Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abutalıb Əbiloviç Əbilov (1920 – 2012, Mahaçqala) — Sovet və Rus tarixçisi, Dağıstan Dövlət Universitetinin qurucusu və ilk rektoru, RSFSR-in əməkdar elm xadimi, Rusiya Federasiyası Ali Məktəbinin əməkdar işçisi, professor, tarix elmləri doktoru.
| Abutalıb Əbilov | |
|---|---|
| ləzg. Абутӏалиб Абилан хва Абилрин | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Mahaçqala |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Rusiya |
| Milliyyəti | ləzgi |
| Elm sahəsi | tarix |
| Elmi dərəcəsi | tarix elmləri doktoru |
| Elmi adı | professor |
| İş yeri | Dağıstan Dövlət Universiteti |
| Alma-mater | Dağıstan Dövlət Universiteti |
| Təhsili | ali |
| Mükafatları | |
Həyatı
Abutalıb Əbilov 1920-ci ildə Kürə dairəsi Ulluqataq kəndində (indiki Süleyman-Stalski rayonu) anadan olub. Atası Abil Qyukyuloviç Abilov çətin iqtisadi vəziyyətə görə ailəsini dolandırmaq üçün Bakının neft mədənlərində işləməyə məcbur olur. 1929-cu ildə atasının istəyi ilə Abutalıb məktəbə yollanır. 1936-cı ildə Uluqataq yeddiillik məktəbini bitirib və həmin il Dərbənd Kənd Təsərrüfatı Texnikumuna daxil olur. Mükəmməl akademik müvəffəqiyyət üçün müəllimlər şurasının qərarı ilə Timiryazev adına Moskva Kənd Təsərrüfatı Akademiyasına qəbul edildi. Ancaq Böyük Vətən müharibəsinin başlaması səbəbindən təhsilini bitirə bilmədiyi üçün Abutalıb Dağıstana qayıtdı və Süleyman Stalski adına Pedaqoji İnstituta daxil oldu. O, 1943-cü ildə institutu qiyabi olaraq tamamlayır.
Karyerası
1943-cü ilin mayında Sov.İKP (b) Kasumkent rayon komitəsinin təbliğat və təşviqat şöbəsinə rəhbərlik etdi. 1944-cü ilin sentyabrında Komsomol rayon təbliğat və təşviqat komitəsinin katibi təyin edildi. 1945-ci ilin iyununda Əbilov Ümumittifaq Bolşeviklər Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi yanında Ali Partiya Məktəbinə oxumağa göndərildi və təxminən üç il orada təhsil aldı. 1948-ci ildə Dağıstan komsomol komitəsinin birinci katibi seçildi. 1949-cu ilin oktyabrında Əbilov planlaşdırma və maliyyə şöbəsinin müdiri, 1950-ci ildə kənd təsərrüfatı şöbəsinin müdiri oldu. 1952-ci ildə Əbilovun fərqlənmə diplomu ilə bitirdiyi Sosial Elmlər Akademiyasının kurslarında oxudu və Dağıstan xalqlarının mədəni inkişafı problemləri mövzusunda tezisini müdafiə etdi. Əbilov, Sov.İKP Mərkəzi Komitəsi yanında Marksizm-Leninizm İnstitutunun Dağıstan şöbəsinin tarix sektorunun müdiri, sonra isə direktoru təyin edildi. 1954-cü ildə Əbilov 1957-ci ildə Lenin adına Dağıstan Dövlət Universitetinə çevrilən Dağıstan Pedaqoji İnstitutunun direktoru təyin edildi. 1960-cı ildə tarix elmləri doktoru oldu. Dağıstan mədəniyyətinin tarixinin öyrənilməsinin qurucularından biri idi. 35 il DMSSR Ali Sovetinin deputatı seçilmiş, xalq təhsili və mədəniyyəti daimi komissiyasının sədri, Ali Sovetin sədri olmuşdur. Əbilov 1987-ci ildə təqaüdə çıxana qədər 30 il Dağıstan Dövlət Universitetində çalışdı. Bütün həyatı boyu Universitet tərəfindən ona verilmiş bir mərtəbəli universitet binasında sadə müəllim həyatı yaşadı.
