlullarından aktiv komponentlər vasitəsilə desorbsiyası və dib sularından metal duzlarının diffuziyası hesabına baş verir. Diagenetik yataq əmələ gəlməsi üçün mühum şərtlərdən biri də metalların miqdarının çöküntülərdə az, dib sularında isə çox olmasıdır. Sideritin və şamozitin diagenetik yataqları rodoxrozit, rodonit və oliqonit kimi manqan filizləri, fosforit konkresiyaları, mis, qurğuşun və sinkin çökmə-pürüz və nazik damar tipli yataqları diagenetik yatağa aiddir.
Həmçinin bax
Mənbə
- Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Diagenez Gumbel 1888 Walter 1893 etimoloji baximdan diagenez sozu deyisilme ve ya yeniden emele gelme menasini verir Ele buna gore de onu iki menada isledirler Tedqiqatcilarin bir qisimi diagenez dedikde cokuntunun ilk halindan qeder olan butun deyisilmeler mecmusunu nezerde tutur ve Qerb litoloji edebiyyatinda diagenez mehz bu menada basa dusulur Diger tedqiqatcilar ise cokuntu yalniz ilk anlarda yeni onun cokuntu suxura cevrilmesine qeder bas veren deyisilmeleri nezerde tutur ve sonraki deyismeleri ise xususi merheleler katagenez ve metagenez yaxud da erken metamorfizm merhelesi kimi ayirirlar Rus ve Azerbaycan geoloji edebiyyatinda diagenez mehz bu menada isledilir Diagenezin geokimyasiDiagenezin geokimyasi formalasmaqda olan cokuntu suxurlarda kimyevi elementlerin miqrasion prosesleri o cumleden sepelenme ve konsentrasiya Erken ve gec diagenez merheleleri ucun bu prosesler muxtelif olur Diagenezin erken merhelesinde geokimyevi prosesler esasen hipergen tipli olub oksidlesme proseslerinin ustunluk teskil etmesi hell olma ve yeniden kristallasma su axini tesirinden maddelerin yerdeyismesi hemcinin dibyani makro ve mikroorqanizmlerin heyat fealiyyeti ile bagli olan muxtelif deyisilmelerle seciyyelenir Diagenezin gec merhelesinde kimyevi elementlerin miqrasiyasinin esas serti serbest oksigenin itmesidir Bu zaman oksigen parcalanan uzvi maddelerin oksidlesmesine Elektrik hereketi qiymetini menfi 500 mV qeder azalmasi ile berpaedici muhitin inkisafina serf olunur Bele seraitde keskin oksidlesmis elementler berpa olunur sulfatlarin kukurdu ucvalentli demir dordvalentli Mn ve b ve bir sira yeni elementler emele gelir Bu birlesmeler uzvi maddelerin parcalanma mehsullari ile birlikde hipergen muhitden koklu suretde ferqlenen geokimyevi muhit yaradirlar Elementlerin miqrasiyasinin konkret gedisi ilkin cokuntuden asilidir uzvi maddelerin ve sulfatlarin miqdari yuyulub cixarila bilecek kationlarin terkibi ve miqdari ve b Diagenez merhelesinde daha cox muxtelif sulfidler habele Fe Ca Mg Mn ve b karbonatlari emele gelir Diagenetik yataqDiagenetik yataq senaye ehemiyyetli filizleri diagenez merhelesinde yaranan cok me menseli yataqlardir Cu Pb Zn ve b stratiform yataqlar Bu merhelede cokuntulerde reaksiya qabiliyyetli maddeler hell olaraq lilleri zenginlesdirir ve qelevi reduksiya mu hitine davamli autigen minerallar toplanir Diagenez zamani cokuntulerde metallarin miqdarinin artmasi onlarin qrunt mehlullarindan aktiv komponentler vasitesile desorbsiyasi ve dib sularindan metal duzlarinin diffuziyasi hesabina bas verir Diagenetik yataq emele gelmesi ucun muhum sertlerden biri de metallarin miqdarinin cokuntulerde az dib sularinda ise cox olmasidir Sideritin ve samozitin diagenetik yataqlari rodoxrozit rodonit ve oliqonit kimi manqan filizleri fosforit konkresiyalari mis qurgusun ve sinkin cokme puruz ve nazik damar tipli yataqlari diagenetik yataga aiddir Hemcinin baxCokuntuler SuxurlarMenbeGeologiya terminlerinin izahli lugeti Baki Nafta Press 2006 679