Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
5-ci surə
| 5-ci surə — Maidə surəsi | |
|---|---|
 Surənin ərəbcə mətni | |
| Adı | |
| Ərəbcə adı | سورة المائدة |
| Adının mənası | Süfrə |
| Quranda yeri | |
| Nömrəsi | 5 |
| Statistika | |
| Ayələrin sayı | 120 |
 Maidə surəsi Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
| Quran Akademiyasında tərcüməsi | |
əl-Maidə (Süfrə) surəsi (Mədinədə nazil olmuşdur, 120 ayədir)
Surənin adı 114-cü ayədə çəkilən maidə (süfrə) sözündən götürülüb: "Məryəm oğlu İsa dedi: "Ya Allah , ey bizim Rəbbimiz! Bizə göydən bir süfrə nazil et ki, o bizim həm birincimiz, həm də axırıncımız üçün bir bayram və Səndən bir möcüzə olsun. Bizə ruzi ver ki, Sən ruzi verənlərin ən yaxşısısan!""
“Maidə” surəsinin 3 və 67-ci ayələri eyni bir hadisə ilə əlaqədar nazil olduğu halda nə üçün aralarında fasilə düşmüşdür?
Sual
“Maidə” surəsinin 3 və 67-ci ayələri eyni bir hadisə ilə əlaqədar nazil olduğu halda nə üçün aralarında fasilə düşmüşdür?
Qısa cavab
“Maidə” surəsinin 3-cü və 67-ci ayələri arasında xüsusi əlaqə vardır ki, onların məzmununa, tarixi Qədr-xum hadisəsinə, habelə ayələrin şəni-nüzuluna və bu ilahi kəlamın müsəlmanlara çatdırılmasının mühüm və həssas məsələ olduğuna diqqət yetirməklə mətləb tamamilə aydınlaşır. Bir-biri ilə əlaqədar olan bu iki ayənin nə üçün Quranda fasilə ilə gəldiyinə nəzər saldıqda aşağıdakı məsələləri diqqət mərkəzinə saxlamaq lazımdır:
Birincisi budur ki, ayələrin və surələrin tənzimi nazil olma tarixləri əsasında olmamış, əksinə Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in məsləhəti və göstərişi əsasında Quranda yerləşdirilmişdir.
Digəri budur ki, Quranın təhrifə məruz qalmasının və bu ayənin Qurandan çıxarılmasının qarşısını almaq üçün mətləblə əlaqəsi olmayan başqa ayələrin arasında yerləşdirilmişdir ki, imam Əli (əleyhis-salam)-ın imamət və vilayəti mövzusu daha çox diqqəti cəlb etməsin. Misal üçün, çox nəfis və dəyərli bir şeyi çox da əhəmiyyəti olmayan şeylərin arasında gizlədirlər ki, oğrunun diqqətini cəlb etməsin. Həmin məsələ də bu qəbildəndir.
Üçüncüsü, əvvəlki və sonrakı ayələrlə əlaqəsi olmayan bir ayənin gəlməsi istitradi tənasübə görə ola bilər. Yəni Quran bir mövzunu bəyan etməklə eyni zamanda müəyyən məsləhətlər əsasında kəlamın istiqamətini dəyişdirir və başqa bir mətləbi bəyan etməyə başlayır, sonra isə yenidən əvvəlki məsələyə qayıdır.
Ətreaflı cavab
Münasib cavab əldə etmək üçün sualı iki mehvərdə araşdırırıq:
1. “Maidə” surəsinin 3-cü ayəsi ilə 67-ci ayəsinin arasında əlaqə necədir və hansı dəlilə əsasəndir?
2. Bu iki ayə arasında fasilənin varlığı nəyə görədir?
Birinci mehvər: Allah-taala “Maidə” surəsinin 67-ci ayəsində buyurur: “Ey Peyğəmbər! Pərvərdigarın tərəfindən sənə nazil olanları tamamilə (camaata) çatdır. Əgər çatdırmasan, Onun risalətini yerinə yetirməmişsən. Allah səni camaat tərəfindən (ehtimal verilən təhlükələrdən) saxlayacaqdır. Allah kafirləri (və inadkarları) düz yola hidayət etməz.”
