Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karvan — tarixən quru nəqliyatı həyata keçirdən donanma. Nəqliyyat at, qatır, eşşək və daha çox dəvələrlə edilərdi. Karvanlarda olan dəvələrin daşıdıqları yüklərə görə ağır və ya yüngül karvan adları verilərdi. Ağır karvandakı dəvələr 300–350, yüngül karvanda isə 170 kq yük daşıyardılar. İndiki vaxtda bir çox motorlu quru, dəniz və ya hava vasitəsindən meydana gələn nəqliyyat qruplarına donanma və.s kimi adlar verilir
Tarixi
Ağır karvanlardan ən böyükləri ildə bir dəfə Şam və Misirdən Hicaza gedən həcc karvanlarıydı. Ayrı-ayrı gedən bu karvanlardan Şamdan hərəkət edənlər mal və əşya xaricində 60–70.000, Misirdən gedənlər isə 40–50.000 adamı tapardı. Karvanların gedişləri qış və yaza görə dəyişik olardı.Qışda gündüz gedərlər gecə istirahət edərdilər. Yayda istinin təsirindən günəş doğulduqdan iki saat sonra gedişi kəsər istirahətə çəkilirlər, gecə gedərdilər. Şamdan çıxan karvan normal olaraq altmış bir gündə Məkkəyə çatır, həcc mövsümü keçincə mal alaraq sərnişinlərlə birlikdə qayıdardılar. Gediş və dönüş zamanı karvanlar təmiz, düzənlik yerlərdə, su kənarlarında, karvansaraylar olduğu mövqelərdə dayanardılar.
Bu böyük karvandan başqa yalnız mal daşıyan Hind və İran karvanları da vardı. Hindistandan çıxan karvanlar, Əfqanıstan-İsfahan yolunu təqib edərək, Bağdad, oradan Hələbə gəlirdilər. İran karvanları isə İsfahan-Tehran, Tbilisi-Ərzurum yolu ilə Trabzona gedər, oradan da gəmilərlə aldıqları mallarla İstanbula gətirərdilər. Ayrıca Anadolunun böyük vilayətləri arasında kiçik karvanlar çalışar, mal daşıyaraq xidmətdə olardılar.Balkanlarda isə əksəri qatırların çəkdiyi karvanlar, bayraqlar arasında hər mövsümdə mal daşıyardılar. Kiçik karvanlar, iyul və avqust aylarının xaricində müəyyən vaxt və zamanlarda mal aparıb gətirərdilər. İldə bütün karvanlar üçün 100–150.000 qədər dəvə istifadə edilərdi. Normal olaraq, bir karvan gündə 50 ilə 55 kilometr yol gedə bilərdi. Nəqliyyat ödənişi olaraq mövsümə, əşyanın miqdarına görə bir gündə səkkiz kilo üçün doxsan pul ilə üç qəpik arasında dəyişən bir ödəniş alınırdı
Bir karvanın birləşərək hərəkət etdiyi zamanlarda içlərindən biri karvan başçısı seçilirdi. Təhlükəli olan yerlər düşünülərək karvanların hərəkət və qalmalarında silahlı gözətçilər nəzarət edirdi, bunlar lazımlı tədbirləri alardılar. Karvan başçısının verəcəyi qərara görə hərəkət edilir, yaşayış və hərəkət onun əmri ilə olardı. Hərəkət əmri verdiyi zaman dərhal hazırlanılır, yarım saat sonra hərəkətə başlayardı. Kimsə gözlənilməz, böyük bir sükunət və intizam içində zamanı gəlincə hərəkət edilirdi.
Əlavə oxu
- Kevin Shillington (ed), "Tuareg: Takedda and trans-Saharan trade" in: Encyclopaedia of African History, Fitzroy Dearborn, 2004,
- T. Lewicki, "The Role of the Sahara and Saharians in Relationships between North and South", in: UNESCO General History of Africa: Volume 3, University of California Press, 1994,
- Fernand Braudel, The Perspective of the World, vol III of Civilization and Capitalism 1984 (translated from the French)
- Qədim və orta əsrlər
- The Trans-Saharan Gold Trade 7th-14th Century; Metropolitan Museum of Art
- René Mouterde, André Poidebard, " La voie antique des caravanes entre Palmyre et Hît, au IIe siècle après Jésus-Christ, d'après une inscription retrouvée au Sud-Est de Palmyre (1930) ", Syria, vol. 12, No. 12–22, 1931, pp. 101–115 (available online at: Persee.fr) (fr.)
