Zöhhak qalası ya Narin qala – İranın Şərqi Azərbaycan ostanında, Həştrud, Həştəri və ya Sərəskənd şəhərinin 15 kilometrlığənd Marağa – Miyanə yolunun kənarında yerləşən antik və erkən orta əsrlər dövrünə aid qala-şəhər.
Zöhhak qalası | |
---|---|
Ölkə | İran |
Şəhər | Marağa |
Yerləşir | Həştrud şəhristanı |
Aidiyyatı | Atropatena |
Tikilmə tarixi | e.ə. IV – b.e. VI əsrləri |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
İki təpədən və onların arasındakı çökəkdən ibarət olan Qaleye-Zöhhak qədim şəhər yeri şimaldan cənuba təqribən bir kilometrlik ümumi uzunluğa malikdir və Əhəmənilərə qədərki dövrdən islam zamanınadək müxtəlif vaxtlarda tikilmiş qurğuları özündə ehtiva edir. Şimaldakı təpə qədim şəhər yeri həyatının Parfiya dövrünə aiddir. Bu təpə e.ə. II – I minilliklərə aid olan məskən izlərini saxlamış çökəkdən ayrılmışdır. İkinci təpədə Sasanilərin hakimiyyəti dövründə tikilmiş qala qurğuları vardır. Bu qala qurğuları yonulmamış daşlardan bərkidici məhlul olmadan hörülmüşdür, diizbucaqlı qüllələrə malikdir. Bu divarın qərb qurtaracağında, Keranku çayı tərəfdəki yerdə qala qapılarının izləri nəzərə çarpır. Görünür bütün təpənin müdafiəsi üçün təqribən tam şəkildə qalmış, daha erkən zamanlarda tikilmiş qala divarından istifadə edilirdi. Divarın xarici tərəfindən, düz qala qapılarının qarşısında yonulmamış daşlardan tikilmiş ayrı-ayrı binalar görünməkdədir. Divarın daxili tərəfindəki binalar kompleksi böyük ərazidə yerləşmişdir ki, bu da tədqiqatçının fikrincə, kompleksin saray xarakteri daşıdığını təsdiqləyir.
Qaleye-Zöhhak qədim şəhər yerinin daha mühüm və yaxşı hifz edilmiş qurğusu pavilyondur. Pavilyon saray kompleksindən cənub-qərbdə yerləşir və həmin kompleksdən terrasla ayrılmışdır. Plan baxımından kvadrat təşkil edən (daxili ölçüləri 5,90x5,80 metr) pavilyon yonulmamış daşlardan olan özül üzərində yanı üstə qoyulmuş kərpiclərdən (32x32x6–33x33x6 santimetr) tikilmişdir. Tağları olan daxili binanın hündürlüyü 9,40 metrə (çəlləyin zirvəsinədək), pavilyonun ümumi hündürlüyü isə 12 metrə, eni 8,90 metrə çatır. Pavilyona girişin eni 2,50 metrdir və bu giriş şimal-şərq tərəfdə yerləşir. Cənub-qərb və şimal-qərb tərəflərdən pavilyon 4 metrdən artıq eni olan yarımdairəvi tağlarla çay vadisinə açılır. Cənub-şərq tərəfdən isə pavilyon bağlıdır və belə hesab edirlər ki, bu cəhət pavilyonun atəşpərəstlik məbədi və yaxud çahartaq kimi ibadət obyekti olduğu fikrini təkzib edir. Eyni zamanda pavilyonun çayın sıldırımlı sahilində, dərin dərənin qarşısındakı uca qayalığın üzərində yerləşməsi onun saray strukturunda görkəmli funksiyaya malik olduğunu göstərir.
Daxili və xarici tərəflərdən divarların üzərində, divar oyuqlarında, habelə tağların daxili səthində bəzi yerlərdə boya təsvirlərinin izləri olan suvaq qalmışdır. Həmin təsvirlər qadın başcıqlarının əks olunduğu kesson, meandr ornamenti, relyef şəklində verilmiş qıvrımşəkilli bəzək rəsmlərindən və s. ibarətdir. Pavilyon İranın, xüsusilə Əhəmənilər dövrünün tikinti ənənəsinə uyğun gələn üçpilləli merlonlara malik olan dişli məhəccərlə başa çatır.
