Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Tövbə — Bəzi insanlar xətasız olmaq istəyirlər. Özlərini bacardıqca nöqsansız bir insan kimi göstərməyə və görməyə çalışırlar. Çünki xəta etdiklərini qəbul etsələr, hər kəs qarşısında rüsvay olunacaqlarından qorxurlar. Onlara görə ideal insan özünə heç bir xətanı yaraşdırmayan insandır.
Halbuki bu "xətasızlıq" anlayışı boş inancdan başqa bir şey deyildir. Həmçinin Quranda bizlərə belə bir mömin modeli nümunə olaraq göstərilməmişdir. Belə bir tipin yaradılması mümkün də deyil. Çünki insanın Allah qarşısındakı acizliyinin nəticəsi olaraq həyatı boyunca bir çox xəta və günahlar edə bilər. Əlbəttə ki, bunlardan qaçmalı, Allahın dininə riayət edərək xəta və günah etməməyə cəhd göstərməlidir. Ancaq Allahın aciz bir bəndəsi olduğunu və tamamilə xətadan xilas ola bilməyəcəyini də unutmamalıdır.
Buna görə bir ayədə yer üzərindəki hər insanın Allaha qarşı xəta və günah işlədə biləcəyi belə xəbər verilir:
"Əgər Allah insanları etdikləri günahlara görə cəzalandırsaydı, yer üzündə bir nəfəri belə sağ qoymazdı. Lakin Allah onları müəyyən bir vaxta qədər gecikdirər. Nəhayət, onların vaxtı gəlib çatdıqda (həmin müddət yetişib qiyamət qopduqda hamını yenidən dirildərək hərəyə öz əməli müqabilində cəza, yaxud mükafat verər.) Çünki Allah Öz bəndələrini görəndir!" ("Fatir" surəsi, 45).
Bir ilahi hökm olaraq Allah insanların xətaları və ya günahları ola biləcəyini, lakin bunda inad etməmələrini Quranda bildirmişdir. Mömindən gözlənilən işlədiyi bütün xəta və günahlar üçün hər zaman Allahdan bağışlanmasını diləməsidir.
Məhz inkar edənlər ilə möminləri bir-birindən ayıran ən önəmli xüsusiyyətlərdən biri də budur. İnkarçılar özlərini xətasız və günahsız saymağa çalışırlar. Halbuki möminlərin belə bir iddiası yoxdur. Əlbəttə, Allaha qarşı heç bir günah işləmək istəməzlər. Ancaq insan bəzən nəfsinə aldanıb günah işlədə bilər. Allahın hökmlərini yerinə yetirən zaman zəiflik göstərərək qəflətə düşə bilər. Amma nəticədə bütün bunlardan peşman olub Allaha üz tutması və Ondan bağışlanma diləməsi önəmlidir.
Qurana nəzər yetirsək Allahdan bağışlanmasını istəmək möminin təbii və daimi xüsusiyyəti olduğunu görərik. Bu vəziyyətdə Allah bizə Quran ayələrində möminlərin heç bir zaman özlərini günahdan uzaq görmədiklərini əksinə, qüsur və nöqsanları üçün hər zaman Allahın rəhmətinə güvəndiklərini göstərir. Bir ayədə tövbə etmək möminin ən əsas xüsusiyyətlərindən biri kimi göstərilmişdir:
"Onlar Allaha tövbə, ibadət və şükür-səna edənlər, oruc tutanlar, rüku və səcdə edənlər, yaxşı işlər görməyi əmr edib pis işləri yasaq edənlər və Allahın hədlərini qoruyanlardır. Belə möminləri müjdələ!" ("Tövbə" surəsi, 112).
Burada tövbə ilə bağışlanma anlayışları arasındakı fərqə də diqqət etmək lazımdır.
Allah Quranda bizə göstərir ki, Allahdan bağışlanma diləmək möminin hər zaman etdiyi ibadət olmalıdır. İnsan bilərəkdən ya da bilməyərəkdən etdiyi bütün günahları üçün Allahdan gecə-gündüz bağışlanmasını diləyə bilər. Bir çox ayələrə görə özü üçün bağışlanma istədiyi kimi, digər möminlər üçün də bağışlanma istəyə bilər. Buna görə də Allahdan bağışlanma diləmək, yəni istiğfar etmək bir insanın Allaha öz günahlarından keçməsi üçün yalvarması, bu məqsədlə onun sonsuz şəfqət və rəhmətinə sığınması mənasını verir. Həmçinin Quranda möminlərin Allaha "Rəbbimiz, bizim günahlarımızı bağışla, pisliklərimizi keç və bizi də yaxşılıq edənlərlə birlikdə öldür" ("Ali-İmran" surəsi, 193) deyə yalvardıqları bildirilir. Buna cavab olaraq Allah bu hökmü verir:
"…Mən sizinləyəm. Əgər namaz qılsanız, zəkat versəniz, peyğəmbərlərimə iman gətirib onlara kömək etsəniz, Allaha gözəl bir borc versəniz, əlbəttə, günahlarınızın üstünü örtər və sizi altından çaylar axan cənnətlərə daxil edərəm. Lakin bundan sonra sizdən hər kəs küfr edərsə, o artıq doğru yoldan azmış olar!"" ("Maidə" surəsi, 12).
