Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qubadlı xalçaları — Qarabağ tipinin Cəbrayıl qrupuna daxil olan xovlu xalça.
| Xalça | |
| Qubadlı xalçaları | |
|---|---|
    | |
 | |
| Toxunması haqqında məlumatlar | |
| Üslubu | Qarabağ xalçaçılıq məktəbi |
Ümumi məlumat
Azərbaycanın cənub–qərbində yerləşən Qarabağ xalça məktəbi iki regionda–dağlıq və aran zonalarında inkişaf etmişdir. Yazılı mənbələrdə ərəb tarixçiləri Əl–Müqəddəsi, Məsudi və b. tərəfindən X əsrdən başlayaraq yun və pambıq emalı ilə məşğul olan iri sənətkarlıq mərkəzi kimi adı çəkilən Qarabağın Dağlıq zonasında XIX əsrdə xalça istehsalında Şuşa şəhəri və Daşbulaq, Dovşanlı, Girov, Trniviz, Çanaxçı, Tuğ, Köhnə Tuğlar, Hadrut, Muradxanlı, Qasımuşağı, Qubadlı, Qozağ, Mirseyid, Bağırbəyli, Xanlıq, Dağ Tumas kəndləri əsas rol oynayırdılar. Dağlıq zonaya nisbətən xammalla, şübhəsiz ki, daha yaxşı təmin olunmuş aran rayonlarında Cəbrayıl, Ağdam, Bərdə və Füzuli xalça istehsalında əsas yer tutur. Bu mərkəzin hər birində əhalisi satış üçün intensiv şəkildə xalça toxuyan çoxlu miqdarda kəndlər mövcud olmuşdur. Oz bədii quruluşu, texnoloji xüsusiyyətləri, rəng həlli baxımından Zəngəzur və Naxçıvan xalça istehsalı mərkəzləri də Qarabağ xalça məktəbinə daxildirlər. "Aran xalçası", "Bağçadagüllər xalçası", "Balıq xalçası", "Buynuz xalçası", "Bərdə xalçası", "Bəhmənli xalçası", "Qarabağ xalçası", "Qoca xalçası", "Qasımuşağı xalçası", "Ləmbəran xalçası", "Muğan xalçası", "Talış xalçası", "Lampa xalçası", "Malıbəyli xalçası", "Xanqərvənd xalçası", "Xanlıq xalçası", "Xantirmə xalçası", "Çələbi xalçası", "Şabalıdbuta xalçası", və s. çeşnili xalça kompozisiyaları Qarabağ xalçaçılıq məktəbinin klassik nümunələrindəndir. Qarabağda evlərin interyerlərinə uyğunlaşdırılmış 5 xalçadan ibarət dəst xalı–gəbələr geniş yayılmışdır.
Qarabağ tipinin Cəbrayıl qrupuna daxil olan bu xalçalar Dağlıq Qarabağın bir çox xalçaçılıq məntəqələrində istehsal olunur, lakin "Qubadlı" adı ilə məşhurdur. Qubadlı – Azərbaycan Respublikasında qədim zamanlardan xalçaları və xüsusilə namazlıqları ilə məşhur olan rayonudur. XIX əsrin II yarısında Qubadlıda toxunan xalçalara İstanbul, Təbriz və digər məşhur şəhərlərin bazarlarında böyük qiymət verilirdi. Qubadlıda istehsal olunan xalçalar Yaxın Şərq ölkələrinə, Rusiyaya və hətta bəzi Qərbi Avropa ölkələrinə ixrac olunurdu.
Bədii analiz
"Qubadlı" xalçalarının orta sahəsinin kompozisiyası, əsas etibarilə, bir – birinin ardınca düzülmüş rombabənzər qellərdən ibarətdir. Bu qellər, formasına görə, çox orijinaldır. Xalçanın yuxarı hissəsində dini xüsusiyyət daşıyan mehrab yerləşir. Haşiyə zolağında daha öncələr bitki naxışlarından – səkkiz ləçəkli çiçək naxışlarından ibarət olan, lakin zaman keçdikcə bu formanı itirən orta haşiyə səkkizbucaqlı elementlə bəzədilmişdir.
Texniki xüsusiyyətlər
Qədim zamanlardan "Qubadlı" xalçaları, ənənəvi olaraq, 100X150 sm-lik ölçüdə toxunur. Nadir hallarda uzun formalı gəvələrə rast gəlinir. Düyünlərin sıxlığı: hər kvadrat desimetrdə 35X35-dən 40X40-dək düyün yerləşir (hər kvadrat metrdə 120 000-dən 160 000-dək düyün). Xovun uzunluğu 7–9 mm-dir. "Qubadlı" xalçaları xalq arasında yüksək keyfiyyətli xalçalar hesab olunur.
