Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Balıq xalçaları — Qarabağ xalçaçılıq məktəbinə aid olan xovlu xalça.
| Xalça | |
| Balıq xalçaları | |
|---|---|
    | |
 | |
| Toxunması haqqında məlumatlar | |
| Üslubu | Qarabağ xalçaçılıq məktəbi |
Ümumi məlumat
Çox geniş yayılmış Qarabağ tipli bu xalçalar ölkəmizin şimal hissələrində "Balıq" adını almışdır, Cənubi Azərbaycanda isə bu xalçalara "Moxi"" ("Maxi-balıq") deyilir. "Balıq" xalçalarının Qarabağın bütün xalçaçılıq müəssisələrində toxunmasına baxmayaraq, onun əsas istehsal edildiyi yer – onun mərkəzi Bərdə şəhəri olmuşdur, XVIII əsrin II yarısından isə bu xalçalar Şuşada da istehsal olunmağa başladı. XIX əsrin II yarısından Şuşa şəhərində istehsal olunan xalçaların təxminən 35%-i "Balıq" tipinə aid idi. Keçən əsrin 70 – 80-ci illərindən kimyəvi boyaq maddələrinin meydana çıxması ilə əlaqədar bu xalçaların istehsalı tənəzzül etdi. Bunun əsas səbəbi açıq bazarlar, fərdi satış, yeni xalçaçı dükanlarının yaranması, həmçinin xalçaların topdan satışının onların pərakəndə satışı ilə eyni səviyyədə inkişaf etməsi idi. Bu dövrdə İranın, Azərbaycanın ən böyük müəssisələrində "Maxi" ("Balıq") xalçaları və xüsusilə də, çoxlu sayda yüksək kateqoriyalı uzunsov xalçalar istehsal olunurdu. "Əraq", "Bicar", "Müstofi" kimi məşhur xalçalar "Balığ"ın təsvirləri əsasında toxunurdu.
Bədii analiz
Əvvəlcə xalçanın adına və onun lüğəti mənasına diqqət edilməlidir. Yalnız yerli usta və xalçaçılar deyil, həm də yerli və xarici incəsənətşünaslar bu xalça növünü "Balıq" adlandırırlar. Təəssüf hissi ilə qeyd edilməlidir ki, şərq və qafqaz xalçalarını araşdıran incəsənətşünaslar bu xalçaların məhz nəyə görə "Balıq" adını aldığını izah edə bilmirlər və bunun üzərindən sükutla keçirlər. Bu məsələyə aydınlıq gətirmək üçün, hər şeydən əvvəl, "Balıq" xalçasının mənşəyi və bədii quruluşu aydınlaşdırılmalıdır. Xalça sərbəst quruluşa malik deyil, o, "Əfşan" xalçalarının kompozisiyası əsasında qurulur. "Əfşan" xalçalarının kompozisiyası böyük məsafəli rapport spirallarından ibarətdir. "Balığ"ın kompozisiyası, əsasən bu prinsipə əsaslanır, lakin onun spiralları kiçik məsafəli rapportlarda yerləşir.
Fərz etmək olar ki, xalçanın adı Urmiya qəzasında (Cənubi Azərbaycanın indiki Rezayya şəhəri) yerləşən Balıq qəsəbəsinin adı ilə əlaqədardır.
Texniki xüsusiyyətlər
"Balıq xalçaları", bir qayda olaraq, böyük və uzunsov ölçüdə toxunur. XIX əsrdə Qarabağda, xüsusilə Şuşa və Bərdə şəhərlərində toxunan xalılar — gəbə dəstləri indiyədək çox məşhurdur.
"Balıq xalçaları"da bir kvadrat desimetrdə ilmələrin sıxlığı 30x30 ilmədən 40x40 ilməyə qədər yerləşir. Bir kvadrat metrdə isə 90 min ilmədən 160 min ilməyə təsadüf edilir.
