Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Orinoko timsahı (lat. Crocodylus intermedius) — əsl timsahlar sinfinin dümayəndəsi. Cənubi Amerikanın şimalındakı Orinoko çayı hövzəsində yaşayır.
| Orinoko timsahı | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Orinoko timsahı | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Görünüş
Ən böyük timsah növlərindən biri və Cənubi Amerikanın ən böyük heyvanıdır: yetkin erkəklər ən az 5.2 m, bəzən daha böyük uzunluğa çata bilir. Yeddi metrdən uzun olan nümunələr haqqında da məlumatlar vardır, lakin etibarlı mənbə deyillər. Hal-hazırda 5 m-dən böyük olan fərdlər olduqca nadirdir. Dişilər erkəklərdən xeyli kiçikdir və nadir hallarda uzunluğu 3.6 m-dən yuxarı olur.
Orinoko timsahının rəngi qara ləkələri olan açıq yaşıl və ya bozumtuldan tünd yaşıl rəngə qədər dəyişə bilər. Sifət nisbətən uzun və ensizdir. Baxmayaraq ki, Hind qavialındakı ilə eyni dərəcədə deyil. Afrika ensizburun timsahının burnuna bənzəyir. Dişlərin sayı 68-dir.
Həyat tərzi
Yetkinlər əsasən iri balıq və sürünənlərlə (məsələn:kaymanlar və anakondalar), həmçinin kapibaralar kimi məməlilərlə, daha az dərəcədə quşlarla və böyük onurğalılarla qidalanırlar. Nisbətən dar burunlu olmasına baxmayaraq, böyük fərdlər at və mal-qaranın öhdəsindən gələ bilirlər. Orinoko timsahının insanlara hücum etməsi barədə məlumatlar vardır, lakin bu heyvanların yaşayış yerlərinin azlığı və insan məskənlərindən uzaqlığı səbəbindən bu cür hallar son dərəcə nadirdir. Quru mövsümdə çaylarda suyun səviyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə azalır və bu da yaşayış üçün uyğun sahələrin azalmasına səbəb olur. Timsahlar ümumiyyətlə bu vaxtı çayların kənarında olan çuxurlarda keçirirlər.
Dişi yanvar-fevral aylarında, quru fəslin başlaması ilə, ümumiyyətlə cütləşdikdən 14 həftə sonra çay sahilində 15–70 yumurta qoyur. 70 gündən sonra gecə timsahlar yumurtadan çıxır. Onları tapıb suya aparan analarını səslə çağırırlar. Annaları övladlarını həyatının ilk ilində, bəzən üç ilə qədər qoruyur. Bala timsahlar tez-tez tequ, anakonda, yaquar, puma və kayman kkmi yırtıcılar tərəfindən ovlanılır. Baxmayaraq ki bu yırtıcılar bəzən balaları qoruyan dişi tərəfindən hücumlara məruz qalır və öldürülürlər.
Populyasiya
Orinoko timsahı Kolumbiya və Venesuelanın çaylarında, göllərində, Orinoko çayının orta və aşağı axınlarında yaşayır. Venesuelanın şimalındakı adalarda bəzi fərdlər tapılmışdır. Bu da onların duzlu suya bir qədər dözümlü olduqlarını deməyə əsas verir.
Orinoko timsahı ən nadir timsahlardan biridir. Uzun müddət timsah dərisi üşün brakonerlər tərəfindən məhv edilmişdir. Bu da sayının kəskin azalmasına səbəb olur. 1970-ci illərdən bəri onları ovlamaq qadağandır. Bununla belə növün sayı təhlükəli dərəcədə azdır. Vəhşi təbiətdə, 250 ilə 1500 arasında fərd vardır. Bu da onları qorumaq üçün kifayət deyil. Növlün qorunması üçün görülən tədbirlər hələ də təsirsizdir. Bəzi ərazilərdə timsah yuvaları dağıdılır, ət və dəri üçün nəzarətsiz ovçuluq aparılır. İdarəetmə onunla bağlı olaraq cətinləşir ki, bu növün dərisini Amerika timsahının dərisindən ayırmaq çətdir.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- The Reptile Database (ing.). / P. Uetz 2015.
- "Crocodilian Species - Orinoco Crocodile (Crocodylus intermedius)". 2011-10-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-24.
