Qroznı döyüşü — 1996-cı ilin avqustunda baş vermiş döyüş. Rusiya Federasiyası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının bölmələri və şəhərdə yerləşən Çeçen milisləri şəhərin böyük hissəsinə nəzarəti itirir. Bundan sonra Rusiya Federasiyası ilə tanınmayan Çeçen İçkeriya Respublikasının nümayəndələri arasında Xasavyurt müqaviləsi bağlanır. Bu Birinci Çeçenistan müharibəsinə son qoyur.
Qroznı döyüşü | |||
---|---|---|---|
Birinci Çeçenistan müharibəsi | |||
Tarix | 6-22 avqust 1993 | ||
Yeri | Azərbaycan Respublikası | ||
Nəticəsi | Çeçenlər tərəfindən Qroznı şəhərinin tutulması, Xasavyurt müqaviləsi və rus qoşunlarının Çeçenistandan çıxarılması. | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
Komandan(lar) | |||
| |||
Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
Üsyançıların sayı
Əməliyyatın əvvəlində ayrı-ayrı qruplarda Qroznıya sızan üsyançıların sayı təxminən 1,5—2 min nəfər olur. Döyüşlər zamanı şəhərə yerli sakinlərin qayıtması və əvvəllər federal qoşunların tərəfində olanların üsyançıların tərəfinə keçməsi ilə onların sayı tədricən artır. Nəticədə Aslan Masxadovun Qroznıda nəzarət etdiyi çeçen birləşmələrinin sayı avqustun ikinci yarısına qədər 6-7 min nəfərə çatır.
Ümumi rəhbərliyi həyata keçirən Aslan Masxadov bu əməliyyatın "bütün dünyaya və hər şeydən əvvəl Rusiyaya separatçıların döyüş potensialını göstərmək üçün" edildiyini bildirir.
Xəttab dəstəsi ilə birlikdə hücumda iştirak etdi.
Federal qüvvələrinin sayı
Rusiya tərəfi say üstünlüyünə (daxili qoşunların 6 min hərbçisi), zirehli texnika və artilleriya üstünlüyünə və mütləq hava üstünlüyünə malik olur. Federal qüvvələrə ümumi rəhbərliyi general-leytenant Konstantin Pulikovski həyata keçirir.
Döyüş
6 avqust 1996-cı ildə Qroznıya hücum edən çeçen bölmələri 1300-3000 döyüşçüdən ibarət olur. Əvvəlcə Rusiya mətbuatı şəhərə cəmi 250 döyüşçünün daxil olduğunu yazır. Şəhərin içərisindəki rus qarnizonu isə təxminən 12000 əsgərdən ibarət olur. Rusların say üstünlüyünü aradan qaldırmaq üçün Çeçenistan Baş Qərargah rəisi Aslan Masxadov infiltrasiya taktikasından istifadə edir. Şəhər haqqında biliklərindən istifadə edərək, çeçen bölmələri Qroznıya girir və Moskvanın nəzarətində olan ərazinin dərinliklərində olan hədəflərə hücum etmədən və ya blok etmədən əvvəl, diqqətlə planlaşdırılmış və yüksək koordinasiyalı sürətlə irəliləməklə Rusiya keçid məntəqələri şəbəkəsindən və digər mövqelərdən yayınır.
Yolları bağlanır və şəhər yaxınlığındakı strateji mövqe tutlur. Çeçen komandiri Turpal Ali-Kaymovun sözlərinə görə, 1500 çeçen döyüşçüsü şəhərə girir. Onlardan 47-si ilkin hücum zamanı öldürülür.