Dağıstan elminin və mədəniyyətinin inkişafına töhfələri
Abutalıb Əbilov pedaqoji institutun universitetə çevrilməsinin təşkilatçılarından biri idi. Universitetin açılması ilə şəhərin və respublikanın statusu nəzərəçarpacaq dərəcədə artdı. Dağıstan Dövlət Universitetinin formalaşması təhsilin və elmin inkişafına təkan verdi, respublika əhalisinin ümumi mədəni səviyyəsi xeyli artdı. Universitet qurulduğu zaman onun cəmi 37 yaşı vardı. Əbilov elmi-pedaqoji kadrların təhsilinə və gənc universitetin maddi-texniki bazasının yaradılmasına xüsusi diqqət yetirirdi. 1957-ci ildə orada 146 müəllim çalışırdı ki, onlardan 36 nəfəri elmlər namizədi və yalnız bir elmlər doktoru, professor var idi. 1967-ci ilə qədər 11 doktor və 125 elmlər namizədi də daxil olmaqla müəllimlərin sayı üç dəfədən çox artdı. 1987-ci ildə universitetdə 46 professor və 300-dən çox elmlər namizədi vardı. Əbilovun özünün rəhbərliyi altında 30 nəfər dissertant dissertasiya işini uğurla müdafiə etmişdir.
Əbilovun şəxsi dəvəti ilə ölkənin böyük universitetlərinin aparıcı mütəxəssisləri gənc universitetdə mühazirələr oxudular. Onun təşəbbüsü məşhur alimlərlə elmi əlaqələr qurmaq idi. Universitetin ən yaxşı məzunları mərkəzi universitetlərdə aspirantura təhsili almaları üçün göndərildi, gənc istedadlı müəllimlərə təhsilini başa vurması üçün məzuniyyət verildi. Abutalıb Əbilovun təşkilatçılıq istedadı elmi inkişaf üçün şərait yaratmaqda, həm də inkişafa daimi təkan vermək qabiliyyətində özünü tam şəkildə göstərdi.
Əbilovun dövründə DDU-i respublikanın və bölgənin bütün elmi potensialını birləşdirirdi. Rektor, universitetin bütövlükdə böyüməsini və inkişaf etməsini təmin etmək üçün çox səy göstərdi və Mahaçqala kiçik bir əyalətdən universitet şəhərinə çevrildi. Təhsil binaları, idman kompleksi, planetarium və müəllimlər üçün tikdiyi yaşayış binaları şəhərə böyük gözəl görünüş verirdi. Təqaüdə çıxmazdan əvvəl uzun müddətli arzusunu gerçəkləşdirdi: Şimali Qafqazın ən böyük kitabxanalarından biri olan elmi kitabxananın inşasını başa çatırdı.
Əbilovun ictimai fəaliyyətidə geniş əhatəli idi. "SSRİ-Seylon" və "SSRİ-Hindistan" dostluq cəmiyyətlərinin vitse-prezidenti idi, dəfələrlə bu ölkələrdə olmuş, qonaq evində oradan nümayəndə heyətləri qəbul etmiş, Dağıstan gənclərinin beynəlmiləl təhsili ilə bağlı çox böyük işlər görmüşdür.
Mükafatları
- RSFSR-in əməkdar elm xadimi
- Rusiya Federasiyası Ali Məktəbinin əməkdar işçisi
- 3 ədəd (o, cümlədən 28.10.1948)
- Əlavə və ömürlük maddi dəstək haqqında Rusiya Federasiyası Prezidentinin Sərəncamı.
İstinadlar
- "Скончался первый ректор Дагестанского государственного университета Абуталиб Абилов" (rus). ДГУ. 2019-12-14. 2021-10-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-14.
- "«Профессор наших профессоров»" (rus). Федеральная лезгинская национально-культурная автономия. 2019-12-15. 2021-10-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-15.
- "В Дагестане скончался Абуталиб Абилович Абилов - первый ректор ДГУ" (rus). "Вестник Кавказа". 2019-12-14. 2019-12-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-14.
