Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sultan Qütbəddin Bahadır şah Qücərati (, Qucarat sultanlığı – 5 aprel 1526) — Qücərat sultanlığının hökmdarı.
| Bahadır şah Qücərati | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 aprel 1526 |
| Fəaliyyəti | monarx |
| Dini | islam |
Həyatı
Mahmud Bəgranın nəvəsi, oğludur. II Müzəffər şah arvadının basqısı ilə böyük oğlu İskəndəri vəliəhd elan edincə Bahadır şah gizlincə Qücəratdan qaçaraq öncə Dunqarpurda Udai Sinqhə, sonra da Çitorda Məvar hakiminə sığındı. Onlardan yardım görəməyincə daha güclü olduğunu duyduğu Dehli Sultanı İbrahim şah Ludinin yanına getdi. Ancaq bu sırada Ludi ölkəsi də Sultan Babur təhlükəsinə məruz qalmışdı. Panipat səhrasında ikən bu dəfə gizlincə Babura müraciət etdi. Babur savaş sonrası uyğun bir zamanda onunla görüşə biləcəyini bildirdi. Bahadır, Panipat savaşından öncə bilinməyən bəzi səbəblərlə Ludi qərargahından ayrıldı və Qücərat tərəfı getdi (1526). Bu sırada II Müzəffər şah öldü və yerinə İskəndər sultan elan edildi. Səltənətinin başlanğıcında xalq üzərində basqı quran və vəzirləri də hər zaman xor görən İskəndər bir saray zərbəsiylə ortadan qaldırıldı. İskəndərin kiçik yaşdakı qardaşı Mahmud vəzir İmadülmülk Xoşqədəmin yardımı ilə hökmdar elan edildi. Qısa zamanda sarayın bütün nəzarəti İmadülmülkün əlinə keçdi. Bu durumdan məmnun olmayan digər əmirlər Bahadır ilə təmasa keçərək onu Qücərata dəvət etdilər. Bahadır İmadülmülkü yenərək ortadan qaldırdı və 1526-cı ildə Qiyasəddin ünvanı ilə hökmdar oldu. Əhmədabadda dövlət işlərini yoluna qoyduqdan sonra siyasi məsələlərlə ilgiləndi. Portuqaliya, Baburlu, Xalac, Nizamşah, və hətta çox uzaqlardaki Benqal sultanlığı ilə Osmanlılar yanında elçilik yoluyla təmaslarda oldu.
Daha sonra mərkəzi Mandu olan Xalac sultanlığı ilə mücadələyə girişti. Malvanın önəmli bir bölümünü asanlıqla Qücərat torpaqlarına qatdı. Ayrıca Xalac Sultanı II Mahmud şah da oğullarıyla birlikdə əsir alındı və hamısı yolda öldürüldü (17 mart 1531). Bahadır şah Malvanın zəbtından sonra Hindu şəhərlərinə qarşı hərəkətə keçdi. Hindistanda böyük bir qüvvə olan Racputlara qarşı savaşdı. Rəisləri Silhadi 25 yanvar 1532-ci ildə İmadülmülk Məlikci ibn Təvəkkül adlı komandan tərəfindən əsir alındı. Qücərat -Dehli yolu üzərindəki Çitor da Bahadırın hücumunana uğradı. Racaları 1534-cü ildə Loichada məğlub edildi. Ancak bu sırada Bahadır, Baburlu və portuqaliyalılarla də ilgilənmək məcburiyyətində qaldığından Əhmədabada döndü.
Vindhya sıra dağlarının cənubunda, Tuğlukluların zəifləməsi üzərinə bağımsızlıqlarını elan etmiş bəzi müsəlman dövlətlər də Malva hadisəsindən sonra Qücərata qarşı cəbhə almışdılar. Bahadır şah, Handeş Faruki və Bürhan Nizamşahilərinə qarşı yeni bir səfərə çıxdı. Nizamşahilərin əlindəki Əhmədnaqar ilə Hindistanın ən önəmli şəhərlərindən və qalalarından olan Dövlətabadı asanca zəbt etdi. Bu savaş sırasında yardımını gördüğü Bərar Sultanı Əlaəddin İmadşah iaşə işlərini gərəkdiyi kimi düzənləyəmədiyindən orduda aclık baş göstərdi. Bahadır şah bu təhlükəli durum üzərinə Burhan Nizamşah ilə barış bağlamaq məcburiyyətində qaldı və bunu saxlamaq üçün də əlindəki qənimət malı filləri ona qaytardı.
