Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Süleyman Nazif — Osmanlı İmperiyası və Türkiyə Cümhuriyyəti zamanında yaşamış türk şair, yazıçı və bürokrat.
| Süleyman Nazif | |
|---|---|
| türk. Süleyman Nazif | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Diyarbəkir, Osmanlı İmperiyası |
| Vəfat tarixi | (56 yaşında) |
| Vəfat yeri | İstanbul, Türkiyə |
| Vəfat səbəbi | Ağciyər iltihabı |
| Dəfn yeri | Ədirnəqapı bayırı |
| Vətəndaşlığı |  Türkiyə |
| Atası | Səid Paşa |
| Anası | Ayşə Xanım |
| Fəaliyyəti | şair, yazıçı |
| Əsərlərinin dili | türk dili |
 Süleyman Nazif Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sərvəti Fünun dövrü şairi olan Süleyman Nazif, ədəbi anlayış və üslub olaraq Namiq Kamalın davamçısıdır. Ədəbi bacarığı qədər hazırcavablığı və zəkası ilə də məşhurlaşmışdır.
Həyatı
1870-ci ildə Diyarbəkirdə anadan olub. Atası tarixçi və şair Səid Paşa, anası bir əşirət liderinin qızı olan Ayşə xanımdır. Şair Faiq Əli Ozansoyun böyük qardaşı, İffət Həlim Oruzun dayısı, Munis Faiq Ozansoyun əmisidir.
Atasının işi səbəbindən Harput və Maraşda olduqdan sonra Diyarbəkirdə ibtidai təhsilini almışdır. 1879-cu ildə Mardinə, atasının yanına getdi və sonrakı təhsilini özü davam etdirmişdir.
Farscanı atasından, ərəbcəni Muş müftisi Emin Əfəndidən, fransızcanı da Aleksandr Qriqoryan adlı bir ermənidən öyrənmişdi. 1892-ci ildə atasını itirdikdən sonra, Diyarbəkir Valiliyində Məclis-i Vilayət katibi vəzifəsində işləmişdi. 1895-ci il tarixli Diyarbəkir Vilayət Salnaməsini hazırladı. Eyni zamanda Diyarbəkir qəzetində baş redaktorluq etmiş, vilayət mətbəəsini idarə etmişdir.
1896-ci ildə Diyarbəkirə Erməni məsələsini araşdırmaq üçün gələn Abdullah Paşanın təqdirini qazandı və onunla Mosula getdi. Yeddi ay sonra, yenidən Diyarbəkirə qayıtdı, vəzifəsindən istefa edərək İstanbula getdi. II Əbdülhəmid idarəetməsinə qarşı mübarizə apara bilmək üçün 1897-ci ildə Parisə qaçdı. Səkkiz ay Parisdə qaldığı müddətdə Əhməd Rza bəyin Məşvərət qəzetinə istibdad əleyhinə yazılar yazırdı. “Məlumi İlam” adlı risalə ilə “Namiq Kamal” adlı risaləsini Abdullah Tahir ləqəbi ilə çap etdirdi.
Vətənə qayıdışından sonra, II Əbdülhəmid tərəfindən vilayət məktubçusu kimi Bursada məmur təyin olundu, 1908-ci ilə qədər Bursada qaldı. Bu illərdə Misirdə “İmzasız Risalələri” yayımlamış və Sərvəti Fünun dərgisinə də babasının adı olan İbrahim Cəhdi ləqəbi ilə yazılar göndərmişdi. Ardınca isə Əl Cəzirə Məktubları adlı əsəri işıq üzü gördü.
II Məşrutiyyət dövrü
1908-ci ildə II Məşrutiyyətin elanından sonra İstanbula geri qayıtdı və İttihad və Tərəqqi Partiyasına üzv oldu. Bir müddət Əbuziya Tofiq ilə birlikdə Təsvir-i Əfkar qəzetini çıxardı. Daha əvvəl Parisdə nəşr etdirdiyi “Məlumi İlam” adlı risaləsini yenidən çap etdirdi.
Yeni rəhbərlik tərəfindən Bəsrə (1909), Kastamonu (1910), Trabzon (1911) qubernatorluqlarında vəzifələrə layiq görüldü. 1912-ci ildə İstanbula gəlib, Haqq qəzetini çıxardı. 1913-cü ildə Mosul və 1914-cü ildə Bağdad qubernatoru oldu. Bağdad qubernatoru olduğu zaman, Süleyman Hüsnü Paşanın qəbrini düzəltdirərək məzarının başında bir xitabə hazırlamaq istədi, lakin həyata keçirə bilmədiyindən bu arzusunu xitabəni risalə kimi "Süleyman Paşa" adı ilə çap etdirərək həyata keçirdi.