Üsyançı qüvvələr 3 saat davam edən əməliyyatda, 6 avqust 5:50-də Qroznıya hücum edirlər. Üsyançı döyüşçülər bütün fərdi möhkəmləndirilmiş yoxlama məntəqələrini (blokpost), kazarmaları, polis məntəqələrini və digər Rusiya mövqelərini ələ keçirməyə və ya məhv etməyə çalışmaqdansa, onların yolunu kəsib təcrid edirlər. Qaçış və ya köməyin gəlməsinin qarşısını almaq üçün yollar minalanır və hökumət gözləyirlər. Avqustun 9-na qədər Rusiya xəbər agentliyi İnterfaks mühasirəyə alınan qoşunların sayını təxminən 7000 nəfərə çatdığını bildirir. Daxili Qoşunlar, Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti qoşunları və qeyri-döyüş personalı ilə yanaşı, hərbi qoşunlar da şəhərdə yerləşirdi.
Ən böyük cib, daxili işlər nazirliyi binası və respublika RFTX qərargahı da daxil olmaqla şəhərin mərkəzindəki hökumət idarələrində idi. Təxminən 10 rus jurnalistdən ibarət bir qrup, binanın yaxınlığındakı bir oteldə sığınır. Rusiyapərəst Çeçenistan hökuməti paytaxtın kənarındakı Xankala hərbi bazasına qaçır. Şəhərin başqa bir hissəsində bir neçə rus əsgəri qrupu, 9 nömrəli şəhər xəstəxanasına sığınır və burada təxliyə olunana qədər təxminən 500 mülki şəxsi girov saxlayır.
Rusiyapərəst çeçenlər tutulur, toplanılır və edam edilirdi. “Memorial” insan haqları təşkilatına görə, etibarlı mənbələr Qroznının bir rayonunda 200-dən çox adamın edam olunduğunu yazır. Səid-Maqomed Kakiyev 6 avqustda şəhər icra hakimiyyəti binasında müdafiəçilərin təslim olduqdan sonra Dokka Umarov və Ruslan Qelayevin döyüşçüləri tərəfindən edam edilən 30 çeçen OMON xüsusi təyinatlı polis zabitindən sağ qalan yeganə şəxs olur.
Qelayevin sözlərinə görə "Zavqayevin [bütün Çeçenistanda] ya 15, ya da 18 min çeçen polisi var idi, amma 1996-cı ilin avqustunda Qroznıya girən kimi hamısı dağılıb evlərinə getdi, sonra Mücahidlərə qoşuldular. Çeçen qanı tökməkdə günahkar olan bir neçə onlarla adam istisna idi. ". Bir həftə ərzində Zavqayevin qüvvələrinin üzvləri tərəf dəyişdirdiyindən və əlavə qüvvələr gəldikdən sonra Qroznıdakı üsyançı döyüşçülərin sayı 6-7 min arasında dəyişirdi.
7 avqustunda 205-ci "Kazak" Motoatıcı Briqadasından böyük bir zirehli kolon, mühasirədə olan rus qüvvələrinə köməyə gəlir. Bir gün əvvəl, Əhməd Zakayevin başçılıq etdiyi bir çeçen separatçı qrupu, Qroznının əsas dəmiryol stansiyasını ələ keçirərək böyük miqdarda HHM raket qurğularını ələ keçirir (Rusiya hökumətinin 2002-ci il iddianaməsinə əsasən, Zakayevin döyüşçüləri 300-dən çox DQ əsgərini öldürmüş və ya yaralamışdır). Nəticədə Rusiya tankları çeçen mobil qurupları üçün daha asan hədəflərə çevrilir.
8 avqustda rus hərbçiləri başqa bir kolon göndərilsədə, onlar da dayandırılır və bir çox avtomobil çeçen pusqularına düşür. Döyüşün beşinci günündə 276-cı Motoatıcı Briqadasının 900 əsgəri şəhərin mərkəzini geri qaytarmağa çalışır, ancaq yarısı cəmi iki gün ərzində ya öldürülür və ya yaralanır. Yalnız bir zirehli maşın kalonu şəhərin mərkəzindəki mühasirəyə alınan federal istehkamına bəzi təchizatları çatdırmağı və yaralıların bir hissəsini təxliyə etməyi bacarır. Beş günlük əks hücumlar zamanı Rusiya qüvvələri 18 tank, 69 digər zirehli maşın, 23 yük maşını və avtomobil itirir. Bundan əlavə üç vertolyot vurulur.