- Antelo R, Ayarzaguena J, Castroviejo J. 2008. Biologı´a del cocodrilo o caima´n del Orinoco (Crocodylus intermedius) en la Estacio´n Biolo´gica El Frı´o, Estado Apure (Venezuela). 2013-06-07 at the Wayback Machine
- Ross, R. P. (1998) Crocodiles: Status Survey and Conservation Action Plan. Second Edition. IUCN/SSC Crocodile Specialist Group, IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Orinoko timsahi lat Crocodylus intermedius esl timsahlar sinfinin dumayendesi Cenubi Amerikanin simalindaki Orinoko cayi hovzesinde yasayir Orinoko timsahiElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Orinoko timsahiBeynelxalq elmi adiCrocodylus intermediusSekil axtarisiITIS 202201NCBI 184240EOL 795281FW 321261GorunusEn boyuk timsah novlerinden biri ve Cenubi Amerikanin en boyuk heyvanidir yetkin erkekler en az 5 2 m bezen daha boyuk uzunluga cata bilir Yeddi metrden uzun olan numuneler haqqinda da melumatlar vardir lakin etibarli menbe deyiller Hal hazirda 5 m den boyuk olan ferdler olduqca nadirdir Disiler erkeklerden xeyli kicikdir ve nadir hallarda uzunlugu 3 6 m den yuxari olur Orinoko timsahinin rengi qara lekeleri olan aciq yasil ve ya bozumtuldan tund yasil renge qeder deyise biler Sifet nisbeten uzun ve ensizdir Baxmayaraq ki Hind qavialindaki ile eyni derecede deyil Afrika ensizburun timsahinin burnuna benzeyir Dislerin sayi 68 dir Heyat terziYetkinler esasen iri baliq ve surunenlerle meselen kaymanlar ve anakondalar hemcinin kapibaralar kimi memelilerle daha az derecede quslarla ve boyuk onurgalilarla qidalanirlar Nisbeten dar burunlu olmasina baxmayaraq boyuk ferdler at ve mal qaranin ohdesinden gele bilirler Orinoko timsahinin insanlara hucum etmesi barede melumatlar vardir lakin bu heyvanlarin yasayis yerlerinin azligi ve insan meskenlerinden uzaqligi sebebinden bu cur hallar son derece nadirdir Quru movsumde caylarda suyun seviyyesi ehemiyyetli derecede azalir ve bu da yasayis ucun uygun sahelerin azalmasina sebeb olur Timsahlar umumiyyetle bu vaxti caylarin kenarinda olan cuxurlarda kecirirler Disi yanvar fevral aylarinda quru feslin baslamasi ile umumiyyetle cutlesdikden 14 hefte sonra cay sahilinde 15 70 yumurta qoyur 70 gunden sonra gece timsahlar yumurtadan cixir Onlari tapib suya aparan analarini sesle cagirirlar Annalari ovladlarini heyatinin ilk ilinde bezen uc ile qeder qoruyur Bala timsahlar tez tez tequ anakonda yaquar puma ve kayman kkmi yirticilar terefinden ovlanilir Baxmayaraq ki bu yirticilar bezen balalari qoruyan disi terefinden hucumlara meruz qalir ve oldurulurler PopulyasiyaOrinoko timsahi Kolumbiya ve Venesuelanin caylarinda gollerinde Orinoko cayinin orta ve asagi axinlarinda yasayir Venesuelanin simalindaki adalarda bezi ferdler tapilmisdir Bu da onlarin duzlu suya bir qeder dozumlu olduqlarini demeye esas verir Orinoko timsahi en nadir timsahlardan biridir Uzun muddet timsah derisi usun brakonerler terefinden mehv edilmisdir Bu da sayinin keskin azalmasina sebeb olur 1970 ci illerden beri onlari ovlamaq qadagandir Bununla bele novun sayi tehlukeli derecede azdir Vehsi tebietde 250 ile 1500 arasinda ferd vardir Bu da onlari qorumaq ucun kifayet deyil Novlun qorunmasi ucun gorulen tedbirler hele de tesirsizdir Bezi erazilerde timsah yuvalari dagidilir et ve deri ucun nezaretsiz ovculuq aparilir Idareetme onunla bagli olaraq cetinlesir ki bu novun derisini Amerika timsahinin derisinden ayirmaq cetdir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 The Reptile Database ing P Uetz 2015 Crocodilian Species Orinoco Crocodile Crocodylus intermedius 2011 10 25 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 24 Antelo R Ayarzaguena J Castroviejo J 2008 Biologi a del cocodrilo o caima n del Orinoco Crocodylus intermedius en la Estacio n Biolo gica El Fri o Estado Apure Venezuela 2013 06 07 at the Wayback Machine Ross R P 1998 Crocodiles Status Survey and Conservation Action Plan Second Edition IUCN SSC Crocodile Specialist Group IUCN Gland Switzerland and Cambridge UK Xarici kecidler