Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xasavyurt müqaviləsi — Rusiya Federasiyası federal hökumətinin nümayəndələri və Çeçen İçkeriya Respublikası rəhbərliyinin 31 avqust 1996-cı il tarixli birgə imzaladığı müqavilə. Müqavilə Rusiya Federasiyası və Çeçenistan Respublikası qarşılıqlı əlaqələrin prinsiplərini özündə əks etdirir. Xasavyurt müqaviləsinin imzalanmasından sonra Çeçenistan ərazisində hərbi əməliyyatlar dayandırılır və Birinci Çeçenistan müharibəsi başa çatır.
| Xasavyurt müqaviləsi | |
|---|---|
| Müqavilənin tipi | atəşkəs |
| İmzalanma tarixi | 31 avqust 1996 |
| Qüvvəyə minməsi | 31 avqust 1996 |
| İmzalayanlar |   Aslan Masxadov |
| Tərəflər | Rusiya Çeçen İçkeriya Respublikası |
| Dili | rus dili |
Öncəki vəziyyət
Müqavilə 1996-cı ilin avqustunda Qroznı, Arqun, Qudermes şəhərləri üzərində nəzarəti quran Çeçenistan İçkeriya Respublikasının silahlı birləşmələrinin uğurlu "Cihad" hərbi əməliyyatı fonunda imzalanmışdır. Federal qoşunların maddi, texniki dəstəyi və hərəkətlərinin kifayət qədər yaxşı təşkil edilməməsi müqaviləyə rəvac verir. Rusiya Silahlı Qüvvələrinin general-leytenantı Lev Roxlinin fikrincə, problemi hərbi yolla həll etmək cəhdinin özü səhv addım idi.
İmzalayanlar
Sənədi imzalayanlar (imzalanma zamanı tutulan vəzifələr):Çeçen İçkeriya Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi Aslan Masxadov (Çeçenistanın İçkeriya Respublikasının Prezidenti vəzifəsini icra edən Zəlimxan Yandarbiyev adından) və Rusiya Federasiyası Təhlükəsizlik Şurası katibi Aleksandr Lebed (Rusiya Prezidenti Boris Yeltsin adından). Bundan əlavə Rusiya Təhlükəsizlik Şurası katibinin müavini Sergey Xarlamov və İçkeriya Çeçenistan Respublikasınin vitse-prezidenti Said-Xasan Abumuslimov da müqavilələr imzaladılar.
22 avqust 1996-cı il tarixli Qroznı şəhərində və Çeçenistan Respublikasının ərazisindəki atəşkəs və hərbi əməliyyatların təxirəsalınmaz tədbirləri haqqında sazişdən fərqli olaraq, imzalayanların adlarının soyadları və baş hərfləri vəzifələr göstərilmədən verilir. İmza atanlar Aleksadr Lebed və Aslan Maxhadov göstərilir.
31 avqust 1996-cı il tarixli birgə bəyanatı imzalayanlar mətndə aşağıdakı ardıcıllıqla göstərilir:
A. Lebed.
S. Xarlamov
A. Masxadov.
Müqavilələrin nəticələri
Xasavyurtdakı razılaşmaların nəticəsi, hərbi əməliyyatların dayandırılması və federal qoşunların Çeçenistandan çıxarılması olur. Ərazinin statusu ilə bağlı sual isə 31 dekabr 2001-ci ilə qədər təxirə salınır. Birinci Çeçenistan müharibəsi Xasavyurt müqaviləsinin imzalanması ilə başa çatır.
8 oktyabr 1996-cı ildə Rusiya Federasiyası Federasiya Şurası, "31 avqust 1996-cı ildə Xasavyurt şəhərində imzalanan sənədlərə baxılması haqqında" "Çeçenistan Respublikasındakı vəziyyət haqqında" 336-SF nömrəli qərar qəbul edir. Sənəd tərəflərin dövlət-hüquqi dəyəri olmayan münaqişəni sülh yolu ilə həll etmək istəyinin sübutu kimi göstərilir.
Siyasi elmlər namizədi D. Polyanskinin fikrincə, Xasavyurt müqavilələrinin imzalanması dini ekstremizmin intensiv yayılmasının başlanğıcını qoyur.
Müqavilələr girov götürmə və pul tələb etmə praktikasına təsir etmir. Belə ki, jurnalistlər Viktor Petrov, Bris Fleto və Svetlana Kuzmina Xasavyurt müqavilələri bağlandıqdan sonra qaçırılır.