Qroznıdakı Beynəlxalq Qırmızı Xaç Təşkilatının rəhbəri "şəhərin çox hissəsi minalanmışdır və havadan çoxlu bombardman var." deyə bəyan edir. Avropa İttifaqı hər iki tərəfi dərhal atəşi dayandırmağa çağırır. Rusiya Prezidenti Boris Yeltsin Çeçenistanda ölənlərin xatirəsinə matəm günü elan edir. Döyüşlər şəhərin kənarında və respublikanın başqa yerlərində də davam edir.
19 avqustda rus generalı Kostantin Pulikovski şəhəri mühasirəyə alır və üsyançıların 48 saat ərzində Qroznıdan çıxmaları və ya hərtərəfli hücumla üzləşmələri barədə ultimatum verir. Bu ultimatum Human Rights Watch tərəfindən 300,000 olaraq qiymətləndirilən qalan mülki əhali arasında kütləvi çaxnaşma ilə nəticələnir. Aviasiya və artilleriya zərbələri 20 avqustda başlayır. Xaotik şəraitdə, bombardmanların yaşayış məntəqələrini və ən azı bir xəstəxananı vurduğu üçün dəhşətə gəlmiş qaçqınlar şəhərdən qaçır. Kolunların onları top atəşinə tutması nəticəsində onların çoxunun öldüyü bildirilir. Ümumilikdə 220 minə yaxın qaçqın şəhərdən qaçır.
Şəhərdə qalanların sayı Memorial tərəfindən 50-70.000 arasında hesablanır və 11 yaşdan yuxarı kişilər döyüşçü şübhəsi ilə Rusiya xətlərinə buraxılmırdı. Bir çox qaçqın da keçid məntəqələrində atəşə tutulur. Rusiya dövlət televiziyası Pervıy kanalın jurnalisti Ramzan Hacıyev şəhərdən qaçmaq istəyərkən federal əsgərlər tərəfindən güllələnir. Rus generalı Aleksandr Lebed əsasən Qroznıda baş verən qan tökülməsinin qarşısını ala bilir. Bu vaxt rusların cənub dağlarına hücumu davam edir.
20 avqustda Çeçenistana qayıtdıqdan sonra Lebed yeni atəşkəs əmri verir və Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) dəstəyi ilə üsyançı liderlərlə yenidən birbaşa danışıqlar başlayır. 22 avqustda Rusiya Çeçenistandakı bütün qüvvələrini Xankala və Severniydəki bazalarına çəkməyə razılıq verir. 30 avqust 1996-cı ildə general Lebed və Masxadov Birinci Çeçenistan müharibəsinin bitdiyini bildirən Xasavyurt müqaviləsini imzalayır.
Federal qüvvələrin itkisi
6-22 avqust tarixlərində Qroznıda gedən döyüşlər nəticəsində 494 nəfər öldürülür, 1407 nəfər yaralanır, 182 əsgər və polis zabiti itkin düşdür. Federal qüvvələrinə məxsus 87 ədəd zirehli texnika, 23 maşın, 3 vertolyot məhv edilir.
10 avqust 1996-cı ildə Rusiyada "dövlət qurumlarına və Qroznı şəhərinin sakinlərinə qarşı törədilən terror aktının faciəli nəticələri ilə əlaqədar olaraq" matəm günü elan edilir.
Mənbə
- Bennett, Vanora. . Los Angeles Times. August 22, 1996. May 31, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 2, 2013.
- Bunker, Robert. Non-State Threats and Future Wars. London: Frank Cass. 2003.
- . CNN. iyul 22, 1996. May 4, 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 2, 2013.
- . CNN. avqust 11, 1996. May 3, 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 2, 2013.
- Evangelista, Matthew. The Chechen Wars: Will Russia Go the Way of the Soviet Union?. Washington, D.C.: Brookings Institution Press. 2002. ISBN .