Şiə və sünnü müfəssirləri, müsəlman sirə yazanları qeyd etmişlər ki, bu ayə Əli ibni Əbi Talib (əleyhis-salam)-ın barəsində, özü də Allah tərəfindən (Qədir-Xumda) müsəlmanlara imam və rəhbər təyin edilməsi ilə əlaqədar nazil olmuşdur.[1]
Bu ayənin məzmunundan aşkar olur ki, Allah-taala bu ayədən sonra çox mühüm bir məsələni Peyğəmbərə nazil etmişdir, o da camaata tam aşkar şəkildə təbliğ olunmalı idi. Peyğəmbər nigaran idi və camaatın mənfi əks-reaksiya göstərəcəyindən, onların arasında ikitirəlilik yaranacağından və dində təfriqəyə düçar olacaqlarından qorxurdu. Bu ayədə təkid edilir ki, əgər o həzrət Allahın bu kəlamını çatdırmasa, ümumiyyətlə risaləti yerinə yetirməmiş kimi olur. Allah-taala Peyğəmbərinə belə təkid etməklə eyni zamanda onu əmin etmişdir ki, camaatın ehtimal verilən təhlükələrindən onu qoruyub saxlayacaqdır.
Qeyd olunan ayə Peyğəmbərin nübüvvətinin axır dövrlərində, “Vida həcci”ndə, yəni öz risalətindən 22 il keçəndən sonra nazil olmuşdur. Bu zaman artıq islam qüdrət tapmış, şövkəti Ərəbistan yarımadasına yaymışdı və bütün Ərəbistan yarımadası o həzrətin qüdrət və hakimiyyəti altında idi. İndi görəsən, bu necə bir mühüm xəbər idi ki, onun təbliğ edilməsi belə ciddi şəkildə və təkidlə istənilir? Nə üçün Peyğəmbər onu çatdırmaqdan qorxurdu?
Cavabı budur ki, sünnü və şiə rəvayətlərinə əsasən islam tarixi qəti şəkildə şahidlik verir ki, o dövrdə Allahın buyurduğu fərman bu idi ki, Peyğəmbəri-Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) tam aşkar şəkildə öz canişini Əli (əleyhis-salam)-ı camaata təqdim etsin və camaatı ona itaət etməyə vadar etsin.
Görəsən, Peyğəmbər onu çatdırmaqdan nə üçün qorxurdu? Əli ibni Əbi Talib Peyğəmbərin kürəkəni, əmisi oğlu idi. Buna görə də Peyğəmbər qorxurdu ki, camaat onun sözünü qəbul etməsinlər və “Peyğəmbər öz şəxsi mənafeyini nəzərdə almış, öz xanədanını camaata zorla hakim etmişdir!” desinlər. Bundan əlavə, onlardan bəziləri Əli (əleyhis-salam)-a qarşı çox da yaxşı münasibətdə deyildilər, çünki əvvəllər müşriklərlə aparılan müxtəlif müharibələrdə Əli (əleyhis-salam) onların qəbilələrinin böyük (kafir və müşrik) şəxsiyyətlərini və yaxın adamlarını qətlə yetirmişdir.[2]
Qədir-Xum hadisəsi:
Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) hicrətin onuncu ilində həcc əməlini yerinə yetirmək üçün Məkkəyə yola düşdü. Əvvəlcədən bütün müsəlman ölkələrinə elan verilmişdi ki, bu həcc səfərində iştirak etsinlər. Sayı doxsan (və ya yüz iyirmi) min nəfərə çatan böyük bir qrup bu həcc əməlində iştirak edirdi.
