Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Qırmızı tabor" 1918–22 illərdə İrəvan, Dərələyəz, Zəngəzur, Naxçıvan və b. ərazilərdə fəaliyyət göstərmiş xalq könüllülərindən ibarət partizan birləşməsi.
Məqsəd
"Qırmızı tabor" Abbasqulu bəy Şadlinskinin başçılığı ilə 1918-ci ilin yayında Vedibasar bölgəsində yaradılmışdı. "Qırmızı tabor" dəstələri erməni-daşnak quldur dəstələrinin Azərbaycan xalqına qarşı törətdikləri qanlı cinayətlərin, soyqırımların qarşısını almaqda mühüm rol oynamışdı.
1918–1920-ci illərdə taborun fəaliyyəti
1918 ilin iyulunda daşnakların Vediyə birinci hücumu zamam "Qırmızı tabor" hissələri onlara ciddi müqavimət göstərmiş, düşməni canlı qüvvə və texnika sarıdan çoxlu itki verərək, qaçmağa məcbur etmişdilər. Bu əməliyyat zamam "qırmızı tabor"çular qənimət kimi çoxlu silah və sursat ələ keçirmişdilər. 1919-cu ilin iyulunda daşnakların Vediyə ikinci hücumu zamanı "Qırmızı tabor" dəstələri yenə də qəhrəmancasına müqavimət göstərmiş, lakin düşmənin üstün qüvvələri qarşısında vuruşa-vuruşa öz mövqelərini tərk etməyə və İrəvan şəhərinə doğru geri çəkilməyə məcbur olmuşdular. Bundan sonra Vedibasar, Zəngibasar əhalisinin əksər hissəsi ilə İran ərazisinə keçən "Qırmızı tabor" hissələri əvvəlcə Xoy şəhəri yaxınlığındakı Qəzənfərdağ adlı yerdə, sonra isə Mərənd şəhəri ətrafında mövqe tutmuşdular.
Sovet dövründə fəaliyyəti
Naxçıvanda sovet hakimiyyəti elan edildikdən (1920, 28 iyul) sonra Naxçıvan hərbi inqilab komitəsinin və Nəriman Nərimanovun dəvəti ilə A. Şadlinskinin başçılığı ilə 200 nəfərlik "Qırmızı tabor" dəstəsi sentyabrın 17-də Naxçıvana gəlmiş, buradakı qırmızı qvardiya dəstələri "Qırmızı tabor"la birləşmişdi. "Qırmızı tabor"a, əvvəlcə, Naxçıvan sərhədlərinin qorunması tapşırılmış, sonra isə, onun döyüşçüləri daşnaklara qarşı Zəngəzur istiqamətində döyüş əməliyyatları aparmışlar. 1921 ilin fevralında Ermənistanda sovet hakimiyyətinə qarşı daşnak qiyamı zamanı Ermənistan SSR hökumətinin dəvətilə köməyə gəlmiş "Qırmızı tabor" hissələri həmin qiyamın yatırılmasında mühüm rol oynamışdılar. Onlar cəllad Dronun daşnak qüvvələrini darmadağın edərək, Naxçıvanda Sovet Hakimiyyətini qurmuş, burada ingilis-daşnak işğalına son qoymuşdur. Abbasqulu bəy Şadlinski bu xidmətləri müqabilində Nəriman Nərimanov tərəfindən " ilə təltif edilmişdir. Bundan başqa A. Şadlinski başda olmaqla "Qırmızı tabor"un 19 üzvü Daşnaklara qarşı döyüşlərdə göstərdikləri şücaətə görə Ermənistan SSR-in "Qırmızı bayraq" ordeni ilə təltif olunmuşdu. "Qırmızı tabor" hissələri Zəngəzurun daşnaklardan təmizlənməsində də böyük qəhrəmanlıq göstərmişdilər. Ermənistanda və Zəngəzurda sovet hakimiyyəti bərqərar olduqdan sonra "Qırmızı tabor" Naxçıvanda saxlanılmış və onun sərhədlərinin qorunmasında fəal iştirak etmişdir.
Fəaliyyətinin öyrənilməsi və təbliği
1986 ilin oktyabrında Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunda "Qırmızı tabor" partizan dəstəsinə həsr olunmuş "Şöhrət muzeyi" açılmışdır. Yazıçı Fərman Kərimzadənin "Qarlı aşırım" romanı və onun əsasında çəkilmiş "Axırıncı aşırım" bədii filmi " Qırmızı tabor"un fəaliyyətindən bəhs edir.
İstinadlar
- Naxçıvan ensiklopediyası: 2 cilddə /I cild.- Təkmilləşmiş və yenidən işlənmiş II nəşri.- Naxçıvan: Naxçıvan Ensiklopediyası, 2005.- 380 s.
