Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İkinci Livan müharibəsi — Hizbullahın hərbi qanadı ilə İsrail Silahlı Qüvvələri arasında Livan torpaqları və İsrailin şimalında 12 iyul - 14 avqust 2006 tarixləri arasında davam etmiş olan silahlı qarşıdurma.
| İkinci Livan müharibəsi | ||||
|---|---|---|---|---|
 İsrail tərəfindən Tir şəhərinin (Sur) bombalanması | ||||
| Tarix | 12 iyul 2006 - 14 avqust 2006 | |||
| Yeri | Livan ve Şimali İsrail | |||
| Səbəbi | İsrail-Livan sərhədində Hizbullah tərəfindən 8 israilli əsgərin öldürülməsi və 2 israilli əsgərin əsir alınması. Hizbullahın Şimali İsrail torpaqlarına raket və havan hücumları etməsi. | |||
| Nəticəsi | 14 avqustda atəşkəs elan edildi. Atəşkəsin ardıyca iki tərəf də zəfər elan etdi. | |||
| Münaqişə tərəfləri | ||||
| | ||||
| İtkilər | ||||
| ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||||
Böhran Livanda yerləşmiş Hizbullah təşkilatının 12 iyul 2006 tarixində iki İsrail əsgərini qaçırması və səkkizini öldürməsiylə başlamışdır. Əsgərlərin qaçırılmasına əlavə olaraq Cənubi Livandakı Hizbullah xadimlərinin İsrail torpaqlarına Katyuşa mərmiləri göndərməsi; İsrail tərəfindən Livanın bir döyüş hərəkətində ( "act of war") olduğu şəklində şərh edilmişdir. Bunun üzərinə İsrail Livana hava və quru hücumları etmiş və ölkənin limanlarını dənizdən mühasirəyə almışdır. İsrailin bu davranışına qarşılıq olaraq Hizbullah Cənubi Livandan İsrailin şimalına etdiyi mərmi hücumlarını şiddətləndirmişdir.
Bir aydan çox davam edən qarşıdurmaların ardıyca Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının qəbul etdiyi 1701 saylı qərar uyğun olaraq 14 avqustda tərəflər hücumlarını dayandırmışdır. İsrail Livana tətbiq etdiyi mühasirəni 7 sentyabr 2006-cı ildə yerli saatla 18:00-a qədər qaldırmağı öhdələrinə vermişdir. Litanni çayına qədər olan Cənubi Livan torpaqlarını işğal etmiş olan İsrail Livan və UNIFIL əsgərlərinin yerləşdirilməsinə paralel olaraq qüvvələrini geri çəkmişdir.
Böhranın ilk günlərindən bəri aralıqsız davam edən İsrail hücumlarının nəticəsində İsrail ordusunun mindən çox Livan vətəndaşını öldürməsi, İsrailin beynəlxalq sahədə çox ağır tənqidlərə hədəf olmasına səbəb olmuşdur.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsan Haqları Komissiyası Başçısı Luiza Arbur böhran zamanı döyüş günahlarının (hərbi cinayət) işlənmiş ola biləcəyini söyləmişdir.
Böhranın başlanğıcı
İsrail ilə Livan arasındakı böhran İsrailin sahildə olan Fələstinli ailələrə atəş açması ilə başlamışdır.Yaxın Şərqdəki İslam xadimləri ilə İsrail arasındakı müharibə təxminən bir ay əvvəl alovlandı. 9 iyunda İsrailin Qəzzə zolağına etdiyi bir hücumda eyni ailədən səkkiz adamı öldürməsi Fələstində iqtidarda olan Həmas təşkilatının İsrail ilə etdiyi atəşkəs haqqında razılığı bitirməsinə gətirib çıxarmışdır. Eyni zamanda 2006-cı ildə baş vermiş olan Qəzzə böhranını başladan bu hadisə başda İslam dünyası olmaq üzrə bir çox seqmentdən reaksiya almışdır.
Hizbullahın hücumu
12 iyul 2006-cı ildə yerli saata görə səhər saat 09:05-də Hizbullahın xadimləri Cənubi Livandakı mövqelərdən İsrail hərbi birliklərinə və sərhəd qəsəbələrinə minaatan və raketlər vasitəsilə hücum etdilər. Daha sonra isə İsrail ordusuna aid olan iki Hummer zirehli hərbi maşınlarına da edilmiş hücumda Hizbullahın xadimləri səkkiz İsrail əsgərini öldümüş və iki İsrail əsgərini də əsir almışdırlar
Hizbullah və Livan polisi əsir alınan İsrail əsgərlərinin Livan torpaqlarına sızmış olduğunu iddia etsələr də, İsrail bu iddiaları rədd edir.