- Felgenhauer, Pavel. "Russia's Forces Unreconstructed". Institute for the Study of Conflict, Ideology, and Policy. Boston University. X (4). March–April 2000.
- . CNN. avqust 9, 1996. March 22, 2003 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 2, 2013.
- Knezys, Stasys; Sedlickas, Romanas. The War in Chechnya. College Station, TX: Texas A&M University Press. 1999.
- Orlov, Oleg Petrovich; Cherkasov, Aleksandr. Behind Their Backs: Russian Forces' Use of Civilians as Hostages and Human Shields During the Chechnya War. Moscow: "Memorial" Human Rights Center. 1997. ISBN .
- Orlov, Oleg Petrovich; Cherkasov, Aleksandr; Sokolov, A. V. . "Memorial" Human Rights Center. December 15, 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 2, 2013.
- "Prosecutor details accusations against Zakaev". RFE/RL Newsline. Hellenic Resources Network. November 5, 2002. İstifadə tarixi: September 2, 2013.
- . CNN. avqust 7, 1996. May 3, 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 2, 2013.
- . CNN. avqust 11, 1996. June 18, 2002 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 2, 2013.
- "The Russian Federation: Human Rights Developments". World Report 1997. Human Rights Watch. 1997. İstifadə tarixi: September 2, 2013.
- Specter, Michael. "Risky Walk in Rebel-Held Chechen Capital". The New York Times. August 14, 1996.
- van der Laan, Nanette; Gedye, Robin. . The Daily Telegraph. avqust 22, 1996. noyabr 20, 2002 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: sentyabr 2, 2013.
- . RFE/RL Newsline. Friends & Partners. May 12, 1997. November 17, 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 2, 2013.
İstinadlar
- "Книга: Неоконченная война. История вооруженного конфликта в Чечне". 2021-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-02.
- Лукин О. "Горячий август 1996 г. в Грозном". Prague Watchdog. 2006. 2019-11-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-02.
- Хронология чеченского конфликта 2014-03-08 at the Wayback Machine // Русский архипелаг / Новые известия
- "Павел Евдокимов. В кольце «Джихада»". 2016-09-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-02.
- Указа Президента Российско Федерации от 9 августа 1996 года № 1147 «Об объявлении траура в связи с трагическими последствиями террористической акции против государственных учреждений и жителей города Грозного(фактически утратил силу в связи с истечением срока действия)[ölü keçid]»
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qrozni doyusu 1996 ci ilin avqustunda bas vermis doyus Rusiya Federasiyasi Daxili Isler Nazirliyinin Daxili Qosunlarinin bolmeleri ve seherde yerlesen Cecen milisleri seherin boyuk hissesine nezareti itirir Bundan sonra Rusiya Federasiyasi ile taninmayan Cecen Ickeriya Respublikasinin numayendeleri arasinda Xasavyurt muqavilesi baglanir Bu Birinci Cecenistan muharibesine son qoyur Qrozni doyusuBirinci Cecenistan muharibesiTarix 6 22 avqust 1993Yeri Azerbaycan RespublikasiNeticesi Cecenler terefinden Qrozni seherinin tutulmasi Xasavyurt muqavilesi ve rus qosunlarinin Cecenistandan cixarilmasi Munaqise terefleri RusiyaKomandan lar Samil Basayev Aslan Masxadov Dokka Umarov Emir Xettab Konstantin Pulikovski Vyaceslav OvcinnikovTereflerin quvvesidoyusun evveli 1500 nef elave quvvelerin gelmesinden sonra 6 7 min nef Qoruma ve qarnizon 12 min nef Usyancilarin sayiEmeliyyatin evvelinde ayri