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. İki cilddə. II cild. Bakı, "Lider nəşriyyat", 2005,472 səh.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qirmizi tabor 1918 22 illerde Irevan Dereleyez Zengezur Naxcivan ve b erazilerde fealiyyet gostermis xalq konullulerinden ibaret partizan birlesmesi Abbasqulu bey SadlinskiMeqsed Qirmizi tabor Abbasqulu bey Sadlinskinin basciligi ile 1918 ci ilin yayinda Vedibasar bolgesinde yaradilmisdi Qirmizi tabor desteleri ermeni dasnak quldur destelerinin Azerbaycan xalqina qarsi toretdikleri qanli cinayetlerin soyqirimlarin qarsisini almaqda muhum rol oynamisdi 1918 1920 ci illerde taborun fealiyyeti1918 ilin iyulunda dasnaklarin Vediye birinci hucumu zamam Qirmizi tabor hisseleri onlara ciddi muqavimet gostermis dusmeni canli quvve ve texnika saridan coxlu itki vererek qacmaga mecbur etmisdiler Bu emeliyyat zamam qirmizi tabor cular qenimet kimi coxlu silah ve sursat ele kecirmisdiler 1919 cu ilin iyulunda dasnaklarin Vediye ikinci hucumu zamani Qirmizi tabor desteleri yene de qehremancasina muqavimet gostermis lakin dusmenin ustun quvveleri qarsisinda vurusa vurusa oz movqelerini terk etmeye ve Irevan seherine dogru geri cekilmeye mecbur olmusdular Bundan sonra Vedibasar Zengibasar ehalisinin ekser hissesi ile Iran erazisine kecen Qirmizi tabor hisseleri evvelce Xoy seheri yaxinligindaki Qezenferdag adli yerde sonra ise Merend seheri etrafinda movqe tutmusdular Sovet dovrunde fealiyyetiNaxcivanda sovet hakimiyyeti elan edildikden 1920 28 iyul sonra Naxcivan herbi inqilab komitesinin ve Neriman Nerimanovun deveti ile A Sadlinskinin basciligi ile 200 neferlik Qirmizi tabor destesi sentyabrin 17 de Naxcivana gelmis buradaki qirmizi qvardiya desteleri Qirmizi tabor la birlesmisdi Qirmizi tabor a evvelce Naxcivan serhedlerinin qorunmasi tapsirilmis sonra ise onun doyusculeri dasnaklara qarsi Zengezur istiqametinde doyus emeliyyatlari aparmislar 1921 ilin fevralinda Ermenistanda sovet hakimiyyetine qarsi dasnak qiyami zamani Ermenistan SSR hokumetinin devetile komeye gelmis Qirmizi tabor hisseleri hemin qiyamin yatirilmasinda muhum rol oynamisdilar Onlar cellad Dronun dasnak quvvelerini darmadagin ederek Naxcivanda Sovet Hakimiyyetini qurmus burada ingilis dasnak isgalina son qoymusdur Abbasqulu bey Sadlinski bu xidmetleri muqabilinde Neriman Nerimanov terefinden Qizil Ulduz medali ile teltif edilmisdir Bundan basqa A Sadlinski basda olmaqla Qirmizi tabor un 19 uzvu Dasnaklara qarsi doyuslerde gosterdikleri sucaete gore Ermenistan SSR in Qirmizi bayraq ordeni ile teltif olunmusdu Qirmizi tabor hisseleri Zengezurun dasnaklardan temizlenmesinde de boyuk qehremanliq gostermisdiler Ermenistanda ve Zengezurda sovet hakimiyyeti berqerar olduqdan sonra Qirmizi tabor Naxcivanda saxlanilmis ve onun serhedlerinin qorunmasinda feal istirak etmisdir Fealiyyetinin oyrenilmesi ve tebligi1986 ilin oktyabrinda Naxcivan Muxtar Respublikasinin Serur rayonunda Qirmizi tabor partizan destesine hesr olunmus Sohret muzeyi acilmisdir Yazici Ferman Kerimzadenin Qarli asirim romani ve onun esasinda cekilmis Axirinci asirim bedii filmi Qirmizi tabor un fealiyyetinden behs edir IstinadlarNaxcivan ensiklopediyasi 2 cildde I cild Tekmillesmis ve yeniden islenmis II nesri Naxcivan Naxcivan Ensiklopediyasi 2005 380 s Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi Iki cildde II cild Baki Lider nesriyyat 2005 472 seh Hemcinin baxAbbasqulu bey Sadlinski Axirinci asirim film 1971