I Dünya Müharibəsi illəri
1915-ci ildə dövlət məmurluğunu buraxaraq bütün vaxtını yazıçılığa ayırdı. Yazılarını 1917-ci ildə “Batareya və Atəş” adı altında nəşr etdirdi. Həmin il Türk əsgərinin Qalisiya Cəbhəsindəki qəhrəmanlıqlarını özündə ehtiva edən “Asitanı Tarixdə”ni çap etdirdi.
1918-ci ildə “Firaqı İraq” adlı ikinci şeir kitabını nəşr etdirdi. Kitabda “Kubalılar” şerindən başqa bütün nəsr və nəzm yazılar İraqın Osmanlıdan ayrılması məsələsinə həsr olunmuşdur.
Mütarəkə dövrü
1918-ci ildə Cənab Şəhabəddin ilə birlikdə “Hadisat” qəzetini çıxardı. İstanbulun işğalından sonra, bu qəzetdə işğalçıları xalqın bu işğalla barışmayacağı ilə xəbərdar etmişdi. Vilayət-i Şərqiyyə Müdafiəyi Hüquq Cəmiyyətinin qurulmasına rəhbərlik etdi. 23 Yanvar 1920-ci ildə Darülfünunda Türk Dostu Pyer Lotinin xatirəsinə təşkil olunmuş kimi göstərilən, ancaq əslində Fransız qüvvələrinə etiraz məqsədi daşıyan toplantıda məşhur “Pyer Loti Xitabəsi” ilə dinləyiciləri qızışdırmışdı. İstanbulun işğalını ciddi şəkildə tənqid etdiyi “Qara Bir Gün” başlıqlı yazısı Hadisatda nəşr olundu və böyük səs-küyə səbəb oldu. Yazısında təkəbbürlü Napoleon duruşu ilə İstanbula girən Fransız komandirini aşağılayırdı. Parisin də bir vaxtlar almanlar tərəfindən belə işğal edildiyini xatırladır və onları alqışlayanları da yerə vururdu. Bu kimi hərəkətlərinə görə ingilislər tərəfindən Maltaya sürgün edildi.
Malta sürgünü
Süleyman Nazif, Maltada 20 aya qədər qaldı. Orada ikən, “Çal Çoban Çal” adlı əsəri nəşr olundu (1921). “Daüssila” adlı şeri məşhurluğunu xeyli artırdı. Nəhayət, 1922-ci ildə İstanbula qayıda bildi.
Son illəri
Malta sürgünündən qayıtdığında milli duyğulara xitab edən yazılar yazmağa davam etdi. İstanbul Müəllim Məktəbində “Namiq Kamal” adlı konfrans verdi; 1922-ci ildə konfransın mətni eyni adla nəşr edildi. Həmin il məktub və məqalələrdən ibarət “Tarixin İlan Hekayəsi” adlı əsərində sonuncu Osmanlı hökmdarı Mehmed Vahidəddinə şiddətlə qarşı çıxdı. Şahların xalqdan oğurlayaraq sahib olduqları şeylərlə bağlı məqalələrini də 1922-ci ildə “Oğurlanmış Ölkə” adı altında kitab halına saldı. 1923-cü ildə, əvvəllər yeni Təsvir-i Əfkar qəzetində nəşr olunan “Nəsirüddin şah və Babilər” adlı əsərini, 1924-cü ildə isə Malta sürgünündəki əhvalını izah edən, üçüncü şeir kitabı olan “Malta Gecələri”ni çap etdirdi; Millətlər Liqasındakı İngilis nümayəndəsinin Türkiyədəki xristian azlıqlara edilən rəftarın isbat edilməsi üçün bir heyət göndərilməsini istəməsi və eyni zamanda Mərakeşdəki istiqlal mübarizəsini yatırmaq üçün fransız, ispan və ingilis qüvvələrinin birləşməsi məsələsi üzrə Süleyman Nazif, bu məsələ ilə əlaqəli məqalələrini bir yerə toplayaraq 1924-cü ildə “Həzrəti İsaya Açıq Məktub” əsərini çap etdirdi. Bu, xristianları İsaya şikayət edən bir şikayətnamə idi.