ayri qruplarda Qrozniya sizan usyancilarin sayi texminen 1 5 2 min nefer olur Doyusler zamani sehere yerli sakinlerin qayitmasi ve evveller federal qosunlarin terefinde olanlarin usyancilarin terefine kecmesi ile onlarin sayi tedricen artir Neticede Aslan Masxadovun Qroznida nezaret etdiyi cecen birlesmelerinin sayi avqustun ikinci yarisina qeder 6 7 min nefere catir Umumi rehberliyi heyata keciren Aslan Masxadov bu emeliyyatin butun dunyaya ve her seyden evvel Rusiyaya separatcilarin doyus potensialini gostermek ucun edildiyini bildirir Xettab destesi ile birlikde hucumda istirak etdi Federal quvvelerinin sayiRusiya terefi say ustunluyune daxili qosunlarin 6 min herbcisi zirehli texnika ve artilleriya ustunluyune ve mutleq hava ustunluyune malik olur Federal quvvelere umumi rehberliyi general leytenant Konstantin Pulikovski heyata kecirir Doyus6 avqust 1996 ci ilde Qrozniya hucum eden cecen bolmeleri 1300 3000 doyuscuden ibaret olur Evvelce Rusiya metbuati sehere cemi 250 doyuscunun daxil oldugunu yazir Seherin icerisindeki rus qarnizonu ise texminen 12000 esgerden ibaret olur Ruslarin say ustunluyunu aradan qaldirmaq ucun Cecenistan Bas Qerargah reisi Aslan Masxadov infiltrasiya taktikasindan istifade edir Seher haqqinda biliklerinden istifade ederek cecen bolmeleri Qrozniya girir ve Moskvanin nezaretinde olan erazinin derinliklerinde olan hedeflere hucum etmeden ve ya blok etmeden evvel diqqetle planlasdirilmis ve yuksek koordinasiyali suretle irelilemekle Rusiya kecid menteqeleri sebekesinden ve diger movqelerden yayinir Yollari baglanir ve seher yaxinligindaki strateji movqe tutlur Cecen komandiri Turpal Ali Kaymovun sozlerine gore 1500 cecen doyuscusu sehere girir Onlardan 47 si ilkin hucum zamani oldurulur Usyanci quvveler 3 saat davam eden emeliyyatda 6 avqust 5 50 de Qrozniya hucum edirler Usyanci doyusculer butun ferdi mohkemlendirilmis yoxlama menteqelerini blokpost kazarmalari polis menteqelerini ve diger Rusiya movqelerini ele kecirmeye ve ya mehv etmeye calismaqdansa onlarin yolunu kesib tecrid edirler Qacis ve ya komeyin gelmesinin qarsisini almaq ucun yollar minalanir ve hokumet gozleyirler Avqustun 9 na qeder Rusiya xeber agentliyi Interfaks muhasireye alinan qosunlarin sayini texminen 7000 nefere catdigini bildirir Daxili Qosunlar Rusiya Federal Tehlukesizlik Xidmeti qosunlari ve qeyri doyus personali ile yanasi herbi qosunlar da seherde yerlesirdi En boyuk cib daxili isler nazirliyi binasi ve respublika RFTX qerargahi da daxil olmaqla seherin merkezindeki hokumet idarelerinde idi Texminen 10 rus jurnalistden ibaret bir qrup binanin yaxinligindaki bir otelde siginir Rusiyaperest Cecenistan hokumeti paytaxtin kenarindaki Xankala herbi bazasina qacir Seherin basqa bir hissesinde bir nece rus esgeri qrupu 9 nomreli seher xestexanasina siginir ve burada texliye olunana qeder texminen 500 mulki sexsi girov saxlayir Rusiyaperest cecenler tutulur toplanilir ve edam edilirdi Memorial insan haqlari teskilatina gore etibarli menbeler Qrozninin bir rayonunda 200 den cox adamin edam olundugunu yazir Seid Maqomed Kakiyev 6 avqustda seher icra hakimiyyeti binasinda mudafiecilerin teslim olduqdan sonra Dokka Umarov ve Ruslan Qelayevin doyusculeri terefinden edam edilen 30 cecen OMON xususi teyinatli polis zabitinden sag qalan yegane sexs olur Qelayevin sozlerine gore Zavqayevin butun Cecenistanda ya 15 ya