İsrailin reaksiyası
Hizbullahın Livanda heç bir maneə ilə qarşılaşmadan var ola bilməsi və qaçan xadimlərin Livanda saxlanması səbəbiylə İsrail hökuməti bu davranışı bir döyüş elanı olaraq qəbul etmiş və Livan hökumətini məsul tutmuşdur. Hücumlardan çox sonra İsrail əsgərləri sərhədə gələrək Livanın cənubundakı yaşayış məntəqələrinə hücum etdi.
Qaçırılan əsgərləri qurtarmaq üçün təqibə başlayan İsrail birliklərindən bir Merkava tankı bir Hizbullah bombasının üzərində keçdi və bombanın partlamasıyla havaya uçdu, tankın dörd ekipajı öldü. Hizbullah hərbçiləri ilə çıxan döyüşdə günortadan sonra saat üçdə bir İsrail əsgəri öldürüldü.
Livanın bu hücumdan ötəri çox ağır bir əvəz ödəyəcəyini söyləyən İsrail Baş qərargah başçısı general-leytenant "Livanı 20 il əvvəlinə geri çevirə bilərik" dedi.
Livanın münasibəti
İsrailin Beyrut hökumətini böhrandan məsul tutmasına baxmayaraq Livan Baş naziri hücumdan Livan hökumətinin xəbəri olmadığını və Livanın məsul tutulmamalı olduğunu söyləmişdir.
Sinora beynəlxalq vasitəçilərin münaqişəni dayandırmağa çağırmasına baxmayaraq, münaqişələr hələ də davam edir.
İsrailin hücumları
İsrail Hərbi Hava Qüvvələri Hizbullah xadimləri və liderlərinin təxmin etdiyi yerlərdə hava hücumlarına başladı. Suriya və İranın Hizbullahı dəstəkləməyəcəyini iddia edən Beyrut və ətraf ərazilərdə infrastruktur və qurğulara hücum etdi.
13 iyulda hücuma məruz qalan Beyrut hava limanı zədələnib uçuşlara bağlandı. Bundan əlavə təxminən dörd həftədəndə artıq davam edən İsrail hərbi təyyarələrinin hücumları və ağır bombardımanları nəticəsində Beyrutda çoxunda şiələrin yaşadığı qəsəbələrdə, kəndlərdə mindən artıq dinc insan öldürüldü. Başda paytaxt Beyrut şəhəri olmaqla Livana böyük dərəcədə maddi ziyan dəydi. Xəstəxanalar, yollar və televiziya/radio stansiyaları İsrail təyyarələrinin hücumları nəticəsində məhv edildi. Livan hökuməti Livana müharibə nəticəsində dəymiş maliyyə zərərinin 2,5 milyard dollara yaxın olduğunu söylədi.
Hücum zamanı öldürülənlər arasında Livanda yaşayan əcnəbilər də var idi. Ancaq qısa müddətdə bir çox dövlət öz vətəndaşlarını dəniz yolu ilə təxliyə etmişdir. Bu evakuasiyaların əksəriyyətində Türkiyə əhəmiyyətli bir rol oynamış, evakuasiya olunanları nəql etmiş və yerləşdirmişdir. Bunun əksinə olaraq isə İsrail avstraliyalıları daşıyan gəmilərə atəş açmışdır.
İsrail hava hücumları zamanı Birləşmiş Millətlər Təşkilatına məxsus olan bir təhlükəsiz bölgəni (bu bölgədə müharibədən canını qurtarmış insanlara müvəqqəti olaraq sığınacaq verilir və bu bölgələri heç bir dövlətin hərbi qüvvələri bombalaya bilməz) raketlər vasitəsi ilə məhv etdi və bu hücum nəticəsində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 4 silahsız işçisi həyatını itirdi. 25 iyulda reallaşan bu hücumdan sonra Birləşmiş Millətlər Təşkilatının baş katibi Kofi Annan İsrailin qəsdən bu hücumu həyata keçirdiyini desə də, İsrail bu iddianı rədd etmiş və hadisədən dərin kədər hissi keçirdiyini bəyan etmişdir. Hücuma baxmayaraq, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı ABŞın öz veto haqqından istifadə etməsi ilə İsrailə qarşı "qınama" qərarı (yəni ki, bu hücuma görə İsrailə qarşı hər hansı bir cəza tədbiri) ala bilməmişdir.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Aydınlık 2015-09-28 at the Wayback Machine (türk.)
