Dmitri Şepilov (rus. Дми́трий Трофи́мович Шепи́лов, Dmitrij Trofimovič Šepilov; 5 noyabr 1905, Aşqabad, Rusiya imperiyası – 18 avqust 1995, Moskva) — Xarici İşlər Naziri vəzifəsində çalışmış sovet iqtisadçısı, hüquqşünas və siyasətçi. O, 1957-ci ildə Nikita Xruşşovu hakimiyyətdən devirmək üçün uğursuz plana qoşuldu və pislənərək hakimiyyətdən uzaqlaşdırıldı.
Dmitri Şepilov | |
---|---|
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 5 noyabr 1905 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 18 avqust 1995(89 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Partiya | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | siyasətçi, iqtisadçı, hərbi qulluqçu, diplomat |
Hərbi xidmət | |
Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
Döyüşlər | |
Rütbəsi | general-mayor (1945) |
Elmi fəaliyyəti | |
Elmi dərəcəsi | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Erkən karyera
Dmitri Şepilov Rusiya İmperiyasının Transxəzər vilayətinin Aşxabad şəhərində (Türkmənistanın indiki paytaxtı) rus millətindən olan fəhlə ailəsində anadan olmuşdur.. 1926-cı ildə Moskva Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsini bitirib, Yakutska işə göndərilib, orada Yakutiya prokurorunun müavini və prokuror vəzifəsini icra edib. 1928-1929-cu illərdə Şepilov Smolenskdə vilayət prokurorunun köməkçisi işləyib. 1931-1933-cü illərdə Şepilov Qırmızı Professorlar İnstitutunda təhsil almışdır. Moskvada eyni vaxtda "Aqrar cəbhədə" jurnalının "məsul katibi" işləyərkən. 1933-cü ildə məktəbi bitirdikdən sonra Şepilov sovxozun siyasi şöbəsinin müdiri təyin edildi. 1935-ci ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin kənd təsərrüfatı elmləri sektoru müdirinin müavini təyin edilmişdir.
1937-ci ildə Şepilov elmlər doktoru oldu və Sovet Elmlər Akademiyasının İqtisadiyyat İnstitutunun elmi katibi oldu. O, 1937-1941-ci illərdə Moskva kolleclərində də iqtisadiyyatdan dərs deyib.
Barbarossa əməliyyatı başlayandan qısa müddət sonra Şepilov 1941-ci ilin iyulunda Sovet Xalq Milislərinə (Narodnoe Opolçeniyə) qoşuldu və 1941-1942-ci illərdə Moskva döyüşü zamanı onun Moskva komponentinin siyasi komissarı olub. 1942-1943-cü illərdə 23-cü Qvardiyanın siyasi komissarı olub.
Müharibədən sonrakı
1946-cı ilin fevralında Şepilov Sovet Ordusu Baş Siyasi İdarəsinin Təbliğat və Təbliğat idarəsinin rəis müavini təyin edilir. 2 avqust 1946-cı ildə Kommunist Partiyasının əsas gündəlik Pravda qəzetinin təbliğat şöbəsinin müdiri oldu. 1947-ci ilin ortalarında Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Təbliğat və Təbliğat şöbəsinin müdiri Georgi Aleksandrov və onun müavinləri kifayət qədər ayıq-sayıq olmadıqlarına görə ictimai qınağa məruz qaldılar və tutduqları vəzifələrdən uzaqlaşdırıldılar. Şepilov 1947-ci il sentyabrın 18-də İdarənin rəis müavini təyin edildi. Yeni şöbə müdiri Mixail Suslovun başqa vəzifələri olduğundan, Şepilov idarənin gündəlik fəaliyyətinə demək olar ki, tam nəzarət edirdi. Moskvada olarkən Şepilov - eydetik yaddaşı, erudisiyası və cilalanmış davranışı ilə məşhurdur (söhbətə görə, o, Çaykovskinin "Maça kraliçası" operasını yaddaşdan oxuya bilirdi)kommunist ideologiyası üzrə ekspert və İosif Stalinin kommunist ideologiyasının rəhbəri Andrey Jdanovun himayədarı oldu. Onun ilk işlərindən biri Sovet İttifaqının yaşayan iki ən böyük bəstəkarı Dmitri Şostakoviç və Sergey Prokofyevi intizamda saxlamaqda Jdanova kömək etmək idi. O, Şostakoviçin Səkkizinci və Doqquzuncu Simfoniyalarını və Prokofyevin “Müharibə və Sülh” operasını sovet musiqisindəki səhvlərin ən pis nümunələri kimi seçdi.