da 18 min cecen polisi var idi amma 1996 ci ilin avqustunda Qrozniya giren kimi hamisi dagilib evlerine getdi sonra Mucahidlere qosuldular Cecen qani tokmekde gunahkar olan bir nece onlarla adam istisna idi Bir hefte erzinde Zavqayevin quvvelerinin uzvleri teref deyisdirdiyinden ve elave quvveler geldikden sonra Qroznidaki usyanci doyusculerin sayi 6 7 min arasinda deyisirdi 7 avqustunda 205 ci Kazak Motoatici Briqadasindan boyuk bir zirehli kolon muhasirede olan rus quvvelerine komeye gelir Bir gun evvel Ehmed Zakayevin basciliq etdiyi bir cecen separatci qrupu Qrozninin esas demiryol stansiyasini ele kecirerek boyuk miqdarda HHM raket qurgularini ele kecirir Rusiya hokumetinin 2002 ci il iddianamesine esasen Zakayevin doyusculeri 300 den cox DQ esgerini oldurmus ve ya yaralamisdir Neticede Rusiya tanklari cecen mobil quruplari ucun daha asan hedeflere cevrilir 8 avqustda rus herbcileri basqa bir kolon gonderilsede onlar da dayandirilir ve bir cox avtomobil cecen pusqularina dusur Doyusun besinci gununde 276 ci Motoatici Briqadasinin 900 esgeri seherin merkezini geri qaytarmaga calisir ancaq yarisi cemi iki gun erzinde ya oldurulur ve ya yaralanir Yalniz bir zirehli masin kalonu seherin merkezindeki muhasireye alinan federal istehkamina bezi techizatlari catdirmagi ve yaralilarin bir hissesini texliye etmeyi bacarir Bes gunluk eks hucumlar zamani Rusiya quvveleri 18 tank 69 diger zirehli masin 23 yuk masini ve avtomobil itirir Bundan elave uc vertolyot vurulur Qroznidaki Beynelxalq Qirmizi Xac Teskilatinin rehberi seherin cox hissesi minalanmisdir ve havadan coxlu bombardman var deye beyan edir Avropa Ittifaqi her iki terefi derhal atesi dayandirmaga cagirir Rusiya Prezidenti Boris Yeltsin Cecenistanda olenlerin xatiresine matem gunu elan edir Doyusler seherin kenarinda ve respublikanin basqa yerlerinde de davam edir 19 avqustda rus generali Kostantin Pulikovski seheri muhasireye alir ve usyancilarin 48 saat erzinde Qroznidan cixmalari ve ya herterefli hucumla uzlesmeleri barede ultimatum verir Bu ultimatum Human Rights Watch terefinden 300 000 olaraq qiymetlendirilen qalan mulki ehali arasinda kutlevi caxnasma ile neticelenir Aviasiya ve artilleriya zerbeleri 20 avqustda baslayir Xaotik seraitde bombardmanlarin yasayis menteqelerini ve en azi bir xestexanani vurdugu ucun dehsete gelmis qacqinlar seherden qacir Kolunlarin onlari top atesine tutmasi neticesinde onlarin coxunun olduyu bildirilir Umumilikde 220 mine yaxin qacqin seherden qacir Seherde qalanlarin sayi Memorial terefinden 50 70 000 arasinda hesablanir ve 11 yasdan yuxari kisiler doyuscu subhesi ile Rusiya xetlerine buraxilmirdi Bir cox qacqin da kecid menteqelerinde atese tutulur Rusiya dovlet televiziyasi Perviy kanalin jurnalisti Ramzan Haciyev seherden qacmaq isteyerken federal esgerler terefinden gullelenir Rus generali Aleksandr Lebed esasen Qroznida bas veren qan tokulmesinin qarsisini ala bilir Bu vaxt ruslarin cenub daglarina hucumu davam edir 20 avqustda Cecenistana qayitdiqdan sonra Lebed yeni ateskes emri verir ve Avropada Tehlukesizlik ve Emekdasliq Teskilatinin ATET desteyi ile usyanci liderlerle yeniden birbasa danisiqlar baslayir 22 avqustda Rusiya Cecenistandaki butun quvvelerini Xankala ve Severniydeki bazalarina cekmeye raziliq verir 30 avqust 1996 ci ilde general Lebed ve Masxadov Birinci Cecenistan muharibesinin bitdiyini