"Balıq xalçaları"nda xovun hündürlüyü 7–9 mm-dir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- rstml Karabakh Carpets – Designs and Patterns (ing.). 2010.
- . 2011-08-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-06.
Xarici keçidlər
- Balıq
- Qarabağ xalçaları [ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baliq xalcalari Qarabag xalcaciliq mektebine aid olan xovlu xalca XalcaBaliq xalcalariToxunmasi haqqinda melumatlarUslubu Qarabag xalcaciliq mektebiUmumi melumatCox genis yayilmis Qarabag tipli bu xalcalar olkemizin simal hisselerinde Baliq adini almisdir Cenubi Azerbaycanda ise bu xalcalara Moxi Maxi baliq deyilir Baliq xalcalarinin Qarabagin butun xalcaciliq muessiselerinde toxunmasina baxmayaraq onun esas istehsal edildiyi yer onun merkezi Berde seheri olmusdur XVIII esrin II yarisindan ise bu xalcalar Susada da istehsal olunmaga basladi XIX esrin II yarisindan Susa seherinde istehsal olunan xalcalarin texminen 35 i Baliq tipine aid idi Kecen esrin 70 80 ci illerinden kimyevi boyaq maddelerinin meydana cixmasi ile elaqedar bu xalcalarin istehsali tenezzul etdi Bunun esas sebebi aciq bazarlar ferdi satis yeni xalcaci dukanlarinin yaranmasi hemcinin xalcalarin topdan satisinin onlarin perakende satisi ile eyni seviyyede inkisaf etmesi idi Bu dovrde Iranin Azerbaycanin en boyuk muessiselerinde Maxi Baliq xalcalari ve xususile de coxlu sayda yuksek kateqoriyali uzunsov xalcalar istehsal olunurdu Eraq Bicar Mustofi kimi meshur xalcalar Balig in tesvirleri esasinda toxunurdu Bedii analizEvvelce xalcanin adina ve onun lugeti menasina diqqet edilmelidir Yalniz yerli usta ve xalcacilar deyil hem de yerli ve xarici incesenetsunaslar bu xalca novunu Baliq adlandirirlar Teessuf hissi ile qeyd edilmelidir ki serq ve qafqaz xalcalarini arasdiran incesenetsunaslar bu xalcalarin mehz neye gore Baliq adini aldigini izah ede bilmirler ve bunun uzerinden sukutla kecirler Bu meseleye aydinliq getirmek ucun her seyden evvel Baliq xalcasinin menseyi ve bedii qurulusu aydinlasdirilmalidir Xalca serbest qurulusa malik deyil o Efsan xalcalarinin kompozisiyasi esasinda qurulur Efsan xalcalarinin kompozisiyasi boyuk mesafeli rapport spirallarindan ibaretdir Balig in kompozisiyasi esasen bu prinsipe esaslanir lakin onun spirallari kicik mesafeli rapportlarda yerlesir Ferz etmek olar ki xalcanin adi Urmiya qezasinda Cenubi Azerbaycanin indiki Rezayya seheri yerlesen Baliq qesebesinin adi ile elaqedardir Texniki xususiyyetler Baliq xalcalari bir qayda olaraq boyuk ve uzunsov olcude toxunur XIX esrde Qarabagda xususile Susa ve Berde seherlerinde toxunan xalilar gebe destleri indiyedek cox meshurdur Baliq xalcalari da bir kvadrat desimetrde ilmelerin sixligi 30x30 ilmeden 40x40 ilmeye qeder yerlesir Bir kvadrat metrde ise 90 min ilmeden 160 min ilmeye tesaduf edilir Baliq xalcalari nda xovun hundurluyu 7 9 mm dir Hemcinin baxQarabag xalcaciliq mektebiIstinadlarrstml Karabakh Carpets Designs and Patterns ing 2010 2011 08 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 11 06 Xarici kecidlerBaliq Qarabag xalcalari olu kecid