Qali (gürc. გალი, rus. Га́ли) və ya Qal (abx. Гал) – Gürcüstan Respublikasının Abxaziya Muxtar Respublikasının (qismən tanınmış Abxaziya Respublikasının ) şəhər.
Şəhər | |
Qali | |
---|---|
gürc. გალი abx. Гал rus. Га́ли | |
Ölkə | Gürcüstan |
Region | [[Abxaziya Muxtar Respublikası]] |
Rayon | [[]] |
Tarixi və coğrafiyası | |
Əsası qoyulub | XIX əsr |
Yaşayış məntəqəsi statuslu | 1932 |
Saat qurşağı | , yayda |
Əhalisi | |
Əhalisi | ▲ 7,605 nəfər (2011) |
Milli tərkibi | Gürcülər (meqrellər), abxazlar, ruslar, ermənilər, ukraynalılar |
Etnoxronim | Qalili, Qallı |
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Telefon kodu | +7 840 28xxxxx |
Nəqliyyat kodu | ABH |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Müasir Qali ərazisi orta əsrlərdə Abxaziyada mövcud olmuş tərkibində idi.. Yerli tarixşünas Konstantin Maçavariani bu ərazi barədə yazmışdır:
“Bu region Samurzakan adlanır, çünki bura Murzakan Çaçbanın mülkü idi. Bugün (1895), abxazların ümumi sayı 52 mindən çox deyil və üç qəzada yaşayırlar: Qudautsk, Kodorsk və Samurzakansk”. |
1990-cı illərin əvvəllərində Qali şəhəri mərkəzində idi.
Əhali
1989-cu ildə keçirilən əhali siyahıyaalmasına əsasən şəhərin əhalisi 15,763 nəfər ibarət idi. Bunların 93,3%-i gürcü (meqrellər), 3,2%-i rus, 1,6%-i abxaz idi. 2003-cü ildə keçirilən əhali siyahıyaalmasına əsasən şəhərin əhalisi yalnız 7,169 nəfərdən ibarət idi. Əhalinin kəskin şəkildə azalmasının səbəbi zamanı və sonrası Abxaziyada gürcülərə qarşı olan etnik təmizləmə və digər demoqrafik dəyişikliklərdir. 2011-ci ildə keçirlən əhali siyahıyaalmasına əsasən şəhərin əhali 7,605 nəfərdən ibarət idi. Bunların 96,8%-i (7,360 nəfər) meqrel/gürcü, 1,7%-i (126 nəfər) abxaz, 1,0%-i (73 nəfər) rus, 0,1%-i (11 nəfər) erməni və qalan 0,1%-i (10 nəfər) ukraynalı idi.
XIX əsrin ikinci yarısında, Rusiya imperiyası hakimiyyəti dövründə regionun əhalisi meqrel dilində danışan təcrid olunmuş xalqından ibarət idi. 1886-cı ildə verilən məlumatlara əsasən, ərazidə yaşayan təxminən 30 min nəfər Samurzakan sayılmışdır. 1897-ci ildə keçirilən əhali siyahıyaalmasında samurzakanlar abxazdillilər qrupuna daxil edilmişdir. Hal-hazırda, regionun əhalisinin əksəriyyəti özünü ya gürcü, ya da meqrel olaraq görür. Şəhərin əsas ünsiyyət dili meqrel dilidir.
Qeydlər
- Bu yaşayış məntəqəsi mübahisəli ərazi olan Abxaziyada yerləşir. Ərazi Gürcüstanın de-yure Abxaziya Muxtar Respublikasında yerləşir, ancaq de-fakto Abxaziya Respublikası tərəfindən idarə olunur.
İstinadlar
- "Перепись населения Абхазии 2011. Галский район" (rus). ethno-kavakaz. 2011. 2013-09-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-03.
- Nikolay Sidorov. "Файл:Росреестр - О наименовании НП в Абхазии и ЮО.jpg" (rus). Rusca Vikipediya. 6 yanvar 2011. 2021-08-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-04.
- V.E. Kvarçiya. ". Историческая и современная топонимия Абхазии. Введение" (rus). 2017-05-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-04.
- Abxaziya Respublikası. (abxaz). 1 (4). Suxumi. 3 oktyabr 1999. 2018-01-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-04.
- . Abxaziya Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyi. 1992. 2017-06-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-04.
- Nuri, Baqapş. Этнические процессы в Самурзакане (Гальском районе). Moskva. 2004. 2012-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-04.
- Маçavаriani, Konstantin Davidoviç. «Из моего дневника». «Moambe» jurnalı. 1895.
