Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hind rəqsləri həyаtı, dini dünyagörüşü, yеrli аdət-ənənələri ilə sıх bаğlıdır. Cəmiyyətin mahiyyətində duran mühafizəkarlıq rəqslərə də sirayət etmişdir, belə ki, qədim və müasir hind rəqsləri ciddi şəkildə fərqlənməmişdir.
Hind rəqslərinin qədimliyi bir sıra maddi mədəniyyət nümunələri ilə təsdiqlənir.. Mohenco-Daro arxeoloji qazıntıları zamanı tapılan rəqs edən qız heykəlinin e.ə.II minilliyə aid olduğu ehtimal edilir. Madhya-Pradeş ştatında Bhimabetaka mağaralarındakı qaya rəsmlərində rəqs edənlərin təsviri, Sanchinin girişində rəqs edən “Apsaralar”ın təsviri, Acanta və Ellora divar rəsmləri, Khacuraho daşişləmələrində rəqqasların heykəlləri, Hoysala sülaləsinə aid məbədlərdəki divar rəsmləri Hindistanda rəqslərin qədimdən populyar olduğunu göstərir.
Hind rəqsləri daim qaynağını toplumun dini dünyagörüşündən almışdır. Məsələn, rəqs edən tanrı Şiva (Nataraca) heykəli hind rəqsinin ən məşhur simvoludur. Onun başının üstündəki ay duyğulara nəzarətin, bədəninə dolanmış ilanlar həyat verən yaşam gücləri üzərində hökmün, şeytanın üzərinə doğru qalxmış ayağı isə eqonu məhv etməsinin göstəricisidir.
Hind rəqsləri bədən hərəkətlərinin dinamikliyi, dramatikliyi ilə diqqəti cəlb edir. Bu rəqslərin əksəriyyəti haqqında qədim “Bharatanatyaşastra” traktatında məlumat verilmiş, boyun, göz, baş, gövdə və s. ilə bağlı rəqs hərəkətləri izah olunmuşdur. “Natyaşastra”da isə rəqs zamanı başın 10, gözün 36, əlin 37, bədənin 10 vəziyyəti təsvir edilmişdir.
Hind rəqsləri zamanı əllər, qollar ilə bağlı çoxsaylı hərəkətlər təkcə hər hansı hissi ifadə etmir, hansısa tanrının, müqəddəs qurunun, müqəddəs heyvanın, çiçəyin, ağacın və s. simvolu sayılır. Belə bir sənət uzun illər hazırlığı tələb etdiyindən qədimdən rəqslə professionallar məşğul olmuş, hətta rəqqas “cati”ləri yaranmışdır. Hindlilərin teatr tamaşalarına, musiqi və rəqslərə böyük sevgisinə baxmayaraq, rəqqas “catiləri” statuslarına görə aşağı kastalara aid edilmişlər.
Hind dini əfsanələrindən məlumdur ki, rəqslə şahzadələr, eləcə də yuxarı kastanın digər nümayəndələri də məşğul olmuşlar. “Kamasutra”da qeyd olunur ki, rəqs etməyi bacarmaq mədəni, tərbiyəli şəxsin vacib xüsusiyyətidir.
Hind rəqslərinin 3 fərqli növü vardır: “Nritta” bədən, qol və ayaqların hərəkətlərindən ibarət sadə rəqs; “Nritya” smvolik vücud duruşları və əl hərəkətlərini üz ifadələri ilə əlaqələndirən rəqs; “Natya” dram elementlərinə malik, söz, şeirdən istifadə olunan rəqs. Bütün bu rəqs növlərində “mudras”, yəni, rəqs zamanı əl-qol hərəkətlərindən istifadə edilir, rəqqaslar tamaşaçılarla əlaqə qurmaq üçün bədən hərəkətlərindən istifadə edirlər.
Ən məşhur hind rəqsləri “bharata natyam”, “kathakali”, “kathak”, “manipuri”, “kuchipudi”, “odissi”, “mohini attam”dır. Bunlarla yanaşı ölkədə çoxsaylı tayfa rəqsləri də vardır.
“Bharata natyam” rəqsində əl, qol hərəkətləri, üz ifadələri rəqsin ən əhəmiyyətli xüsusiyyətləridir. Əvvəllər məbəd rəqsi sayılan bu rəqs, indi səhnədə tək rəqqas tərəfində sərgilənir. “Katha” Hindistanın şimalına xas klassik rəqs növüdür, bu rəqsdə, sürətli ayaq hərəkətləri, dönmələr və əl hərəkətləri əsas yer tutur. Hər rəqs bir əfsanəni izah edir. Qədimdən “Kathakas” adlandırılan mifik hekayələr rəqs hərəkətlərinin müşayiəti ilə tamaşaçılara çatdırılmışdır. Bu rəqs-hekayə ənənəsindən indiyədək istifadə olunur.
