Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Frits Preql(alm. Friedrich Raimund Michael (Fritz) Pregl, 3 sentyabr 1869, Laybax — 13 dekabr 1930, Qrats) — Avstriya kimyaçısı, Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1922).
| Frits Preql | |
|---|---|
| alm. Fritz Pregl | |
 | |
| Doğum adı | Friedrich Raimund Michael Pregl |
| Doğum tarixi | 3 sentyabr 1869[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 13 dekabr 1930[…](61 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Elm sahələri | kimya, tibb |
| İş yerləri | |
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Vilhelm Ostvald |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Frits Preql sentyabrın 3-də anadan olmuş (1869- 1930) Laybaxda (indiki Lyublyana, Yuqoslaviya), Avstriya analitik kimyaçısı və fizioloqu, Preql Fris 1894-cü ildə Qrats Universitetinin tibb fakultəsini bitirmişdir. 1894-1910-cu illərdə həmin Universitetdə işləmişdir. 1904-cü ildə həkim – oftalmoloq peşəsindən əl çəkib, Berlin Universitetində (E. Fişerin yanında) kimyanın sirlərinə yiyələnmişdir. 1910-1913-cü illərdə tibbi- kimya üzrə professor vəzifəsində çalışmışdır.
F.Preql 1913-cü ildə üzvi maddələrin mikroanaliz metodlarının hazırlanması sahəsində çoxillik tədqiqatlarına və kimya təcrübəsində həmin metodların tətbiqinə nail olduöuna görə Nobel mükafatı almışdır.
F.Preql Qrats Universitetinə daxil olur və təbabəti öyrənməklə məşğul olur. 1893-cü ildə tibb diplomu alaraq Preql Universitet laboratoriyasında qalaraq işləyir və getdikcə kimyaya marağı artır. Onu öd turşuları və insan sidiyindəki azotlu birləşmələr xüsusilə maraqlandırırdı. 1899-cu ildə ona Qrats Universitetində fiziologiya kafedrasında doktor vəzifəsi təklif olunur.
Öd turşularını və proteinlər kimyasını öyrənərək Preql analiz alanan maddələrin olduqca az olması səbəbindən analizin aparılması zamanı çətinliklərlə qarşılaşır. Onun zamanında əlverişli şəraitdə analiz aparmaq üçün kifayət qədər böyük miqdarda tədbiq olunan maddə tələb olunurdu ki, bu da Preqlinin təcrübələrini icraolunmaz edirdi. Kimyəvi analiz üsullarını təkmilləşdirmək lazım idi. Onun qarşısında duran ilk məsələlərdən biri ondan ibarət idi ki, adi kimyada istifadə olunandan daha həssas tərəzi yaratsın. Tərəziləri təkmilləşdirərək Pereqli onların dəqiqliyini on dəfələrlə artırdı. O, başlıca olaraq karbon, hidrogen, oksigendən və çox vaxt azot, fosfor, kükürd və digər elementlərdən ibarət üzvi maddələrin molekullarının öyrənilməsi ilə məşğul olur.
Bu birləşmələrin analizi onlara daxil olan elementlərin proporsional tərkibinin təyinini tələb edir. Bu çətinliyi aradan qaldırmaq üçün Preql xüsusi filtr kəşf etdi ki, karbon qazı və sudan başqa nə varsa tuta bilirdi. Öz tədqiqatlarını davam etdirərək o, mikroanaliz üsulları işləyib hazırladı ki, bu da üzvi birləşmələrdə hallogenləri, karbiksil qruplarını təyin etməyə imkan verdi, həmçinin şüşə üfürənin köməyi ilə olduqca kiçik ölçülü yeni aparat hazırladı. Alim həmçinin kimyəvi analiz müddətini bir saata qədər qısaldaraq onu üç dəfədən çox azaldır. Onun təklif etdiyi üsullar olduqca az mürəkkəb və hiss olunacaq dərəcədə daha dəqiq olub mürəkkəb biotibbi birləşmələrin analizi üçün xüsusilə əhəmiyyətli idi.