- Ernest Will, " Marchands et chefs de caravanes à Palmyre ", Syria, vol.34, No. 34–3-4, 1957, pp. 262–277 (available online at: Persee.fr) (fr.)
- 17-ci əsr
- Journal d'un voyage à Temboctou et à Jenné, dans l'Afrique centrale, précédé d'observations faites chez les Maures Braknas, les Nalous et autres peuples ; pendant les années 1824, 1825, 1826, 1827, 1828: par René Caillié. Avec une carte itinéraire, et des remarques géographiques, par M. , membre de l'institut. Imprimé à Paris en mars 1830, par l'imprimerie royale, en trois tomes et un atlas. Une réédition en fac-similé a été réalisée par les éditions Anthropos en 1965. downloadable version
- modern edition: Voyage à Tombouctou. 2 vols. Paris: La Découverte, 1996
- 20-ci əsr
- (1928/9) The Desert Road to Turkestan. London, Methuen and Co; & various later editions. Caravan logistics and organization is discussed in Chap. VIII, "Camel-Men All"
- Tuladhar, Kamal Ratna (2011). : A Merchant of Kathmandu in Traditional Tibet. Kathmandu: Lijala & Tisa. .
- Müasir karvanlar
- Julien Brachet, " Le négoce caravanier au Sahara central: histoire, évolution des pratiques et enjeux chez les Touaregs Kel Aïr (Niger) ", Les Cahiers d'outre-mer, No. 226–227, 2004, pp. 117–136 (available online at: Com.revues (fr.))
- Michel Museur, " Un exemple spécifique d'économie caravanière : l'échange sel-mil ", Journal des africanistes, vol.47, No. 2, 1977, pp. 49–80 (available online at: Persee.fr) (fr.)
- M'hammad Sabour and Knut S. Vikør (eds), Ethnic Encounter and Culture Change 2006-10-08 at the Wayback Machine, Bergen, 1997, [1] Google Cache Last Retrieved Jan. 2005.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- https://en.wikipedia.org/wiki/Wagon_train
- https://en.wikipedia.org/wiki/Camel_train
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karvan tarixen quru neqliyati heyata kecirden donanma Neqliyyat at qatir essek ve daha cox develerle edilerdi Karvanlarda olan develerin dasidiqlari yuklere gore agir ve ya yungul karvan adlari verilerdi Agir karvandaki develer 300 350 yungul karvanda ise 170 kq yuk dasiyardilar Indiki vaxtda bir cox motorlu quru deniz ve ya hava vasitesinden meydana gelen neqliyyat qruplarina donanma ve s kimi adlar verilirDeve karvani Gravur orijinal David Roberts gravurlestiren Louis Haghe 27 fevral 1839 Bu adin diger istifade formalari ucun bax Karvan deqiqlesdirme TarixiAgir karvanlardan en boyukleri ilde bir defe Sam ve Misirden Hicaza geden hecc karvanlariydi Ayri ayri geden bu karvanlardan Samdan hereket edenler mal ve esya xaricinde 60 70 000 Misirden gedenler ise 40 50 000 adami tapardi Karvanlarin gedisleri qis ve yaza gore deyisik olardi Qisda gunduz gederler gece istirahet ederdiler Yayda istinin tesirinden gunes dogulduqdan iki saat sonra gedisi keser istirahete cekilirler gece gederdiler Samdan cixan karvan normal olaraq altmis bir gunde Mekkeye catir hecc movsumu kecince mal alaraq sernisinlerle birlikde qayidardilar Gedis ve donus zamani karvanlar temiz duzenlik yerlerde su kenarlarinda karvansaraylar oldugu movqelerde dayanardilar Bu boyuk karvandan basqa yalniz mal dasiyan Hind ve Iran karvanlari da vardi Hindistandan cixan karvanlar Efqanistan Isfahan yolunu teqib ederek Bagdad oradan Helebe gelirdiler Iran karvanlari ise Isfahan Tehran Tbilisi Erzurum yolu ile Trabzona geder oradan da gemilerle aldiqlari mallarla Istanbula getirerdiler Ayrica Anadolunun boyuk vilayetleri arasinda kicik karvanlar calisar mal dasiyaraq xidmetde olardilar Balkanlarda ise