Əsrlər boyu Hindistanda rəqs bir növ ibadət üsulu, çoşğunluğun ifadəsi kimi qəbul edilmişdir. Məbəd rəqqasları (Devasis) tanrıları məmnun edə bilmək üçün müqəddəs rəqslər etmiş, ağır bir həyatı qəbul etmişlər və klassik rəqsin mərkəzi məbədlər olmuşdur.
İstinadlar
- Don Rubin; Chua Soo Pong; Ravi Chaturvedi. The World Encyclopedia of Contemporary Theatre: Asia/Pacific. Routledge. 2001. 130–139. ISBN . 2021-04-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-15.
- McCormick, Charlie T.; White, Kim Kennedy. Folklore: An Encyclopedia of Beliefs, Customs, Tales, Music, and Art. ABC-CLIO. 13 December 2010. səh. 705. ISBN . 29 June 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 29 February 2012.
- Bishnupriya Dutt; Urmimala Sarkar Munsi. Engendering Performance: Indian Women Performers in Search of an Identity. SAGE Publications. 2010. səh. 216. ISBN . 2022-05-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-15.
- Julius Lipner. Hindus: Their Religious Beliefs and Practices. Routledge. 2012. səh. 206. ISBN . 2022-05-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-15., Quote: "It would be appropriate here to comment on Hindu classical dance. This developed in a religious context and was given high profile as part of temple worship. There are a number of regional and other styles as well as source texts, but the point we wish to stress is the participative nature of such dance. In form and content, the heart of dance as worship in Hinduism has always been 'expression' (abhinaya), i.e. the enacting of various themes".
- Jean Holm; John Bowker. Worship. Bloomsbury Academic. 1994. səh. 85. ISBN . 2022-05-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-15., Quote: Hindu classical dance-forms, like Hindu music, are associated with worship. References to dance and music are found in the vedic literature, (...)".
- Frank Burch Brown. The Oxford Handbook of Religion and the Arts. Oxford University Press. 2013. 195–196. ISBN . 2022-05-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-15., Quote: All of the dances considered to be part of the Indian classical canon (Bharata Natyam, Chhau, Kathak, Kathakali, Kuchipudi, Manipuri, Mohiniattam, Odissi, Sattriya and Yakshagana) trace their roots to religious practices (...) the Indian diaspora has led to the translocation of Hindu dances to Europe, North America and to the world."
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hind reqsleri heyati dini dunyagorusu yerli adet eneneleri ile sih baglidir Cemiyyetin mahiyyetinde duran muhafizekarliq reqslere de sirayet etmisdir bele ki qedim ve muasir hind reqsleri ciddi sekilde ferqlenmemisdir Hind reqsinin muxtelif formalari Hind reqslerinin qedimliyi bir sira maddi medeniyyet numuneleri ile tesdiqlenir Mohenco Daro arxeoloji qazintilari zamani tapilan reqs eden qiz heykelinin e e II minilliye aid oldugu ehtimal edilir Madhya Prades statinda Bhimabetaka magaralarindaki qaya resmlerinde reqs edenlerin tesviri Sanchinin girisinde reqs eden Apsaralar in tesviri Acanta ve Ellora divar resmleri Khacuraho dasislemelerinde reqqaslarin heykelleri Hoysala sulalesine aid mebedlerdeki divar resmleri Hindistanda reqslerin qedimden populyar oldugunu gosterir Hind reqsleri daim qaynagini toplumun dini dunyagorusunden almisdir Meselen reqs eden tanri Siva Nataraca heykeli hind reqsinin en meshur simvoludur Onun basinin ustundeki ay duygulara nezaretin bedenine dolanmis ilanlar heyat veren yasam gucleri uzerinde hokmun seytanin uzerine dogru qalxmis ayagi ise eqonu mehv etmesinin gostericisidir Hind reqsleri beden hereketlerinin dinamikliyi dramatikliyi ile diqqeti celb edir Bu reqslerin ekseriyyeti haqqinda qedim Bharatanatyasastra traktatinda melumat verilmis boyun goz bas govde ve s ile bagli reqs hereketleri izah olunmusdur Natyasastra da ise reqs zamani basin 10 gozun 36 elin 37 bedenin 10 veziyyeti tesvir edilmisdir Hind reqsleri zamani eller qollar ile bagli coxsayli hereketler tekce her hansi hissi ifade etmir