Katagenez — Yer qabığında aşağı təzyiq və temperatur şəraitində baş verən kimyəvi və fiziki-kimyəvi proseslərin genetik tiplərindən biri. Çöküntü diagenezdən sonrakı və əvvəlki mərhələsinə uyğundur. Bu terminin daha dəqiq anlayışını vermiş Vassoyeviçə (1957, 1962) görə, katagenez diagenezdən sonra, metagenezdən əvvəl gəlir. Sonuncunu o, əsl metamorfizm adlandırır.
Mərhələlər
Katagenez 3 mərhələyə ayırılır:
- Protokatagenez
- Mezokatagenez
- Apokatagenez.
Mezokatagenez
Mezokatagenezi 3 yarımmərhələyə bölür. Straxova (1960) görə, katagenez mərhələsi diagenez mərhələsindən sonra və protometamorfizm mərhələsindən əvvəl gəlir. Bu mərhələdə artan təzyiq altında çöküntü süxurların sıxlaşması və dayanıqlı, xüsusilə terrigen və qismən autigen komponentlərinin qismən dəyişməsi ilə səciyyələnir. Katagenez mərhələsində 2 yarım mərhələ ayrılır: erkən-terrigen və gilli süxurlarda dəyişilməyən gil maddəsinin varlığı, gec isə dəyişilmiş gil maddəsinin olması və təzyiq altında qırıntı dənələrinin həllolma quruluşu ilə səciyyələnir. Katagenez mərhələsi üçün normal, metamorfizmə uğramamış səciyyəvidir. Katagenez mərhələsi üzvi maddələrin diagenez mərhələsindən sonra keçdikləri prosesdir. Katagenez prosesi, V.A. Sokolova görə 20–250 °C arasında baş verir. Yuxarı temperatur həddinin qiyməti bəzən 300–350°C-yə çatır. Təzyiq isə bu temperatur intervalında orta hesabla 30–100 MPa arasında dəyişir. Katagenez prosesinin başlama dərinliyi geotermik qradiyentdən və yuxarıda qeyd edilən başqa amillərdən asılıdır. Platforma ərazilərində geotermik qradiyent 2–5°C/100 m, geosinklinal ərazilərdə isə, xüsusilə, tektonik fəal rayonlarda, bu göstərici daha yüksək olur. Cənubi Xəzər hövzəsində geotermik qradiyentin orta qiyməti 2,1°C/100 m müəyyən edilmişdir.
Mənbə
- Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Katagenez Yer qabiginda asagi tezyiq ve temperatur seraitinde bas veren kimyevi ve fiziki kimyevi proseslerin genetik tiplerinden biri Cokuntu diagenezden sonraki ve evvelki merhelesine uygundur Bu terminin daha deqiq anlayisini vermis Vassoyevice 1957 1962 gore katagenez diagenezden sonra metagenezden evvel gelir Sonuncunu o esl metamorfizm adlandirir MerhelelerKatagenez 3 merheleye ayirilir Protokatagenez Mezokatagenez Apokatagenez MezokatagenezMezokatagenezi 3 yarimmerheleye bolur Straxova 1960 gore katagenez merhelesi diagenez merhelesinden sonra ve protometamorfizm merhelesinden evvel gelir Bu merhelede artan tezyiq altinda cokuntu suxurlarin sixlasmasi ve dayaniqli xususile terrigen ve qismen autigen komponentlerinin qismen deyismesi ile seciyyelenir Katagenez merhelesinde 2 yarim merhele ayrilir erken terrigen ve gilli suxurlarda deyisilmeyen gil maddesinin varligi gec ise deyisilmis gil maddesinin olmasi ve tezyiq altinda qirinti denelerinin hellolma qurulusu ile seciyyelenir Katagenez merhelesi ucun normal metamorfizme ugramamis seciyyevidir Katagenez merhelesi uzvi maddelerin diagenez merhelesinden sonra kecdikleri prosesdir Katagenez prosesi V A Sokolova gore 20 250 C arasinda bas verir Yuxari temperatur heddinin qiymeti bezen 300 350 C ye catir Tezyiq ise bu temperatur intervalinda orta hesabla 30 100 MPa arasinda deyisir Katagenez prosesinin baslama derinliyi geotermik qradiyentden ve yuxarida qeyd edilen basqa amillerden asilidir Platforma erazilerinde geotermik qradiyent 2 5 C 100 m geosinklinal erazilerde ise xususile tektonik feal rayonlarda bu gosterici daha yuksek olur Cenubi Xezer hovzesinde geotermik qradiyentin orta qiymeti 2 1 C 100 m mueyyen edilmisdir MenbeGeologiya terminlerinin izahli lugeti Baki Nafta Press 2006