Uçkeken

Uçkeken (abq. Учкьакьан, qaraç.-balk. Ючкёкен, noq. Учкекен) — Rusiya Federasiyası, Qaraçay-Çerkesiya Respublikası, Maloqaraçayevsk rayonunun inzibati mərkəzi.

Uçkeken
Ölkə	Rusiya
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1922
Mərkəzin hündürlüyü	950 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi	15.702 nəf. (2023)
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+7 87877
Poçt indeksi	369380–369382
Xəritəni göstər/gizlə Uçkeken
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tərkibində yeganə yaşayış məntəqəsi olan inzibati ərazi vahidliyinə aiddir.

Coğrafiyası

Uçkeken kəndi Podkumok çayının sağ sahilində və Eşkakon çayının hər iki sahilində yerləşir. Kənd Çerkessk şəhərindən 45-46 km cənub-şərqdə, Kislovodskdan 14 km qərbdə qərarlaşır. Uçkeken ətrafındakı iqlim soyuq və əhəmiyyətli dərəcədə yağıntılıdır. Qışda havanın orta temperaturu −1,2 ° C-dən 3,5 ° C-ə, yayda + 15.9 ° C-dən + 18.6 ° C-ə qədər dəyişir. Ən soyuq ay yanvar, ən isti ay iyuldur. Bununlada orta illik temperatur + 7,6 ° C təşkil edir. Orta illik yağıntının miqdarı 697 mm-dir. Ən quraq ayı fevral (21 mm yağıntı), ən çox yağıntı düşən ay isə iyundur (117 mm yağıntı).

Tarixi

Kənd 1922-ci ildə dağlardan köçənlər tərəfindən qurulmuşdur. 1924-cü ildə burada ibtidai məktəb açılır və bir klub inşa edilir. 1925-ci ildə kənddə telefon xətti çəkilir. 1928-ci ildə doğum xəstəxanası olan bir tibb mərkəzi təşkil olunur. 1926-cı il siyahıyaalınmasına görə 574 ev təsərrüfatında 3109 nəfər yaşayırdı.

Əhali

Milli tərkib

2002-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir:

• qaraçaylılar — 13 792 nəf. (91,6 %),
• ruslar — 594 nəf. (3,9 %),
• abazinlər — 137 nəf. (0,9 %),
• ukraynalılar — 42 nəf. (0,3 %),
• noqaylar — 27 nəf. (0,2 %),
• digər millətlər — 460 nəf. (3,1 %).

2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir:

• qaraçaylılar — 15 484 nəf. (93,77 %),
• ruslar — 483 nəf. (2,93 %),
• abazinlər — 119 nəf. (0,72 %),
• laklar — 50 nəf. (0,30 %),
• kabardinlər — 32 nəf. (0,19 %),
• balkarlar — 30 nəf. (0,18 %),
• çeçenlər — 30 nəf. (0,18 %),
• bildirməyənlər — 109 nəf. (0,66 %),
• digər millətlər — 175 nəf. (1,06 %).

Uçkeken Zelençuk kəndindən sonra respublikada ikinci ən böyük kənd tipli qəsəbə, Rusiyanın isə ən böyük kənd yaşayış məntəqələrindən biridir. Qaraçaylıların kompakt yaşadığı ən böyük kənd icmasına sahibdir.

Təhsil

Məktəbəqədər təhsil

«İlyaçin» uşaq bağçası

«Çolpan» uşaq bağçası

Orta təhsil

A. M. İjayev adına 1 nömrəli orta məktəb

2 nömrəli orta məktəb

B.D.Uzdenov adına 7 nömrəli orta məktəb (əvvəllər səkkiz illik internat məktəbi)

N.Ş.Semenov adına 11 nömrəli əsas orta məktəb (əvvəllər - ibtidai məktəb, uşaq evi, orta, natamam orta)

Ali təhsil

Pyatiqorsk Dövlət Dilçilik Universitetinin Qaraçay-Çərkəz filialı.

Cənubi Federal Universitetinin filialı

Dini təhsil

Respublika mədrəsə-internat məktəbi (Qaraçay-Çərkəz Respublikasında bu tip yeganə təhsil müəssisəsi)

İstinadlar

1. "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)" (rus). 2023-08-18. İstifadə tarixi: 2023-08-23..
2. "Климат Учкекена // Climate-Data.org". 2018-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-29.
3. "Этнокавказ. Национальный состав населения Адыге-Хабльского района по переписи 2002 года". 2014-12-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-29.
4. "База данных итогов Всероссийских переписей населения 2002 и 2010 годов". 2018-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-29.
5. "Учкекенское сельское поселение. Дошкольное образование". 2018-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-29.
6. "Учкекенское сельское поселение. Среднее образование". 2018-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-29.
7. "Вузы в Учкекене // Федеральный портал «Российское образование»". 2011-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-29.
8. "Учкекенское сельское поселение. Медресе-интернат". 2018-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-29.