Malva və Çitor taraflarında ikən Hümayun şah, Bahadırın harəkətlərini yaxından təqip edirdi. Fəqət gözlənilməyən bir zamanda Muhamməd Zaman Mirzə adlı bir bəyin Qücərata sığınması Baburluları hərəkətə keçirdi. Sultan Hümayun, Bahadırdan Hüseyn Bayqara ailəsinə mənsub Masumə Sultan Bəyimin əri Məhəmməd Zamanı təslim etməsini istədi. Bu təklif qəbul edilməyincə də Baburlu ordusu Çitor tərəfə yürüdü. Bu sırada Bahadır şah Çitor qalası önlərində mühasirə ilə məşğul idi. Sultan Hümayun Çitor mühasirəsinin bitməsini gözlədi. Çitoru ələ keçirən Bahadır şah Baburlu qüvvələrinin üstünlüyü qarşısında sürətlə iç qısımlara çəkilmək məcburiyyətində qaldı (1534). Sultan Hümayun da Çampanir, Mandasor və Mandunu ələ keçirdi, paytaxt Əhmədabadı mühasirə etdi. Bahadır şah durumun ciddiliğini görərək sürətlə sahilə doğru qaçdı və portuqaliyalılardan yardım istədi. Daha sonra da Sultan Hümayunun çıxan qarışıqlıqları yatırmaq üzərə Qücəratdan ayrılmasından faydalanarak torpaqlarını geri almağı bacardı.
Portuqaliya-Qücərat münasəbətləri 1534-cü ildə çox inkişaf etdi. Hümayunun önündən kaçan Bahadır Portuqaliya baş valisindən yardım istəmək məcburiyyətində qaldı və bunun qarşılığında Diu civarında bir qala tikmələrinə izin verdi (1535). Diu, Bəsrə və Hindistana bağlayan önəmli bir ticarət limanı idi. Ancaq Bahadır şah, Sultan Hümayun təhlükəsi keçdikdən sonra portuqaliyalılara qarşı daha sərt bir siyasət təqib etməyə başladı. 1536-cı ildə Diunun gələcəyini görüşmək üzərə buraya gəldi. 15 noyabrda portuqaliyalıları şübhəyə düşürmədən onları ziyarət edəcəyini bildirdi. Portuqaliya valisi Nuno da Cunhanı Diuya dəvət etdi. Diuya gələn Portuqaliya valisi xəstəliyini bəhanə edərək görüşməyə gitmək istəmədi. Bahadır şah isə durumu anlamadı və onu ziyarətə getdi. Vali ilə görüşdüyü sırada əleyhinə bir hiylə hazırlandığını sezərək həmən ayrıldı. Quruya çıxmağa hazırlanırkən Manuel adlı bir portuqaliyalının hücumunana uğrayaraq yaralandı və dənizdə boğuldu (13 fevral 1537).
Bahadır Şah Portuqaliyalilərə karşı güçlü bir müslüman dəvlətin dəstəğinə ihtiyaç duyuyordu. Bu maksatla Osmanlı sarayına dəğərli hədiyələrlə bir əlçilik həyəti yollayarak (1536) yardım taləp ətmiş, ayrıca 300 sandık dolusu hazinəsini də əmniyət altına almak gayəsiylə Məkkəyə göndərmək istəmişti. Bu həyət o sırada Ədirnədə bulunan Kanuni Sultan Süləyman ilə görüştü. Kanuninin əmriylə Mısır Bəylərbəyi Hadım Süləyman Paşa 22 Haziran 1538də yətmiş altı parça gəmidən oluşan bir donanmayla Süvəyştən yola çıktı və 4 Əylül 1538də Diuya vardı; ancak yəni Qücərat sultanı III. Mahmuddan yətərli dəstək görmədiği için Diuyu kısa bir sürə kuşattıktan sonra gəri dönmək zorunda kaldı.
