Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bəkir Sami Kunduh və ya Kunduk (Osetiya: Къуындыхаты Муссæйы фырт Бечыр; 1865, Saniba[d], Priqorodnı rayonu – 16 yanvar 1933, İstanbul) — TBMM-nin hökumətinin ilk xarici işlər naziri və bu mənada Türkiyənin siyasətçisi və diplomatıdır.
| Bəkir Sami Kunduh | |
|---|---|
| oset. Къуындыхаты Муссæйы фырт Бечир | |
 | |
| 3 may 1920 – 8 may 1921 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1865 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 16 yanvar 1933 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | diplomat, siyasətçi |
| Atası | Musa Kunduxov |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tərcümeyi-hal
1865-ci ildə Şimali Qafqazın Osetiya Bölgəsində anadan olan Bəkir həmin il Anadoluya köçən Musa Kunduh Paşanın oğlu idi. Qalatasaray Liseyini bitirdikdən sonra siyasi təhsilini Parisdə bitirdi.
Peterburq səfirliyi katib olaraq, Amasya, Van, Trabzon , Bursa, Beyrut və Hələb Qubernatorluğu ilə davam etdi. Atəşkəs qarşısında son vəzifəsi Beyrut Valiliyidir. Mustafa Kamal Paşa və Rauf bəyin çağırışı ilə Anadoluya getdi və Sivas konqresindən bəri Milli Mübarizədə iştirak etdi. Ərzurum konqresi zamanı Sivasda olmasına baxmayaraq , Nümayəndə Komitəsinin üzvü seçildi.
Sivas Konqresi tərəfindən Nümayəndə Komitəsinin üzvü seçildi. Sivas və Amasya Çərkəzləri üzərində geniş təsiri olan Bəkir Sami bəy, İstanbul Hökuməti ilə Anadolu Nümayəndələri arasında ilk rəsmi görüşdə Rauf Orbay ilə birlikdə hazır olmuşdur.
Nümayəndəlik Komitəsinin Ankaraya köçürülməsindən sonra Amasya Millət vəkili olaraq Osmanlı Parlamentinin son iclasına qatıldı və bu Parlamentin İngilislər tərəfindən sıxışdırılmasından sonra Ankaraya döndü və Türkiyə Böyük Millət Məclisinə qatıldı.
London konfransı
Türkiyə Böyük Millət Məclisi nəzdində qurulan ilk hökumətin xarici işlər naziri oldu. Bu vəzifədə Sovet İttifaqı və London Konfransındakı nümayəndə heyətlərinə rəhbərlik etmişdir.
Konfransda Ankara Hökumətini Bəkir Sami bəy, İstanbul Hökumətini Osmanlı Böyük Vəziri Tevfik Paşa təmsil etdi. Konfrans zamanı Türkiyənin tək təmsilçisinin Ankara hökuməti olduğunu ifadə edən Sədrəzəm Tofiq Paşa son sözü Bəkir Sami bəyə buraxdı.
London Konfransında danışıqlar apardığı İngiltərə, Fransa və İtaliyanın Xarici İşlər nazirlərinin hər biri ilə Ankara hökumətinin icazə olmadan xüsusi müqavilələr imzalamışdı. Türkiyə qanunlarına zidd olan bu hərəkətinə görə 8 May 1921-ci ildə Xarici İşlər Naziri vəzifəsindən istefa etmişdir.
İstefadan əvvəl və sonra Türkiyə Böyük Millət Məclisi Baş Məclis heyətindəki digər məmurlar onu tənqid etdikdən sonra hər cür məsuliyyətdən məsul olduğunu və heç bir məmurun məsuliyyət daşımadığını ifadə etmişdir.
Orta Şərq Konfransı
Altı dildə danışan Bəkir Sami bəy, Avropa dövlətləri qarşısında hörmətli və prestijli bir idarəçi idi. Onun bu tərəfini yaxşı bilən Mustafa Kamal Paşa, Məclisin təsdiqi olmadan lobbiçilik üçün özünü iki dəfə daha Avropaya göndərdi. Bir tərəfdən Türkiyənin müstəqilliyi üçün çalışarkən, eyni zamanda Qafqazın müstəqilliyi uğrunda mübarizə apardı.
Bu tezini 12 Fevral — 12 Mart 1921 arasında Londonda keçirilən Orta Şərq Konfransında müdafiə etdi. İstanbulda qurulan "Şiə mütləq Qafqaz Cəmiyyəti" və "Şiə mütləq Qafqaz miqrantlar komitəsi" olaraq Qafqaz kimi mühacir problemi ilə əlaqədar qurumlarda xidmət göstərdiyinə görə Qafqaz mühacirləri Sovet İttifaqının problemlərini yaxşı bilir, 'Osetin dövründə nələri ziyarət etdi Qədim bir Osetiya zadəgan manası olaraq danışıqlarda olan məmurlar və təbiətini bilməyən Doktor Rıza Nur tərəfindən haqsız olaraq tənqid olundu.
Parlament üzvü
Türkiyə Böyük Millət Məclisinin ilk dönəmində iki dövr Tokat Millət vəkili vəzifəsini tutan Bəkir Sami bəy, Tərəqqi Cümhuriyyət Partiyasının qurucuları arasında idi. İzmir sui-qəsdinə görə bu partiyanın bütün üzvləri və qurucularının məhkəməsi zamanı mühakimə olundu və bəraət aldı. Bu hadisə onu çox kədərləndirdiyindən, 1927-ci ildə aktiv siyasətdən ayrıldı və kəndində sakit yaşamağı üstün tutdu.
