Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
X Piy (İtalyanca: Giuseppe Melchiorre Sarto) (d. 2 iyun 1835, Venetia, Avstriya imperiyası - 20 avqust 1914, Vatikan) - 4 avqust 1903 və 20 avqust 1914 tarixləri arasında Roma-Katolik Kİlsəsinə başçılıq edən 257. Roma Papasıdır.
| X Piy | |
|---|---|
| lat. Pius PP. X | |
 | |
| 4 avqust 1903 – 20 avqust 1914 | |
| Əvvəlki | XIII Lev |
| Sonrakı | XV Benedikt |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Giuseppe Melchiorre Sarto |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Venetia, Avstriya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (79 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | katolik keşişi[d] |
| Atası | Giovanni Battista Sarto |
| Anası | Margarita Sanson |
| Dini | Katolik xristian |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ailəsi
Giuseppe Melchiorre Sarto 2 iyun 1835 tarixində Avstriya imperiyası sərhədləri daxilində yerləşən, İtaliyanın şimalındakı Venetia bölgəsində dünyaya gəlmişdir. O, kənd poçtalyonu olan Giovanni Battista Sarto (1792–1852) və evdar qadın Marqarita Sansonun (1813–1894) 10 övladından ikincisi idi. 3 iyun 1835 tarixində vəftiz olunan Giuseppe yoxsul bir ailədə böyüsə də, mükəmməl təhsil almışdır.
Giuseppe`nin 3 qardaşı və 3 bacısı var idi. Ancaq gələcəkdə yüksəldiyi vəzifələrə baxmayaraq ailə fərdlərinə qarşı heç bir imtiyaz görməmişdir. Qardaşlarından biri yaşadıqları bölgənin kənd poçtalyonu, digər qardaşının oğlu isə kənd keşişi olaraq yaşadı. Bacıları isə heç vaxt evlənməmiş və kilsədə rahibə olaraq yaşamışdır.
Papalıqdan öncə
Papa XIII Lev tərəfindən 10 noyabr 1884 tarixində Mantu Kilsəsinə baş keşiş, 12 iyun 1893 tarixində kardinal, 3 gün sonra isə Venesiya Patriarxlığına təyin edildi.
20 iyul 1903 tarixində Papa XIII Lev 93 yaşında vəfat etdi və o ayın son günlərində yeni Papanın seçilməsi üçün Konklavye (Kilsə Kardinalları Məclisi) çağırıldı. Dönəmin tarixçilərinə görə ən güclü namizəd mərhum Papanın katibi, kardinal Mariano Rampolla idi. İlk 3 daxili seçimdə Kardinal Rampolla qalib gəlsə də, son anda dəyişən siyasi vəziyyət səsverməyə də təsir göstərdi. Beləliklə, 50 səs toplayan Kardinal Sarto 4 avqust 1903 tarixində Roma Papası seçildi. X Pius (X Piy) adını qəbul etdi.
Papalıq dönəmi
XIII. Lev`in ictimai reformlarına soyuq baxan X. Piy, ənənəvi Katolik təlimini XIX əsrin fəlsəfi, tarixi və psixoloji qaydalarına əsaslanaraq yenidən şərh edən müasirləşmə cərəyanına qarşı mübarizə apardı.Xristian demokratlara qarşı cəbhə aldı və Fransada kilsə ilə dövlətin ayrılmasına qarşı çıxdı. Müasirləşmə meylli bəzi kitabları "Index Librorum Prohibitorum"a (1907; Qadağalı Kitablar siyahısı) aldı.
1907`də müasirləşmə təlimlərinə zidd olan "Lamentabili Sane Exitu" başlıqlı sərəncamı və "Pascendi Dominici Gregis" başlıqlı təlimatnamə nəşr etdirdi. 1 sentyabr 1910`da ilahiyyat məktəblərində bütün müəllimlərin və keşişlik mərasimindən əvvəl bütün tələbələrin Lamentabili və Pascendi'ni dəstəkləyən bir and içmələrini buyurdu. Avropa ölkələrində inkişaf edən materialist təlimlərə qarşı öz ictimai hərəkətlərini və hərəkət qruplarını quran xristianlara da qarşı çıxdı.
1903`də, dünyəvi mövzularda muxtariyyət və siyasi həyata qatılmaq imkanı verilməsini istəyən İtalyan keşiş Romolo Murri'nin ictimai fəaliyyət hərəkətini və Fransada qabaqcıl Xristian demokrat Marc Sangnier'nin Sillon hərəkatını rəsmi olaraq ittiham etdi.