- "Всесоюзная перепись населения 1989" (gürcü). Abxaziya MSSR. 2021-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-04.
- Anatoli Yamskov. (rus). CA&CC Press. 2017-12-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-04.
- "Этнокавказ Этносостав Абхазии 2003" (rus). ethno-kavkaz. 2003. 2020-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-04.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qali gurc გალი rus Ga li ve ya Qal abx Gal Gurcustan Respublikasinin Abxaziya Muxtar Respublikasinin qismen taninmis Abxaziya Respublikasinin seher SeherQaligurc გალი abx Gal rus Ga li42 38 sm e 41 44 s u Olke GurcustanRegion Abxaziya Muxtar Respublikasi Rayon Tarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub XIX esrYasayis menteqesi statuslu 1932Saat qursagi UTC 3 yayda UTC 4EhalisiEhalisi 7 605 nefer 2011 Milli terkibi Gurculer meqreller abxazlar ruslar ermeniler ukraynalilarEtnoxronim Qalili QalliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 7 840 28xxxxxNeqliyyat kodu ABHQali Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiMuasir Qali erazisi orta esrlerde Abxaziyada movcud olmus terkibinde idi Yerli tarixsunas Konstantin Macavariani bu erazi barede yazmisdir Bu region Samurzakan adlanir cunki bura Murzakan Cacbanin mulku idi Bugun 1895 abxazlarin umumi sayi 52 minden cox deyil ve uc qezada yasayirlar Qudautsk Kodorsk ve Samurzakansk 1990 ci illerin evvellerinde Qali seheri merkezinde idi Ehali1989 cu ilde kecirilen ehali siyahiyaalmasina esasen seherin ehalisi 15 763 nefer ibaret idi Bunlarin 93 3 i gurcu meqreller 3 2 i rus 1 6 i abxaz idi 2003 cu ilde kecirilen ehali siyahiyaalmasina esasen seherin ehalisi yalniz 7 169 neferden ibaret idi Ehalinin keskin sekilde azalmasinin sebebi zamani ve sonrasi Abxaziyada gurculere qarsi olan etnik temizleme ve diger demoqrafik deyisikliklerdir 2011 ci ilde kecirlen ehali siyahiyaalmasina esasen seherin ehali 7 605 neferden ibaret idi Bunlarin 96 8 i 7 360 nefer meqrel gurcu 1 7 i 126 nefer abxaz 1 0 i 73 nefer rus 0 1 i 11 nefer ermeni ve qalan 0 1 i 10 nefer ukraynali idi XIX esrin ikinci yarisinda Rusiya imperiyasi hakimiyyeti dovrunde regionun ehalisi meqrel dilinde danisan tecrid olunmus xalqindan ibaret idi 1886 ci ilde verilen melumatlara esasen erazide yasayan texminen 30 min nefer Samurzakan sayilmisdir 1897 ci ilde kecirilen ehali siyahiyaalmasinda samurzakanlar abxazdilliler qrupuna daxil edilmisdir Hal hazirda regionun ehalisinin ekseriyyeti ozunu ya gurcu ya da meqrel olaraq gorur Seherin esas unsiyyet dili meqrel dilidir QeydlerBu yasayis menteqesi mubahiseli erazi olan Abxaziyada yerlesir Erazi Gurcustanin de yure Abxaziya Muxtar Respublikasinda yerlesir ancaq de fakto Abxaziya Respublikasi terefinden idare olunur Istinadlar Perepis naseleniya Abhazii 2011 Galskij rajon rus ethno kavakaz 2011 2013 09 29 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 03 Nikolay Sidorov Fajl Rosreestr O naimenovanii NP v Abhazii i YuO jpg rus Rusca Vikipediya 6 yanvar 2011 2021 08 31 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 01 04 V E Kvarciya Istoricheskaya i sovremennaya toponimiya Abhazii Vvedenie rus 2017 05 15 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 04 Abxaziya Respublikasi abxaz 1 4 Suxumi 3 oktyabr 1999 2018 01 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 01 04 Abxaziya Respublikasinin Xarici Isler Nazirliyi 1992 2017 06 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 01 04 Nuri Baqaps Etnicheskie processy v Samurzakane Galskom rajone Moskva 2004 2012 12 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 01 04 Macavariani Konstantin Davidovic Iz moego dnevnika Moambe jurnali 1895 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 gurcu Abxaziya MSSR 2021 06 14 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 04 Anatoli Yamskov rus CA amp CC Press 2017 12 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 01 04 Etnokavkaz Etnosostav Abhazii 2003 rus ethno kavkaz 2003 2020 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 04