1923-cü ildə Preqli “üzvi maddələrin mikroanalizi üsullunu ixtira etdiyinə görə” kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
Onun laboratoriyası üzvi mikroanalizin dünya şöhrətli mərkəzinə çevrilmişdi. Preqli heç vaxt ailə qurmamışdı. Ölümündən əvvəl o, böyük miqdarda pul vəsaitini mikrokimya sahəsində nailiyyətlərə görə mükafat müəyyən etmək üçün Vyanada Elmlər Akademiyasına köçürür.
Ləyaqətin tanınması
Preqlin kimya sahəsindəki nailiyyətləri 1914-cü ildə Vyana İmperator Elmlər Akademiyasının Lieben Mükafatına [de] layiq görüldü. 1920-ci ildə Göttingen Universitetinin fəxri fəlsəfə doktoru, bir ildən sonra isə Vyana Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü oldu. 1923-cü ildə "üzvi maddələrin mikroanalizi metodunun ixtirasına görə" kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görüldü (pregl ilk dəfə 1917-ci ildə fermentlərin analizi üzrə işinə görə irəli sürülüb). 1929-cu ildə Preql Qrats şəhərinin fəxri vətəndaşı oldu.
Fritz Pregl 1973-cü ildə Avstriyanın poçt markasında təsvir edilmişdir. Avstriya Elmlər Akademiyasının onun adına verdiyi mükafatla yanaşı, Avstriya Analitik Kimya Cəmiyyəti də 1955-ci ildən analitik kimya sahəsində və xüsusilə üzvi izlərin müəyyən edilməsində görkəmli nailiyyətlərə görə verilən Fritz Preql medalını təsis etmişdir. maddələr.
Vəfatı
İstinadlar
- Fritz Pregl // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Fritz Pregl // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Прегль Фриц // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #11890986X // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-18.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Frits Preql alm Friedrich Raimund Michael Fritz Pregl 3 sentyabr 1869 Laybax 13 dekabr 1930 Qrats Avstriya kimyacisi Kimya uzre Nobel mukafati laureati 1922 Frits Preqlalm Fritz Pregl Dogum adi Friedrich Raimund Michael PreglDogum tarixi 3 sentyabr 1869 1869 09 03 Dogum yeri Lyublyana Avstriya MacaristanVefat tarixi 13 dekabr 1930 1930 12 13 61 yasinda Vefat yeri Qras Birinci Avstriya Respublikasi d Elm saheleri kimya tibbIs yerleri Qrats UniversitetiTehsili Qrats UniversitetiElmi rehberi Vilhelm OstvaldUzvluyu Avstriya Elmler AkademiyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFrits Preql sentyabrin 3 de anadan olmus 1869 1930 Laybaxda indiki Lyublyana Yuqoslaviya Avstriya analitik kimyacisi ve fizioloqu Preql Fris 1894 cu ilde Qrats Universitetinin tibb fakultesini bitirmisdir 1894 1910 cu illerde hemin Universitetde islemisdir 1904 cu ilde hekim oftalmoloq pesesinden el cekib Berlin Universitetinde E Fiserin yaninda kimyanin sirlerine yiyelenmisdir 1910 1913 cu illerde tibbi kimya uzre professor vezifesinde calismisdir F Preql 1913 cu ilde uzvi maddelerin mikroanaliz metodlarinin hazirlanmasi sahesinde coxillik tedqiqatlarina ve kimya tecrubesinde hemin metodlarin tetbiqine nail olduouna gore Nobel mukafati almisdir F Preql Qrats Universitetine daxil olur ve tebabeti oyrenmekle mesgul olur 1893 cu ilde tibb diplomu alaraq Preql Universitet laboratoriyasinda qalaraq isleyir ve getdikce kimyaya maragi artir Onu od tursulari ve insan sidiyindeki azotlu birlesmeler xususile maraqlandirirdi 1899 cu ilde ona Qrats