Mənbə
- Qubadlı xalçası
İstinadlar
- "Qarabağ xalçaları". www.virtualkarabakh.az (az.). 2022-12-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-05-12.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qubadli xalcalari Qarabag tipinin Cebrayil qrupuna daxil olan xovlu xalca XalcaQubadli xalcalariToxunmasi haqqinda melumatlarUslubu Qarabag xalcaciliq mektebiUmumi melumatAzerbaycanin cenub qerbinde yerlesen Qarabag xalca mektebi iki regionda dagliq ve aran zonalarinda inkisaf etmisdir Yazili menbelerde ereb tarixcileri El Muqeddesi Mesudi ve b terefinden X esrden baslayaraq yun ve pambiq emali ile mesgul olan iri senetkarliq merkezi kimi adi cekilen Qarabagin Dagliq zonasinda XIX esrde xalca istehsalinda Susa seheri ve Dasbulaq Dovsanli Girov Trniviz Canaxci Tug Kohne Tuglar Hadrut Muradxanli Qasimusagi Qubadli Qozag Mirseyid Bagirbeyli Xanliq Dag Tumas kendleri esas rol oynayirdilar Dagliq zonaya nisbeten xammalla subhesiz ki daha yaxsi temin olunmus aran rayonlarinda Cebrayil Agdam Berde ve Fuzuli xalca istehsalinda esas yer tutur Bu merkezin her birinde ehalisi satis ucun intensiv sekilde xalca toxuyan coxlu miqdarda kendler movcud olmusdur Oz bedii qurulusu texnoloji xususiyyetleri reng helli baximindan Zengezur ve Naxcivan xalca istehsali merkezleri de Qarabag xalca mektebine daxildirler Aran xalcasi Bagcadaguller xalcasi Baliq xalcasi Buynuz xalcasi Berde xalcasi Behmenli xalcasi Qarabag xalcasi Qoca xalcasi Qasimusagi xalcasi Lemberan xalcasi Mugan xalcasi Talis xalcasi Lampa xalcasi Malibeyli xalcasi Xanqervend xalcasi Xanliq xalcasi Xantirme xalcasi Celebi xalcasi Sabalidbuta xalcasi ve s cesnili xalca kompozisiyalari Qarabag xalcaciliq mektebinin klassik numunelerindendir Qarabagda evlerin interyerlerine uygunlasdirilmis 5 xalcadan ibaret dest xali gebeler genis yayilmisdir Qarabag tipinin Cebrayil qrupuna daxil olan bu xalcalar Dagliq Qarabagin bir cox xalcaciliq menteqelerinde istehsal olunur lakin Qubadli adi ile meshurdur Qubadli Azerbaycan Respublikasinda qedim zamanlardan xalcalari ve xususile namazliqlari ile meshur olan rayonudur XIX esrin II yarisinda Qubadlida toxunan xalcalara Istanbul Tebriz ve diger meshur seherlerin bazarlarinda boyuk qiymet verilirdi Qubadlida istehsal olunan xalcalar Yaxin Serq olkelerine Rusiyaya ve hetta bezi Qerbi Avropa olkelerine ixrac olunurdu Bedii analiz Qubadli xalcalarinin orta sahesinin kompozisiyasi esas etibarile bir birinin ardinca duzulmus rombabenzer qellerden ibaretdir Bu qeller formasina gore cox orijinaldir Xalcanin yuxari hissesinde dini xususiyyet dasiyan mehrab yerlesir Hasiye zolaginda daha onceler bitki naxislarindan sekkiz lecekli cicek naxislarindan ibaret olan lakin zaman kecdikce bu formani itiren orta hasiye sekkizbucaqli elementle bezedilmisdir Texniki xususiyyetlerQedim zamanlardan Qubadli xalcalari enenevi olaraq 100X150 sm lik olcude toxunur Nadir hallarda uzun formali gevelere rast gelinir Duyunlerin sixligi her kvadrat desimetrde 35X35 den 40X40 dek duyun yerlesir her kvadrat metrde 120 000 den 160 000 dek duyun Xovun uzunlugu 7 9 mm dir Qubadli xalcalari xalq arasinda yuksek keyfiyyetli xalcalar hesab olunur MenbeQubadli xalcasiIstinadlar Qarabag xalcalari www virtualkarabakh az az 2022 12 10 tarixinde Istifade tarixi 2023 05 12