- Plajda 7 Filistinli Öldü, İsrailli Korkuyor 2011-12-06 at the Wayback Machine (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ikinci Livan muharibesi Hizbullahin herbi qanadi ile Israil Silahli Quvveleri arasinda Livan torpaqlari ve Israilin simalinda 12 iyul 14 avqust 2006 tarixleri arasinda davam etmis olan silahli qarsidurma Ikinci Livan muharibesiIsrail terefinden Tir seherinin Sur bombalanmasiTarix 12 iyul 2006 14 avqust 2006Yeri Livan ve Simali IsrailSebebi Israil Livan serhedinde Hizbullah terefinden 8 israilli esgerin oldurulmesi ve 2 israilli esgerin esir alinmasi Hizbullahin Simali Israil torpaqlarina raket ve havan hucumlari etmesi Neticesi 14 avqustda ateskes elan edildi Ateskesin ardiyca iki teref de zefer elan etdi Munaqise terefleriHizbullah IsrailItkilerLivan menbelerinden alinan melumata gore 300 Israile gore 500 esger olduruldu Mulki itkiler 40 olu 60 dan cox yarali Herbi itkiler 130 olu 650 ye yaxin yarali 2 esir 130 Merkava tanki 2 muharibe teyyaresi 5 vertolyot 408 zirehli vasite 3 freqat Fransiz bir menbe Israilin 1000 den cox itkisi oldugunu qeyd etmisdir menbe gosterin Iran menbeleri de itkinin 2300 oldugunu qeyd etmisdir menbe gosterin Mulki livanlilar 1 109 olu 3 500 den coxyarali 1 000 000 dan cox mulki vetendas qacqin veziyyetine dusdu Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bohran Livanda yerlesmis Hizbullah teskilatinin 12 iyul 2006 tarixinde iki Israil esgerini qacirmasi ve sekkizini oldurmesiyle baslamisdir Esgerlerin qacirilmasina elave olaraq Cenubi Livandaki Hizbullah xadimlerinin Israil torpaqlarina Katyusa mermileri gondermesi Israil terefinden Livanin bir doyus hereketinde act of war oldugu seklinde serh edilmisdir Bunun uzerine Israil Livana hava ve quru hucumlari etmis ve olkenin limanlarini denizden muhasireye almisdir Israilin bu davranisina qarsiliq olaraq Hizbullah Cenubi Livandan Israilin simalina etdiyi mermi hucumlarini siddetlendirmisdir Bir aydan cox davam eden qarsidurmalarin ardiyca Birlesmis Milletler Teskilatinin Tehlukesizlik Surasinin qebul etdiyi 1701 sayli qerar uygun olaraq 14 avqustda terefler hucumlarini dayandirmisdir Israil Livana tetbiq etdiyi muhasireni 7 sentyabr 2006 ci ilde yerli saatla 18 00 a qeder qaldirmagi ohdelerine vermisdir Litanni cayina qeder olan Cenubi Livan torpaqlarini isgal etmis olan Israil Livan ve UNIFIL esgerlerinin yerlesdirilmesine paralel olaraq quvvelerini geri cekmisdir Bohranin ilk gunlerinden beri araliqsiz davam eden Israil hucumlarinin neticesinde Israil ordusunun minden cox Livan vetendasini oldurmesi Israilin beynelxalq sahede cox agir tenqidlere hedef olmasina sebeb olmusdur Birlesmis Milletler Teskilatinin Insan Haqlari Komissiyasi Bascisi Luiza Arbur bohran zamani doyus gunahlarinin herbi cinayet islenmis ola bileceyini soylemisdir Bohranin baslangiciIsrail ile Livan arasindaki bohran Israilin sahilde olan Felestinli ailelere ates acmasi ile baslamisdir Yaxin Serqdeki Islam xadimleri ile Israil arasindaki muharibe texminen bir ay evvel alovlandi 9 iyunda Israilin Qezze zolagina etdiyi bir hucumda eyni aileden sekkiz adami oldurmesi Felestinde iqtidarda olan Hemas teskilatinin Israil ile etdiyi ateskes haqqinda raziligi bitirmesine getirib cixarmisdir Eyni zamanda 2006 ci ilde bas vermis olan Qezze bohranini basladan bu hadise basda Islam dunyasi olmaq uzre bir cox seqmentden reaksiya almisdir Hizbullahin hucumu 12 iyul 2006 ci ilde yerli saata gore seher saat 09 05 de Hizbullahin xadimleri Cenubi Livandaki movqelerden Israil herbi birliklerine ve serhed qesebelerine minaatan ve raketler vasitesile hucum etdiler Daha sonra ise Israil ordusuna aid olan iki Hummer zirehli