Bildirdiyimiz kimi bağışlanma insanın fərqində olduğu, ya da olmadığı bütün günahları üçün və digər möminlər üçün də edilə bilər. Tövbəni bağışlanmadan ayıran ən önəmli fərq isə budur: Yalvarmaq – bağışlanmaq məqsədi ilə edilən bir dua mahiyyəti daşıyırsa, tövbədə işlədilən bəlli bir günaha qarşı əməli bir maneə, konkret bir davranış nəzərdə tutulur. Tövbə insanın özünün etdiyi müəyyən bir günah üçün Allahın rəhmətinə sığınması və bir daha o günahı işlətməmək üçün Allaha söz verib Ondan bunun üçün yardım diləməsidir. Kəlmənin tam anlamı "dönmək"dir. Buna görə tövbə qətiyyətlə bir günahdan dönməyi, ondan peşmanlıq duyub imtina etməyi bildirir.
Tövbədəki niyyət bir daha eyni günahı etməmək olmalıdır. Həmçinin Allah "Ey iman gətirənlər, Allaha ciddi bir tövbə ilə tövbə edin. Ola bilər ki, Allah sizin pisliklərinizdən keçər və altından çaylar axan cənnətlərə salar" ("Təhrim" surəsi, 8) deyə əmr etmişdir. Tövbənin bir daha o günahı əsla işlətməmək niyyəti ilə edilməsi vacibdir. Lakin bu vəziyyət insanın bir günah üçün yalnız bir dəfə tövbə edəcəyi mənasını vermir. İnsan bir günah üçün tövbə edə bilər, sonra yenə qəflətə qapılıb yenə eyni günahı işlədə bilər. Bu insan bəlkə dəfələrlə etdiyi tövbəni pozmuş və yeni günaha batmış ola bilər. Amma Allah yenə də ona olan rəhmətini göstərməkdə davam edir. Bu rəhmətə görə insan dəfələrlə tövbəsini pozmuş olsa belə, son dəfə həqiqətən nasuh bir tövbə edib yenə Ona sığına bilər. Bir ayədə Allahın bu sonsuz mərhəməti və bağışlayan olması insanlara belə bildirilir:
"De: "Ey Mənim özlərinə zülm etməkdə həddi aşmış bəndələrim! Allahın rəhmindən ümidsiz olmayın. Allah bütün günahları bağışlayar. Həqiqətən, O bağışlayandır, rəhm edəndir! (Tövbə edib) Rəbbinizə dönün. Əzab sizə gəlməmişdən əvvəl Ona təslim olun. Sonra sizə heç bir kömək olunmaz!" ("Zumər" surəsi, 53-54).
Tövbə
günahları tərk edib Allaha tərəf dönüş deməkdir. Tövbə və onun Allah tərəfindən qəbul edilməsi Allahın insanlara verdiyi ən böyük qiymət və nemətlərdəndir. Demək olar ki, tövbə və onun qəbul olunması Allahın insana qarşı böyük rəhmət və mehribançılığının əlamətidir. Tövbə insanın Allah qarşısında üzr istəməyinin ən yüksək mərhələsidir.
Dilçi alim Rağib Əl-İsfahani Müfrədat lüğəti kitabında yazır: "Üzr istəmək üç yerə bölünür:
1. Üzr istəyən şəxs üzr istəyən zaman deyir:
"Mən filan işi görmüşəm."
2. Üzr istəyən şəxs gördüyü işi boynuna alır, lakin etdiyi günahın səbəbini göstərir.
3. Üzr istəyən şəxs deyir: "Filan işi görmüşəm. Onun pis iş olmasını boynuma alıram. İndi isə gördüyüm pis işdən pişman olmuşam".
Belə üzr istəməyin adı tövbədir.
Rağib sonra yazır: İslam dinində tövbə etməyin dörd şərti var:
1. Günahları tərk etmək.
2. Günahdan peşman olmaq.
3. Tövbə etdikdən sonra daha günah etməməyi qərara almaq.
4. Günah etdiyi günlərin əvəzini ibadət etməklə çıxmaq".
Tövbə çirkli paltarı bədəndən çıxarıb yerinə təmiz paltar geymək, yaxud çirkli və bulaşıq bədəni hamamda yumaq kimidir. "Hud" surəsinin əvvəlində Allah-taalanın insanları hidayət etməsi dörd mərhələdə xülasə olunmuşdur:
1. Tövhid (Allahı yeganə bilmək).
2. Müşrik adamlarla mübarizə aparmaq.
3. Günahlardan təmizlənmək.
4. .
Yəni insan özünü ilahi sifətlərə malik etsin. Hud surəsinin 3-cü ayəsində üçüncü və dördüncü mərhələ haqqında belə oxuyuruq: "Və Rəbbinizdən bağışlanmağınızı diləyəsiniz. Sonra Ona tövbə edin ki, müəyyən bir müddət (ömrünüzün sonunadək) sizə yaxşı gün-güzəran versin və hər bir əməl sahibinə (əməlinin) mükafatını ehsan buyursun."