X Piy Papa olanda Fransada kilsə ilə dövlətin ayrılması artıq qaçınılmaz vəziyyətə gəlmişdi. 1905`də Fransada kilsə rəsmi olaraq dövlətdən ayrıldı. Piy 11 fevral 1906-cı ildə bu qərarı rəsmi olaraq lənətlədi. Qriqoriyan dini rituallarını canlandırdı, dua və ayin kitablarını yenidən təşkil etdi. Kilsə hüququnu günün şərtlərinə uyğunlaşdıraraq nizama qoyan yeni qanun 1917-ci ildə nümayiş olundu və 1918-ci ildə qüvvəyə mindi.
Vəfatı
1913-cü ildə X Piy infarkt keçirdi və bir daha əvvəlki sağlamlığına dönə bilmədi. 1914-cü ildə Papa Məryəm Məracı Mərasimi zamanı (15 avqust 1914 ) müvazinətiniitirdi və dərhal Papalıq sarayına aparıldı. Növbəti 5 gün ərzində sağalmayan Papa X Piyin vəziyyəti Dünya Müharibəsi cəbhəsindən gələn xəbərlərlə daha da pisləşdi. Alman qüvvələrinin Brüssel şəhərinə girdiyini və Cizvit təriqəti lideri Franz Xavier Wernz`in vəfatı xəbərini eşitdikdən bir neçə saat sonra növbəti ürək tutması yaşadı və 20 avqust 1914 tarixində vəfat etdi.
Ölümünün ardından adətlərə zidd olaraq açıq bir dəfn mərasimi keçirildi. Vatikan qanunlarına görə iç orqanları çürüməyə qarşı çıxarıldı və mumyalanan cəsədi Müqəddəs Pyotr Bazilikasının zirzəmisindəki Papalıq Qəbiristanlığına yerləşdirildi. Ölümündən 40 il sonra 29 may 1954'də Müqəddəslər siyahısına qəbul edildi.
Qalereya
Mənbə
- "Arxivlənmiş surət". 2012-02-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-04-30.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Pius_IX
- "Arxivlənmiş surət". 2022-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-13.
- "Arxivlənmiş surət". 2014-10-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-04-30.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
X Piy Italyanca Giuseppe Melchiorre Sarto d 2 iyun 1835 Venetia Avstriya imperiyasi 20 avqust 1914 Vatikan 4 avqust 1903 ve 20 avqust 1914 tarixleri arasinda Roma Katolik KIlsesine basciliq eden 257 Roma Papasidir X Piylat Pius PP X257 Roma Papasi4 avqust 1903 20 avqust 1914EvvelkiXIII LevSonrakiXV BenediktSexsi melumatlarDogum adi Giuseppe Melchiorre SartoDogum tarixi 2 iyun 1835Dogum yeri Venetia Avstriya imperiyasiVefat tarixi 20 avqust 1914 79 yasinda Vefat yeri Apostol Sarayi d VatikanVefat sebebi urek tutmasiDefn yeri Muqeddes Pyotr kilsesiFealiyyeti katolik kesisi d Atasi Giovanni Battista SartoAnasi Margarita SansonDini Katolik xristian Vikianbarda elaqeli mediafayllarAilesiGiuseppe Melchiorre Sarto 2 iyun 1835 tarixinde Avstriya imperiyasi serhedleri daxilinde yerlesen Italiyanin simalindaki Venetia bolgesinde dunyaya gelmisdir O kend poctalyonu olan Giovanni Battista Sarto 1792 1852 ve evdar qadin Marqarita Sansonun 1813 1894 10 ovladindan ikincisi idi 3 iyun 1835 tarixinde veftiz olunan Giuseppe yoxsul bir ailede boyuse de mukemmel tehsil almisdir Giuseppe nin 3 qardasi ve 3 bacisi var idi Ancaq gelecekde yukseldiyi vezifelere baxmayaraq aile ferdlerine qarsi hec bir imtiyaz gormemisdir Qardaslarindan biri yasadiqlari bolgenin kend poctalyonu diger qardasinin oglu ise kend kesisi olaraq yasadi Bacilari ise hec vaxt evlenmemis ve kilsede rahibe olaraq yasamisdir Papaliqdan oncePapa XIII Lev terefinden 10 noyabr 1884 tarixinde Mantu Kilsesine bas kesis 12 iyun 1893 tarixinde kardinal 