1947-ci il dekabrın 1-də Andrey Jdanovun oğlu Yuri Jdanovun Təbliğat Şöbəsinin Elm sektoruna rəhbər təyin edilməsi Şepilovu öz himayədarının oğluna nəzarət etmək kimi incə mövqeyə qoydu. Yuri Jdanovun İosif Stalinin qızı Svetlana ilə yeni ailə qurması və o zaman Stalinin ən yaxın müşaviri olan Andrey Jdanovun sovet rəhbərliyində çoxlu düşmənlərinin olması vəziyyəti daha da incələşdirirdi. 1948-ci ilin aprelində Şepilov Yuri Jdanovun sovet bioloqu və Stalinin sevimlisi Trofim Lısenkonu tənqid edən çıxışını bəyəndikdə, bir tərəfdən Andrey Jdanovla onun bu epizoddan Jdanovu gözdən salmaq üçün istifadə edən rəqibləri arasında gərgin siyasi mübarizə başladı.
1948-ci il iyulun 1-də Jdanovun əsas rəqibi Georgi Malenkov Kommunist Partiyası Katibliyində vəzifə tutdu, Jdanov iki aylıq məzuniyyətə göndərildi və orada öldü. Şepilov isə nəinki yuxarıdakı bu dəyişikliyə tab gətirdi, hətta vəzifəsini yaxşılaşdırdı və 1948-ci il iyulun 10-da Təbliğat və Təbliğat şöbəsinin növbəti müdiri təyin edildi. Siyasi Büro üzvü Nikolay Voznesenskinin vəzifədən çıxarılması və sonradan edam edilməsi. Lakin 1949-cu il iyulun 14-də o, hələ Voznesenskinin hakimiyyətdə olduğu vaxtlarda partiyanın əsas nəzəri jurnalı olan “Bolşevik”ə Voznesenskinin iqtisadiyyata dair kitabını nəşr etməyə icazə verdiyinə görə Mərkəzi Komitə tərəfindən qınandı. 1952-ci ildə Stalin Şepilova Stalinin bu yaxınlarda nəşr olunmuş “SSRİ-də sosializmin iqtisadi problemləri” traktatı əsasında yeni sovet iqtisadiyyatı dərsliyinin yazılmasını tapşırıb.1952-ci il noyabrın 18-də Kommunist Partiyasının 19-cu qurultayından sonra Şepilov “Pravda”nın baş redaktoru təyin edildi.
İstinadlar
- The Fine Art Archive. 2003.
- "VIVOS VOCO: Шепилов Дмитрий Трофимович". 2007-03-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-08.
- William Taubman. , New York, W. W. Norton and Co., 2003, ISBN p.314.
- McSmith, Andy. Fear and the Muse Kept Watch. New York: New Press. 2015. səh. 264. ISBN .
- Transcripts of frank conversations between Zhdanov and Shepilov in Jonathan Brent and Vladimir Naumov. Stalin's Last Crime: The Plot Against the Jewish Doctors, 1948–1953, Harper Collins Publishers, 2003, ISBN p.79.
- See Alexei Kojevnikov. "Games of Stalinist Democracy: ideological discussions in the Soviet sciences 1947–1952" in Stalinism: New Directions, ed. Sheila Fitzpatrick, London, Routledge, ISBN p.158-159
- Current Digest of the Soviet Press, Volume 4, No. 50, 24 January 1953, p. 15.