Tövbə ilə Allahdan bağışlanmaq istəməyin bir ayədə yan-yana gətirilməsi onu bildirir ki, bunlar bir-birindən fərqlidirlər. Yəni birincisi özünü günahlardan təmizləmək, ikincisi (tövbə) isə ilahi xüsusiyyətlərə yiyələnmək deməkdir. Həmçinin, bu ayədə Allahdan bağışlanmaq istəməyin tövbədən qabaq qeyd olunması bizə öyrədir ki, insan əvvəlcə özünü günahlardan təmizləməli, sonra mənəvi dəyərlərə və ilahi xüsusiyyətlərə yiyələnməlidir. Əvvəlcə çirkli paltarı geyinməli və ya batil əqidələri qəlbindən yox etməli, sonra qəlbində həqiqi Allaha yer verməlidir.
Tövbə ilə bağlı ayə və hədislər
- "Bəndələrinin tövbəsini qəbul edən, günahları bağışlayan və sizin nə etdiyinizi bilən Odur." Şura surəsi, ayə 25
- Allahın Peyğəmbəri (s):"Tövbə keçmişdə olanların üstünü örtür."
- Allahın Peyğəmbəri (s):"Günahından tövbə etmiş şəxs günah etməmiş şəxs kimidir."
- İmam Əli (ə):"Tövbə günahları təmizləyər və qəlbi yuyar."
Tövbə edənin məqamı
- "Allah tövbə edənləri və pak olanları sevir." Bəqərə surəsi, ayə 222
- Hədis:
- Allahın Peyğəmbəri (s):"Allah yanında tövbə etmiş mömin kişi və mömin qadından sevimli heç nə yoxdur."
- Allahın Peyğəmbəri (s):"Adəm övladının hamısı səhv və xəta edir, xəta edənlərin ən yaxşısı tövbə edənlərdir."
- Allahın Peyğəmbəri (s):"Həqiqətən Allahın öz bəndəsinin tövbə etməsindən sevinci uşağı olmayanın uşağı olduqda, bir şey itirən kəsin itirdiyini tapdıqda və susuz şəxsin su tapan zaman duyduğu sevincdən çoxdur."
Bu ayə və hədislər ona işarə vurur ki, tövbə edənlər Allahın sevimli bəndəsinə çevrilirlər. Bəs, Allahın sevməsi nədir?
Peyğəmbər (s) buyurur ki, Allah bəndələrə bəla göndərər və bu bəlalara səbir edənləri ümumiyyətlə, bəlaya razı olanları isə Özü üçün seçər. Hədisdən insan sevgisi ilə Allah sevgisinin bir fərqi məlum olur: İnsan sevgisi məhəbbət göstərməklədirsə, Allah sevgisi bəla ilədir.
Tövbə edənlər
"Tövbə, ibadət və şükür-səna edənlər, oruc tutanlar, ruku və səcdə edənlər…." (Tövbə surəsi, 112)
- Hədis:
- Allahın Peyğəmbəri (s):"Tövbə etmiş şəxsin dörd nişanəsi var: əməli yalnız Allaha görə xalisləşdirmək, batili tərk etmək, haqqa bağlılıq və yaxşılığa hərislik."
- İmam Əli (ə) tövbə edənlərin vəsfində buyurmuşdur:"Günah ağaclarını göz və qəlblərinin qabağında basdırıblar və onları peşmançılıq suyu ilə suvarıblar. Bu ağaclar onlara salamatlıq barı verib və arxasınca razılıq və kəramət gətirib."
- İmam Səccad (ə) münacatlarının birində: "Bizi o kəslərdən et ki, …… nəfsi istəklərin od pərdəsini tövbə yaşı tökməklə kəsiblər və nadanlıq qablarını həyat suyunun zülalı ilə yuyublar."
Tövbənin qəbul olunması
- "Bəndələrinin tövbəsini qəbul edən, günahları bağışlayan….Odur" Şura surəsi, ayə 25
- Hədis:
- İmam Əli (ə): "Tövbə (etmək uğuru) verilmiş şəxs onun qəbul edilməsindən məhrum edilməz və istiğfar (etmək uğuru) verilmiş şəxs isə bağışlanmaqdan məhrum qalmaz!"
Tövbə nə vaxt qəbul edilir?
- "Günah işlər görməkdə davam edərək ölüm yetişən anda "mən indi tövbə etdim" deyənlərin və kafir olaraq ölənlərin tövbəsi qəbul olunmaz." Nisa surəsi, ayə 18
- Hədis:
- Allahın Peyğəmbəri(s):"Kim (əzabı) müşahidə etməmişdən qabaq tövbə etsə, Allah onun tövbəsini qəbul edər."
- İmam Baqir (ə) əli ilə boğazına işarə edərək buyurmuşdur:"Can bura çatanda alim və bilənin tövbəsi (tövbə etməyə bir yolu) yoxdur, amma nadanın var."
- İmam Rza (ə) "Allah-taala nə üçün Fir’onu iman gətirməsinə və Onun birliyini iqrar etməsinə baxmayaraq suda batırdı?" sualının cavabında buyurmuşdur:"Çünki o əzabı müşahidə edən zaman iman gətirdi, əzabı müşahidə edən zaman iman gətirmək isə qəbul edilməz."