O həzrət həcc əməllərini yerinə yetirdikdən sonra Mədinəyə qayıdanda Zil-həccə ayının on səkkizi cümə axşamı günü Qədir-Xum adlı diyara yaxınlaşdı. Bu yerdə müxtəlif ölkələrə gedən hacıların yolları bir-birindən ayrılırdı. Bir yol şimala – Mədinəyə tərəf, bir yol şərqə – İraqa tərəf, bir yol qərbə – Misirə tərəf, bir yol isə cənaba – Yəmənə tərəf gedirdi. Buna əsasən, belə bir yerdə islamın əbədi qalmasına zəmanət verən və risalətin vəzifəsini təmin edən ən mühüm və həyati bir məsələ rəsmi şəkildə müsəlmanlara təbliğ edilməli, çatdırılmalı idi. Buna görə də Peyğəmbər-Əkrəm bütün hacıların dayanmasına fərman verdi. Qabaqda gedənlər qayıtdılar, arxada qalanlar da gəlib çatdılar. Hamısı Qədir-Xum adlı yerdə bir yerə yığışdılar. Müxtəlif müqəddimələrdən sonra Peyğəmbər çıxış etdi və sözünün davamında buyurdu: “İndi görün, sizin aranızda qoyduğum bu iki ağır və dəyərli əmanətlə necə rəftar edirsiniz?!... Birincisi, ən böyük əmanət – Allahın kitabı Qurandır ki, bir tərəfi Pərvərdigarın, digər tərəfi isə sizin əlinizdədir. Ona sarılmaqdan (bir an belə) əl çəkməyin ki, azğınlığa düşməyəsiniz. İkincisi, mənim itrətim və Əhli-beytimdir. Xəbir Allah mənə xəbər vermişdir ki, bu ikisi hovuzun yanında mənə qovuşana qədər bir-birindən ayrılmazlar...”
Bundan sonra Peyğəmbər öz ətrafına baxdı, gözü Əliyə düşən zaman onu çağırdı, əlindən tutub qaldırdı. O qədər qaldırdı ki, hamı onu görüb tanıdı. Sonra buyurdu: “Mən hər kəsin mövlasıyamsa, bu Əli də onun vəlisi, hakimi və rəhbəridir... (Bu cümləni üç dəfə təkrar etdi)... Sonra buyurdu: Camaat, diqqət yetirin! Burada olanlar olmayanlara bu xəbəri çatdırsın.”
Peyğəmbərin sözü sona çatdıqdan, Əli (əleyhis-salam)-ın vilayəti təbliğ olunduqdan sonra hələ camaat dağılmamışdı ki, Cəbrəil nazil olaraq “Maidə” surəsinin 3-cü ayəsini Peyğəmbərə gətirdi: “Bu gün dininizi sizə kamil etdim, nemətimi sizə tamamladım və islamın sizin üçün kamil bir din olmasına razı oldum.”[3]
Bu ayə nazil olduqdan sonra Peyğəmbər sevincdən təkbir dedi; Allahın Öz dinini və nemətini tamamladığına görə, Məhəmmədin risalətinə və imam Əlinin vilayət və imamətinə razı olduğuna görə ucadan təkbir dedi.
Buna əsasən, “Maidə” surəsinin 67-ci[4] ayəsi ilə 3-cü[5] ayəsi arasında olan əlaqə qısa şəkildə zikr etdiyimiz bu mühüm tarixi hadisə ilə aydın olur.
İkinci mehvər: Nə üçün Quranda bu iki ayə fasilə ilə yerləşdirilmişdir?
Əvvəldə demək lazımdır ki, müfəssirlərin dediyinə əsasən Quranın ayələri və surələri nazil olma tarixi əsasında tənzim olunmamışdır, əksinə Mədinədə nazil olan surələrin bir çoxunda Məkkədə nazil olan ayələr də vardır, bunun əksi də belədir: Mədəni ayələrini Məkki surələrin ayələri arasında görmək olar. Bu həqiqətə diqqət yetirməklə bu iki ayənin bir-birindən ayrılması çox da təəccüblü deyildir. (Əlbəttə, hər surənin ayələrinin necə yerləşdirilməsi yalnız Peyğəmbərin əmri ilə baş vermişdir). Bəli, əgər Quran ayələri nazil olma tarixi əsasında bir yerə toplansaydı, onda bu irada yer var idi.
İkincisi: Qədir-Xumla əlaqədar ayələrin halal və haram yeməklərin hökmünü bəyan edən ayələrin arasında yerləşdirilməsi Quranın təhrifdən hifz olunması və ondan bəzi şeylərin çıxarılmasının qarşısının alınması üçündür. Çox hallarda bir nəfis və qiymətli şeyi oğrudan qoruyub saxlamaq üçün çox da dəyəri olmayan şeylərin arasında gizlədirlər ki, diqqəti çox cəlb etməsin.[6]
Deməli, əgər bir kəs “təbliğ ayəsi əhli-kitabın barəsində nazil olan ayələr arasında müəyyən bir mətləbi bəyan edir və deməli, mütləq əhli-kitab ilə əlaqədardır” desə, bu söz zəruri olaraq yanlış bir fikirdir! Çünki Quran ayələrinin nazil olması və surələrin təkmil olunması termində tövqifi bir məsələdir, yəni yalnız Peyğəmbərin məsləhəti əsasında tənzim olunur.