- I primknuvshii k nim Shepilov: pravda o cheloveke uchyonom, voine, politike, eds. Tamara Tochanova and Mikhail Lozhnikov, Moscow, 1998, pp. 127–28, 180–82, 281–82
- See Yoram Gorlizki, Oleg V Khlevniuk. Cold Peace: Stalin and the Soviet Ruling Circle, 1945–1953, Oxford University Press, 2004, ISBN p.215
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dmitri Sepilov rus Dmi trij Trofi movich Shepi lov Dmitrij Trofimovic Sepilov 5 noyabr 1905 Asqabad Rusiya imperiyasi 18 avqust 1995 Moskva Xarici Isler Naziri vezifesinde calismis sovet iqtisadcisi huquqsunas ve siyasetci O 1957 ci ilde Nikita Xrussovu hakimiyyetden devirmek ucun ugursuz plana qosuldu ve pislenerek hakimiyyetden uzaqlasdirildi Dmitri SepilovSexsi melumatlarDogum tarixi 5 noyabr 1905 1905 11 05 Dogum yeri Asqabad Rusiya imperiyasiVefat tarixi 18 avqust 1995 1995 08 18 89 yasinda Vefat yeri Moskva RusiyaDefn yeri Novodevicye qebiristanligiPartiya Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiTehsili Moskva Dovlet Universitetinin Huquq fakultesi d Qirmizi Professorlar Institutu Moskva Dovlet UniversitetiFealiyyeti siyasetci iqtisadci herbi qulluqcu diplomatHerbi xidmetMensubiyyeti Sovet Sosialist Respublikalari IttifaqiDoyusler Ikinci Dunya muharibesi Stalinqrad doyusu Kursk doyusuRutbesi general mayor 1945 Elmi fealiyyetiElmi derecesi iqtisad elmleri doktoru Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken karyeraDmitri Sepilov Rusiya Imperiyasinin Transxezer vilayetinin Asxabad seherinde Turkmenistanin indiki paytaxti rus milletinden olan fehle ailesinde anadan olmusdur 1926 ci ilde Moskva Dovlet Universitetinin Huquq fakultesini bitirib Yakutska ise gonderilib orada Yakutiya prokurorunun muavini ve prokuror vezifesini icra edib 1928 1929 cu illerde Sepilov Smolenskde vilayet prokurorunun komekcisi isleyib 1931 1933 cu illerde Sepilov Qirmizi Professorlar Institutunda tehsil almisdir Moskvada eyni vaxtda Aqrar cebhede jurnalinin mesul katibi isleyerken 1933 cu ilde mektebi bitirdikden sonra Sepilov sovxozun siyasi sobesinin mudiri teyin edildi 1935 ci ilde Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin kend teserrufati elmleri sektoru mudirinin muavini teyin edilmisdir 1937 ci ilde Sepilov elmler doktoru oldu ve Sovet Elmler Akademiyasinin Iqtisadiyyat Institutunun elmi katibi oldu O 1937 1941 ci illerde Moskva kolleclerinde de iqtisadiyyatdan ders deyib Barbarossa emeliyyati baslayandan qisa muddet sonra Sepilov 1941 ci ilin iyulunda Sovet Xalq Milislerine Narodnoe Opolceniye qosuldu ve 1941 1942 ci illerde Moskva doyusu zamani onun Moskva komponentinin siyasi komissari olub 1942 1943 cu illerde 23 cu Qvardiyanin siyasi komissari olub Muharibeden sonraki1946 ci ilin fevralinda Sepilov Sovet Ordusu Bas Siyasi Idaresinin Tebligat ve Tebligat idaresinin reis muavini teyin edilir 2 avqust 1946 ci ilde Kommunist Partiyasinin esas gundelik Pravda qezetinin tebligat sobesinin mudiri oldu 1947 ci ilin ortalarinda Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin Tebligat ve Tebligat sobesinin mudiri Georgi Aleksandrov ve onun muavinleri kifayet qeder ayiq sayiq olmadiqlarina gore ictimai qinaga meruz qaldilar ve tutduqlari vezifelerden uzaqlasdirildilar Sepilov 1947 ci il sentyabrin 18 de Idarenin reis muavini teyin edildi Yeni sobe mudiri Mixail Suslovun basqa vezifeleri oldugundan Sepilov idarenin gundelik fealiyyetine