herbi masinlarina da edilmis hucumda Hizbullahin xadimleri sekkiz Israil esgerini oldumus ve iki Israil esgerini de esir almisdirlar Hizbullah ve Livan polisi esir alinan Israil esgerlerinin Livan torpaqlarina sizmis oldugunu iddia etseler de Israil bu iddialari redd edir Israilin reaksiyasi Hizbullahin Livanda hec bir manee ile qarsilasmadan var ola bilmesi ve qacan xadimlerin Livanda saxlanmasi sebebiyle Israil hokumeti bu davranisi bir doyus elani olaraq qebul etmis ve Livan hokumetini mesul tutmusdur Hucumlardan cox sonra Israil esgerleri serhede gelerek Livanin cenubundaki yasayis menteqelerine hucum etdi Qacirilan esgerleri qurtarmaq ucun teqibe baslayan Israil birliklerinden bir Merkava tanki bir Hizbullah bombasinin uzerinde kecdi ve bombanin partlamasiyla havaya ucdu tankin dord ekipaji oldu Hizbullah herbcileri ile cixan doyusde gunortadan sonra saat ucde bir Israil esgeri olduruldu Livanin bu hucumdan oteri cox agir bir evez odeyeceyini soyleyen Israil Bas qerargah bascisi general leytenant Livani 20 il evveline geri cevire bilerik dedi Livanin munasibeti Israilin Beyrut hokumetini bohrandan mesul tutmasina baxmayaraq Livan Bas naziri hucumdan Livan hokumetinin xeberi olmadigini ve Livanin mesul tutulmamali oldugunu soylemisdir Sinora beynelxalq vasitecilerin munaqiseni dayandirmaga cagirmasina baxmayaraq munaqiseler hele de davam edir Israilin hucumlari12 iyul tarixi ile 13 avqust 2006 tarixleri arasinda Israil terefinden Livanda bombalanan yerler Israil Herbi Hava Quvveleri Hizbullah xadimleri ve liderlerinin texmin etdiyi yerlerde hava hucumlarina basladi Suriya ve Iranin Hizbullahi desteklemeyeceyini iddia eden Beyrut ve etraf erazilerde infrastruktur ve qurgulara hucum etdi 13 iyulda hucuma meruz qalan Beyrut hava limani zedelenib ucuslara baglandi Bundan elave texminen dord heftedende artiq davam eden Israil herbi teyyarelerinin hucumlari ve agir bombardimanlari neticesinde Beyrutda coxunda sielerin yasadigi qesebelerde kendlerde minden artiq dinc insan olduruldu Basda paytaxt Beyrut seheri olmaqla Livana boyuk derecede maddi ziyan deydi Xestexanalar yollar ve televiziya radio stansiyalari Israil teyyarelerinin hucumlari neticesinde mehv edildi Livan hokumeti Livana muharibe neticesinde deymis maliyye zererinin 2 5 milyard dollara yaxin oldugunu soyledi Hucum zamani oldurulenler arasinda Livanda yasayan ecnebiler de var idi Ancaq qisa muddetde bir cox dovlet oz vetendaslarini deniz yolu ile texliye etmisdir Bu evakuasiyalarin ekseriyyetinde Turkiye ehemiyyetli bir rol oynamis evakuasiya olunanlari neql etmis ve yerlesdirmisdir Bunun eksine olaraq ise Israil avstraliyalilari dasiyan gemilere ates acmisdir Israil hava hucumlari zamani Birlesmis Milletler Teskilatina mexsus olan bir tehlukesiz bolgeni bu bolgede muharibeden canini qurtarmis insanlara muveqqeti olaraq siginacaq verilir ve bu bolgeleri hec bir dovletin herbi quvveleri bombalaya bilmez raketler vasitesi ile mehv etdi ve bu hucum neticesinde Birlesmis Milletler Teskilatinin 4 silahsiz iscisi heyatini itirdi 25 iyulda reallasan bu hucumdan sonra Birlesmis Milletler Teskilatinin bas katibi Kofi Annan Israilin qesden bu hucumu heyata kecirdiyini dese de Israil bu iddiani redd etmis ve hadiseden derin keder hissi kecirdiyini beyan etmisdir Hucuma baxmayaraq Birlesmis Milletler Teskilati ABSin oz veto haqqindan istifade etmesi ile Israile qarsi qinama qerari yeni ki bu hucuma gore Israile qarsi her hansi bir ceza tedbiri ala bilmemisdir IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Aydinlik 2015 09 28 at the Wayback Machine turk Plajda 7 Filistinli Oldu Israilli Korkuyor 2011 12 06 at the Wayback Machine turk