Bunların arasında heç bir əlaqənin olmadığını fərz etsək belə, bir ayənin müxtəlif ayələr arasında müstəqil şəkildə gəlməsi istidrad cəhətindən ola bilər. Yəni Quran bir məsələni bəyan etməklə eyni zamanda müəyyən məsləhətlər xatirinə sözün istiqamətini dəyişərək yeni bir mətləbi dinləyicilərin zehninə atır. Sonra yenidən əvvəlki mətləbə qayıdaraq onu davam etdirir.[7]
İstinadlar
- Maidə surəsi, 114
| Əvvəlki surə: Nisa surəsi |  Surənin mətni: Maidə surəsi | Sonrakı surə: Ənam surəsi |
| Əvvəl nazil olan surə: Fəth surəsi | Sonra nazil olan surə: Tövbə surəsi | |
| 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 | ||
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
5 ci sure5 ci sure Maide suresiSurenin erebce metniAdiErebce adi سورة المائدة Adinin menasi SufreQuranda yeriNomresi 5StatistikaAyelerin sayi 120Maide suresi Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarQuran Akademiyasinda tercumesi el Maide Sufre suresi Medinede nazil olmusdur 120 ayedir Surenin adi 114 cu ayede cekilen maide sufre sozunden goturulub Meryem oglu Isa dedi Ya Allah ey bizim Rebbimiz Bize goyden bir sufre nazil et ki o bizim hem birincimiz hem de axirincimiz ucun bir bayram ve Senden bir mocuze olsun Bize ruzi ver ki Sen ruzi verenlerin en yaxsisisan Maide suresinin 3 ve 67 ci ayeleri eyni bir hadise ile elaqedar nazil oldugu halda ne ucun aralarinda fasile dusmusdur Sual Maide suresinin 3 ve 67 ci ayeleri eyni bir hadise ile elaqedar nazil oldugu halda ne ucun aralarinda fasile dusmusdur Qisa cavab Maide suresinin 3 cu ve 67 ci ayeleri arasinda xususi elaqe vardir ki onlarin mezmununa tarixi Qedr xum hadisesine habele ayelerin seni nuzuluna ve bu ilahi kelamin muselmanlara catdirilmasinin muhum ve hessas mesele olduguna diqqet yetirmekle metleb tamamile aydinlasir Bir biri ile elaqedar olan bu iki ayenin ne ucun Quranda fasile ile geldiyine nezer saldiqda asagidaki meseleleri diqqet merkezine saxlamaq lazimdir Birincisi budur ki ayelerin ve surelerin tenzimi nazil olma tarixleri esasinda olmamis eksine Peygember sellellahu eleyhi ve alih in mesleheti ve gosterisi esasinda Quranda yerlesdirilmisdir Digeri budur ki Quranin tehrife meruz qalmasinin ve bu ayenin Qurandan cixarilmasinin qarsisini almaq ucun metleble elaqesi olmayan basqa ayelerin arasinda yerlesdirilmisdir ki imam Eli eleyhis salam in imamet ve vilayeti movzusu daha cox diqqeti celb etmesin Misal ucun cox nefis ve deyerli bir seyi cox da ehemiyyeti olmayan seylerin arasinda gizledirler ki ogrunun diqqetini celb etmesin Hemin mesele de bu qebildendir Ucuncusu evvelki ve sonraki ayelerle elaqesi olmayan bir ayenin gelmesi istitradi tenasube gore ola biler Yeni Quran bir movzunu beyan etmekle eyni zamanda mueyyen meslehetler esasinda kelamin istiqametini deyisdirir ve basqa bir metlebi beyan etmeye baslayir sonra ise yeniden evvelki meseleye qayidir Etreafli cavab Munasib cavab elde etmek ucun suali iki mehverde arasdiririq 1 Maide suresinin 3 cu ayesi ile 67 ci ayesinin arasinda elaqe necedir ve hansi delile esasendir 2 Bu iki aye arasinda fasilenin varligi neye goredir Birinci mehver Allah taala Maide suresinin 67 ci ayesinde buyurur Ey Peygember Perverdigarin terefinden sene nazil olanlari tamamile camaata catdir Eger catdirmasan Onun risaletini yerine yetirmemissen Allah seni camaat terefinden ehtimal verilen