Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zerzevan qalası — Diyarbəkir və Mardin illəri arasında yerləşən tarixi tikili və hərbi bazanın qalıqları.
| Zerzevan qalası | |
|---|---|
 | |
 | |
 | |
| Ölkə | |
| Tikilmə tarixi | IV əsr |
| Kəşf tarixi | 2014 |
| Sahəsi |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Roma İmperiyası dövründə sərhəd qarnizonunun yerləşdirildiyi yer olmuşdur. Ərazidə aparılan arxeoloji qazıntılar yeraltı tikililərin mövcudluğunu və bunların arasında Mitraizm məbədi olduğunu ortaya çıxardı. Qala 1890-1960-cı illər arasında mülki yaşayış məntəqəsi olaraq istifadə edilmişdir. Ərazi turizm üçün qismən açıqdır.
Yeri
Zerzevan qalası, 4-cü əsrdə Şərqi Roma İmperiyası tərəfindən Diyarbəkir və Mardin arasındakı qədim ticarət yolundakı hərbi baza olaraq inşa edilmişdir. 7-ci əsrə qədər istifadədə idi.
Qala Dəmirölçək kəndinin yaxınlığında, 105–124 metr (344–407 ft) hündürlüyündə təpə üzərində, Diyarbəkirdən təxminən 45 kilometr (28 mil) məsafədə yerləşir.
Quruluşu
Qala təxminən 5.7 hektar ərazini əhatə edir. Həm yerüstü, həm də yeraltı quruluşa malikdir. Qala qalıqlarının divarları 1,200 metr (3,900 ft) uzunluğa və 12 metr (39 ft) hündürlüyə malikdir. Qalada həmçinin 21–22 metr (69–72 ft) hündürlüyündə gözətçi qülləsi də var. Qalanın içərisindəki geniş ərazidə xarabalıqlar və nekropol yerləşir. Qalanın aşağı hündürlüklü şimal hissəsində yaşayış yerləri və küçələr salınmış, cənubdakı daha yüksək ərazidə isə ictimai binalar tikilmişdir. Şərq və qərbə baxan kilsə ən yaxşı qorunan ictimai binalardan biri olaraq qalır. Digər ictimai binalara saray, inzibati bina, hamam, taxıl anbarı, hərbi anbar və 54 yealtı su anbarı daxildir.
Qala Bizans imperiyası dövründə hərbi baza və strateji qarnizonun yaşayış məntəqəsi idi, bütün vadini idarə edirdi və Amida (indiki Diyarbakır) ilə Dara (indiki Mardin) arasındakı qədim yola nəzarət edirdi. Qala Roma İmperiyasını qoruyan ən şərq sərhəddə yerləşdiyinə görə önəmli rol oynayırdı. Bu, qərb və şərqdə mədəniyyətlərin kəsişməsini və uyğunlaşmasını qeyd edir.
Qalanın içərisində tapılan bəzək əşyaları mülki əhali və hərbi personalın, ailə üzvləri ilə birlikdə yaşadıqlarını göstərir. Bura min nəfərə yaxın bir əhalini təmin etmək üçün kifayət qədər böyük idi.
Tarixi
İlk inşa tarixi bəlli deyil və bununla birlikdə Aşşur dövründə ərazidə Kinabu olaraq adlandırılan bir qalanın varlığı irəli sürülmüşdür.
Bura klassik antik dövrdə Samaçi adı ilə tanınırdı. Ərazi Bizans İmperiyası ilə Sasanilər İmperiyası arasında ağır döyüşlərin məkanı idi. Mövcud tapıntılar qalanın bizim eranın 3-cü yüzilliyinə qədər istifadə edildiyini və 639-cu ildə İslam ordusunun gəlişinə qədər qorunduğunu göstərir.
Şərqi Roma imperatorları I Anastasius (491-518) və I Yustinianın (527-565) dövründə aparılan bərpa və yenidənqurma işləri, qalanın yıxılmadan əvvəlki son vəziyyətinə gətirdi. Qala ərəb müsəlmanlarının gəlişindən sonra Ərəb-Bizans müharibələrinin başlaması ilə 639-cu ilə qədər istifadə edildi.
1880-ci ildə qalaya bir ailə yerləşir və su və ərazi problemlərinə görə 1967-ci ildə 30 nəfərlik bir qrup şəklində qaladan enərək 1 kilometr. məsafədə Zerzevan kəndini (bugünkü adı ilə dəmirölçək) qururlar. Zerzevan sözü kürt dilində qızıl mənasını verən zêr sözündən törəmişdir və ehtimal ki, əraziyə də bu ad buraya məskunlaşanlar tərəfindən verilib.