Cəsur, cömərt və çok gayrətli bir hükümdar olan Bahadır Şah zamanında ülkə ən gəniş sınırlarına ulaşmıştır. Ölümündən sonra iktidar mücadələsi başlamış və Qücərat tahtı ciddi sarsıntılara uğramıştır. Hüsam Han onun hayatı hakkında Tarih-i Bahadurhi adlı bir əsər kaləmə almıştır.
Həmçinin bax
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sultan Qutbeddin Bahadir sah Qucerati Qucarat sultanligi 5 aprel 1526 Qucerat sultanliginin hokmdari Bahadir sah QuceratiSexsi melumatlarDogum tarixiDogum yeri Qucarat sultanligiVefat tarixi 5 aprel 1526Fealiyyeti monarxDini islamHeyatiMahmud Begranin nevesi ogludur II Muzeffer sah arvadinin basqisi ile boyuk oglu Iskenderi veliehd elan edince Bahadir sah gizlince Quceratdan qacaraq once Dunqarpurda Udai Sinqhe sonra da Citorda Mevar hakimine sigindi Onlardan yardim goremeyince daha guclu oldugunu duydugu Dehli Sultani Ibrahim sah Ludinin yanina getdi Ancaq bu sirada Ludi olkesi de Sultan Babur tehlukesine meruz qalmisdi Panipat sehrasinda iken bu defe gizlince Babura muraciet etdi Babur savas sonrasi uygun bir zamanda onunla goruse bileceyini bildirdi Bahadir Panipat savasindan once bilinmeyen bezi sebeblerle Ludi qerargahindan ayrildi ve Qucerat terefi getdi 1526 Bu sirada II Muzeffer sah oldu ve yerine Iskender sultan elan edildi Seltenetinin baslangicinda xalq uzerinde basqi quran ve vezirleri de her zaman xor goren Iskender bir saray zerbesiyle ortadan qaldirildi Iskenderin kicik yasdaki qardasi Mahmud vezir Imadulmulk Xosqedemin yardimi ile hokmdar elan edildi Qisa zamanda sarayin butun nezareti Imadulmulkun eline kecdi Bu durumdan memnun olmayan diger emirler Bahadir ile temasa kecerek onu Qucerata devet etdiler Bahadir Imadulmulku yenerek ortadan qaldirdi ve 1526 ci ilde Qiyaseddin unvani ile hokmdar oldu Ehmedabadda dovlet islerini yoluna qoyduqdan sonra siyasi meselelerle ilgilendi Portuqaliya Baburlu Xalac Nizamsah ve hetta cox uzaqlardaki Benqal sultanligi ile Osmanlilar yaninda elcilik yoluyla temaslarda oldu Daha sonra merkezi Mandu olan Xalac sultanligi ile mucadeleye giristi Malvanin onemli bir bolumunu asanliqla Qucerat torpaqlarina qatdi Ayrica Xalac Sultani II Mahmud sah da ogullariyla birlikde esir alindi ve hamisi yolda olduruldu 17 mart 1531 Bahadir sah Malvanin zebtindan sonra Hindu seherlerine qarsi herekete kecdi Hindistanda boyuk bir quvve olan Racputlara qarsi savasdi Reisleri Silhadi 25 yanvar 1532 ci ilde Imadulmulk Melikci ibn Tevekkul adli komandan terefinden esir alindi Qucerat Dehli yolu uzerindeki Citor da Bahadirin hucumunana ugradi Racalari 1534 cu ilde Loichada meglub edildi Ancak bu sirada Bahadir Baburlu ve portuqaliyalilarla de ilgilenmek mecburiyyetinde qaldigindan Ehmedabada dondu Vindhya sira daglarinin cenubunda Tugluklularin zeiflemesi uzerine bagimsizliqlarini elan etmis bezi muselman dovletler de Malva hadisesinden sonra Qucerata qarsi cebhe almisdilar Bahadir sah Handes Faruki ve Burhan Nizamsahilerine qarsi yeni bir sefere cixdi Nizamsahilerin elindeki Ehmednaqar ile Hindistanin en onemli seherlerinden ve qalalarindan olan Dovletabadi asanca zebt etdi Bu savas sirasinda yardimini gordugu Berar Sultani Elaeddin Imadsah