ekseri qatirlarin cekdiyi karvanlar bayraqlar arasinda her movsumde mal dasiyardilar Kicik karvanlar iyul ve avqust aylarinin xaricinde mueyyen vaxt ve zamanlarda mal aparib getirerdiler Ilde butun karvanlar ucun 100 150 000 qeder deve istifade edilerdi Normal olaraq bir karvan gunde 50 ile 55 kilometr yol gede bilerdi Neqliyyat odenisi olaraq movsume esyanin miqdarina gore bir gunde sekkiz kilo ucun doxsan pul ile uc qepik arasinda deyisen bir odenis alinirdi Bir karvanin birleserek hereket etdiyi zamanlarda iclerinden biri karvan bascisi secilirdi Tehlukeli olan yerler dusunulerek karvanlarin hereket ve qalmalarinda silahli gozetciler nezaret edirdi bunlar lazimli tedbirleri alardilar Karvan bascisinin vereceyi qerara gore hereket edilir yasayis ve hereket onun emri ile olardi Hereket emri verdiyi zaman derhal hazirlanilir yarim saat sonra herekete baslayardi Kimse gozlenilmez boyuk bir sukunet ve intizam icinde zamani gelince hereket edilirdi Karvanlarda xususile colu asan ticaret yollarinda tarix boyuncadeveler secilmisdir Misirli bir deve karvani 1918 Elave oxuKevin Shillington ed Tuareg Takedda and trans Saharan trade in Encyclopaedia of African History Fitzroy Dearborn 2004 ISBN 1 57958 245 1 T Lewicki The Role of the Sahara and Saharians in Relationships between North and South in UNESCO General History of Africa Volume 3 University of California Press 1994 ISBN 92 3 601709 6 Fernand Braudel The Perspective of the World vol III of Civilization and Capitalism 1984 translated from the French Qedim ve orta esrlerThe Trans Saharan Gold Trade 7th 14th Century Metropolitan Museum of Art Rene Mouterde Andre Poidebard La voie antique des caravanes entre Palmyre et Hit au IIe siecle apres Jesus Christ d apres une inscription retrouvee au Sud Est de Palmyre 1930 Syria vol 12 No 12 22 1931 pp 101 115 available online at Persee fr fr Ernest Will Marchands et chefs de caravanes a Palmyre Syria vol 34 No 34 3 4 1957 pp 262 277 available online at Persee fr fr 17 ci esrJournal d un voyage a Temboctou et a Jenne dans l Afrique centrale precede d observations faites chez les Maures Braknas les Nalous et autres peuples pendant les annees 1824 1825 1826 1827 1828 par Rene Caillie Avec une carte itineraire et des remarques geographiques par M membre de l institut Imprime a Paris en mars 1830 par l imprimerie royale en trois tomes et un atlas Une reedition en fac simile a ete realisee par les editions Anthropos en 1965 downloadable version modern edition Voyage a Tombouctou 2 vols Paris La Decouverte 1996 ISBN 2 7071 2586 520 ci esr 1928 9 The Desert Road to Turkestan London Methuen and Co amp various later editions Caravan logistics and organization is discussed in Chap VIII Camel Men All Tuladhar Kamal Ratna 2011 A Merchant of Kathmandu in Traditional Tibet Kathmandu Lijala amp Tisa ISBN 99946 58 91 3 Muasir karvanlarJulien Brachet Le negoce caravanier au Sahara central histoire evolution des pratiques et enjeux chez les Touaregs Kel Air Niger Les Cahiers d outre mer No 226 227 2004 pp 117 136 available online at Com revues fr Michel Museur Un exemple specifique d economie caravaniere l echange sel mil Journal des africanistes vol 47 No 2 1977 pp 49 80 available online at Persee fr fr M hammad Sabour and Knut S Vikor eds Ethnic Encounter and Culture Change 2006 10 08 at the Wayback Machine Bergen 1997 1 Google Cache Last Retrieved Jan 2005 Hemcinin baxDeve SehraXarici kecidlerhttps en wikipedia org wiki Wagon train https en wikipedia org wiki Camel train