Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tekumse ( ing. Tecumseh;1768 - 5 oktyabr 1813) - şauni xalqı və Tekumse konfederasiyası kimi məşhur olan hindu tayfa birliyinin lideri.
Erkən həyatı
Tekumse 1768-ci ildə müasir Ohayo ştatının ərazisində olan Sayoto çayının yerləşdiyi yerdə anadan olmuşdur. Onun atası, Paksinvo Fransız-hindu müharibəsində iştirak etmişdir. O, Poynt-Plezant adlı yerdə öldürülmüşdür. Ağ insanlar 1774-cü ildə sonra bağlanmış müqaviləni pozaraq hinduların torpaqlarına basqın eləyirlər. Atasının ölümündən sonra Tekumse döyüşçü olmağa qərara alır.
O, 14 yaşında ABŞ İstiqlal müharibəsində iştirak etmişdir. Bununla o ilk dəfə amerikalılara qarşı çıxış etmişdi. Müharibənin bitməsindən sonra 1783-cü ildə bir neçə hindu tayfasının liderləri ABŞ hakimləri ilə birgə danışıqların aparılması və konfederasiya yaradılması haqda Sandaski sazişini bağlayırlar. Sülhün bağlanmasına baxmayaraq, ağların hinduların torpaqlarını tutması davam edirdi. Konfederasiyanın döyüşçüləri buna cavab olaraq amerikalıların məskunlaşdığı əraziyə hücum etməyə başlayırlar. Bunun nəticəsində, Şimal-qərbi hindu müharibəsi başlamışdır.
Tekumse döyüşlərdə aktiv iştirak edərək seçilirdi. O, general Artur Sent-Klerin ordusunu döyüşdə darmadağın etmişdir. Əsirləri və yaralanları nəzərə almasaq, 922 amerikalı əsgərdən 632-si elə döyüş yerində öldürülmüşdür. 1794-cü ilin iyununda Tekumsenin başçılığı altında olan hinduların Fort-Rikaveriyə hücümu uğursuzluqla nəticələndi. Nəticədə, hindular bağlamağa məcbur olmuşdular.
Tekumse müharibəsi
Tekumse Qrinvil sülhünü imzalanmaqdan imtina edərək, onun imzalanmasında iştirak etməmişdir. Hindu tərəfini vayandot, delavar, şauni, ottava, potavat, mayami, kaskaskiya, ocibve hindu tayfalarının döyüşçüləri təşkil edirdi.
1800-cü ildə qubernator təyin olunmuş Uilyam Henri Harrison 1801-ci ildə yenidən İndiana ərazisinə qayıdır. O, yeni qitəyə gələnləri məskunlaşdırmaq üçün hindu torpaqlarını ələ keçirmək hüququ uğründa səy göstərirdi. Harrison torpaqdan istifadə haqda hindularla dəfələrlə müqavilə bağlamışdır. 1809-cu ildə Fort-Ueynedə bağlanmış müqavilə nəticəsində hindular 3 milyon akr ( təxminən 12 000 km yaxın) torpaqlarını satmışdılar. Tekumse Fort-Ueynedə bağlanmış müqavilənin qeyri-qanuni olduğunu bildirmişdi. O, ABŞ-də olan bütün şimal-şərqi və şərqi hindu tayfalarını birləşdirməyi planlaşdırırdı. Tayfaların birləşməsində yeni dini cərəyanı təbliğ edən Tekumsenin qardaşı, mühüm rol oynamışdır.
1810-cu ildə Harrisonla müşavirə zamanı ABŞ prezidentindən danışıqları ləğv etməyi, satılmış torpaqlarda amerikalıların məskunlaşmasına icazə verilməməsini bildirmişdir. Harrison onlarla razılaşmır. Tekumsenin olmadığı müddətdə Harrison 1200 əsgərdən ibarət qoşun toplayır.Hinduların hücumu silahlanmış amerikalıları hinduların ərazilərinə soxulmasına gətirib çıxarır. 1811-ci il 7 noyabrda baş vermiş Tippekano döyüşündə amerikalılar qələbə qazanır.