Peşman olmaq bir növ tövbədir
- Allahın Peyğəmbəri (s):"Peşmançılıq tövbədir."
- İmam Əli (ə):"Günahdan peşman olmaq istiğfardır."
- İmam Əli (ə):"Qəlbin peşman olması günahın üstünü örtər."
Səmimi etiraf
- "Digər bir dəstə günahını etiraf etdi ki, onlar yaxşı bir əməl ilə pis bir əməli bir-birinə qarışdırmışlar. Ola bilər ki, Allah onların tövbələrini qəbul etsin."
Hədis:
- İmam Əli (ə):"Öz günahını etiraf edən günahkar, öz əməli ilə öyünən itaətkardan daha yaxışıdır."
- İmam Baqir (ə):"Vallah, günahı etiraf edən şəxsdən başqa heç kəs ondan qurtulmaz."
- İmam Baqir (ə):"Vallah, Allah-taala insanlardan yalnız iki şey – nemətlərini daha da artırmaq üçün onlara görə şükür etmələrini və günahlarını bağışlamaq üçün günahlarını etiraf etmələrini istəyib."
Tövbənin sütunları
- "Hər kəs zülmündən sonra tövbə etsə və özünü düzəltsə Allah onun tövbəsini qəbul edər. Həqiqətən Allah bağışlayan və rəhm edəndir." Maidə surəsi, ayə 39
- "Şübhəsiz ki, Mən tövbə edib iman gətirəni və yaxşı işlər görüb sonra doğru yolu tutanı çox bağışlayanam." Taha surəsi, ayə 82
- Hədis:
- İmam Əli (ə):"Tövbə dörd sütun – qəlbdə peşmançılıq (keçirmək), dil ilə bağışlanma istəmək, bədən üzvləri ilə əməl etmək və (günaha) qayıtmamaq qərarı üzərində dayanmışdır."
- əl-Kafi:"Nəxə tayfasının böyüklərindən biri olan Vəhəb ibn Əbdi Rəbbih deyir:"İmam Baqirə (ə) dedim:"Mən Həccacın zamanından indiyə kimi vali olmuşam, mənim tövbəm qəbul olar?" Həzrət susdu. Mən sözümü bir də təkrar etdim. Həzrət buyurdu:"Xeyr, yalnız bu istisna ilə (tövbən qəbul ola bilər) ki, hər bir haqq sahibinin haqqını özünə qaytarasan."
Tövbənin növləri
- Allahın Peyğəmbəri(s):"Hər bir günah üçün (ona uyğun) bir (tərzdə) tövbə et, gizli günah üçün gizli tövbə və aşkar günah üçün aşkar tövbə!"
Səmimi və xalis niyyətlə tövbə
- "Ey iman gətirənlər! Allaha səmimi-qəlbdən və xalis niyyətlə tövbə edin." Təhrim surəsi, ayə 8.
- Hədis:
- Allahın Peyğəmbəri (s):"Səmimi-qəlbdən və xalis niyyətlə edilmiş tövbə etdiyin günahdan peşman olmağın, Allahdan bağışlanma diləməyin və bir də heç vaxt ona qayıtmamağındır."
- İmam Hadi (ə) səmimi-qəlbdən edilmiş xalis tövbə barəsindəki sualın cavabında buyurmuşdur:"Səmimi və xalis tövbə batinin zahir kimi və (hətta) ondan da yaxşı olmasıdır."
Tövbəni təxirə salmaq, gecikdirmək
- İmam Əli (ə):"Günah edən zaman tövbə ilə onun məhvinə tələs.
- İmam Əli (ə):"Tövbə işini sabaha saxlayan kəs ölümün hücumu ilə çox böyük təhlükə qarşısındadır."
- İmam Cavad (ə):"Tövbəni təxirə salmaq aldanmaq və qəflətdir, bu gün-sabah etmək isə çaşqınlıq və məəttəlçilik!"
Tövbədən daha asan…
- İsa Məsih (ə): "Camaata borclu olmayan kəs, borclu olub borcunu vaxtında qaytaran kəsdən də daha rahat və qəmi azdır. Həmçinin günah etməyən kəs, günah edib hətta səmimi qəlbdən xalis tövbə edən və Allaha tərəf qayıdandan daha rahat və xatircəmdir."
- İmam Əli (ə):"Günah etməmək tövbə(nin qəbul olunmasını) istəməkdən daha asandır."
Allah-taalanın tövbə edən şəxsin eyblərinin üstünü örtməsi
- İmam Əli (ə):"Kim (Allaha tərəf) qayıtsa Allah da ona (tərəf) qayıdar və onun bədən üzvlərinə və yerin hər bir parçasına onun abrını qorumaq, eyblərinin üstünü örtmək və əməlləri qoruyan mələklərin onun barəsində yazdıqları günahların onların yadlarından çıxarılması əmr edilər."