Universitetinde fiziologiya kafedrasinda doktor vezifesi teklif olunur Od tursularini ve proteinler kimyasini oyrenerek Preql analiz alanan maddelerin olduqca az olmasi sebebinden analizin aparilmasi zamani cetinliklerle qarsilasir Onun zamaninda elverisli seraitde analiz aparmaq ucun kifayet qeder boyuk miqdarda tedbiq olunan madde teleb olunurdu ki bu da Preqlinin tecrubelerini icraolunmaz edirdi Kimyevi analiz usullarini tekmillesdirmek lazim idi Onun qarsisinda duran ilk meselelerden biri ondan ibaret idi ki adi kimyada istifade olunandan daha hessas terezi yaratsin Terezileri tekmillesdirerek Pereqli onlarin deqiqliyini on defelerle artirdi O baslica olaraq karbon hidrogen oksigenden ve cox vaxt azot fosfor kukurd ve diger elementlerden ibaret uzvi maddelerin molekullarinin oyrenilmesi ile mesgul olur Bu birlesmelerin analizi onlara daxil olan elementlerin proporsional terkibinin teyinini teleb edir Bu cetinliyi aradan qaldirmaq ucun Preql xususi filtr kesf etdi ki karbon qazi ve sudan basqa ne varsa tuta bilirdi Oz tedqiqatlarini davam etdirerek o mikroanaliz usullari isleyib hazirladi ki bu da uzvi birlesmelerde hallogenleri karbiksil qruplarini teyin etmeye imkan verdi hemcinin suse ufurenin komeyi ile olduqca kicik olculu yeni aparat hazirladi Alim hemcinin kimyevi analiz muddetini bir saata qeder qisaldaraq onu uc defeden cox azaldir Onun teklif etdiyi usullar olduqca az murekkeb ve hiss olunacaq derecede daha deqiq olub murekkeb biotibbi birlesmelerin analizi ucun xususile ehemiyyetli idi 1923 cu ilde Preqli uzvi maddelerin mikroanalizi usullunu ixtira etdiyine gore kimya uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Onun laboratoriyasi uzvi mikroanalizin dunya sohretli merkezine cevrilmisdi Preqli hec vaxt aile qurmamisdi Olumunden evvel o boyuk miqdarda pul vesaitini mikrokimya sahesinde nailiyyetlere gore mukafat mueyyen etmek ucun Vyanada Elmler Akademiyasina kocurur Leyaqetin taninmasiPreqlin kimya sahesindeki nailiyyetleri 1914 cu ilde Vyana Imperator Elmler Akademiyasinin Lieben Mukafatina de layiq goruldu 1920 ci ilde Gottingen Universitetinin fexri felsefe doktoru bir ilden sonra ise Vyana Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu oldu 1923 cu ilde uzvi maddelerin mikroanalizi metodunun ixtirasina gore kimya uzre Nobel mukafatina layiq goruldu pregl ilk defe 1917 ci ilde fermentlerin analizi uzre isine gore ireli surulub 1929 cu ilde Preql Qrats seherinin fexri vetendasi oldu Fritz Pregl 1973 cu ilde Avstriyanin poct markasinda tesvir edilmisdir Avstriya Elmler Akademiyasinin onun adina verdiyi mukafatla yanasi Avstriya Analitik Kimya Cemiyyeti de 1955 ci ilden analitik kimya sahesinde ve xususile uzvi izlerin mueyyen edilmesinde gorkemli nailiyyetlere gore verilen Fritz Preql medalini tesis etmisdir maddeler VefatiFrits Preql 13 dekabr 1930 cu ilde vefat edib IstinadlarFritz Pregl Encyclopaedia Britannica ing Fritz Pregl Brockhauz Ensiklopediyasi alm Pregl Fric Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Deutsche Nationalbibliothek Record 11890986X Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Arxivlenmis suret 2023 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 18 Hemcinin baxNobel mukafati