Kənar audit — müstəqil bir audit təşkilatı (auditor) tərəfindən bir təsərrüfat subyekti ilə müqavilə əsasında bir təsərrüfat subyektinin maliyyə hesabatlarının əhəmiyyətli təhriflərdən azad olduğuna dair əsaslı əminlik əldə etmək və bu barədə fikir bildirmək məqsədi ilə aparılan yoxlama auditor hesabatının forması. Xarici audit sənayenin özəlliklərinə əsasən ümumi audit, sığorta təşkilatlarının auditi, bankların auditi və birjaların, büdcədənkənar fondların və investisiya institutlarının auditi kimi bölünür. Xarici audit həm qanunun tələbi, həm də təsərrüfat subyektinin sahiblərinin təşəbbüsü ilə həyata keçirilə bilər.
Audit | |
---|---|
Audit növləri | |
Daxili audit | |
Əsas anlayışlar | |
Auditor | |
Audit nəzərdən mühasibat uçotu | |
| |
Maliyyə nəzarəti | |
Böyük dördlük | |
Haqqında
Kənar audit yoxlaması müəssisələrə maliyyə fəaliyyətinin düzgünlüyü haqqında əminlik verir və kənar auditorlar (audit şirkətləri) tərəfindən maliyyə hesabatlarının və mühasibat uçotunun düzgünlüyünün qiymətləndirilməsi ilə həyata keçirilir. Kənar auditin cəlb olunmasının əsasən iki səbəbi vardır. Bu səbəblər də kənar auditi iki hissəyə ayırır:
- Dövlət orqanlarının tapşırığı ilə məcburi (icbari) audit;
- Dövlət orqanları tərəfindən məcburi olmayan audit
Bir çox hallarda kənar audit yoxlaması dövlət orqanları tərəfindən qanunla tələb olunur. Bu əsasən müəssisələrin vergi öhdəliklərini düzgün yerinə yetirib-yetirmədiklərini müəyyən etmək üçün həyata keçirilir.
Auditorların hesabatı
Xarici auditorların əsas vəzifəsi hesabatlarda təqdim olunan maliyyə məlumatlarının etibarlılığı barədə rəy hazırlamaqdır. Üç növ audit hesabatı mövcuddur:
- Şübhəsiz ki, müsbətdir — maliyyə hesabatları maliyyə vəziyyətini, əməliyyatların nəticələrini və pul vəsaitlərinin hərəkətlərini sədaqətlə əks etdirir.
- Kvalifikasiyaları müsbətdir — hesabatlar, müəyyən maddələr istisna olmaqla, maliyyə vəziyyətini, əməliyyat nəticələrini və pul vəsaitlərinin hərəkətini kifayət qədər əks etdirir.
- Mənfi — maliyyə hesabatları maliyyə vəziyyətini, əməliyyat nəticələrini və pul vəsaitlərinin hərəkətini dəqiq əks etdirmir. Eyni zamanda, auditorlar belə nəticələrin əsaslarını göstərirlər.
Kənar audit yoxlaması
Dövlət orqanları tərəfindən məcburi olmayan kənar audit yoxlaması isə əsasən müəssisənin səhmdarları, mülkiyyətçiləri, üzvləri və digər maraqlı tərəflərinin tələbi ilə həyata keçirilir, baxmayaraq ki, bu qanunla tələb olunmur. Çünki böyük müəssisələrdə menecerlər (direktorlar) və müəssisənin sahibləri (səhmdarlar) ayrı-ayrı şəxslərdir. Eləcə də, müəssisənin kənar audit rəylərinin müsbət olması səhmdarlar tərəfindən həmin müəssisəyə olan etibarı yüksəldir və maliyyə bazarında həmin müəssisənin səhmlərinə olan tələbatı artırır. Çünki, investorlar investisiya etmək istədikləri müəssisənin ilk növbədə audit rəyləri ilə tanış olurlar.
Kənar auditorlar isə öznövbəsində bir sıra etik qaydalara riayət etməlidirlər. Bunlar obyektivlik, bütövlük, professional səriştəlilik, gizlilik, peşəkar davranışdır. Həmçinin kənar auditorlar öz yoxlamalarını doğruluq və ədalət çərçivəsində həyata keçirməlidirlər.