tehlukelerden saxlayacaqdir Allah kafirleri ve inadkarlari duz yola hidayet etmez Sie ve sunnu mufessirleri muselman sire yazanlari qeyd etmisler ki bu aye Eli ibni Ebi Talib eleyhis salam in baresinde ozu de Allah terefinden Qedir Xumda muselmanlara imam ve rehber teyin edilmesi ile elaqedar nazil olmusdur 1 Bu ayenin mezmunundan askar olur ki Allah taala bu ayeden sonra cox muhum bir meseleni Peygembere nazil etmisdir o da camaata tam askar sekilde teblig olunmali idi Peygember nigaran idi ve camaatin menfi eks reaksiya gostereceyinden onlarin arasinda ikitirelilik yaranacagindan ve dinde tefriqeye ducar olacaqlarindan qorxurdu Bu ayede tekid edilir ki eger o hezret Allahin bu kelamini catdirmasa umumiyyetle risaleti yerine yetirmemis kimi olur Allah taala Peygemberine bele tekid etmekle eyni zamanda onu emin etmisdir ki camaatin ehtimal verilen tehlukelerinden onu qoruyub saxlayacaqdir Qeyd olunan aye Peygemberin nubuvvetinin axir dovrlerinde Vida hecci nde yeni oz risaletinden 22 il kecenden sonra nazil olmusdur Bu zaman artiq islam qudret tapmis sovketi Erebistan yarimadasina yaymisdi ve butun Erebistan yarimadasi o hezretin qudret ve hakimiyyeti altinda idi Indi goresen bu nece bir muhum xeber idi ki onun teblig edilmesi bele ciddi sekilde ve tekidle istenilir Ne ucun Peygember onu catdirmaqdan qorxurdu Cavabi budur ki sunnu ve sie revayetlerine esasen islam tarixi qeti sekilde sahidlik verir ki o dovrde Allahin buyurdugu ferman bu idi ki Peygemberi Ekrem sellellahu eleyhi ve alih tam askar sekilde oz canisini Eli eleyhis salam i camaata teqdim etsin ve camaati ona itaet etmeye vadar etsin Goresen Peygember onu catdirmaqdan ne ucun qorxurdu Eli ibni Ebi Talib Peygemberin kurekeni emisi oglu idi Buna gore de Peygember qorxurdu ki camaat onun sozunu qebul etmesinler ve Peygember oz sexsi menafeyini nezerde almis oz xanedanini camaata zorla hakim etmisdir desinler Bundan elave onlardan bezileri Eli eleyhis salam a qarsi cox da yaxsi munasibetde deyildiler cunki evveller musriklerle aparilan muxtelif muharibelerde Eli eleyhis salam onlarin qebilelerinin boyuk kafir ve musrik sexsiyyetlerini ve yaxin adamlarini qetle yetirmisdir 2 Qedir Xum hadisesi Peygember sellellahu eleyhi ve alih hicretin onuncu ilinde hecc emelini yerine yetirmek ucun Mekkeye yola dusdu Evvelceden butun muselman olkelerine elan verilmisdi ki bu hecc seferinde istirak etsinler Sayi doxsan ve ya yuz iyirmi min nefere catan boyuk bir qrup bu hecc emelinde istirak edirdi O hezret hecc emellerini yerine yetirdikden sonra Medineye qayidanda Zil hecce ayinin on sekkizi cume axsami gunu Qedir Xum adli diyara yaxinlasdi Bu yerde muxtelif olkelere geden hacilarin yollari bir birinden ayrilirdi Bir yol simala Medineye teref bir yol serqe Iraqa teref bir yol qerbe Misire teref bir yol ise cenaba Yemene teref gedirdi Buna esasen bele bir yerde islamin ebedi qalmasina zemanet veren ve risaletin vezifesini temin eden en muhum ve heyati bir mesele resmi sekilde muselmanlara teblig edilmeli catdirilmali idi Buna gore de Peygember Ekrem butun hacilarin dayanmasina ferman verdi Qabaqda gedenler qayitdilar arxada qalanlar da gelib catdilar Hamisi Qedir Xum adli yerde bir yere yigisdilar Muxtelif muqeddimelerden sonra Peygember cixis etdi ve sozunun davaminda buyurdu Indi gorun sizin aranizda qoydugum bu iki agir