Pavilyonun həm Ön Asiyanın, həm də Romanın memarlığı ilə bənzərliklərə malik olan memarlıq xüsusiyyətləri (Aşşurdakı və Kuhi-Xocadakı saraylar, binaların daxilindəki memarlıq detallarının profilləri, dekor və s.), habelə keramika fraqmentləri onu Parfiya dövrünə, daha dəqiqi eramızın I əsrinə aid etməyə imkan verir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zohhak qalasi ya Narin qala Iranin Serqi Azerbaycan ostaninda Hestrud Hesteri ve ya Sereskend seherinin 15 kilometrligend Maraga Miyane yolunun kenarinda yerlesen antik ve erken orta esrler dovrune aid qala seher Zohhak qalasiQala divarini bezemis qabartmalardan biri Azerbaycan muzeyi Tebriz 37 23 06 sm e 47 10 02 s u Olke IranSeher MaragaYerlesir Hestrud sehristaniAidiyyati AtropatenaTikilme tarixi e e IV b e VI esrleriZohhak qalasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Iki tepeden ve onlarin arasindaki cokekden ibaret olan Qaleye Zohhak qedim seher yeri simaldan cenuba teqriben bir kilometrlik umumi uzunluga malikdir ve Ehemenilere qederki dovrden islam zamaninadek muxtelif vaxtlarda tikilmis qurgulari ozunde ehtiva edir Simaldaki tepe qedim seher yeri heyatinin Parfiya dovrune aiddir Bu tepe e e II I minilliklere aid olan mesken izlerini saxlamis cokekden ayrilmisdir Ikinci tepede Sasanilerin hakimiyyeti dovrunde tikilmis qala qurgulari vardir Bu qala qurgulari yonulmamis daslardan berkidici mehlul olmadan horulmusdur diizbucaqli qullelere malikdir Bu divarin qerb qurtaracaginda Keranku cayi terefdeki yerde qala qapilarinin izleri nezere carpir Gorunur butun tepenin mudafiesi ucun teqriben tam sekilde qalmis daha erken zamanlarda tikilmis qala divarindan istifade edilirdi Divarin xarici terefinden duz qala qapilarinin qarsisinda yonulmamis daslardan tikilmis ayri ayri binalar gorunmekdedir Divarin daxili terefindeki binalar kompleksi boyuk erazide yerlesmisdir ki bu da tedqiqatcinin fikrince kompleksin saray xarakteri dasidigini tesdiqleyir Qaleye Zohhak qedim seher yerinin daha muhum ve yaxsi hifz edilmis qurgusu pavilyondur Pavilyon saray kompleksinden cenub qerbde yerlesir ve hemin kompleksden terrasla ayrilmisdir Plan baximindan kvadrat teskil eden daxili olculeri 5 90x5 80 metr pavilyon yonulmamis daslardan olan ozul uzerinde yani uste qoyulmus kerpiclerden 32x32x6 33x33x6 santimetr tikilmisdir Taglari olan daxili binanin hundurluyu 9 40 metre celleyin zirvesinedek pavilyonun umumi hundurluyu ise 12 metre eni 8 90 metre catir Pavilyona girisin eni 2 50 metrdir ve bu giris simal serq terefde yerlesir Cenub qerb ve simal qerb tereflerden pavilyon 4 metrden artiq eni olan yarimdairevi taglarla cay vadisine acilir Cenub serq terefden ise pavilyon baglidir ve bele hesab edirler ki bu cehet pavilyonun atesperestlik mebedi ve yaxud cahartaq kimi ibadet obyekti oldugu fikrini tekzib edir Eyni zamanda pavilyonun cayin sildirimli sahilinde derin derenin qarsisindaki uca qayaligin uzerinde yerlesmesi onun saray strukturunda gorkemli funksiyaya malik oldugunu gosterir Daxili ve xarici tereflerden divarlarin uzerinde divar oyuqlarinda habele taglarin daxili sethinde bezi yerlerde boya tesvirlerinin izleri olan suvaq qalmisdir Hemin tesvirler qadin basciqlarinin eks olundugu kesson meandr ornamenti relyef seklinde verilmis qivrimsekilli bezek resmlerinden ve s ibaretdir Pavilyon Iranin xususile Ehemeniler dovrunun tikinti enenesine uygun gelen ucpilleli merlonlara malik olan disli meheccerle basa catir Pavilyonun hem On Asiyanin hem de Romanin memarligi ile benzerliklere malik olan memarliq xususiyyetleri Assurdaki ve Kuhi Xocadaki saraylar binalarin daxilindeki memarliq detallarinin profilleri dekor ve s habele keramika fraqmentleri onu Parfiya dovrune daha deqiqi eramizin I esrine aid etmeye imkan verir IstinadlarHemcinin bax