Pis əməllərin yaxşı əməllərə çevrilməsi
- "Ancaq tövbə edib iman gətirən və yaxşı işlər görənlərdən başqa! Allah onların pis əməllərini yaxşı əməllərə çevirər. Allah bağışlayan və rəhm edəndir." Furqan surəsi, 70
- Hədis:
- İmam Sadiq (ə):"Allah-taala Davud peyğəmbərə (ə) vəhy etdi ki:"Ey Davud! Mömin bəndəm günah etsə və sonra həmin günahdan üz döndərərək tövbə etsə və onu xatırlayan zaman Məndən həya etsə onu bağışlayar, həmin günahı əməlləri qoruyub saxlayan mələklərin yadından çıxarar və onu yaxşılığa çevirərəm. Mənim bu işdən heç bir çəkinəcəyim yoxdur. Çünki Mən mehribanların ən mehribanıyam."
Allahın əvəzinə hökm çıxarmaq
- Allahın Peyğəmbəri (s):"Ümmətimdən vay o kəslərə ki, Allahın əvəzinə hökm çıxarırlar. O kəslər ki deyirlər:"Filankəs Cənnətlikdir, filanikəs Cəhənnəmlik."
- Allahın Peyğəmbəri (s):"Günlərin birində bir kişi dedi:"Vallah, Allah filankəsi bağışlamayacaq." Onda Allah-taala buyurdu:"Bu kimdir ki, Mənim filankəsi bağışlamayacağıma and içir? Mən həmin şəxsi bağışladım və ikincinin (saleh) əməlini "Allah filankəsi bağışlamayacaq" dediyinə görə batil və puç etdim."
Həmçinin bax
 | İslam ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu adin diger istifade formalari ucun bax Tovbe deqiqlesdirme Tovbe Bezi insanlar xetasiz olmaq isteyirler Ozlerini bacardiqca noqsansiz bir insan kimi gostermeye ve gormeye calisirlar Cunki xeta etdiklerini qebul etseler her kes qarsisinda rusvay olunacaqlarindan qorxurlar Onlara gore ideal insan ozune hec bir xetani yarasdirmayan insandir Halbuki bu xetasizliq anlayisi bos inancdan basqa bir sey deyildir Hemcinin Quranda bizlere bele bir momin modeli numune olaraq gosterilmemisdir Bele bir tipin yaradilmasi mumkun de deyil Cunki insanin Allah qarsisindaki acizliyinin neticesi olaraq heyati boyunca bir cox xeta ve gunahlar ede biler Elbette ki bunlardan qacmali Allahin dinine riayet ederek xeta ve gunah etmemeye cehd gostermelidir Ancaq Allahin aciz bir bendesi oldugunu ve tamamile xetadan xilas ola bilmeyeceyini de unutmamalidir Buna gore bir ayede yer uzerindeki her insanin Allaha qarsi xeta ve gunah islede bileceyi bele xeber verilir Eger Allah insanlari etdikleri gunahlara gore cezalandirsaydi yer uzunde bir neferi bele sag qoymazdi Lakin Allah onlari mueyyen bir vaxta qeder gecikdirer Nehayet onlarin vaxti gelib catdiqda hemin muddet yetisib qiyamet qopduqda hamini yeniden dirilderek hereye oz emeli muqabilinde ceza yaxud mukafat verer Cunki Allah Oz bendelerini gorendir Fatir suresi 45 Bir ilahi hokm olaraq Allah insanlarin xetalari ve ya gunahlari ola bileceyini lakin bunda inad etmemelerini Quranda bildirmisdir Mominden gozlenilen islediyi butun xeta ve gunahlar ucun her zaman Allahdan bagislanmasini dilemesidir Mehz inkar edenler ile mominleri bir birinden ayiran en onemli xususiyyetlerden biri de budur Inkarcilar ozlerini xetasiz ve gunahsiz saymaga calisirlar Halbuki mominlerin bele bir iddiasi yoxdur Elbette Allaha qarsi hec bir gunah islemek istemezler Ancaq insan bezen nefsine aldanib gunah islede biler Allahin hokmlerini yerine yetiren zaman zeiflik gostererek qeflete duse biler Amma neticede butun bunlardan pesman olub Allaha uz tutmasi ve Ondan bagislanma dilemesi onemlidir Qurana nezer yetirsek Allahdan bagislanmasini istemek mominin tebii ve daimi xususiyyeti oldugunu gorerik Bu veziyyetde Allah bize Quran ayelerinde mominlerin hec bir zaman ozlerini gunahdan uzaq gormediklerini eksine qusur ve noqsanlari ucun her zaman Allahin rehmetine guvendiklerini gosterir Bir ayede tovbe etmek mominin en esas xususiyyetlerinden biri kimi gosterilmisdir Onlar Allaha tovbe ibadet ve sukur sena edenler oruc tutanlar ruku ve secde edenler yaxsi isler gormeyi emr edib pis isleri yasaq edenler ve Allahin hedlerini qoruyanlardir Bele mominleri mujdele Tovbe suresi 112 Burada tovbe ile bagislanma anlayislari arasindaki ferqe de diqqet etmek lazimdir Allah Quranda bize gosterir ki Allahdan bagislanma dilemek mominin her zaman etdiyi ibadet