Xarici keçidlər
- Библиоуказатель
- DDU-nun ilk rektoru Abutalıb Əbiloviç Əbilov Dağıstanda vəfat etdi (rus.)
- Abutalıb Əbiloviç Əbilov (rus.)
- Abutalıb Əbiloviç Əbilov (1920–2012) (rus.)
- (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abutalib Ebilovic Ebilov 1920 2012 Mahacqala Sovet ve Rus tarixcisi Dagistan Dovlet Universitetinin qurucusu ve ilk rektoru RSFSR in emekdar elm xadimi Rusiya Federasiyasi Ali Mektebinin emekdar iscisi professor tarix elmleri doktoru Abutalib Ebilovlezg Abutӏalib Abilan hva AbilrinDogum tarixi 1920Vefat tarixi 2012Vefat yeri MahacqalaVetendasligi SSRI RusiyaMilliyyeti lezgiElm sahesi tarixElmi derecesi tarix elmleri doktoruElmi adi professorIs yeri Dagistan Dovlet UniversitetiAlma mater Dagistan Dovlet UniversitetiTehsili aliMukafatlariHeyatiAbutalib Ebilov 1920 ci ilde Kure dairesi Ulluqataq kendinde indiki Suleyman Stalski rayonu anadan olub Atasi Abil Qyukyulovic Abilov cetin iqtisadi veziyyete gore ailesini dolandirmaq ucun Bakinin neft medenlerinde islemeye mecbur olur 1929 cu ilde atasinin isteyi ile Abutalib mektebe yollanir 1936 ci ilde Uluqataq yeddiillik mektebini bitirib ve hemin il Derbend Kend Teserrufati Texnikumuna daxil olur Mukemmel akademik muveffeqiyyet ucun muellimler surasinin qerari ile Timiryazev adina Moskva Kend Teserrufati Akademiyasina qebul edildi Ancaq Boyuk Veten muharibesinin baslamasi sebebinden tehsilini bitire bilmediyi ucun Abutalib Dagistana qayitdi ve Suleyman Stalski adina Pedaqoji Instituta daxil oldu O 1943 cu ilde institutu qiyabi olaraq tamamlayir Karyerasi1943 cu ilin mayinda Sov IKP b Kasumkent rayon komitesinin tebligat ve tesviqat sobesine rehberlik etdi 1944 cu ilin sentyabrinda Komsomol rayon tebligat ve tesviqat komitesinin katibi teyin edildi 1945 ci ilin iyununda Ebilov Umumittifaq Bolsevikler Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesi yaninda Ali Partiya Mektebine oxumaga gonderildi ve texminen uc il orada tehsil aldi 1948 ci ilde Dagistan komsomol komitesinin birinci katibi secildi 1949 cu ilin oktyabrinda Ebilov planlasdirma ve maliyye sobesinin mudiri 1950 ci ilde kend teserrufati sobesinin mudiri oldu 1952 ci ilde Ebilovun ferqlenme diplomu ile bitirdiyi Sosial Elmler Akademiyasinin kurslarinda oxudu ve Dagistan xalqlarinin medeni inkisafi problemleri movzusunda tezisini mudafie etdi Ebilov Sov IKP Merkezi Komitesi yaninda Marksizm Leninizm Institutunun Dagistan sobesinin tarix sektorunun mudiri sonra ise direktoru teyin edildi 1954 cu ilde Ebilov 1957 ci ilde Lenin adina Dagistan Dovlet Universitetine cevrilen Dagistan Pedaqoji Institutunun direktoru teyin edildi 1960 ci ilde tarix elmleri doktoru oldu Dagistan medeniyyetinin tarixinin oyrenilmesinin qurucularindan biri idi 35 il DMSSR Ali Sovetinin deputati secilmis xalq tehsili ve medeniyyeti daimi komissiyasinin sedri Ali Sovetin sedri olmusdur Ebilov 1987 ci ilde teqaude cixana qeder 30 il Dagistan Dovlet Universitetinde calisdi Butun heyati boyu Universitet terefinden ona verilmis bir mertebeli universitet binasinda sade muellim heyati yasadi Dagistan elminin ve medeniyyetinin inkisafina tohfeleriAbutalib Ebilov pedaqoji