ve deyerli emanetle nece reftar edirsiniz Birincisi en boyuk emanet Allahin kitabi Qurandir ki bir terefi Perverdigarin diger terefi ise sizin elinizdedir Ona sarilmaqdan bir an bele el cekmeyin ki azginliga dusmeyesiniz Ikincisi menim itretim ve Ehli beytimdir Xebir Allah mene xeber vermisdir ki bu ikisi hovuzun yaninda mene qovusana qeder bir birinden ayrilmazlar Bundan sonra Peygember oz etrafina baxdi gozu Eliye dusen zaman onu cagirdi elinden tutub qaldirdi O qeder qaldirdi ki hami onu gorub tanidi Sonra buyurdu Men her kesin movlasiyamsa bu Eli de onun velisi hakimi ve rehberidir Bu cumleni uc defe tekrar etdi Sonra buyurdu Camaat diqqet yetirin Burada olanlar olmayanlara bu xeberi catdirsin Peygemberin sozu sona catdiqdan Eli eleyhis salam in vilayeti teblig olunduqdan sonra hele camaat dagilmamisdi ki Cebreil nazil olaraq Maide suresinin 3 cu ayesini Peygembere getirdi Bu gun dininizi size kamil etdim nemetimi size tamamladim ve islamin sizin ucun kamil bir din olmasina razi oldum 3 Bu aye nazil olduqdan sonra Peygember sevincden tekbir dedi Allahin Oz dinini ve nemetini tamamladigina gore Mehemmedin risaletine ve imam Elinin vilayet ve imametine razi olduguna gore ucadan tekbir dedi Buna esasen Maide suresinin 67 ci 4 ayesi ile 3 cu 5 ayesi arasinda olan elaqe qisa sekilde zikr etdiyimiz bu muhum tarixi hadise ile aydin olur Ikinci mehver Ne ucun Quranda bu iki aye fasile ile yerlesdirilmisdir Evvelde demek lazimdir ki mufessirlerin dediyine esasen Quranin ayeleri ve sureleri nazil olma tarixi esasinda tenzim olunmamisdir eksine Medinede nazil olan surelerin bir coxunda Mekkede nazil olan ayeler de vardir bunun eksi de beledir Medeni ayelerini Mekki surelerin ayeleri arasinda gormek olar Bu heqiqete diqqet yetirmekle bu iki ayenin bir birinden ayrilmasi cox da teeccublu deyildir Elbette her surenin ayelerinin nece yerlesdirilmesi yalniz Peygemberin emri ile bas vermisdir Beli eger Quran ayeleri nazil olma tarixi esasinda bir yere toplansaydi onda bu irada yer var idi Ikincisi Qedir Xumla elaqedar ayelerin halal ve haram yemeklerin hokmunu beyan eden ayelerin arasinda yerlesdirilmesi Quranin tehrifden hifz olunmasi ve ondan bezi seylerin cixarilmasinin qarsisinin alinmasi ucundur Cox hallarda bir nefis ve qiymetli seyi ogrudan qoruyub saxlamaq ucun cox da deyeri olmayan seylerin arasinda gizledirler ki diqqeti cox celb etmesin 6 Demeli eger bir kes teblig ayesi ehli kitabin baresinde nazil olan ayeler arasinda mueyyen bir metlebi beyan edir ve demeli mutleq ehli kitab ile elaqedardir dese bu soz zeruri olaraq yanlis bir fikirdir Cunki Quran ayelerinin nazil olmasi ve surelerin tekmil olunmasi terminde tovqifi bir meseledir yeni yalniz Peygemberin mesleheti esasinda tenzim olunur Bunlarin arasinda hec bir elaqenin olmadigini ferz etsek bele bir ayenin muxtelif ayeler arasinda musteqil sekilde gelmesi istidrad cehetinden ola biler Yeni Quran bir meseleni beyan etmekle eyni zamanda mueyyen meslehetler xatirine sozun istiqametini deyiserek yeni bir metlebi dinleyicilerin zehnine atir Sonra yeniden evvelki metlebe qayidaraq onu davam etdirir 7 IstinadlarMaide suresi 114 Evvelki sure Nisa suresi Surenin metni Maide suresi Sonraki sure Enam suresiEvvel nazil olan sure Feth suresi Sonra nazil olan sure Tovbe suresi1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114