Ölümünə qədər yazdığı digər əsərləri bunlardır: Mehmet Akif (1924, əvvəl Sərvət-i Fünunda çıxan beş məqaləsindən meydana gəlib), Külliyatı Ziya Paşa (1924), İki dost (Ziya Paşa və Namiq Kamal), Füzuli (1926), İmana Təsəllüt- Şlyapa Məsələsi (1925, fəs yerinə şlyapa örtülməsi məsələsində İskilipli Atıf Xoca ilə girişdiyi polemik yazıları), Kafir Həqiqət (1926, Mərakeş Mücahidi Əbdülhəmidin əsir düşməsinə həsr olunmuşdur), Livan Qəsrinin Sahibəsi (1926, fransız yazıçı Pyer Benoitdən tərcümə), Yıxılan Müəssisə (1927, İttihad və Tərəqqi haqqında yazdıqları).
Əsas əsərləri
- Gizli Figanlar (Şeirlər, 1908)
- Batareya və Atəş (1917)
- Firaqı İraq (İraqdan ayrılış, şeirlər, 1918)
- Füzuli (1920)
- Tarixin İlan Hekayəsi (1922)
- Çal Çoban Çal (1922)
- Malta Gecələri (1924)
- Mehmet Akif (1924)
- Həzrəti İsaya Açıq Məktub (1924)
- İki Dost (1926)
- Əl-Cəzirə Məktubları
- Məlumi İmal
- Viktor Hüqonun Məktubu
- Boş Hərif
- Süleyman Paşa
- İki İttifaqın Tarixcəsi
- Asitanı Tarixdə
- Pyer Loti Xitabəsi
- Namiq Kamal
- Tarixin Üsyan Hekayəsi
- Nəsirüddin şah və Babilər (1923)
- Oğurlanmış Ölkə
- İmana Təsəllüt
- Külliyatı Ziya Paşa
- Kafir Həqiqət
- Livan Qəsrinin Sahibəsi
- Yıxılan Müəssisə
İstinadlar
- Necati Alkan. "Süleyman Nazif's Nasiruddin Shah ve Babiler: an Ottoman Source on Babi-Baha'i History. (With a Translation of Passages on Tahirih*)". Research Notes in Shaykhi, Babi and Baha'i Studies. h-net. 4 (2). November 2000. 2022-01-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-13.
- Dr. Önder Göçgün. Süleyman Nazif'te nükte ve hazırcevaplılık. 39. Ərzurum: A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Prof. Dr. Hüseyin Ayan Özel Sayısı. 2009. 173–186.
- Aksar, Gülşah. Türk kadın şairlerde kadın ve çocuk teması (1886 - 1960). Balıkəsir: Balıkesir Universitesi. 2016. səh. 32.
- Nurullah Çətin. Süleyman Nazif'in Fırak-ı İrak adlı eseri (PDF). nömrə 1, 11. Ankara: Ankara Universitesi Türkoloji Dergisi. 1993.
- Süleyman Nazif. Hz. İsa'ya Açık Mektup. LAMURE Yayınları. Noyabr, 2006. ISBN .
Xarici keçidlər
- Alkan, Necati: “Süleyman Nazif's 'Open Letter to Jesus': An Anti-Christian Polemic in theEarly Turkish Republic.”
- Süleyman Nazifə görə İran ədəbiyyatı 2007-09-28 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Suleyman Nazif Osmanli Imperiyasi ve Turkiye Cumhuriyyeti zamaninda yasamis turk sair yazici ve burokrat Suleyman Nazifturk Suleyman NazifDogum tarixi 29 yanvar 1870Dogum yeri Diyarbekir Osmanli ImperiyasiVefat tarixi 4 yanvar 1927 56 yasinda Vefat yeri Istanbul TurkiyeVefat sebebi Agciyer iltihabiDefn yeri Edirneqapi bayiriVetendasligi TurkiyeAtasi Seid PasaAnasi Ayse XanimFealiyyeti sair yaziciEserlerinin dili turk diliSuleyman Nazif Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllar Serveti Funun dovru sairi olan Suleyman Nazif edebi anlayis ve uslub olaraq Namiq Kamalin davamcisidir Edebi bacarigi qeder hazircavabligi ve zekasi ile de meshurlasmisdir Heyati1870 ci ilde Diyarbekirde anadan olub Atasi tarixci ve sair Seid Pasa anasi bir esiret liderinin qizi olan Ayse xanimdir Sair Faiq Eli Ozansoyun boyuk qardasi Iffet Helim Oruzun dayisi Munis Faiq Ozansoyun emisidir Atasinin isi sebebinden Harput ve Marasda olduqdan sonra Diyarbekirde ibtidai tehsilini almisdir 1879 cu ilde Mardine atasinin yanina getdi ve sonraki tehsilini ozu davam etdirmisdir Farscani