olmalidir Insan bilerekden ya da bilmeyerekden etdiyi butun gunahlari ucun Allahdan gece gunduz bagislanmasini dileye biler Bir cox ayelere gore ozu ucun bagislanma istediyi kimi diger mominler ucun de bagislanma isteye biler Buna gore de Allahdan bagislanma dilemek yeni istigfar etmek bir insanin Allaha oz gunahlarindan kecmesi ucun yalvarmasi bu meqsedle onun sonsuz sefqet ve rehmetine siginmasi menasini verir Hemcinin Quranda mominlerin Allaha Rebbimiz bizim gunahlarimizi bagisla pisliklerimizi kec ve bizi de yaxsiliq edenlerle birlikde oldur Ali Imran suresi 193 deye yalvardiqlari bildirilir Buna cavab olaraq Allah bu hokmu verir Men sizinleyem Eger namaz qilsaniz zekat verseniz peygemberlerime iman getirib onlara komek etseniz Allaha gozel bir borc verseniz elbette gunahlarinizin ustunu orter ve sizi altindan caylar axan cennetlere daxil ederem Lakin bundan sonra sizden her kes kufr ederse o artiq dogru yoldan azmis olar Maide suresi 12 Bildirdiyimiz kimi bagislanma insanin ferqinde oldugu ya da olmadigi butun gunahlari ucun ve diger mominler ucun de edile biler Tovbeni bagislanmadan ayiran en onemli ferq ise budur Yalvarmaq bagislanmaq meqsedi ile edilen bir dua mahiyyeti dasiyirsa tovbede isledilen belli bir gunaha qarsi emeli bir manee konkret bir davranis nezerde tutulur Tovbe insanin ozunun etdiyi mueyyen bir gunah ucun Allahin rehmetine siginmasi ve bir daha o gunahi isletmemek ucun Allaha soz verib Ondan bunun ucun yardim dilemesidir Kelmenin tam anlami donmek dir Buna gore tovbe qetiyyetle bir gunahdan donmeyi ondan pesmanliq duyub imtina etmeyi bildirir Tovbedeki niyyet bir daha eyni gunahi etmemek olmalidir Hemcinin Allah Ey iman getirenler Allaha ciddi bir tovbe ile tovbe edin Ola biler ki Allah sizin pisliklerinizden kecer ve altindan caylar axan cennetlere salar Tehrim suresi 8 deye emr etmisdir Tovbenin bir daha o gunahi esla isletmemek niyyeti ile edilmesi vacibdir Lakin bu veziyyet insanin bir gunah ucun yalniz bir defe tovbe edeceyi menasini vermir Insan bir gunah ucun tovbe ede biler sonra yene qeflete qapilib yene eyni gunahi islede biler Bu insan belke defelerle etdiyi tovbeni pozmus ve yeni gunaha batmis ola biler Amma Allah yene de ona olan rehmetini gostermekde davam edir Bu rehmete gore insan defelerle tovbesini pozmus olsa bele son defe heqiqeten nasuh bir tovbe edib yene Ona sigina biler Bir ayede Allahin bu sonsuz merhemeti ve bagislayan olmasi insanlara bele bildirilir De Ey Menim ozlerine zulm etmekde heddi asmis bendelerim Allahin rehminden umidsiz olmayin Allah butun gunahlari bagislayar Heqiqeten O bagislayandir rehm edendir Tovbe edib Rebbinize donun Ezab size gelmemisden evvel Ona teslim olun Sonra size hec bir komek olunmaz Zumer suresi 53 54 Tovbegunahlari terk edib Allaha teref donus demekdir Tovbe ve onun Allah terefinden qebul edilmesi Allahin insanlara verdiyi en boyuk qiymet ve nemetlerdendir Demek olar ki tovbe ve onun qebul olunmasi Allahin insana qarsi boyuk rehmet ve mehribanciliginin elametidir Tovbe insanin Allah qarsisinda uzr istemeyinin en yuksek merhelesidir Dilci alim Ragib El Isfahani Mufredat lugeti kitabinda yazir Uzr istemek uc yere bolunur 1 Uzr isteyen sexs uzr isteyen zaman deyir Men filan isi gormusem 2 Uzr isteyen sexs gorduyu isi boynuna alir lakin etdiyi gunahin sebebini gosterir 3 Uzr isteyen sexs deyir Filan isi gormusem Onun pis is olmasini boynuma aliram Indi ise gorduyum pis isden pisman olmusam Bele uzr istemeyin adi tovbedir Ragib sonra yazir Islam dininde tovbe etmeyin dord serti var 1 Gunahlari terk etmek 2 Gunahdan pesman olmaq 3 Tovbe etdikden sonra daha gunah etmemeyi qerara almaq 4 Gunah etdiyi gunlerin evezini ibadet etmekle cixmaq Tovbe cirkli paltari bedenden cixarib yerine temiz paltar geymek yaxud cirkli ve bulasiq bedeni hamamda yumaq kimidir Hud suresinin evvelinde Allah taalanin insanlari hidayet etmesi dord merhelede xulase olunmusdur 1 Tovhid Allahi yegane bilmek 2 Musrik adamlarla mubarize aparmaq 