demek olar ki tam nezaret edirdi Moskvada olarken Sepilov eydetik yaddasi erudisiyasi ve cilalanmis davranisi ile meshurdur sohbete gore o Caykovskinin Maca kralicasi operasini yaddasdan oxuya bilirdi kommunist ideologiyasi uzre ekspert ve Iosif Stalinin kommunist ideologiyasinin rehberi Andrey Jdanovun himayedari oldu Onun ilk islerinden biri Sovet Ittifaqinin yasayan iki en boyuk bestekari Dmitri Sostakovic ve Sergey Prokofyevi intizamda saxlamaqda Jdanova komek etmek idi O Sostakovicin Sekkizinci ve Doqquzuncu Simfoniyalarini ve Prokofyevin Muharibe ve Sulh operasini sovet musiqisindeki sehvlerin en pis numuneleri kimi secdi 1947 ci il dekabrin 1 de Andrey Jdanovun oglu Yuri Jdanovun Tebligat Sobesinin Elm sektoruna rehber teyin edilmesi Sepilovu oz himayedarinin ogluna nezaret etmek kimi ince movqeye qoydu Yuri Jdanovun Iosif Stalinin qizi Svetlana ile yeni aile qurmasi ve o zaman Stalinin en yaxin musaviri olan Andrey Jdanovun sovet rehberliyinde coxlu dusmenlerinin olmasi veziyyeti daha da incelesdirirdi 1948 ci ilin aprelinde Sepilov Yuri Jdanovun sovet bioloqu ve Stalinin sevimlisi Trofim Lisenkonu tenqid eden cixisini beyendikde bir terefden Andrey Jdanovla onun bu epizoddan Jdanovu gozden salmaq ucun istifade eden reqibleri arasinda gergin siyasi mubarize basladi 1948 ci il iyulun 1 de Jdanovun esas reqibi Georgi Malenkov Kommunist Partiyasi Katibliyinde vezife tutdu Jdanov iki ayliq mezuniyyete gonderildi ve orada oldu Sepilov ise neinki yuxaridaki bu deyisikliye tab getirdi hetta vezifesini yaxsilasdirdi ve 1948 ci il iyulun 10 da Tebligat ve Tebligat sobesinin novbeti mudiri teyin edildi Siyasi Buro uzvu Nikolay Voznesenskinin vezifeden cixarilmasi ve sonradan edam edilmesi Lakin 1949 cu il iyulun 14 de o hele Voznesenskinin hakimiyyetde oldugu vaxtlarda partiyanin esas nezeri jurnali olan Bolsevik e Voznesenskinin iqtisadiyyata dair kitabini nesr etmeye icaze verdiyine gore Merkezi Komite terefinden qinandi 1952 ci ilde Stalin Sepilova Stalinin bu yaxinlarda nesr olunmus SSRI de sosializmin iqtisadi problemleri traktati esasinda yeni sovet iqtisadiyyati dersliyinin yazilmasini tapsirib 1952 ci il noyabrin 18 de Kommunist Partiyasinin 19 cu qurultayindan sonra Sepilov Pravda nin bas redaktoru teyin edildi IstinadlarThe Fine Art Archive 2003 VIVOS VOCO Shepilov Dmitrij Trofimovich 2007 03 12 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 08 William Taubman New York W W Norton and Co 2003 ISBN 0 393 05144 7 p 314 McSmith Andy Fear and the Muse Kept Watch New York New Press 2015 seh 264 ISBN 978 1 62097 079 9 Transcripts of frank conversations between Zhdanov and Shepilov in Jonathan Brent and Vladimir Naumov Stalin s Last Crime The Plot Against the Jewish Doctors 1948 1953 Harper Collins Publishers 2003 ISBN 0 06 093310 0 p 79 See Alexei Kojevnikov Games of Stalinist Democracy ideological discussions in the Soviet sciences 1947 1952 in Stalinism New Directions ed Sheila Fitzpatrick London Routledge ISBN 0 415 15234 8 p 158 159 Current Digest of the Soviet Press Volume 4 No 50 24 January 1953 p 15 I primknuvshii k nim Shepilov pravda o cheloveke uchyonom voine politike eds Tamara Tochanova and Mikhail Lozhnikov Moscow 1998 pp 127 28 180 82 281 82 See Yoram Gorlizki Oleg V Khlevniuk Cold Peace Stalin and the Soviet Ruling Circle 1945 1953 Oxford University Press 2004 ISBN 0 19 516581 0 p 215