3 gun sonra ise Venesiya Patriarxligina teyin edildi 20 iyul 1903 tarixinde Papa XIII Lev 93 yasinda vefat etdi ve o ayin son gunlerinde yeni Papanin secilmesi ucun Konklavye Kilse Kardinallari Meclisi cagirildi Donemin tarixcilerine gore en guclu namized merhum Papanin katibi kardinal Mariano Rampolla idi Ilk 3 daxili secimde Kardinal Rampolla qalib gelse de son anda deyisen siyasi veziyyet sesvermeye de tesir gosterdi Belelikle 50 ses toplayan Kardinal Sarto 4 avqust 1903 tarixinde Roma Papasi secildi X Pius X Piy adini qebul etdi Papaliq donemiXIII Lev in ictimai reformlarina soyuq baxan X Piy enenevi Katolik telimini XIX esrin felsefi tarixi ve psixoloji qaydalarina esaslanaraq yeniden serh eden muasirlesme cereyanina qarsi mubarize apardi Xristian demokratlara qarsi cebhe aldi ve Fransada kilse ile dovletin ayrilmasina qarsi cixdi Muasirlesme meylli bezi kitablari Index Librorum Prohibitorum a 1907 Qadagali Kitablar siyahisi aldi 1907 de muasirlesme telimlerine zidd olan Lamentabili Sane Exitu basliqli serencami ve Pascendi Dominici Gregis basliqli telimatname nesr etdirdi 1 sentyabr 1910 da ilahiyyat mekteblerinde butun muellimlerin ve kesislik merasiminden evvel butun telebelerin Lamentabili ve Pascendi ni destekleyen bir and icmelerini buyurdu Avropa olkelerinde inkisaf eden materialist telimlere qarsi oz ictimai hereketlerini ve hereket qruplarini quran xristianlara da qarsi cixdi 1903 de dunyevi movzularda muxtariyyet ve siyasi heyata qatilmaq imkani verilmesini isteyen Italyan kesis Romolo Murri nin ictimai fealiyyet hereketini ve Fransada qabaqcil Xristian demokrat Marc Sangnier nin Sillon herekatini resmi olaraq ittiham etdi X Piy Papa olanda Fransada kilse ile dovletin ayrilmasi artiq qacinilmaz veziyyete gelmisdi 1905 de Fransada kilse resmi olaraq dovletden ayrildi Piy 11 fevral 1906 ci ilde bu qerari resmi olaraq lenetledi Qriqoriyan dini rituallarini canlandirdi dua ve ayin kitablarini yeniden teskil etdi Kilse huququnu gunun sertlerine uygunlasdiraraq nizama qoyan yeni qanun 1917 ci ilde numayis olundu ve 1918 ci ilde quvveye mindi Vefati1913 cu ilde X Piy infarkt kecirdi ve bir daha evvelki saglamligina done bilmedi 1914 cu ilde Papa Meryem Meraci Merasimi zamani 15 avqust 1914 muvazinetiniitirdi ve derhal Papaliq sarayina aparildi Novbeti 5 gun erzinde sagalmayan Papa X Piyin veziyyeti Dunya Muharibesi cebhesinden gelen xeberlerle daha da pislesdi Alman quvvelerinin Brussel seherine girdiyini ve Cizvit teriqeti lideri Franz Xavier Wernz in vefati xeberini esitdikden bir nece saat sonra novbeti urek tutmasi yasadi ve 20 avqust 1914 tarixinde vefat etdi Olumunun ardindan adetlere zidd olaraq aciq bir defn merasimi kecirildi Vatikan qanunlarina gore ic orqanlari curumeye qarsi cixarildi ve mumyalanan cesedi Muqeddes Pyotr Bazilikasinin zirzemisindeki Papaliq Qebiristanligina yerlesdirildi Olumunden 40 il sonra 29 may 1954 de Muqeddesler siyahisina qebul edildi QalereyaMenbe Arxivlenmis suret 2012 02 24 tarixinde Istifade tarixi 2016 04 30 https en wikipedia org wiki Pius IX Arxivlenmis suret 2022 07 07 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 13 Arxivlenmis suret 2014 10 28 tarixinde Istifade tarixi 2016 04 30