hansisa tanrinin muqeddes qurunun muqeddes heyvanin ciceyin agacin ve s simvolu sayilir Bele bir senet uzun iller hazirligi teleb etdiyinden qedimden reqsle professionallar mesgul olmus hetta reqqas cati leri yaranmisdir Hindlilerin teatr tamasalarina musiqi ve reqslere boyuk sevgisine baxmayaraq reqqas catileri statuslarina gore asagi kastalara aid edilmisler Hind dini efsanelerinden melumdur ki reqsle sahzadeler elece de yuxari kastanin diger numayendeleri de mesgul olmuslar Kamasutra da qeyd olunur ki reqs etmeyi bacarmaq medeni terbiyeli sexsin vacib xususiyyetidir Hind reqslerinin 3 ferqli novu vardir Nritta beden qol ve ayaqlarin hereketlerinden ibaret sade reqs Nritya smvolik vucud duruslari ve el hereketlerini uz ifadeleri ile elaqelendiren reqs Natya dram elementlerine malik soz seirden istifade olunan reqs Butun bu reqs novlerinde mudras yeni reqs zamani el qol hereketlerinden istifade edilir reqqaslar tamasacilarla elaqe qurmaq ucun beden hereketlerinden istifade edirler En meshur hind reqsleri bharata natyam kathakali kathak manipuri kuchipudi odissi mohini attam dir Bunlarla yanasi olkede coxsayli tayfa reqsleri de vardir Bharata natyam reqsinde el qol hereketleri uz ifadeleri reqsin en ehemiyyetli xususiyyetleridir Evveller mebed reqsi sayilan bu reqs indi sehnede tek reqqas terefinde sergilenir Katha Hindistanin simalina xas klassik reqs novudur bu reqsde suretli ayaq hereketleri donmeler ve el hereketleri esas yer tutur Her reqs bir efsaneni izah edir Qedimden Kathakas adlandirilan mifik hekayeler reqs hereketlerinin musayieti ile tamasacilara catdirilmisdir Bu reqs hekaye enenesinden indiyedek istifade olunur Esrler boyu Hindistanda reqs bir nov ibadet usulu cosgunlugun ifadesi kimi qebul edilmisdir Mebed reqqaslari Devasis tanrilari memnun ede bilmek ucun muqeddes reqsler etmis agir bir heyati qebul etmisler ve klassik reqsin merkezi mebedler olmusdur IstinadlarDon Rubin Chua Soo Pong Ravi Chaturvedi The World Encyclopedia of Contemporary Theatre Asia Pacific Routledge 2001 130 139 ISBN 978 0 415 26087 9 2021 04 29 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 15 McCormick Charlie T White Kim Kennedy Folklore An Encyclopedia of Beliefs Customs Tales Music and Art ABC CLIO 13 December 2010 seh 705 ISBN 978 1 59884 241 8 29 June 2022 tarixinde Istifade tarixi 29 February 2012 Bishnupriya Dutt Urmimala Sarkar Munsi Engendering Performance Indian Women Performers in Search of an Identity SAGE Publications 2010 seh 216 ISBN 978 81 321 0612 8 2022 05 31 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 15 Julius Lipner Hindus Their Religious Beliefs and Practices Routledge 2012 seh 206 ISBN 978 1 135 24061 5 2022 05 31 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 15 Quote It would be appropriate here to comment on Hindu classical dance This developed in a religious context and was given high profile as part of temple worship There are a number of regional and other styles as well as source texts but the point we wish to stress is the participative nature of such dance In form and content the heart of dance as worship in Hinduism has always been expression abhinaya i e the enacting of various themes Jean Holm John Bowker Worship Bloomsbury Academic 1994 seh 85 ISBN 978 1 85567 111 9 2022 05 31 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 15 Quote Hindu classical dance forms like Hindu music are associated with worship References to dance and music are found in the vedic literature Frank Burch Brown The Oxford Handbook of Religion and the Arts Oxford University Press 2013 195 196 ISBN 978 0 19 972103 0 2022 05 30 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 15 Quote All of the dances considered to be part of the Indian classical canon Bharata Natyam Chhau Kathak Kathakali Kuchipudi Manipuri Mohiniattam Odissi Sattriya and Yakshagana trace their roots to religious practices the Indian diaspora has led to the translocation of Hindu dances to Europe North America and to the world