institutun universitete cevrilmesinin teskilatcilarindan biri idi Universitetin acilmasi ile seherin ve respublikanin statusu nezerecarpacaq derecede artdi Dagistan Dovlet Universitetinin formalasmasi tehsilin ve elmin inkisafina tekan verdi respublika ehalisinin umumi medeni seviyyesi xeyli artdi Universitet quruldugu zaman onun cemi 37 yasi vardi Ebilov elmi pedaqoji kadrlarin tehsiline ve genc universitetin maddi texniki bazasinin yaradilmasina xususi diqqet yetirirdi 1957 ci ilde orada 146 muellim calisirdi ki onlardan 36 neferi elmler namizedi ve yalniz bir elmler doktoru professor var idi 1967 ci ile qeder 11 doktor ve 125 elmler namizedi de daxil olmaqla muellimlerin sayi uc defeden cox artdi 1987 ci ilde universitetde 46 professor ve 300 den cox elmler namizedi vardi Ebilovun ozunun rehberliyi altinda 30 nefer dissertant dissertasiya isini ugurla mudafie etmisdir Ebilovun sexsi deveti ile olkenin boyuk universitetlerinin aparici mutexessisleri genc universitetde muhazireler oxudular Onun tesebbusu meshur alimlerle elmi elaqeler qurmaq idi Universitetin en yaxsi mezunlari merkezi universitetlerde aspirantura tehsili almalari ucun gonderildi genc istedadli muellimlere tehsilini basa vurmasi ucun mezuniyyet verildi Abutalib Ebilovun teskilatciliq istedadi elmi inkisaf ucun serait yaratmaqda hem de inkisafa daimi tekan vermek qabiliyyetinde ozunu tam sekilde gosterdi Ebilovun dovrunde DDU i respublikanin ve bolgenin butun elmi potensialini birlesdirirdi Rektor universitetin butovlukde boyumesini ve inkisaf etmesini temin etmek ucun cox sey gosterdi ve Mahacqala kicik bir eyaletden universitet seherine cevrildi Tehsil binalari idman kompleksi planetarium ve muellimler ucun tikdiyi yasayis binalari sehere boyuk gozel gorunus verirdi Teqaude cixmazdan evvel uzun muddetli arzusunu gerceklesdirdi Simali Qafqazin en boyuk kitabxanalarindan biri olan elmi kitabxananin insasini basa catirdi Ebilovun ictimai fealiyyetide genis ehateli idi SSRI Seylon ve SSRI Hindistan dostluq cemiyyetlerinin vitse prezidenti idi defelerle bu olkelerde olmus qonaq evinde oradan numayende heyetleri qebul etmis Dagistan genclerinin beynelmilel tehsili ile bagli cox boyuk isler gormusdur MukafatlariRSFSR in emekdar elm xadimi Rusiya Federasiyasi Ali Mektebinin emekdar iscisi 3 eded Qirmizi emek bayragi ordeni o cumleden 28 10 1948 Xalqlar Dostlugu ordeni Elave ve omurluk maddi destek haqqinda Rusiya Federasiyasi Prezidentinin Serencami Istinadlar Skonchalsya pervyj rektor Dagestanskogo gosudarstvennogo universiteta Abutalib Abilov rus DGU 2019 12 14 2021 10 08 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 14 Professor nashih professorov rus Federalnaya lezginskaya nacionalno kulturnaya avtonomiya 2019 12 15 2021 10 08 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 15 V Dagestane skonchalsya Abutalib Abilovich Abilov pervyj rektor DGU rus Vestnik Kavkaza 2019 12 14 2019 12 15 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 14 Xarici kecidlerBiblioukazatel DDU nun ilk rektoru Abutalib Ebilovic Ebilov Dagistanda vefat etdi rus Abutalib Ebilovic Ebilov rus Abutalib Ebilovic Ebilov 1920 2012 rus rus