iase islerini gerekdiyi kimi duzenleyemediyinden orduda aclik bas gosterdi Bahadir sah bu tehlukeli durum uzerine Burhan Nizamsah ile baris baglamaq mecburiyyetinde qaldi ve bunu saxlamaq ucun de elindeki qenimet mali filleri ona qaytardi Malva ve Citor taraflarinda iken Humayun sah Bahadirin hareketlerini yaxindan teqip edirdi Feqet gozlenilmeyen bir zamanda Muhammed Zaman Mirze adli bir beyin Qucerata siginmasi Baburlulari herekete kecirdi Sultan Humayun Bahadirdan Huseyn Bayqara ailesine mensub Masume Sultan Beyimin eri Mehemmed Zamani teslim etmesini istedi Bu teklif qebul edilmeyince de Baburlu ordusu Citor terefe yurudu Bu sirada Bahadir sah Citor qalasi onlerinde muhasire ile mesgul idi Sultan Humayun Citor muhasiresinin bitmesini gozledi Citoru ele keciren Bahadir sah Baburlu quvvelerinin ustunluyu qarsisinda suretle ic qisimlara cekilmek mecburiyyetinde qaldi 1534 Sultan Humayun da Campanir Mandasor ve Mandunu ele kecirdi paytaxt Ehmedabadi muhasire etdi Bahadir sah durumun ciddiligini gorerek suretle sahile dogru qacdi ve portuqaliyalilardan yardim istedi Daha sonra da Sultan Humayunun cixan qarisiqliqlari yatirmaq uzere Quceratdan ayrilmasindan faydalanarak torpaqlarini geri almagi bacardi Portuqaliya Qucerat munasebetleri 1534 cu ilde cox inkisaf etdi Humayunun onunden kacan Bahadir Portuqaliya bas valisinden yardim istemek mecburiyyetinde qaldi ve bunun qarsiliginda Diu civarinda bir qala tikmelerine izin verdi 1535 Diu Besre ve Hindistana baglayan onemli bir ticaret limani idi Ancaq Bahadir sah Sultan Humayun tehlukesi kecdikden sonra portuqaliyalilara qarsi daha sert bir siyaset teqib etmeye basladi 1536 ci ilde Diunun geleceyini gorusmek uzere buraya geldi 15 noyabrda portuqaliyalilari subheye dusurmeden onlari ziyaret edeceyini bildirdi Portuqaliya valisi Nuno da Cunhani Diuya devet etdi Diuya gelen Portuqaliya valisi xesteliyini behane ederek gorusmeye gitmek istemedi Bahadir sah ise durumu anlamadi ve onu ziyarete getdi Vali ile gorusduyu sirada eleyhine bir hiyle hazirlandigini sezerek hemen ayrildi Quruya cixmaga hazirlanirken Manuel adli bir portuqaliyalinin hucumunana ugrayaraq yaralandi ve denizde boguldu 13 fevral 1537 Bahadir Sah Portuqaliyalilere karsi guclu bir musluman devletin destegine ihtiyac duyuyordu Bu maksatla Osmanli sarayina degerli hediyelerle bir elcilik heyeti yollayarak 1536 yardim talep etmis ayrica 300 sandik dolusu hazinesini de emniyet altina almak gayesiyle Mekkeye gondermek istemisti Bu heyet o sirada Edirnede bulunan Kanuni Sultan Suleyman ile gorustu Kanuninin emriyle Misir Beylerbeyi Hadim Suleyman Pasa 22 Haziran 1538de yetmis alti parca gemiden olusan bir donanmayla Suveysten yola cikti ve 4 Eylul 1538de Diuya vardi ancak yeni Qucerat sultani III Mahmuddan yeterli destek gormedigi icin Diuyu kisa bir sure kusattiktan sonra geri donmek zorunda kaldi Cesur comert ve cok gayretli bir hukumdar olan Bahadir Sah zamaninda ulke en genis sinirlarina ulasmistir Olumunden sonra iktidar mucadelesi baslamis ve Qucerat tahti ciddi sarsintilara ugramistir Husam Han onun hayati hakkinda Tarih i Bahadurhi adli bir eser kaleme almistir Hemcinin baxQucerat sultanligiIstinadlar