1933-cü ildə İstanbulda vəfat etdi.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France Bekir Sami Kunduh // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bekir Sami Kunduh ve ya Kunduk Osetiya Kuyndyhaty Mussaejy fyrt Bechyr 1865 Saniba d Priqorodni rayonu 16 yanvar 1933 Istanbul TBMM nin hokumetinin ilk xarici isler naziri ve bu menada Turkiyenin siyasetcisi ve diplomatidir Bekir Sami Kunduhoset Kuyndyhaty Mussaejy fyrt BechirTurkiye Boyuk Millet Meclisinin uzvu3 may 1920 8 may 1921Sexsi melumatlarDogum tarixi 1865Dogum yeri Saniba d Priqorodni rayonu RusiyaVefat tarixi 16 yanvar 1933 1933 01 16 Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeDefn yeri Qaracaehmed qebiristanligiPartiya Ittihad ve TereqqiTehsili Qalatasaray Ali Mektebi d Fealiyyeti diplomat siyasetciAtasi Musa Kunduxov Vikianbarda elaqeli mediafayllarTercumeyi hal1865 ci ilde Simali Qafqazin Osetiya Bolgesinde anadan olan Bekir hemin il Anadoluya kocen Musa Kunduh Pasanin oglu idi Qalatasaray Liseyini bitirdikden sonra siyasi tehsilini Parisde bitirdi Peterburq sefirliyi katib olaraq Amasya Van Trabzon Bursa Beyrut ve Heleb Qubernatorlugu ile davam etdi Ateskes qarsisinda son vezifesi Beyrut Valiliyidir Mustafa Kamal Pasa ve Rauf beyin cagirisi ile Anadoluya getdi ve Sivas konqresinden beri Milli Mubarizede istirak etdi Erzurum konqresi zamani Sivasda olmasina baxmayaraq Numayende Komitesinin uzvu secildi Sivas Konqresi terefinden Numayende Komitesinin uzvu secildi Sivas ve Amasya Cerkezleri uzerinde genis tesiri olan Bekir Sami bey Istanbul Hokumeti ile Anadolu Numayendeleri arasinda ilk resmi gorusde Rauf Orbay ile birlikde hazir olmusdur Numayendelik Komitesinin Ankaraya kocurulmesinden sonra Amasya Millet vekili olaraq Osmanli Parlamentinin son iclasina qatildi ve bu Parlamentin Ingilisler terefinden sixisdirilmasindan sonra Ankaraya dondu ve Turkiye Boyuk Millet Meclisine qatildi London konfransiTurkiye Boyuk Millet Meclisi nezdinde qurulan ilk hokumetin xarici isler naziri oldu Bu vezifede Sovet Ittifaqi ve London Konfransindaki numayende heyetlerine rehberlik etmisdir Konfransda Ankara Hokumetini Bekir Sami bey Istanbul Hokumetini Osmanli Boyuk Veziri Tevfik Pasa temsil etdi Konfrans zamani Turkiyenin tek temsilcisinin Ankara hokumeti oldugunu ifade eden Sedrezem Tofiq Pasa son sozu Bekir Sami beye buraxdi London Konfransinda danisiqlar apardigi Ingiltere Fransa ve Italiyanin Xarici Isler nazirlerinin her biri ile Ankara hokumetinin icaze olmadan xususi muqavileler imzalamisdi Turkiye qanunlarina zidd olan bu hereketine gore 8 May 1921 ci ilde Xarici Isler Naziri vezifesinden istefa etmisdir Istefadan evvel ve sonra Turkiye Boyuk Millet Meclisi Bas Meclis heyetindeki diger memurlar onu tenqid etdikden sonra her cur mesuliyyetden mesul oldugunu ve hec bir memurun mesuliyyet dasimadigini ifade etmisdir Orta Serq KonfransiAlti dilde danisan Bekir Sami bey Avropa dovletleri qarsisinda hormetli ve prestijli bir idareci idi Onun bu terefini yaxsi bilen Mustafa Kamal Pasa Meclisin tesdiqi olmadan lobbicilik ucun ozunu iki defe daha Avropaya gonderdi Bir terefden Turkiyenin musteqilliyi ucun calisarken eyni zamanda Qafqazin musteqilliyi ugrunda mubarize apardi Bu tezini 12 Fevral 12 Mart 1921 arasinda Londonda kecirilen Orta Serq Konfransinda mudafie etdi Istanbulda qurulan Sie mutleq Qafqaz Cemiyyeti ve Sie mutleq Qafqaz miqrantlar komitesi olaraq Qafqaz kimi muhacir problemi ile elaqedar qurumlarda xidmet gosterdiyine gore Qafqaz muhacirleri Sovet Ittifaqinin problemlerini yaxsi bilir Osetin dovrunde neleri ziyaret etdi Qedim bir Osetiya zadegan manasi olaraq danisiqlarda olan memurlar ve tebietini bilmeyen Doktor Riza Nur terefinden haqsiz olaraq tenqid olundu Parlament uzvuTurkiye Boyuk Millet Meclisinin ilk doneminde iki dovr Tokat Millet vekili vezifesini tutan Bekir Sami bey Tereqqi Cumhuriyyet Partiyasinin quruculari arasinda idi Izmir sui qesdine gore bu partiyanin butun uzvleri ve qurucularinin mehkemesi zamani muhakime olundu ve beraet aldi Bu hadise onu cox kederlendirdiyinden 1927 ci ilde aktiv siyasetden ayrildi ve kendinde sakit yasamagi ustun tutdu 1933 cu ilde Istanbulda vefat etdi IstinadlarBibliotheque nationale de France Bekir Sami Kunduh BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011