Arxeoloji qazıntılar
İlk arxeoloji qazıntılar 2014-cü ilin yay aylarında baş tutdu. İşlər əvvəlcə Diyarbəkir Arxeologiya Muzeyinin nəzarəti altında Dəclə Universitetindən bir arxeoloqun rəhbərlik etdiyi 35 nəfərlik bir heyət tərəfindən aparılmışdır. 2015-ci ildə ərazidə işləyən komandanın sayı 60-a yüksəldi.
2016-cı ildə yeraltı kilsə və gizli keçidlər aşkar edildi. Aşkar edilmiş yeraltı gizli keçid yolu təxminən 3000 il ərzində istifadə edilməmiş və yeraltı kilsə təxminən 1500 il əvvəl bağlanmışdı.
Qalada həmçinin 400 nəfərlik bir miraist yeraltı məbədi və yeraltı ziyarətgahı aşkar edilib. Bu yeraltı məbəd qalıqları rəsmi şəxslərin verdiyi məlumata görə cəmi bir həftə ərzində 20 mindən çox turisti cəlb edir. 2017-ci ildə daha dörd yeraltı yer kəşf edildi, burada onları qazmaq üçün əlavə qazıntı işləri aparıldı.
Qazıntı işlərinin təxminən 30 il davam edəcəyi gözlənilir.
Qalereya
-
![image]()
Qala ərazisindəki yaşayış məskəni qalıqlarının aviafotoşəkli -
![image]()
Kilsənin qalıqları -
![image]()
Yeraltı su anbarları -
![image]()
Dağılmış müdafiə qülləsi -
![image]()
İstinadlar
- Kaya, Selim. "Zerzevan Kalesi". Atlas jurnalı (türk) (261). dekabr 2014. 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-28.
- . Arkeoloji Haber (türk). 2015-09-04. 2018-09-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-29.
- "Zerzevan Castle home to secret history". Hüriyyət qəzeti. 2017-08-25. 2022-05-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-29.
- . Arkeoloji Haber (türk). 2016-12-27. 2018-10-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-29.
Xarici keçidlər
- Coşkun, Aytaç. Zerzevan Castle (Samachi): Roman border garrison / Zerzevan Kalesi: Roma'nin sinir garnizonu (Turkish və English). TC Diyarbakır Valiliği / TC Kültür ve Turizm Bakanlığı. 2017. 72. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zerzevan qalasi Diyarbekir ve Mardin illeri arasinda yerlesen tarixi tikili ve herbi bazanin qaliqlari Zerzevan qalasi37 36 30 sm e 40 29 57 s u Olke TurkiyeTikilme tarixi IV esrKesf tarixi 2014Sahesi 5 7 ha Vikianbarda elaqeli mediafayllar Roma Imperiyasi dovrunde serhed qarnizonunun yerlesdirildiyi yer olmusdur Erazide aparilan arxeoloji qazintilar yeralti tikililerin movcudlugunu ve bunlarin arasinda Mitraizm mebedi oldugunu ortaya cixardi Qala 1890 1960 ci iller arasinda mulki yasayis menteqesi olaraq istifade edilmisdir Erazi turizm ucun qismen aciqdir YeriZerzevan qalasi 4 cu esrde Serqi Roma Imperiyasi terefinden Diyarbekir ve Mardin arasindaki qedim ticaret yolundaki herbi baza olaraq insa edilmisdir 7 ci esre qeder istifadede idi Qala Demirolcek kendinin yaxinliginda 105 124 metr 344 407 ft hundurluyunde tepe uzerinde Diyarbekirden texminen 45 kilometr 28 mil mesafede yerlesir QurulusuQala texminen 5 7 hektar erazini ehate edir Hem yerustu hem de yeralti qurulusa malikdir Qala qaliqlarinin divarlari 1 200 metr 3 900 ft uzunluga ve 12 metr 39 ft hundurluye malikdir Qalada hemcinin 21 22 metr 69 72 ft hundurluyunde gozetci qullesi de var Qalanin icerisindeki genis erazide xarabaliqlar ve nekropol yerlesir Qalanin asagi hundurluklu simal hissesinde yasayis yerleri ve kuceler salinmis cenubdaki daha yuksek erazide ise ictimai binalar tikilmisdir Serq ve qerbe baxan kilse en yaxsi qorunan ictimai binalardan biri olaraq qalir Diger ictimai binalara saray inzibati bina hamam taxil anbari herbi