1996-cı ildə Dövlət Dumasının 93 deputatı 31 avqust 1996-cı ildə Xasavyurtda A. Lebed, A. Mashadov, S. Xarlamov və S. Abumuslimov tərəfindən imzalanan sənədlərin konstitusiyaya uyğunluğunu yoxlamaq üçün Rusiya Federasiyası Konstitusiya Məhkəməsinə müraciət edir. Sorğu müəlliflərinə görə, bu sənədlər Rusiya Federasiyası Konstitusiyasının Rusiya Federasiyasının ərazisinin bütövlüyünü və toxunulmazlığını təsdiq edən 4-cü maddəsinə uyğun gəlmir.
İstinadlar
- Александр Волков. Лев Рохлин. История одного убийства.. — Москва: ООО "Издательство Алгоритм", 2012. — С. 55–56. — 271 с. — 2000 экз. — .
- Тексты "Соглашения о неотложных мерах…" от 22 августа 1996 и "Совместного заявления и Принципов…" от 31 августа 1996 (г. Хасавюрт) по книге В. П. Романов. Чечня. Белая книга. — РИА Новости, 2000.
- Постановление Совета Федерации Федерального Собрания Российской Федерации № 336-СФ "О ситуации в Чеченской Республике" / 2012-06-29 at the Wayback Machine // Российская газета № 202, 22.10.1996; Собрание законодательства Российской Федерации № 43 от 21.10.1996
- Полянский, Д. С. Терроризм как политическое явление в современной России : автореферат к. полит. н. : 23.00.02. — Ставрополь: , 2006. — 21 c.
- "Пять самых спорных документов в истории российской дипломатии" 2014-09-03 at the Wayback Machine "Свободная Пресса", 7 декабря 2013.
- Определение Конституционного Суда РФ от 26.12.1996 № 103-о "Об отказе в принятии к рассмотрению запроса группы депутатов Государственной Думы Федерального Собрания о соответствии Конституции Российской Федерации "Принципов определения основ взаимоотношений между Российской Федерацией и Чеченской Республикой" и совместного заявления, подписанных 31 августа 1996 года в г. Хасавюрте"" 2022-03-04 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xasavyurt muqavilesi Rusiya Federasiyasi federal hokumetinin numayendeleri ve Cecen Ickeriya Respublikasi rehberliyinin 31 avqust 1996 ci il tarixli birge imzaladigi muqavile Muqavile Rusiya Federasiyasi ve Cecenistan Respublikasi qarsiliqli elaqelerin prinsiplerini ozunde eks etdirir Xasavyurt muqavilesinin imzalanmasindan sonra Cecenistan erazisinde herbi emeliyyatlar dayandirilir ve Birinci Cecenistan muharibesi basa catir Xasavyurt muqavilesiMuqavilenin tipi ateskesImzalanma tarixi 31 avqust 1996Quvveye minmesi 31 avqust 1996Imzalayanlar Aslan MasxadovTerefler Rusiya Cecen Ickeriya RespublikasiDili rus diliOnceki veziyyetMuqavile 1996 ci ilin avqustunda Qrozni Arqun Qudermes seherleri uzerinde nezareti quran Cecenistan Ickeriya Respublikasinin silahli birlesmelerinin ugurlu Cihad herbi emeliyyati fonunda imzalanmisdir Federal qosunlarin maddi texniki desteyi ve hereketlerinin kifayet qeder yaxsi teskil edilmemesi muqavileye revac verir Rusiya Silahli Quvvelerinin general leytenanti Lev Roxlinin fikrince problemi herbi yolla hell etmek cehdinin ozu sehv addim idi ImzalayanlarSenedi imzalayanlar imzalanma zamani tutulan vezifeler Cecen Ickeriya Respublikasi Silahli Quvvelerinin Bas Qerargah reisi Aslan Masxadov Cecenistanin Ickeriya Respublikasinin Prezidenti vezifesini icra eden Zelimxan Yandarbiyev adindan ve Rusiya Federasiyasi Tehlukesizlik Surasi katibi Aleksandr Lebed Rusiya Prezidenti Boris Yeltsin adindan Bundan elave Rusiya Tehlukesizlik