Samner Vilyam (ing. William Graham Sumner;d.30 oktyabr, 1840 – ö. 12 aprel, 1910) — Amerikan sosioloqu, Uel universitetinin professoru
Samner Vilyam | |
---|---|
ing. William Graham Sumner | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | (69 yaşında) |
Vəfat yeri | |
İş yeri | |
Təhsili | |
Üzvlüyü | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Samner Vilyam 1840-cı ilin 30 oktyabrında Amerika Birləşmiş Ştatlarının New-Cersi ştatında anadan olub . Atası Thomas Samner, 1836-cı ildə İngiltərədən ABŞ-yə gəldi və ingilis mənşəli olan Sarah Graham ilə evləndi.
Samner 1863-cü ildə Uel Texnikumunda təhsilini başa çatdırdı və həmin ilin yayında Avropaya getdi. O, fransız və İvrit dillərini mənimsədi.
1866-cı ildə Samner, Uel Universitetində tələbələrin qrup lideri seçildi və həmin ilin sentyabr ayında o öz vəzifələrinə başladı. 1870 Sentyabr −1872 oktyabr tarixlərində Nyu-Cersi Saviour Kilsəsinin rektoru olmuşdur.
1872-ci ildə Uel Universitetinin Siyasi və İctimai Elmlər Professoru seçildi.
Samner Vilyam 1910-cu ilin 12 aprelində Amerika Birləşmiş Ştatlarının New-Cersi ştatında vəfat etmişdir.
Yaradıcılığı
Samner Vilyam sosial-darvinizmin ən güclü nümayəndələrindən biridir. Spenser nəzəriyyələrinin tərəfdarı kimi çoxlu əsərlərində irqlər, xalqlar, sosial qruplar və hətta insanların təbiətlə mübarizəsini təbii proses kimi izah etmişdir. O da təbii seçmənin və yaşamaq uğrunda mübarizənin əbədi və dəyişməzliyini söyləmiş, siyasi, iqtisadi və mənəvi problemləri məhz bu baxışdan əsaslandırmağa çalışmışdır.
Samner sosial bərabərsizliyi təbiətin əsası və hər cür sivilizasiyanın başlıca şərti hesab etmişdir. Bu nöqteyi nəzərdən sosial inkişaflarının təbii prosesinə nüfüz edən hər cür dövlət müdaxilə və tənzimləmələrinin əleyhinə çıxmışdır. İqtisadiyyatda tam sərbəstliyi və rəqabəti inkişafın əsas amili hesab etmişdir.
1906-cı ildə nəşr olunmuş "Xalq adətləri" əsərində etnoqrafik materiallar əsasında "bizim dəstə" və "sizin dəstə" terminlərini elmə gətirib sosial qruplar arasında insan təbiətindəki eqosentrizmdən doğaraq əbədi düşmənçiliyin labüdlüyü fikrini irəli sürmüşdür. Eyni zamanda bu qanunlar arasında əməkdaşlıq və qarşılıqlı kömək, həmrəylik də mümkündür.
Sosioloq cəmiyyətdə hər cür dəyişikliklərin, xüsusilə inqilabların süni və fəlakətli olduğunu söyləmişdir. "Dünyanı dəyişməyin sərsəmliyi" adlı ayrıca bir əsərini də məhz bu ideyanın açıqlanmasına və analizinə həsr etmişdir.
Samner təkamülü təbiətin anası və həyatın carçısı hesab etmiş, yaşamaq uğrunda mübarizənin və rəqabətin isə cazibə qanunu kimi güclü və əbədi olduğunu söyləmişdir. Mübarizə təbiətdə hər an davam edir. İnsanlar maraq naminə ya bir-birləri ilə, ya da ətrafdakı heyvan və bitki aləmi ilə mübarizə aparırlar. Hər yerdə hücum və müdafiə adət şəklini alır. Və beləliklə əsrlər, minilliklər boyu davam edir.
Samnerə görə canlı aləmi dörd motiv idarə edir: Aclıq, şöhrətpərəstlik, seksual tələbat və nəhayət qorxu.
Təbiətdə ölmüşlər arasında ahəngdarlıq, dirilər arasında isə şüurlu və şüursuz əməkdaşlıqla bərabər şüurlu və şüursuz mübarizə də var və bu prinsiplər də həyatı irəli aparır.