atasindan erebceni Mus muftisi Emin Efendiden fransizcani da Aleksandr Qriqoryan adli bir ermeniden oyrenmisdi 1892 ci ilde atasini itirdikden sonra Diyarbekir Valiliyinde Meclis i Vilayet katibi vezifesinde islemisdi 1895 ci il tarixli Diyarbekir Vilayet Salnamesini hazirladi Eyni zamanda Diyarbekir qezetinde bas redaktorluq etmis vilayet metbeesini idare etmisdir 1896 ci ilde Diyarbekire Ermeni meselesini arasdirmaq ucun gelen Abdullah Pasanin teqdirini qazandi ve onunla Mosula getdi Yeddi ay sonra yeniden Diyarbekire qayitdi vezifesinden istefa ederek Istanbula getdi II Ebdulhemid idareetmesine qarsi mubarize apara bilmek ucun 1897 ci ilde Parise qacdi Sekkiz ay Parisde qaldigi muddetde Ehmed Rza beyin Mesveret qezetine istibdad eleyhine yazilar yazirdi Melumi Ilam adli risale ile Namiq Kamal adli risalesini Abdullah Tahir leqebi ile cap etdirdi Vetene qayidisindan sonra II Ebdulhemid terefinden vilayet mektubcusu kimi Bursada memur teyin olundu 1908 ci ile qeder Bursada qaldi Bu illerde Misirde Imzasiz Risaleleri yayimlamis ve Serveti Funun dergisine de babasinin adi olan Ibrahim Cehdi leqebi ile yazilar gondermisdi Ardinca ise El Cezire Mektublari adli eseri isiq uzu gordu II Mesrutiyyet dovru 1908 ci ilde II Mesrutiyyetin elanindan sonra Istanbula geri qayitdi ve Ittihad ve Tereqqi Partiyasina uzv oldu Bir muddet Ebuziya Tofiq ile birlikde Tesvir i Efkar qezetini cixardi Daha evvel Parisde nesr etdirdiyi Melumi Ilam adli risalesini yeniden cap etdirdi Yeni rehberlik terefinden Besre 1909 Kastamonu 1910 Trabzon 1911 qubernatorluqlarinda vezifelere layiq goruldu 1912 ci ilde Istanbula gelib Haqq qezetini cixardi 1913 cu ilde Mosul ve 1914 cu ilde Bagdad qubernatoru oldu Bagdad qubernatoru oldugu zaman Suleyman Husnu Pasanin qebrini duzeltdirerek mezarinin basinda bir xitabe hazirlamaq istedi lakin heyata kecire bilmediyinden bu arzusunu xitabeni risale kimi Suleyman Pasa adi ile cap etdirerek heyata kecirdi I Dunya Muharibesi illeri 1915 ci ilde dovlet memurlugunu buraxaraq butun vaxtini yaziciliga ayirdi Yazilarini 1917 ci ilde Batareya ve Ates adi altinda nesr etdirdi Hemin il Turk esgerinin Qalisiya Cebhesindeki qehremanliqlarini ozunde ehtiva eden Asitani Tarixde ni cap etdirdi 1918 ci ilde Firaqi Iraq adli ikinci seir kitabini nesr etdirdi Kitabda Kubalilar serinden basqa butun nesr ve nezm yazilar Iraqin Osmanlidan ayrilmasi meselesine hesr olunmusdur Mutareke dovru 1918 ci ilde Cenab Sehabeddin ile birlikde Hadisat qezetini cixardi Istanbulun isgalindan sonra bu qezetde isgalcilari xalqin bu isgalla barismayacagi ile xeberdar etmisdi Vilayet i Serqiyye Mudafieyi Huquq Cemiyyetinin qurulmasina rehberlik etdi 23 Yanvar 1920 ci ilde Darulfununda Turk Dostu Pyer Lotinin xatiresine teskil olunmus kimi gosterilen ancaq eslinde Fransiz quvvelerine etiraz meqsedi dasiyan toplantida meshur Pyer Loti Xitabesi ile dinleyicileri qizisdirmisdi Istanbulun isgalini ciddi sekilde tenqid etdiyi Qara Bir Gun basliqli yazisi Hadisatda nesr olundu ve boyuk ses kuye sebeb oldu Yazisinda tekebburlu Napoleon durusu ile Istanbula giren Fransiz komandirini asagilayirdi Parisin de bir vaxtlar almanlar terefinden bele isgal edildiyini xatirladir ve onlari alqislayanlari da yere vururdu Bu kimi hereketlerine gore ingilisler terefinden Maltaya surgun edildi Malta surgunu Suleyman Nazif Maltada 20 aya qeder