Surasi katibinin muavini Sergey Xarlamov ve Ickeriya Cecenistan Respublikasinin vitse prezidenti Said Xasan Abumuslimov da muqavileler imzaladilar 22 avqust 1996 ci il tarixli Qrozni seherinde ve Cecenistan Respublikasinin erazisindeki ateskes ve herbi emeliyyatlarin texiresalinmaz tedbirleri haqqinda sazisden ferqli olaraq imzalayanlarin adlarinin soyadlari ve bas herfleri vezifeler gosterilmeden verilir Imza atanlar Aleksadr Lebed ve Aslan Maxhadov gosterilir 31 avqust 1996 ci il tarixli birge beyanati imzalayanlar metnde asagidaki ardicilliqla gosterilir A Lebed S Xarlamov A Masxadov Muqavilelerin neticeleriXasavyurtdaki razilasmalarin neticesi herbi emeliyyatlarin dayandirilmasi ve federal qosunlarin Cecenistandan cixarilmasi olur Erazinin statusu ile bagli sual ise 31 dekabr 2001 ci ile qeder texire salinir Birinci Cecenistan muharibesi Xasavyurt muqavilesinin imzalanmasi ile basa catir 8 oktyabr 1996 ci ilde Rusiya Federasiyasi Federasiya Surasi 31 avqust 1996 ci ilde Xasavyurt seherinde imzalanan senedlere baxilmasi haqqinda Cecenistan Respublikasindaki veziyyet haqqinda 336 SF nomreli qerar qebul edir Sened tereflerin dovlet huquqi deyeri olmayan munaqiseni sulh yolu ile hell etmek isteyinin subutu kimi gosterilir Siyasi elmler namizedi D Polyanskinin fikrince Xasavyurt muqavilelerinin imzalanmasi dini ekstremizmin intensiv yayilmasinin baslangicini qoyur Muqavileler girov goturme ve pul teleb etme praktikasina tesir etmir Bele ki jurnalistler Viktor Petrov Bris Fleto ve Svetlana Kuzmina Xasavyurt muqavileleri baglandiqdan sonra qacirilir 1996 ci ilde Dovlet Dumasinin 93 deputati 31 avqust 1996 ci ilde Xasavyurtda A Lebed A Mashadov S Xarlamov ve S Abumuslimov terefinden imzalanan senedlerin konstitusiyaya uygunlugunu yoxlamaq ucun Rusiya Federasiyasi Konstitusiya Mehkemesine muraciet edir Sorgu muelliflerine gore bu senedler Rusiya Federasiyasi Konstitusiyasinin Rusiya Federasiyasinin erazisinin butovluyunu ve toxunulmazligini tesdiq eden 4 cu maddesine uygun gelmir IstinadlarAleksandr Volkov Lev Rohlin Istoriya odnogo ubijstva Moskva OOO Izdatelstvo Algoritm 2012 S 55 56 271 s 2000 ekz ISBN 978 5 4438 0083 7 Teksty Soglasheniya o neotlozhnyh merah ot 22 avgusta 1996 i Sovmestnogo zayavleniya i Principov ot 31 avgusta 1996 g Hasavyurt po knige V P Romanov Chechnya Belaya kniga RIA Novosti 2000 Postanovlenie Soveta Federacii Federalnogo Sobraniya Rossijskoj Federacii 336 SF O situacii v Chechenskoj Respublike 2012 06 29 at the Wayback Machine Rossijskaya gazeta 202 22 10 1996 Sobranie zakonodatelstva Rossijskoj Federacii 43 ot 21 10 1996 Polyanskij D S Terrorizm kak politicheskoe yavlenie v sovremennoj Rossii avtoreferat k polit n 23 00 02 Stavropol 2006 21 c Pyat samyh spornyh dokumentov v istorii rossijskoj diplomatii 2014 09 03 at the Wayback Machine Svobodnaya Pressa 7 dekabrya 2013 Opredelenie Konstitucionnogo Suda RF ot 26 12 1996 103 o Ob otkaze v prinyatii k rassmotreniyu zaprosa gruppy deputatov Gosudarstvennoj Dumy Federalnogo Sobraniya o sootvetstvii Konstitucii Rossijskoj Federacii Principov opredeleniya osnov vzaimootnoshenij mezhdu Rossijskoj Federaciej i Chechenskoj Respublikoj i sovmestnogo zayavleniya podpisannyh 31 avgusta 1996 goda v g Hasavyurte 2022 03 04 at the Wayback Machine