Əsərləri
- "Xalq adətləri", 1906
- "Dünyanı dəyişməyin sərsəmliyi"
İstinadlar
- Самнер Уильям Грэм // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Самнер (sumner) Уильям Грэм — soclexicon.ru saytı 2014-04-09 at the Wayback Machine (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Samner Vilyam ing William Graham Sumner d 30 oktyabr 1840 o 12 aprel 1910 Amerikan sosioloqu Uel universitetinin professoruSamner Vilyaming William Graham SumnerDogum tarixi 30 oktyabr 1840Dogum yeri Paterson Passeyik Nyu Cersi ABSVefat tarixi 12 aprel 1910 69 yasinda Vefat yeri Enqlvud d Berqen Nyu Cersi ABSIs yeri Yel UniversitetiTehsili Yel KolleciUzvluyu Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSamner Vilyam 1840 ci ilin 30 oktyabrinda Amerika Birlesmis Statlarinin New Cersi statinda anadan olub Atasi Thomas Samner 1836 ci ilde Ingiltereden ABS ye geldi ve ingilis menseli olan Sarah Graham ile evlendi Samner 1863 cu ilde Uel Texnikumunda tehsilini basa catdirdi ve hemin ilin yayinda Avropaya getdi O fransiz ve Ivrit dillerini menimsedi 1866 ci ilde Samner Uel Universitetinde telebelerin qrup lideri secildi ve hemin ilin sentyabr ayinda o oz vezifelerine basladi 1870 Sentyabr 1872 oktyabr tarixlerinde Nyu Cersi Saviour Kilsesinin rektoru olmusdur 1872 ci ilde Uel Universitetinin Siyasi ve Ictimai Elmler Professoru secildi Samner Vilyam 1910 cu ilin 12 aprelinde Amerika Birlesmis Statlarinin New Cersi statinda vefat etmisdir YaradiciligiSamner Vilyam sosial darvinizmin en guclu numayendelerinden biridir Spenser nezeriyyelerinin terefdari kimi coxlu eserlerinde irqler xalqlar sosial qruplar ve hetta insanlarin tebietle mubarizesini tebii proses kimi izah etmisdir O da tebii secmenin ve yasamaq ugrunda mubarizenin ebedi ve deyismezliyini soylemis siyasi iqtisadi ve menevi problemleri mehz bu baxisdan esaslandirmaga calismisdir Samner sosial berabersizliyi tebietin esasi ve her cur sivilizasiyanin baslica serti hesab etmisdir Bu noqteyi nezerden sosial inkisaflarinin tebii prosesine nufuz eden her cur dovlet mudaxile ve tenzimlemelerinin eleyhine cixmisdir Iqtisadiyyatda tam serbestliyi ve reqabeti inkisafin esas amili hesab etmisdir 1906 ci ilde nesr olunmus Xalq adetleri eserinde etnoqrafik materiallar esasinda bizim deste ve sizin deste terminlerini elme getirib sosial qruplar arasinda insan tebietindeki eqosentrizmden dogaraq ebedi dusmenciliyin labudluyu fikrini ireli surmusdur Eyni zamanda bu qanunlar arasinda emekdasliq ve qarsiliqli komek hemreylik de mumkundur Sosioloq cemiyyetde her cur deyisikliklerin xususile inqilablarin suni ve felaketli oldugunu soylemisdir Dunyani deyismeyin sersemliyi adli ayrica bir eserini de mehz bu ideyanin aciqlanmasina ve analizine hesr etmisdir Samner tekamulu tebietin anasi ve heyatin carcisi hesab etmis yasamaq ugrunda mubarizenin ve reqabetin ise cazibe qanunu kimi guclu ve ebedi oldugunu soylemisdir Mubarize tebietde her an davam edir Insanlar maraq namine ya bir birleri ile ya da etrafdaki heyvan ve bitki alemi ile mubarize aparirlar Her yerde hucum ve mudafie adet seklini alir Ve belelikle esrler minillikler boyu davam edir Samnere gore canli alemi dord motiv idare edir Acliq sohretperestlik seksual telebat ve nehayet qorxu Tebietde olmusler arasinda ahengdarliq diriler arasinda ise suurlu ve suursuz emekdasliqla beraber suurlu ve suursuz mubarize de var ve bu prinsipler de heyati ireli aparir Eserleri Xalq adetleri 1906 Dunyani deyismeyin sersemliyi IstinadlarSamner Uilyam Grem Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Samner sumner Uilyam Grem soclexicon ru sayti 2014 04 09 at the Wayback Machine rus