qaldi Orada iken Cal Coban Cal adli eseri nesr olundu 1921 Daussila adli seri meshurlugunu xeyli artirdi Nehayet 1922 ci ilde Istanbula qayida bildi Son illeri Malta surgununden qayitdiginda milli duygulara xitab eden yazilar yazmaga davam etdi Istanbul Muellim Mektebinde Namiq Kamal adli konfrans verdi 1922 ci ilde konfransin metni eyni adla nesr edildi Hemin il mektub ve meqalelerden ibaret Tarixin Ilan Hekayesi adli eserinde sonuncu Osmanli hokmdari Mehmed Vahideddine siddetle qarsi cixdi Sahlarin xalqdan ogurlayaraq sahib olduqlari seylerle bagli meqalelerini de 1922 ci ilde Ogurlanmis Olke adi altinda kitab halina saldi 1923 cu ilde evveller yeni Tesvir i Efkar qezetinde nesr olunan Nesiruddin sah ve Babiler adli eserini 1924 cu ilde ise Malta surgunundeki ehvalini izah eden ucuncu seir kitabi olan Malta Geceleri ni cap etdirdi Milletler Liqasindaki Ingilis numayendesinin Turkiyedeki xristian azliqlara edilen reftarin isbat edilmesi ucun bir heyet gonderilmesini istemesi ve eyni zamanda Merakesdeki istiqlal mubarizesini yatirmaq ucun fransiz ispan ve ingilis quvvelerinin birlesmesi meselesi uzre Suleyman Nazif bu mesele ile elaqeli meqalelerini bir yere toplayaraq 1924 cu ilde Hezreti Isaya Aciq Mektub eserini cap etdirdi Bu xristianlari Isaya sikayet eden bir sikayetname idi Olumune qeder yazdigi diger eserleri bunlardir Mehmet Akif 1924 evvel Servet i Fununda cixan bes meqalesinden meydana gelib Kulliyati Ziya Pasa 1924 Iki dost Ziya Pasa ve Namiq Kamal Fuzuli 1926 Imana Tesellut Slyapa Meselesi 1925 fes yerine slyapa ortulmesi meselesinde Iskilipli Atif Xoca ile girisdiyi polemik yazilari Kafir Heqiqet 1926 Merakes Mucahidi Ebdulhemidin esir dusmesine hesr olunmusdur Livan Qesrinin Sahibesi 1926 fransiz yazici Pyer Benoitden tercume Yixilan Muessise 1927 Ittihad ve Tereqqi haqqinda yazdiqlari Esas eserleriGizli Figanlar Seirler 1908 Batareya ve Ates 1917 Firaqi Iraq Iraqdan ayrilis seirler 1918 Fuzuli 1920 Tarixin Ilan Hekayesi 1922 Cal Coban Cal 1922 Malta Geceleri 1924 Mehmet Akif 1924 Hezreti Isaya Aciq Mektub 1924 Iki Dost 1926 El Cezire Mektublari Melumi Imal Viktor Huqonun Mektubu Bos Herif Suleyman Pasa Iki Ittifaqin Tarixcesi Asitani Tarixde Pyer Loti Xitabesi Namiq Kamal Tarixin Usyan Hekayesi Nesiruddin sah ve Babiler 1923 Ogurlanmis Olke Imana Tesellut Kulliyati Ziya Pasa Kafir Heqiqet Livan Qesrinin Sahibesi Yixilan MuessiseIstinadlarNecati Alkan Suleyman Nazif s Nasiruddin Shah ve Babiler an Ottoman Source on Babi Baha i History With a Translation of Passages on Tahirih Research Notes in Shaykhi Babi and Baha i Studies h net 4 2 November 2000 2022 01 09 tarixinde Istifade tarixi 2008 11 13 Dr Onder Gocgun Suleyman Nazif te nukte ve hazircevaplilik 39 Erzurum A U Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Dergisi Prof Dr Huseyin Ayan Ozel Sayisi 2009 173 186 Aksar Gulsah Turk kadin sairlerde kadin ve cocuk temasi 1886 1960 Balikesir Balikesir Universitesi 2016 seh 32 Nurullah Cetin Suleyman Nazif in Firak i Irak adli eseri PDF nomre 1 11 Ankara Ankara Universitesi Turkoloji Dergisi 1993 Suleyman Nazif Hz Isa ya Acik Mektup LAMURE Yayinlari Noyabr 2006 ISBN 9944469025 Xarici kecidlerAlkan Necati Suleyman Nazif s Open Letter to Jesus An Anti Christian Polemic in theEarly Turkish Republic Suleyman Nazife gore Iran edebiyyati 2007 09 28 at the Wayback Machine