bildiren Xasavyurt muqavilesini imzalayir Federal quvvelerin itkisi6 22 avqust tarixlerinde Qroznida geden doyusler neticesinde 494 nefer oldurulur 1407 nefer yaralanir 182 esger ve polis zabiti itkin dusdur Federal quvvelerine mexsus 87 eded zirehli texnika 23 masin 3 vertolyot mehv edilir 10 avqust 1996 ci ilde Rusiyada dovlet qurumlarina ve Qrozni seherinin sakinlerine qarsi toredilen terror aktinin facieli neticeleri ile elaqedar olaraq matem gunu elan edilir MenbeBennett Vanora Los Angeles Times August 22 1996 May 31 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi September 2 2013 Bunker Robert Non State Threats and Future Wars London Frank Cass 2003 CNN iyul 22 1996 May 4 2008 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi September 2 2013 CNN avqust 11 1996 May 3 2008 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi September 2 2013 Evangelista Matthew The Chechen Wars Will Russia Go the Way of the Soviet Union Washington D C Brookings Institution Press 2002 ISBN 0 8157 2498 5 Felgenhauer Pavel Russia s Forces Unreconstructed Institute for the Study of Conflict Ideology and Policy Boston University X 4 March April 2000 CNN avqust 9 1996 March 22 2003 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi September 2 2013 Knezys Stasys Sedlickas Romanas The War in Chechnya College Station TX Texas A amp M University Press 1999 Orlov Oleg Petrovich Cherkasov Aleksandr Behind Their Backs Russian Forces Use of Civilians as Hostages and Human Shields During the Chechnya War Moscow Memorial Human Rights Center 1997 ISBN 978 5 88255 022 5 Orlov Oleg Petrovich Cherkasov Aleksandr Sokolov A V Memorial Human Rights Center December 15 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi September 2 2013 Prosecutor details accusations against Zakaev RFE RL Newsline Hellenic Resources Network November 5 2002 Istifade tarixi September 2 2013 CNN avqust 7 1996 May 3 2008 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi September 2 2013 CNN avqust 11 1996 June 18 2002 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi September 2 2013 The Russian Federation Human Rights Developments World Report 1997 Human Rights Watch 1997 Istifade tarixi September 2 2013 Specter Michael Risky Walk in Rebel Held Chechen Capital The New York Times August 14 1996 van der Laan Nanette Gedye Robin The Daily Telegraph avqust 22 1996 noyabr 20 2002 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi sentyabr 2 2013 RFE RL Newsline Friends amp Partners May 12 1997 November 17 2015 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi September 2 2013 Istinadlar Kniga Neokonchennaya vojna Istoriya vooruzhennogo konflikta v Chechne 2021 05 22 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 02 Lukin O Goryachij avgust 1996 g v Groznom Prague Watchdog 2006 2019 11 25 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 02 Hronologiya chechenskogo konflikta 2014 03 08 at the Wayback Machine Russkij arhipelag Novye izvestiya Pavel Evdokimov V kolce Dzhihada 2016 09 15 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 02 Ukaza Prezidenta Rossijsko Federacii ot 9 avgusta 1996 goda 1147 Ob obyavlenii traura v svyazi s tragicheskimi posledstviyami terroristicheskoj akcii protiv gosudarstvennyh uchrezhdenij i zhitelej goroda Groznogo fakticheski utratil silu v svyazi s istecheniem sroka dejstviya olu kecid