İstinadlar
Ədəbiyyat
- . Настольная книга финансового директора. М.: Альпина Паблишер. 2012 [The New CFO Financial Leadership Manual]. ISBN .
Xarici keçidlər
- Kənar auditin əhəmiyyəti
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kenar audit musteqil bir audit teskilati auditor terefinden bir teserrufat subyekti ile muqavile esasinda bir teserrufat subyektinin maliyye hesabatlarinin ehemiyyetli tehriflerden azad olduguna dair esasli eminlik elde etmek ve bu barede fikir bildirmek meqsedi ile aparilan yoxlama auditor hesabatinin formasi Xarici audit senayenin ozelliklerine esasen umumi audit sigorta teskilatlarinin auditi banklarin auditi ve birjalarin budcedenkenar fondlarin ve investisiya institutlarinin auditi kimi bolunur Xarici audit hem qanunun telebi hem de teserrufat subyektinin sahiblerinin tesebbusu ile heyata kecirile biler AuditAudit novleriDaxili audit Kenar audit Vergi auditi Etraf muhit auditi Due diligenceEsas anlayislarAuditor Audit nezerden muhasibat ucotuMaliyye nezaretiBoyuk dordlukKPMGSablon baxredakteHaqqindaKenar audit yoxlamasi muessiselere maliyye fealiyyetinin duzgunluyu haqqinda eminlik verir ve kenar auditorlar audit sirketleri terefinden maliyye hesabatlarinin ve muhasibat ucotunun duzgunluyunun qiymetlendirilmesi ile heyata kecirilir Kenar auditin celb olunmasinin esasen iki sebebi vardir Bu sebebler de kenar auditi iki hisseye ayirir Dovlet orqanlarinin tapsirigi ile mecburi icbari audit Dovlet orqanlari terefinden mecburi olmayan audit Bir cox hallarda kenar audit yoxlamasi dovlet orqanlari terefinden qanunla teleb olunur Bu esasen muessiselerin vergi ohdeliklerini duzgun yerine yetirib yetirmediklerini mueyyen etmek ucun heyata kecirilir Auditorlarin hesabatiXarici auditorlarin esas vezifesi hesabatlarda teqdim olunan maliyye melumatlarinin etibarliligi barede rey hazirlamaqdir Uc nov audit hesabati movcuddur Subhesiz ki musbetdir maliyye hesabatlari maliyye veziyyetini emeliyyatlarin neticelerini ve pul vesaitlerinin hereketlerini sedaqetle eks etdirir Kvalifikasiyalari musbetdir hesabatlar mueyyen maddeler istisna olmaqla maliyye veziyyetini emeliyyat neticelerini ve pul vesaitlerinin hereketini kifayet qeder eks etdirir Menfi maliyye hesabatlari maliyye veziyyetini emeliyyat neticelerini ve pul vesaitlerinin hereketini deqiq eks etdirmir Eyni zamanda auditorlar bele neticelerin esaslarini gosterirler Kenar audit yoxlamasiDovlet orqanlari terefinden mecburi olmayan kenar audit yoxlamasi ise esasen muessisenin sehmdarlari mulkiyyetcileri uzvleri ve diger maraqli tereflerinin telebi ile heyata kecirilir baxmayaraq ki bu qanunla teleb olunmur Cunki boyuk muessiselerde menecerler direktorlar ve muessisenin sahibleri sehmdarlar ayri ayri sexslerdir Elece de muessisenin kenar audit reylerinin musbet olmasi sehmdarlar terefinden hemin muessiseye olan etibari yukseldir ve maliyye bazarinda hemin muessisenin sehmlerine olan telebati artirir Cunki investorlar investisiya etmek istedikleri muessisenin ilk novbede audit reyleri ile tanis olurlar Kenar auditorlar ise oznovbesinde bir sira etik qaydalara riayet etmelidirler Bunlar obyektivlik butovluk professional seristelilik gizlilik pesekar davranisdir Hemcinin kenar auditorlar oz yoxlamalarini dogruluq ve edalet cercivesinde heyata kecirmelidirler IstinadlarStiven Breg 2012 ve s 179Edebiyyat Nastolnaya kniga finansovogo direktora M Alpina Pablisher 2012 The New CFO Financial Leadership Manual ISBN 978 5 9614 1649 7 Xarici kecidlerKenar auditin ehemiyyeti