3 Gunahlardan temizlenmek 4 Yeni insan ozunu ilahi sifetlere malik etsin Hud suresinin 3 cu ayesinde ucuncu ve dorduncu merhele haqqinda bele oxuyuruq Ve Rebbinizden bagislanmaginizi dileyesiniz Sonra Ona tovbe edin ki mueyyen bir muddet omrunuzun sonunadek size yaxsi gun guzeran versin ve her bir emel sahibine emelinin mukafatini ehsan buyursun Tovbe ile Allahdan bagislanmaq istemeyin bir ayede yan yana getirilmesi onu bildirir ki bunlar bir birinden ferqlidirler Yeni birincisi ozunu gunahlardan temizlemek ikincisi tovbe ise ilahi xususiyyetlere yiyelenmek demekdir Hemcinin bu ayede Allahdan bagislanmaq istemeyin tovbeden qabaq qeyd olunmasi bize oyredir ki insan evvelce ozunu gunahlardan temizlemeli sonra menevi deyerlere ve ilahi xususiyyetlere yiyelenmelidir Evvelce cirkli paltari geyinmeli ve ya batil eqideleri qelbinden yox etmeli sonra qelbinde heqiqi Allaha yer vermelidir Tovbe ile bagli aye ve hedislerQuran Bendelerinin tovbesini qebul eden gunahlari bagislayan ve sizin ne etdiyinizi bilen Odur Sura suresi aye 25 Allahin Peygemberi s Tovbe kecmisde olanlarin ustunu ortur Allahin Peygemberi s Gunahindan tovbe etmis sexs gunah etmemis sexs kimidir Imam Eli e Tovbe gunahlari temizleyer ve qelbi yuyar Tovbe edenin meqami Quran Allah tovbe edenleri ve pak olanlari sevir Beqere suresi aye 222Hedis Allahin Peygemberi s Allah yaninda tovbe etmis momin kisi ve momin qadindan sevimli hec ne yoxdur Allahin Peygemberi s Adem ovladinin hamisi sehv ve xeta edir xeta edenlerin en yaxsisi tovbe edenlerdir Allahin Peygemberi s Heqiqeten Allahin oz bendesinin tovbe etmesinden sevinci usagi olmayanin usagi olduqda bir sey itiren kesin itirdiyini tapdiqda ve susuz sexsin su tapan zaman duydugu sevincden coxdur Bu aye ve hedisler ona isare vurur ki tovbe edenler Allahin sevimli bendesine cevrilirler Bes Allahin sevmesi nedir Peygember s buyurur ki Allah bendelere bela gonderer ve bu belalara sebir edenleri umumiyyetle belaya razi olanlari ise Ozu ucun secer Hedisden insan sevgisi ile Allah sevgisinin bir ferqi melum olur Insan sevgisi mehebbet gostermekledirse Allah sevgisi bela iledir Tovbe edenler Quran Tovbe ibadet ve sukur sena edenler oruc tutanlar ruku ve secde edenler Tovbe suresi 112 Hedis Allahin Peygemberi s Tovbe etmis sexsin dord nisanesi var emeli yalniz Allaha gore xalislesdirmek batili terk etmek haqqa bagliliq ve yaxsiliga herislik Imam Eli e tovbe edenlerin vesfinde buyurmusdur Gunah agaclarini goz ve qelblerinin qabaginda basdiriblar ve onlari pesmanciliq suyu ile suvariblar Bu agaclar onlara salamatliq bari verib ve arxasinca raziliq ve keramet getirib Imam Seccad e munacatlarinin birinde Bizi o keslerden et ki nefsi isteklerin od perdesini tovbe yasi tokmekle kesibler ve nadanliq qablarini heyat suyunun zulali ile yuyublar Tovbenin qebul olunmasi Quran Bendelerinin tovbesini qebul eden gunahlari bagislayan Odur Sura suresi aye 25Hedis Imam Eli e Tovbe etmek uguru verilmis sexs onun qebul edilmesinden mehrum edilmez ve istigfar etmek uguru verilmis sexs ise bagislanmaqdan mehrum qalmaz Tovbe ne vaxt qebul edilir Quran Gunah isler gormekde davam ederek olum yetisen anda men indi tovbe etdim deyenlerin ve kafir olaraq olenlerin tovbesi qebul olunmaz Nisa suresi aye 18Hedis Allahin Peygemberi s Kim ezabi musahide etmemisden qabaq tovbe etse Allah onun tovbesini qebul eder Imam Baqir e eli ile bogazina isare ederek buyurmusdur Can bura catanda alim ve bilenin tovbesi tovbe etmeye bir yolu yoxdur amma nadanin var Imam Rza e Allah taala ne ucun Fir onu iman getirmesine ve Onun birliyini iqrar etmesine baxmayaraq suda batirdi sualinin cavabinda buyurmusdur Cunki o ezabi musahide eden zaman iman getirdi ezabi musahide eden zaman iman getirmek ise qebul edilmez Pesman olmaq bir nov tovbedir Allahin Peygemberi s Pesmanciliq tovbedir Imam Eli e Gunahdan pesman olmaq istigfardir Imam Eli e Qelbin pesman olmasi gunahin ustunu orter Semimi etiraf Quran Diger bir deste gunahini etiraf etdi ki