1812-ci il müharibəsi
Tippekano döyüşündə məğlub olduqdan sonra Tekumse Britaniya ordusuna birləşmək üçün öz tərəfdaşlarını toplamağa başlayır. 1812-ci il 18 iyun tarixində ABŞ Britaniya imperiyasına müharibə elan edir. Tekumse britaniyalılar tərəfindən Detroytun götürülməsində vacib rol oynamışdır. Tekumse bundan sonra Britaniya ordusunda briqada general olur. 1813-cü ilin oktyabrında ABŞ qoşunları Britaniya qoşunlarını Temza çayı sahillərində yaxalayırlar. Onların üzərinə Harrisonun rəhbərliyi altında birləşmiş amerikalı və hindu döyüşçüləri hücum edirlər. Tekumse əlbəyaxa döyüşdə öldürülmüşdür. İndiyə qədər hindu başçısını kimin öldürməsi dəqiq məlum deyil. Versiyalardan birinə görə, bunu Martin Van Burenin kabinetində vitse-prezident kimi çalışan polkovnik Riçard Conson etmişdir.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tekumse ing Tecumseh 1768 5 oktyabr 1813 sauni xalqi ve Tekumse konfederasiyasi kimi meshur olan hindu tayfa birliyinin lideri TekumseErken heyatiTekumse 1768 ci ilde muasir Ohayo statinin erazisinde olan Sayoto cayinin yerlesdiyi yerde anadan olmusdur Onun atasi Paksinvo Fransiz hindu muharibesinde istirak etmisdir O Poynt Plezant adli yerde oldurulmusdur Ag insanlar 1774 cu ilde sonra baglanmis muqavileni pozaraq hindularin torpaqlarina basqin eleyirler Atasinin olumunden sonra Tekumse doyuscu olmaga qerara alir O 14 yasinda ABS Istiqlal muharibesinde istirak etmisdir Bununla o ilk defe amerikalilara qarsi cixis etmisdi Muharibenin bitmesinden sonra 1783 cu ilde bir nece hindu tayfasinin liderleri ABS hakimleri ile birge danisiqlarin aparilmasi ve konfederasiya yaradilmasi haqda Sandaski sazisini baglayirlar Sulhun baglanmasina baxmayaraq aglarin hindularin torpaqlarini tutmasi davam edirdi Konfederasiyanin doyusculeri buna cavab olaraq amerikalilarin meskunlasdigi eraziye hucum etmeye baslayirlar Bunun neticesinde Simal qerbi hindu muharibesi baslamisdir Tekumse doyuslerde aktiv istirak ederek secilirdi O general Artur Sent Klerin ordusunu doyusde darmadagin etmisdir Esirleri ve yaralanlari nezere almasaq 922 amerikali esgerden 632 si ele doyus yerinde oldurulmusdur 1794 cu ilin iyununda Tekumsenin basciligi altinda olan hindularin Fort Rikaveriye hucumu ugursuzluqla neticelendi Neticede hindular baglamaga mecbur olmusdular Tekumse muharibesiTekumsenin bustu Ontario Kral muzeyi Tekumse Qrinvil sulhunu imzalanmaqdan imtina ederek onun imzalanmasinda istirak etmemisdir Hindu terefini vayandot delavar sauni ottava potavat mayami kaskaskiya ocibve hindu tayfalarinin doyusculeri teskil edirdi 1800 cu ilde qubernator teyin olunmus Uilyam Henri Harrison 1801 ci ilde yeniden Indiana erazisine qayidir O yeni qiteye gelenleri meskunlasdirmaq ucun hindu torpaqlarini ele kecirmek huququ ugrunda sey gosterirdi Harrison torpaqdan istifade haqda hindularla defelerle muqavile baglamisdir 1809 cu ilde Fort Ueynede baglanmis muqavile neticesinde hindular 3 milyon akr texminen 12 000 km yaxin torpaqlarini satmisdilar Tekumse Fort Ueynede baglanmis muqavilenin qeyri qanuni oldugunu bildirmisdi O ABS de olan butun simal serqi ve serqi hindu tayfalarini birlesdirmeyi planlasdirirdi Tayfalarin birlesmesinde yeni dini cereyani teblig eden Tekumsenin qardasi muhum rol oynamisdir 1810 cu ilde Harrisonla musavire zamani ABS prezidentinden danisiqlari legv etmeyi satilmis torpaqlarda amerikalilarin meskunlasmasina icaze verilmemesini bildirmisdir Harrison onlarla razilasmir Tekumsenin olmadigi muddetde Harrison 1200 esgerden ibaret qosun toplayir Hindularin hucumu silahlanmis amerikalilari hindularin erazilerine soxulmasina getirib cixarir 1811 ci il 7 noyabrda bas vermis Tippekano doyusunde amerikalilar qelebe qazanir 1812 ci il muharibesiTippekano doyusunde meglub olduqdan sonra Tekumse Britaniya ordusuna birlesmek ucun oz terefdaslarini toplamaga baslayir 1812 ci il 18 iyun tarixinde ABS Britaniya imperiyasina muharibe elan edir Tekumse britaniyalilar terefinden Detroytun goturulmesinde vacib rol oynamisdir Tekumse bundan sonra Britaniya ordusunda briqada general olur 1813 cu ilin oktyabrinda ABS qosunlari Britaniya qosunlarini Temza cayi sahillerinde yaxalayirlar Onlarin uzerine Harrisonun rehberliyi altinda birlesmis amerikali ve hindu doyusculeri hucum edirler Tekumse elbeyaxa doyusde oldurulmusdur Indiye qeder hindu bascisini kimin oldurmesi deqiq melum deyil Versiyalardan birine gore bunu Martin Van Burenin kabinetinde vitse prezident kimi calisan polkovnik Ricard Conson etmisdir Hemcinin baxTekumse leneti