anbar ve 54 yealti su anbari daxildir Qala Bizans imperiyasi dovrunde herbi baza ve strateji qarnizonun yasayis menteqesi idi butun vadini idare edirdi ve Amida indiki Diyarbakir ile Dara indiki Mardin arasindaki qedim yola nezaret edirdi Qala Roma Imperiyasini qoruyan en serq serhedde yerlesdiyine gore onemli rol oynayirdi Bu qerb ve serqde medeniyyetlerin kesismesini ve uygunlasmasini qeyd edir Qalanin icerisinde tapilan bezek esyalari mulki ehali ve herbi personalin aile uzvleri ile birlikde yasadiqlarini gosterir Bura min nefere yaxin bir ehalini temin etmek ucun kifayet qeder boyuk idi TarixiQala erazisinin havadan cekilmis fotosu Ilk insa tarixi belli deyil ve bununla birlikde Assur dovrunde erazide Kinabu olaraq adlandirilan bir qalanin varligi ireli surulmusdur Bura klassik antik dovrde Samaci adi ile taninirdi Erazi Bizans Imperiyasi ile Sasaniler Imperiyasi arasinda agir doyuslerin mekani idi Movcud tapintilar qalanin bizim eranin 3 cu yuzilliyine qeder istifade edildiyini ve 639 cu ilde Islam ordusunun gelisine qeder qorundugunu gosterir Serqi Roma imperatorlari I Anastasius 491 518 ve I Yustinianin 527 565 dovrunde aparilan berpa ve yenidenqurma isleri qalanin yixilmadan evvelki son veziyyetine getirdi Qala ereb muselmanlarinin gelisinden sonra Ereb Bizans muharibelerinin baslamasi ile 639 cu ile qeder istifade edildi 1880 ci ilde qalaya bir aile yerlesir ve su ve erazi problemlerine gore 1967 ci ilde 30 neferlik bir qrup seklinde qaladan enerek 1 kilometr mesafede Zerzevan kendini bugunku adi ile demirolcek qururlar Zerzevan sozu kurt dilinde qizil menasini veren zer sozunden toremisdir ve ehtimal ki eraziye de bu ad buraya meskunlasanlar terefinden verilib Arxeoloji qazintilarIlk arxeoloji qazintilar 2014 cu ilin yay aylarinda bas tutdu Isler evvelce Diyarbekir Arxeologiya Muzeyinin nezareti altinda Decle Universitetinden bir arxeoloqun rehberlik etdiyi 35 neferlik bir heyet terefinden aparilmisdir 2015 ci ilde erazide isleyen komandanin sayi 60 a yukseldi 2016 ci ilde yeralti kilse ve gizli kecidler askar edildi Askar edilmis yeralti gizli kecid yolu texminen 3000 il erzinde istifade edilmemis ve yeralti kilse texminen 1500 il evvel baglanmisdi Qalada hemcinin 400 neferlik bir miraist yeralti mebedi ve yeralti ziyaretgahi askar edilib Bu yeralti mebed qaliqlari resmi sexslerin verdiyi melumata gore cemi bir hefte erzinde 20 minden cox turisti celb edir 2017 ci ilde daha dord yeralti yer kesf edildi burada onlari qazmaq ucun elave qazinti isleri aparildi Qazinti islerinin texminen 30 il davam edeceyi gozlenilir QalereyaQala erazisindeki yasayis meskeni qaliqlarinin aviafotosekli Kilsenin qaliqlari Yeralti su anbarlari Dagilmis mudafie qullesiIstinadlarKaya Selim Zerzevan Kalesi Atlas jurnali turk 261 dekabr 2014 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2018 04 28 Arkeoloji Haber turk 2015 09 04 2018 09 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 04 29 Zerzevan Castle home to secret history Huriyyet qezeti 2017 08 25 2022 05 26 tarixinde Istifade tarixi 2018 04 29 Arkeoloji Haber turk 2016 12 27 2018 10 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 04 29 Xarici kecidlerCoskun Aytac Zerzevan Castle Samachi Roman border garrison Zerzevan Kalesi Roma nin sinir garnizonu Turkish ve English TC Diyarbakir Valiligi TC Kultur ve Turizm Bakanligi 2017 72 ISBN 978 605 149 9192