onlar yaxsi bir emel ile pis bir emeli bir birine qarisdirmislar Ola biler ki Allah onlarin tovbelerini qebul etsin Hedis Imam Eli e Oz gunahini etiraf eden gunahkar oz emeli ile oyunen itaetkardan daha yaxisidir Imam Baqir e Vallah gunahi etiraf eden sexsden basqa hec kes ondan qurtulmaz Imam Baqir e Vallah Allah taala insanlardan yalniz iki sey nemetlerini daha da artirmaq ucun onlara gore sukur etmelerini ve gunahlarini bagislamaq ucun gunahlarini etiraf etmelerini isteyib Tovbenin sutunlari Quran Her kes zulmunden sonra tovbe etse ve ozunu duzeltse Allah onun tovbesini qebul eder Heqiqeten Allah bagislayan ve rehm edendir Maide suresi aye 39 Subhesiz ki Men tovbe edib iman getireni ve yaxsi isler gorub sonra dogru yolu tutani cox bagislayanam Taha suresi aye 82Hedis Imam Eli e Tovbe dord sutun qelbde pesmanciliq kecirmek dil ile bagislanma istemek beden uzvleri ile emel etmek ve gunaha qayitmamaq qerari uzerinde dayanmisdir el Kafi Nexe tayfasinin boyuklerinden biri olan Veheb ibn Ebdi Rebbih deyir Imam Baqire e dedim Men Heccacin zamanindan indiye kimi vali olmusam menim tovbem qebul olar Hezret susdu Men sozumu bir de tekrar etdim Hezret buyurdu Xeyr yalniz bu istisna ile tovben qebul ola biler ki her bir haqq sahibinin haqqini ozune qaytarasan Tovbenin novleri Allahin Peygemberi s Her bir gunah ucun ona uygun bir terzde tovbe et gizli gunah ucun gizli tovbe ve askar gunah ucun askar tovbe Semimi ve xalis niyyetle tovbe Quran Ey iman getirenler Allaha semimi qelbden ve xalis niyyetle tovbe edin Tehrim suresi aye 8 Hedis Allahin Peygemberi s Semimi qelbden ve xalis niyyetle edilmis tovbe etdiyin gunahdan pesman olmagin Allahdan bagislanma dilemeyin ve bir de hec vaxt ona qayitmamagindir Imam Hadi e semimi qelbden edilmis xalis tovbe baresindeki sualin cavabinda buyurmusdur Semimi ve xalis tovbe batinin zahir kimi ve hetta ondan da yaxsi olmasidir Tovbeni texire salmaq gecikdirmek Imam Eli e Gunah eden zaman tovbe ile onun mehvine teles Imam Eli e Tovbe isini sabaha saxlayan kes olumun hucumu ile cox boyuk tehluke qarsisindadir Imam Cavad e Tovbeni texire salmaq aldanmaq ve qefletdir bu gun sabah etmek ise casqinliq ve meettelcilik Tovbeden daha asan Isa Mesih e Camaata borclu olmayan kes borclu olub borcunu vaxtinda qaytaran kesden de daha rahat ve qemi azdir Hemcinin gunah etmeyen kes gunah edib hetta semimi qelbden xalis tovbe eden ve Allaha teref qayidandan daha rahat ve xatircemdir Imam Eli e Gunah etmemek tovbe nin qebul olunmasini istemekden daha asandir Allah taalanin tovbe eden sexsin eyblerinin ustunu ortmesi Imam Eli e Kim Allaha teref qayitsa Allah da ona teref qayidar ve onun beden uzvlerine ve yerin her bir parcasina onun abrini qorumaq eyblerinin ustunu ortmek ve emelleri qoruyan meleklerin onun baresinde yazdiqlari gunahlarin onlarin yadlarindan cixarilmasi emr ediler Pis emellerin yaxsi emellere cevrilmesi Quran Ancaq tovbe edib iman getiren ve yaxsi isler gorenlerden basqa Allah onlarin pis emellerini yaxsi emellere cevirer Allah bagislayan ve rehm edendir Furqan suresi 70Hedis Imam Sadiq e Allah taala Davud peygembere e vehy etdi ki Ey Davud Momin bendem gunah etse ve sonra hemin gunahdan uz dondererek tovbe etse ve onu xatirlayan zaman Menden heya etse onu bagislayar hemin gunahi emelleri qoruyub saxlayan meleklerin yadindan cixarar ve onu yaxsiliga cevirerem Menim bu isden hec bir cekineceyim yoxdur Cunki Men mehribanlarin en mehribaniyam Allahin evezine hokm cixarmaq Allahin Peygemberi s Ummetimden vay o keslere ki Allahin evezine hokm cixarirlar O kesler ki deyirler Filankes Cennetlikdir filanikes Cehennemlik Allahin Peygemberi s Gunlerin birinde bir kisi dedi Vallah Allah filankesi bagislamayacaq Onda Allah taala buyurdu Bu kimdir ki Menim filankesi bagislamayacagima and icir Men hemin sexsi bagisladim ve ikincinin saleh emelini Allah filankesi bagislamayacaq dediyine gore batil ve puc etdim Hemcinin bax Islam ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin